Temat : Westfalski system stosunków międzynarodowych.

Jest to określenie, które oznacze myślenie o państwach, relacje między nimi. Zakończył wojnę 30 letnią, stąd nazwa pokój westfalski. Od połowy XVII wieku jedynym elementem stos miedzynarodowych stało sie wyłacznie państwo. Te państwa odznaczały sie po pierwsze tym, ze były scentralizowane, suwerenne, ich istnienie, działanie opierało sie na zasadzie suwerennosci. Oznaczała pełną kontrolę nad granicami i terytorium. Każde państwo było równe od strony prawnej : zasada suwerennej równości. Jak wyglądało bezpieczenstwo w tym sys? Tutaj bezpieczenstwo rozstaczano wyłącznie nad państwem. Tylko do niego przypisywano problematykę bezpieczenstwa. Relacje miedzy panstwami ujmowano w kategorii o gra o sumie 0 - oznacza, ze wztost bezpieczenstwa jednego panstwa oznaczał automatyczny spadek bezpieczenstwa drugiego panstwa. Dominującymi zagrożeniami były zagrożenia militarne. Zagrożenie stanowiły siły zbrojne. Gra o sumie 0, że państwa postrzegały problematykę bezpieczenstwa jesli chodziło o siebie samych. Bezpieczenstwo w sys westfalskim oznaczało zdolnosc do otwarcia ataku z zewnatrz, przeprowadzonego przez inne panstwo. Miało charakter redukcyjny.Obowiązywał od połowy XVII wieku i obowiązywało kilkaset lat. Zmiany zaczęły sie intenstywnie pojawiac w latach 70 XX wieku.

EWOLUCJA BEZPIECZENSTWA :

W literaturze dzieli sie panstwa istniejace na 3 grupy :

* panstwa przedmodernistyczne (dominuje tradycyjne rozumienie sys bezp)

* panstwa modernistyczne (odznaczaja sie umiarkowaną ewolucją)

* państwa postmodernistyczne(zaawansowana ewolucja)

Pierwsza połowa lat 70 XX wieku.

I ETAP EWOLUCJI

Na początku lat 70 miał na swiecie miejsce kryzys surowcowo-energrtyczny. Kryzys ten doprowadził do destabilizacji światowej gospodarki i poszczególnych państw. Efekt był następujący, w skutek wydarzeń lat 70 problematyka energetyczna weszła w sfere bezpieczeństwa, została zakwalifikowana do tematyki bezpieczeństwa. Zauważono, ze nie tylko zagrożenia militarne, lecz również surowcowe są ważne dla funkcjonowania państwa. Problematyka surowcowa jest częścią zagadnienia bezpieczeństwa ekonomicznego, któremu dała początek. W latach 70 zaczeła zyskiwać na znaczeniu tematyka ekologiczna. Rozwój problematyki ekologicznej, pojawienie się jej było przyczyną powstania nauk przyrodniczych. Efektem nauk przyrodniczych doprowadził do wzrostu świadomości społecznej dotyczącej zagrożeń środowiskowych, środowiska naturalnego. Uważa sie rownież, ze wpływ poza nauką miały równiez organizacje pozarządowe, obywatelskie. Kolejną kwestią w ewolucji jest demilitaryzacja myślenia o bezpieczeństwie, czyli oznacza to, że zaczeła słabnąć dominująca rola zagrożeń militarnych. Przyczyną jej były efekty rozdwojenia i kontroli zbrojeń, głownie dotyczących arsenałów broni nuklearnej. KBWE - Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie była organizacją, która za cel miała doprowadzić do współpracy bloku zachodniego i wschodniego. Celem była problematyka ograniczenia zbrojeń, doprowadzenia wzrostu zaufania i współpracy między państwami. W połowie lat 80, datuje sie poczatek zmiany myslenia o bezpieczenstwie. W bezpieczenstwie nie idzie tylko o bezpieczenstwo panstwa, lecz takze bezpieczenstwo człowieka, obywatela, grupy społecznej - nowy pogląd w latach 80.

II ETAP EWOLUCJI BEZP.

Datowany na przełom lat 80 i 90. Zaczął się od upadku bloku wschodniego i Związku Radzieckiego. To wydarzenie kończy okres zimnej wojny. Świat został podzielony na dwa przeciwstawne obozy. Rezultatem było odsunięcie, likwidacja dominującego nad światem zagrożenia między dwoma blokami państw. Doszło do demitalityzacji myślenia o bezpieczeństwie. Ranga zagrożeń militarnych wytaźnie osłabła. Upadek ZR zmusił do zmiany poglądów, do zainteresowania sie innymi zagadnieniami w zakresie bezpieczenstwa. Zaczęto szukać nowej problematyki - redefiniowanie bezpieczenstwa. Kolejnym skutkiem było pojawienie się nowych problemów. "Jesień Ludów", czyli wyzwalanie sie panstw bloku wschodniego. Problemy dotyczące tożsamości narodów grup społecznych, pojawiły sie w panstwach wielonarodowych. Czecho-słowacja rozpadła się na dwa państwa. W przypadku Jugosławii doprowadziła do długoletniej wojny domowej. Zaczeły sie pojawiać obawy, czy przez UE nie dojdzie do utraty bezpieczenstwa. Kolejnym rodzajem bezpieczenstwa było bezp. społeczno-kulturowe. Kolejną kwestią był rozwój międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Oznaczało, ze nie możnabyło zwalczyc indywidualnie, wymagało ono współpracy. Kolejnym zagrożeniem była globalizacja. 11 wrzesnia 2001 rok - wtedy bezpieczenstwo zyskało na znaczeniu w obliczu terroryzmu (najważniejsze zagrożenie). Pojawia sie traktowanie bezpieczenstwa w kontekscie współpracy miedzy panstwami. Zmiany zachodzące we współczesnym świecie są efektem postępu technologicznego. Można określić jako odterytorialnienie procesów społecznych. W tym określeniu dotyczy dystansu, odległości fizycznej, oznacza, że dystans obecnie wskutek globalizacji przestaje być istotny dla procesów społecznych. Przestaje być przeszkodą np. przepływ kapitału, towarów, informacji. Mamy do czynienia z procesami, w których terytorium nie ma znaczenia. (Kiedys dystans był przeszkodą). Pojawia się transsnarodowa przestrzeń (ponadnarodowa). Do tej pory państwa w pełni kontrolowały wszystko co sie dzieje na ich terenie, teraz jest to nie wykonalne aby w pełni wszystko skontrolować - oddterytorialnienie procesów społecznych. Zacieranie się różnic między tym co wewnątrz państwowe, a tym co międzynarodowe. Granica państwowa do tej pory w sposób jednoznaczy opisywała rzeczywistość, obecnie dwa obszary : wenetrzny i zewnetrzny coraz ściślej od siebie zależą, upodabniają się do siebie. Granica miedzy panstwami sie zaciera. Zależność dwóch obszarów wewnątrzpanstwowego i miedzynarodowego prowadzi do tego, ze lokalne zjawiska są warunkowane globalnie. To co dzieję sie u nas, jest rezultatem tego co dzieje się na zewnątrz. To, co międzynarodowe jest kształtowane przez procesy lokalne. Jedno na drugie wpływa i na odwrót. Glokalizacja, czyli połączenie tego co globalne i lokalne.

GLOBALIZACJA :

Z jednej strony na centralizacji życia społecznego, z drugiej strony decentralizacji życia społecznego. Centralizacja to innymi słowy ujednolicenie. Decentralizacja, czyli fragmentaryzacja. Widać ją najbardzijej na przykładzie organizacji pozarządowych, które działają dla idei, gdzie członkowie nie pobierają wynagrodzenia. Najczęstszą formą org. pozarząd. są stowarzyszenia. Decentralizacja to rozkwit stowarzyszeń. Kolejną zmianą jest pojawienie sie nowych podmiotów. Do tej pory było tylko państwo. Teraz przynosi nam nowe podmioty, które wpływaja na bezpieczenstwo. Siłą korporacji transsnarodowych jest intelekt. W tym znaczeniu prawdziwą siłą jest siła patentów, nie siła militarna. Korporacje transsnarodowe pokazują, ze monopol panstw jest wyraźny. Liczniejsza grupą sa org. pozarządowe. zarówno międzynarodowe jak i krajowe. Międzynar (Amnesty International, Greenpeace). Krajowe org. ( Helsinska Fundacja Praw Człowieka ) :)

Podmiot bezpieczeństwa - człowiek

Określane jako koncepcja Human Security, czyli tzw. bezpieczenstwo jednostki.

Koncepcja Human Serurity pojawiła sie w latach 80, natomiast w roku 94 została oficjalnie ogłoszona w raporcie Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. rozwoju. Geneza koncepcji dopatruje się przyczyn w latach 40. Jest to pojecie uniwersalne i dotyczy całej ludzkosci. Po drugie wszystkie wymiary koncepcji są od siebie zależne, powiązane ze sobą. Trzecią cechą wyróżniającą jest pogląd, że zapewnianie bezpieczenstwa człowiekowi jest łatwiejsze przez prewencję niż interwencję. Kładzie się nacisk na zapobieganiu zaghrozenia godzącym w człowieka. Niezmiernie ważna sprowadza sie do tego, że człowiek jest w centrum bezpieczenstwa nie panstwo. Człowiek jest centralnym podmiotem bezpieczenstwa. Nie państwo jest podmiotem ochrony, ale zawsze człowiek. Zawiera ona 8 wymiarów.

-bezpieczenstwo militarne; wym. militarny

-bezp. polit.; wym. polityczny

-bezp. ekologiczne

-bezp. społeczno-kulturowy

-bezp. żywnościowe.

-bezp. zdrowotne

-bezp. osobiste

Koncepcja ma w praktyce 2 nurty.

1) sposób zachowawczy :On polega na tym, ze zapewniamy człowiekowi bezp. w kontekscie zagrozen militarnych ( chronic człowieka aby nie był uczestnkikiem wojny)

2) to takie które stara sie zapewnić człowiekowi bardziej szerokie potrzeby : aby nie był głodny, aby nie dosw. chorób, był wolny od strachu; realizacja pdst. potrzeb.

Jest ona podstawa do funkcjonowania org. militarnych.

Bezpieczenstwo nalezy przykładać do człowieka, poglad lat 80 - szkoła kopenhadzka, w porównaniu do koncepcji H.S. to szkoła kopenhadzka (teoria, nauka zaplecze intelektualne, które sprowadza się do tego, ze bezpieczenstwo musi odnosic sie do człowieka, obie są koncepcjami agend ONZ. Koncepcja (H.S.) prowadzi do poszerzenia bzpieczenstwa.

Koncepcja H.S. zawiera 4 kier. w którym panstwo sie rozszerza od panstwa w kierunku złowieka jako jednostki od panstwa w góre w kierunku swiata.

Obejmuje każdego człowieka, pod względem każdej treści.

Szkoła kandyjska - dokonywana jest interwencja militarna o charakterze humanitarnym, która narusza suwerenność państwa.

wpływ globalizacji:

PODMIOT : PAŃSTWO CZŁOWIEK ORG M

SYSTEM MIĘDZYNARODOWY

Późnowestfalski system stos. międzynarodowych:

To pojęcie które opisuje świat globalizacji. Państwo jest dominującym podmiotem. Odznacza się suwerennością, która traci na znaczeniu. Kolejną cechą jest kontrola terytorium. Dziś mamy do czynienia z dominacją współpracy, z budowaniem bezpiecznstwa. Kolejną cechą jest wzrost, ścisła zależność, w państwach postmodernistycznych (najczesciej zauważalna). Państwa modernistyczne to państwa, które współpracuja z innymi państwami.

REWOLUCJA MILITARNO-TECHNICZNA

Prowaadzi do rozwoju techniki zbrojnej, zasięg broni jest olbrzymi.

Wzrost znaczenia podmiotu poza państwowej - korporacje, org pozarządowe itp.