Fazy opracowania ubytków
w kontekście stosowanych materiałów odtwórczych adhezyjnych
i nieadhezyjnych
u pacjentów dorosłych

Rodzaje wypełnień

• Nieadhezyjne

• amalgamat

• Adhezyjne

• amalgamat adhezyjny

• materiały złożone

• kompomery

• cementy szkło-jonomerowe

Fazy opracowania ubytków
pod materiały
odtwórcze nieadhezyjne

Fazy opracowania ubytków próchnicowych wg Blacka

• Otwarcie ubytku

• Nadanie zarysu

• Usunięcie zębiny próchnicowej

• Nadanie kształtu oporowego

• Opracowanie brzegów szkliwa

• Nadanie kształtu retencyjnego

• Wybór materiału i jego przygotowanie

• Przemycie i osuszenie ubytku

• Wypełnienie ubytku

• Wykończenie wypełnienia

AMALGAMAT
1. Otwarcie ubytku

• Ubytki na powierzchniach gładkich
  na ogół nie wymagają otwarcia,

• Większy problem stanowią ubytki na powierzchniach żujących,
  szczególnie zębów młodych,

• W przypadku ubytków II klasy na powierzchniach stycznych, należy je otworzyć przez zniesienie zdrowej krawędzi styczno-zgryzowej,

• Ubytki otwiera się zazwyczaj wiertarką turbinową
  z kamieniami diamentowymi w kształcie kulki, walca lub płomyka. Ręcznie można otworzyć ubytek dłutem, naciskając pionowo ostrzem na brzeg szkliwa z siłą nacisku od kilkuset gramów do kilku kilogramów

AMALGAMAT
2. Nadanie zarysu ubytkowi

• W zębie wypełnionym zarys ubytku pokrywa się z linią zetknięcia się brzegu szkliwa z materiałem wypełniającym określaną jako styczność brzeżna,

• Ostateczny zarys ubytku powinien być wykonany dopiero po usunięciu próchnicy szerzącej się wzdłuż granicy szkliwno-zębinowej,

• Następnie przystępuje się do zniesienia nawisów szkliwa aż do osiągnięcia szkliwa podpartego zębiną. W ten sposób uzyskuje się ostateczny kształt zarysu ubytku

AMALGAMAT
3. Usunięcie zębiny próchnicowej

• Zębinę próchnicową usuwa się narzędziami maszynowymi lub ręcznymi. Maszynowo usuwa się zębinę wyłącznie za pomocą mikrosilnika wiertłem różyczkowym. Wiertło powinno obracać się
  w ubytku swobodnie bez cięcia kilku ścian jednocześnie. Praca powinna się odbywać bez nacisku, z przerwami, z odpowiednią prędkością
  i chłodzeniem wodnym, tak aby nie osiągnąć temperatury krytycznej 42° dla miazgi

• Zębinę próchnicową usuwa się najpierw ze ścian bocznych, potem ze ściany przydziąsłowej,
  a następnie z dna ubytku

AMALGAMAT
4. Nadanie kształtu oporowego

Kształt oporowy chroni wypełnienie

i otaczające je tkanki przed zniszczeniem przez siły żucia (dotyczy głównie klas I, II i IV)

• Wysokość ściany proporcjonalna do jej grubości

• Podparcie szkliwa przez zębinę

AMALGAMAT
4. Nadanie kształtu oporowego

• Głębokość ubytku proporcjonalna do rozległości

• Grubość warstwy wypełnienia proporcjonalna do powierzchni

• Eliminacja prostych i ostrych kątów przy przejściu jednej ściany ubytku w drugą przy pomocy niewielkiego wiertła różyczkowego lub szczelinowca
  z zaokrąglonym końcem

AMALGAMAT
5. Opracowanie brzegów

Nadanie brzegom ubytku łagodnej linii oraz dokładne ich wygładzenie w celu zapobieżenia odkruszeniu się osłabionych pryzmatów szkliwa i powstaniu mikroprzecieku pomiędzy tkanką zęba a wypełnieniem.

• Mikrosilnik (3000 o/min)

• Kamienie diamentowe grubo-  drobnoziarniste
  o różnym kształcie

• Krążki ścierne grubo-  drobnoziarniste

• Ręcznie

• Paski ścierne

• Dłuto

AMALGAMAT
6. Nadanie kształtu retencyjnego

Kształt retencyjny zapobiega wypadnięciu wypełnienia we wszystkich kierunkach

• Ściany boczne ubytku lekko zbieżne ku wylotowi lub ściany prostopadłe do dna

• Dno płaskie (można wyrównać podkładem)

• Zagłębienia retencyjne (dołki, rowki)
  w ścianach bocznych. W ubytkach II klasy
  na ścianie przedsionkowej i językowej wiertłem szczelinowym. W miarę zbliżania się do powierzchni zgryzowej coraz płytszy i szerszy.
  W ubytkach klasy V za pomocą różyczki

Fazy opracowania ubytków
pod materiały
odtwórcze adhezyjne

Materiały adhezyjne

• Utrzymują się w ubytku na zasadzie mikroretencji (nie trzeba nadawać kształtu retencyjnego)

• Materiały te wzmacniają tkanki zęba

AMALGAMAT ADHEZYJNY

Otwarcie ubytku

• oszczędne

Zarys ubytku

• ogranicza się tylko do zasięgu ogniska próchnicowego

Kształt oporowy

• można pozostawić szkliwo niepodparte zębiną

Nie trzeba nadawać kształtu retencyjnego → używa się systemu wiążącego

SZKŁO-JONOMERY

Przed opracowaniem należy oczyścić ząb szczoteczką i pastą

Otwarcie ubytku

• turbiną z płomykiem lub kulką diamentową

Usunięcie zębiny próchnicowej

• powinno być dokładne → lepsza adhezja

Nadanie zarysu ubytkowi

SZKŁO-JONOMERY

Opracowanie brzegu ubytku

• nie wykonuje się zukosnień brzegów

• mała odporność na ścieranie, zginanie

• można tu pozostawić zdemineralizowane szkliwo

• szkło-jonomery remineralizują szkliwo przez uwalnianie fluoru

Nadanie kształtu oporowego

• szkliwo niepodparte zębina trzeba usunąć

Nie nadaje się kształtu retencyjnego → szkło-jonomery wykazują chemiczną adhezję do twardych tkanek zęba

KOMPOZYTY

Otwarcie ubytku

• oszczędne

Kształt oporowy ubytku

• szkliwo może zostać niepodparte zębiną

• adhezja kompozytów wzmacnia szkliwo
  i mniejsza ryzyko odłamiania pryzmatów

KOMPOZYTY

W zależności od klasy ubytek otwiera się:

• klasa I

• od strony zgryzowej

• klasa II

• przez zniesienie krawędzi styczno-językowej

• od strony przedsionkowej lub językowej (dziurka od klucza)

• od strony zgryzowej (metoda tunelowa)

• klasa III i IV

• od strony językowej lub przedsionkowej

KOMPOZYTY

Kształt ubytku

• ściany powinny łagodnie przechodzić
  w siebie

• ułatwienie kondensacji

• eliminacja naprężeń podczas polimeryzacji

• ściany powinny być równoległe do długiej osi zęba (nie nadaje się kształtu retencyjnego)

• lepsze działanie wytrawiacza na pryzmaty szkliwa

KOMPOZYTY

Brzegi ubytku

• wygładzone

• ułatwienie kondensacji

• eliminacja naprężeń podczas polimeryzacji

• zukośnienie (kąt 45°, szerokość 0,5 – 1 mm)

• lepsze działanie wytrawiacza na pryzmaty szkliwa

• powierzchowna warstwa szkliwa bezpryzmatowego i bogatego w fluoroapatyty jest usunięta (zapobieganie odłamania pryzmatów szkliwa)

• zwiększa się powierzchnia przylegania wypełnienia (zmniejszenie mikroprzecieku)

• lepszy efekt estetyczny (łagodne przejście wypełnienia w tkanki)