MACICA I JAJNIKI
1. Wymień najważniejsze choroby szyjki macicy oraz omów zmiany łagodne
przewlekłe zapalenie szyjki maicy
polip szyjkowy
rozrost drobnogruczołowy błony śluzowej kanału szyjki macicy
mięśniak gładkokomórkowy
zmiany spowodowane przez HPV
nowotworzenie śródnabłonkowe – CIN
naciekający rak płaskonabłonkowy szyjki macicy
gruczolakorak błony śluzowej kanału szyjki macicy
zapalenie szyjki macicy:
- źródłem zakażenia jest pochwa bogata we florę bakteryjną i wirusową (HSV, Trichomonas
vaginalis, gonokoki, candida, Chlamydia trachomatis)
- cervicalis acuta – może być spowodowane zakażeniem wirusem opryszczki zwykłej, łącznie
z zajęciem sromu i pochwy
- glikogen w złuszczonych komórkach nabłonkowych jest substratem dla licznych bakterii,
zachodzi wzrost pH pochwy
- metaplazja nabłonka i zamknięcie ujść gruczołów szyjki macicy torbielak Nabotha,
czemu towarzyszy odczyn zapalny nadżerka procesy regeneracyjne, co razem daje
obraz cervitis chronica
- brak objawów bólowych (jedynie świąd, pieczenie, upławy)
- we wzierniku – zaczerwienienie, lekko podrażniona szyjka (należy zawsze pobrać rozmaz)
zmiany spowodowane przez HPV
- ważny czynnik etiologiczny raka szyjki macicy
- do zakażeń dochodzi drogą płciową
- kłykciny kończyste – na tarczy lub w strefie transformacji pojedyncze lub mnogie
brodawkowate rozrosty nabłonka wielowarstwowego (również w sromie)
- mikroskopowo – nieprawidłowy nabłonek zawierający komórki dwujądrowe (głównie
w powierzchownych warstwach) oraz koliocyty
polip szyjkowy (polypus colli uteri)
- zmiana rzekomonowotworowa związana z zapaleniem
- dotyczy 5% kobiet
- ulega owrzodzeniu – może powodować krwawienie międzymiesiączkowe
- gładkie, okrągłe, średnicy 1-5 cm
- mikroskopowo:
* zbudowane z podścieliska błony śluzowej kanału szyjki macicy oraz gruczołów,
często rozdętych przez śluz
* powierzchnia owrzodziała i zmieniona
* zapalenie może ulec metaplazji
rozrost drobnogruczołowy
- zmiana rozrostowa wywołana zaburzeniami hormonalnymi: w czasie ciąży, u kobiet
przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne zawierające progesteron
- mikroskopowo – zwiększenie liczby gruczołów szyjkowych i dezorganizacja ich
architektoniki, czasem z towarzyszącym przekształceniem doczesnowym zrębu
- zmiany bezobjawowe lub (częściej) upławy
Wyjaśnij
pojecie ectropion
i
omów nowotworzenie śródnabłonkowe oraz czynniki
ryzyka
raka szyjki;
Ektropion- przemieszczenie się nabłonka walcowatego poza ujście zewnętrzne
(niewłaściwa nazwa : nadżerka gruczołowa szyjki macicy) używana w odniesieniu do czerwonego
nieregularnego obszaru na tarczy wokół ujścia zewnętrznego.
W okresie reprodukcyjnym nabłonek metaplastyczny strefy przekształcenia łatwo ulega zmianom, które bardziej nasilone uważane są za stany przedrakowe określane jako wewnątrznabłonkowe nowotworzenie szyjki macicy
Neoplasia intraepithelialis cervicalis – CIN
Akronim SIL – squamosus intraepithelial lesion
śródnabłonkowa = zmiana wewnątrz nabłonka wielowarstwowego płaskiego
podział na LSIL i HSIL
nadżerka prawdziwa- ubytek nabłonka pokrywającego z obnażeniem zrębu łącznotkankowego
( owrzodzenie pokryte ziarniną )
Nadżerka rzekoma – pseudoerosion – ektropion – potocznie nadżerka gruczołowa czyli wynicowanie
Nadżerka ulega – Metaplazji
- epidermizacji – nabłonek nadpełza z obwodu i pokrywa nadżerkę, gruczoły z podścieliska
Wydzielają śluz i mogą ulec metaplazji( 2 pierwsze samoleczenie)
- dysplazja- nowotworzeni śródnabłonkowe
Są to zmiany nabłonka w kanale szyjki macicy i dot. Nabł gruczołowego
- rak naciekający
CIN I – w szyjce macicy oznacza dysplazję nieznacznego stopnia a poj. Kom. Atypowe pojawiają się w 1/3
dolnej nabłonka
CIN II - zmiany morfologiczne zajmują już 2/3 grubości nabłonka
CIN III – dysplazja dużego stopnia, zmiany wypełniają nabłonek na całej jego grubości = carcinoma In situ
CGIN- neoplasia intraepithelialis glanduralis cervicalis
Jeżeli w CIN II mamy odczyn zapalny = odporność
CIN II i III większe ryzyko raka
U 50% spontaniczna regresja
U20% CIN i do CIN III w ciągu 10 lat
U 20% z CIN III ->rak inwazyjny szyjki macicy w ciągu 10 lat
Wskazana przesiewowa cytologia uwg systemu Betherda – co 3 lata u kobiet między 25-65 r.ż.
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy : patrz 3
Wymień czynniki ryzyka i podaj histoklinikę raka szyjki macicy
Czynniki ryzyka raka szyjki macicy :
1.choroba matek- urazy mechaniczne i uszkodzenia
- wczesne i liczne porody
-duza liczba partnerów
-wczesne rozpoczęcie życia płciowego
- liczne ciąże przerywane
2. nieleczone przewlekłe zapalenia ( wirusy HSV, HPV, bakterie, koilocytoza )
3.stany przedrakowe
-nadżerka z dysplazją i połowiczo zepidermizowana
-leukoplakia
4. czynniki środowiskowe
-w mieście, prostytutki
-choroby weneryczne
-niski poziom higieny
-karcynogeny w spermie
-dziewczęta matek, które w czasie ciąży dostawały dietylstilbestrol ( DES )
5. czynniki genetyczne, psychogenne
Histoklinika raka szyjki macicy :
1.postać dwufazowa- poprzedzona CIN/SIL a następnie naciek neo (najczęstsza, ok 90% )
2. postać jednofazowa- od razu nacieka podścielisko
3makroskopowo: formy w zależności od zaawansowania zmiany i jej rdzaju wzrostu
-egzofityczne (postać kalafiorowata )
-owrzodziała
-postać twardego nacieku
-postać zaawansowane- szyjka zniszczona a naciek obejmuje otoczenie
-mogą się tworzyć przetoki
klasyfikacja:
1.ca. planoepitheliale
-keratodes , macrocellulare akeratodes, microcellulare
2.adenocarcinoma endocervicale
3. adenocarcinoma endometrioides
4. adenocarcinoma clarocellulare
5. ca. adenoides cysticum (oblak)
6.adenoplano carcinoma ( mixtum )
7. ca. Solidum
klinika :
I objay wczesne
1. krwawienia
-nieregularne między miesiączkowe
-pomenopauzalne
-pourazowe
2.cuchnące ropne upławy
II objawy póżne
1. bóle
-w okolicy brzucha
-w okolicy lędźwiowej o charakterze kolki nerkowej
2.objawy ze strony pęcherza moczowego ( częste parcie i oddawanie moczu, zaleganie moczu w pęcherzu)
3.niedrożność moczowodów, wodonercze , roponercze i odmiedniczkowe zapalenie nerek
4.objawy ze strony odbytnicy ( zaparcia, parcie na stolec, trudności w oddawaniu stolca, przetoki )
5.objawy przerzutów odległych
-w płucach ( zator tętnicy płucnej, odoskrzelowe zapalenie płuc, zakażenia prowadzą do zgonów )
-w kościach
stadia zaawansowania wg. FIGO
stadium 0 - neoplasia śródnabłonkowa dużego stopnia CIN III
stadium I - rak ograniczony do szyjki macicy
Ia stadium przedkliniczne
Ia-1 - głębokośc nacieku do 3mm, średnica do 7mm
Ia-2 - głębokość do 5mm, średnica do 7mm
Ib - rak z inwazją większą niż Ia2, maroskopowo widoczny lub nie
Ib-1 - klinicznie widoczna zmiana poniżej 4cm
Ib2 - klinicznie widoczna zmiana powyżej 4cm
Stadium II - rak nacieka poza szyjkę, ale nie nacieka 1/3 dolnej części pochwy
Stadium III - rak dochodzi do ściany miednicy mniejszej, nacieka 1/3 dolną pochwy i/lub wywołuje wodonercze lub
niewydolność nerek
stadium IV - rak szerzy sie poza miednicę mniejszą i/lub nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę
przeżycie 5- letnie - 0 (100%), I a(95%), b(80%), II(55%), III (30%), IV (5%)
Wymień
przyczyny krwawienia z jamy macicy oraz podaj obrazy
morfologiczne
występujące
w krwawieniach czynnościowych.
Krwawienie w pojęciu ginekologicznym to niewielka utrata krwi nie powodująca doraźnych konsekwencji
Przyczyny krwawienia
-czynnościowe ( zaburzenia hormonalne; nadmierne lub niedostateczne wydzielanie estrogenów/progesteronu)
-organiczne ( spowodowane zmianami organicznymi; zapalenia, rozrosty, poronienia, nowotwory )
Czynnościowe : 1) przetrwały pęcherzyk Graafa
2) przetrwałe ciałko żółte
3)niedoczynność ciałka żółtego
Organiczne : 1)zapalenie endometrium i szyjki macicy ( głównie pozostałości trofoblastu i zabiegi )
2)polipy endometrium
3)mięśniaki ( najgorsze są podśluzowe )
4)gruczolistość
5)neo trzonu i szyjki macicy
Krwawienie związane z ciążą
1)poronienie wczesne ok. 12tyg
2)poronienie późne (poród niewczesny ok. 16-28 tydz)
3)ciąża pozamaciczna, łożysko przodujące,
4) przedwczesne odklejenie się łożyska
5) pęknięcie macicy
Krwawienia w okresie poporodowym :
1)atonia macicy
2)zakażenia
3) przerośnięte łożysko
obrazy morfologicznye występujące w krwawieniach czynnościowych :
wytępują w
-cyklu owulacyjnym (krwawienie fizjologiczne )
-patologiach związanych z zaburzeniami wydzielania estrogenów
OBRAZ MORFOLOGICZNY
-rozszerzenie tętnic spiralnych
-pęknięcie zmianionej martwiczo ściany naczyń
-brak włókien retikulinowych zrębu błony śluzowej- rozpuszczenie pod wpływem enzymów granulocytarnych
-wynaczynniona krew odwarstwia pozbawioną rusztowania siateczkowego powierzchowną warstwę błony śluzowej
-następuje złuszczenie i wydalenie fragmentów w/w warstwy
Podaj histoklinikę gruczolistości macicy
Gruczolistość wewnętrzna (adenomyosis interna)
-polega na obecności ognisk złożonych z endometrium i podścieliska wewnątrz myometrium
a)makroskopowo
drobne, nieregularne różowe ogniska, mogą zawierać niewielkie torbiele
mięsień macicy może być zajęty rozlegle lub w postaci guzków
b)mikroskopowo
odpowiada endometrium w fazie rozrostu
c)klinicznie
zaburzenia miesiączkowania
bóle w miednicy mniejszej w czasie miesiączki
ogniska gruczolistości mogą powodować zmiany rozrostowe i gruczolakoraki
Gruczolistość zewnętrzna (adenomyosis externa)
a)makroskopowo
niebieskawe torbielowate guzki otoczone tkanką łączną ( twardość)
b)mikroskopowo
muszą być 3 elementy : -endometrialne podścielisko z cewkami gruczołowymi
-złogi hemosyderyny
-świerze zmiany krwotoczne wśród tkanki łącznej włóknistej
Ogniska od kilku mm do dużych torbieli wypełnionych brunatnawą treścią ( torbiel czekoladowa)
c)klinicznie
bóle w miednicy czasem w czasie defekacji i/lub fikcji
bolesne miesiączkowanie
niepłodność w 1/3 przypadków
ekotopowe endometrim reaguje na cykliczną stymulację hormonalną, przechodząc fazy przemian z krwawieniem miesięcznym, co prowadzi do powstania zrostów między sąsiadującymi narządami
zajęcie otrzewnej- niedrożność jelit
bardzo rzadko z ogn. Endometr. Może rozwinąć się rak
endometrioza może rozwinąć się w plucach naczyniach krwionośnych
Podaj przyczyny i omów typy rozrostów endometrium
Przyczyna : nadmierne działanie estrogenów
Podział : Hyperplasia endometrii
I. rozrost typowy -H E typica
1. prosty ( gruczołowo-podścieliskowy - he simplex )
2.gruczołowy ( wzrost ilości gruczołów i coraz mniaj zrębu , he glanduralis )
3.gruczolakowaty ( he adenomatosa )
II rozrost atypowy (he. Atypica )
1.gruczołowy
a) z atypią małego stopnia
b) z atypią średniego stopnia
c) z atypią dużego stopnia
2.gruczolakowaty
a) z atypią małego stopnia
b) z atypią średniego stopnia
c) z atypią dużego stopnia
3.gruczołowy lub gruczolakowaty ze szczególnie nasiloną atypią = ca. in situ
Wymień czynniki ryzyka i podaj histoklinikę raka trzonu macicy
-jest to rak hormono zależny
-przewaga estronu i estradiolu nad estriolem
-cykle bezowulacyjne w okresie menopauzy
-niepłodność lub 1 poród (2-3 x częściej niż u wieloródek )
-liczne poronienia
-wczesne dojrzewanie płciowe
-pierwszy poród w późnym wieku
-późna menopauza
-długotrwałe leczenie estrogenami
-triada objawów : otyłość, nadciśnienie, cukrzyca
-niewydolność i marskość wątroby
-neo feminizujące jajnika
-długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych przy braku receptorów progesteronowych w endometrium,
a stałe pobudzanie estrogenowe
-zaburzenia funkcji nadnerczy- zespół nadnerczowo- płciowy, z. Cushinga, z. Stein- Leventhala
-czynniki demograficzne: <50 około- 12%, po60 -65%
- więcej w mieście niż na wsi
-stan społeczno ekonomiczny ( umysłowa > fizolka)
-czynniki osobnicze i genetyczne- rodzinne obciążenie rakiem trzonu macicy, sutka i jajnika
-czynniki egzogenne- nieprawidłowa HTZ po menopauzie zwiększa ryzyko 2x
-stany (rozrosty ) przedrakowe - rozrost gruczolakowy endometrium
klinika : nie ma charakterystycznych objawów, krwawienia po menopauzie -->niedokrwistość
-ból, upławy, ropno-krwiste odchody sugerują zaawansowany proces, mimo zaawansowania i wieku - stan chorych
jest zazwyczaj dobry;
badaniem ginekologicznym stwierdza się:
-powiększenie trzonu macicy ( również z mięśniakami )
-ropniak macicy ( pyometria 15-20 % )
-naciekanie kanału szyjki -szyjki - pochwy - cewki moczowej
-przerzuty : do ww.chłonnych (miednicze, podbrzuszne, biodrowe, zasłonowe ... )
do jajników (5-15% ) lub jajowodów (10% ) -duzowate twarde niebolesne zgrubienia
drogą krwi ( skłonność do zatorów z komórek neo ) -płuco, opłucna, wątroba, srom, pochwa, j.grube, kości
implanty do tkanek (sieć, blizna szczytu pochwy, powłoki brzuszne
MIKROSKOPOWO -grading FIGO
Stadium 0 - ca in siu i przypadki graniczne
Stadium I - ograniczony do trzonu
Stadium II - obejmuje trzon i szyjkę
Stadium III - obejmuje narządy sąsiadujące w obrębie miednicy mniejszej (pochwa, otrzewna, jajniki )
Stadium IV - nacieka pęcherz moczowy , odbytnicę
Klasyfikacja:
1.adenocarcinoma- powyżej 90%
2.adenocarcinoma clarocellulare
3.ca. planoepitheliale
4.ca.adenosquamosum
5.ca.solidum - najzłośliwszy
+opisy poszczególnych typów
Wymień
typy i podaj charakterystykę nowotworów powstających z
podścieliska błony
śluzowej
1.guzek stromalny - nodulus stromalis
a)low grade (guzek stromalny )- aktywność mitotyczna poniżej 9Mf / 10 HPF (powolny wzrost, skłonność do nawrotów )
b)high grade(endometrioidalny mięsak stromalny o małej złośliwości) - o wyrażnej atypii komórkowej i aktywności
mitotycznej >10MF/HPF
c)sarcoma stromale nondifferentiatum(niezróżnicowany mięsak endometrioidalny )
- aktywność mitotyczna co najmniej 20MF/10HPF
2.rabdomiosarcoma - nowotwór bardzo złośliwy, rzadki, u osób młodych
charakterystyka :
morfologicznie guzek stromalny typ a i b mają wiele cech wspólnych :
-zbudowane są z komórek podścieliska endometrium w fazie proliferacji
-IHC + odczyn na obecność receptorów EG, PG, CD10
-w utkaniu rozgałęziające sie naczynia krwionośne
-koncentryczne układy komórkowe wokół tętniczek i pola szkliwienia
RÓŻNICE:
-guzek stromalny typ a - pojedyńczy, dobrze odgraniczony, średnica kilku cm, rozrost rozprężający, nie wnika do naczyń
-guzek b- postać wieloguzkowa, naciek podścieliska, wnika do naczyń
niezróżnicowany mięsak endometroidalny - jest neo anaplastycznym (polimorfizm, atypia ) destrukcyjnie nacieka podścielisko
klinika rozrostów stromalnych:
guzek a- odmiana łagodna, nie daje nawrotów,
guzek b-powolna progresja, miejscowe nawroty w miednicy małej, jajnikach, ścianie jelit i innych miejscach jamy brzusznej, przerzuty odległe rzadko i późno, wynik badań mikroskopowych może być ustalany na podstawi badania pooperacyjnego
guzek c - znaczna agresywność, większość chorych zgon w ciągu 3 lat od operacji z powodu nawrotów i przerzutów
drogą limfatyczną i krwionośną
rhabdomyosarcoma embryonale = ca. botryoides :
-głównie w młodym wieku u kobiet, wyjątkowo u kobiet dojrzałych
-prawdopodobie pochodzi z pozostałości tkanki embrionalnej, macierzystej dla narządów moczowo-płciowych
-zbudowany z elementów tkanki łącznej, chrzęstnej i mm.poprzecznie prążkowanych
Wymień i podaj histoklinikę nowotworów błony mięśniowej i guzów mieszanych macicy.
I neo błony mięśniowej
a) łagodne
1) leiomyoma
b)złośliwe
1)leiomyosarcoma
II mieszane
a)carcinosarcoma
b)tumor mixtus mesodermalis
histolinika :
LEIOMYOMA
1)makroskopowo
-różnej wielkości
-często mnogie
-różna lokalizacja, mogą być w szyjce i więzadłach macicy
-białawe, okrągłe o konsystencji gumy
2)mikroskopowo
-typowy mięśniak gładkokomórkowy
-bogatokomórkowy, atypowy
-od razu naciek mięśniówki macicy
3)klinika
-częstość wzrasta w okresie pomenopauzalnym
-ulegają inwolucji po menopauzie lub po sterylizaji
-nieprawidłowe krwawienia, poronienia samoistne
-bóle w miednicy mniejszej, częstomocz
LEIOMYOSARCOMA
-Wysoki indeks mitotyczny : 15Mf/10HPF
-Atypowe figury podziału
-guz średnicy co najmniej 10 cm z naciekaniem mięśniówki macicy, bardziej miękki od leyomyoma
CARCINOSARCOMA
Pochodzi z przewodów Mullera
1)mikroskopowo
-w postaci polipowatych tworów, niekiedy wystających z ujścia zewnętrznego szyjki macicy
-zbudowany ze złośliwych elementów nabłonkowych i nienabłonkowych
-zezłośliwienie w kierunku raka lub mięsaka
2)klinika
-wysoka agresywność, 5letnia przeżywalność 25-30 %
-objawy : krwawienie, powiększenie trzonu macicy, przerzuty drogą chłonną i krwi
TUMOR MIXTUS MESODERMALIS
-podobny do carcinosarcoma lecz zawiera dodatkowe elementy heterologiczne
Wymień i podaj histoklinikę nowotworów „nabłonkowych" jajnika
Klasyfikacja :
A surowicze (endosalphingioma)
B śluzowe (endocervicoma)
C endometrioidalne
D z komórek jasnych (mesonefroidalne)
E guzy Brennera (fibroepithelioma )
F guzy mieszane
G raki niezróżnicowane
H nowotwory niesklasyfikowane
Histoklinika:
-najczęstsze, mogą zawieraz torbiele lub być lite, mogą posiadać utkanie gruczolakowate lub brodawczakowate
-powstają z nabłonka mezodermalnego pokrywającego jajnik, mogą odtwarzać różne struktury morfologiczne
multipotencjalnego nabłonka Mullerowskiego
-typy histopatologiczne określane na podstawie rodzaju składnika nabłonkowego guza
-mogą występować w 3 postaciach : łagodnych, o granicznej złośliwości i złośliwyh
Omów guzy surowicze jajnika
-powstają z nabłonka mezodermalnego pokrywającego jajnik, ktorego komórki różnicują się w kierunku surowiczych
komórek wyściułki jajowodów
*łagodne :
-w grupie kobiet młodszych (17-30ok życia )
-najczęściej w formie pojedyńczej torbieli wysłanej pojedyńczym nabłonkiem, czasem torbiel wielokomorowa
-najczęściej jenostronne
-pokryte gładką torebką o szarobiaławej barwie
*o granicznej złośliwości
-komórki wyścelające torbiel nawarstwiają się brodawczakowato, są również obecne w płynie w torbieli
-stanowią 65% tej postaci złośliwości, brak naciekania podścieliska
-mogą przechodzić poza jajnik i dawać implanty do błon surowiczych i sieci
-rodzaje implantów do sieci:
łagodne -tworzą struktury tubularne wysłane niezłośliwym nabłonkiem
nieinwazyjne- utkanie papilarne podobne do zmiany w jajniku
inwazyjne- układy komórkowe podobne jak w raku gruczołowym wysokodojrzałym
*zlośliwe
- raki surowicze stanowią 40-50 % tej grupy
-są najzłośliwsze, przeżycie 5letnie około 25%
gruczolakotorbielak surowiczy (cystoadenoma serosum)
-wielotorbielowy, duże rozmiary - do 20 cm
-wypełniony płynem surowiczym, może zawierać białka i mukopolisacharydy (przypomina galaretę)
- w torbielach rozrosty brodawkowate-cechy złośliwości
-nacieka torebkę, często złośliwieje (->cystoadenocarcinoma serosum)
omów guzy śluzowe jajnika
-różnicowanie w kierunku gruczołów śluzowych szyjki macicy,
-często wspólnie z guzem Brennera
*łagodne - jak w pytaniu wcześniejszym tylko inna wyściółka komórkowa
*o granicznej złośliwości - stanowią 35% tej grupy, około 15% z nich przechodzi poza jajnik,
dając implanty do sieci i otrzewnej --> myxoma peritonei
*złośliwe- 5-15%, przeżycie 5letnie około 50 %
gruczolakotorbielak śluzowy (cystoadenoma mucinosum), rak gruczołowy śluzowa (carcinoadenoma mucinosum)
-wielokomorowy, torbiele wysłane nabłonkiem walcowatym produkującym śluz
-gromadzący się śluz może powodować pękanie torbieli- komórki w masach śluzu wszczepiają się w otrzewną
(pseudomyxoma peritonei )
-niepromienioczuły
omów guzy endometrioidalne jajnika
-najlepiej rokują, postacie złośliwe: 15-30% spośród neo złośliwych nabłonkowych jajnika- przeżycie 5letnie około 50%
rak gruczołowy endometrioidalny ( carcinoadenoma endometrioides )
-mieszane utkanie : rak i mięsak
-torbiele wypełnione krwistym płynem
-bardzo promienioczuły, estrogenozależny
Wymień i podaj histoklinikę nowotworów hormonalnie czynnych jajnika
Klasyfikacja:
Nowotwory gonadalne - zdecydowana większość wydziela estrogeny
a)gyneblastomata
1)błonik ziarnisty (folliculoma-wydziela estrogen, bardzo rzadko androgeny)
2)otoczkowiak (thecoma)
3)włókniak (fibroma)
4)postać mieszana
5)niesklasyfikowane
b)androblastomata - jądrzaki
1)dobrze zróżnicowane
-gruczolak kanalikowy Picka
-jądrzak kanalikowy z gromadzeniem lipidów
-jądrzek z komórek Sertolego i Leydiga
2)neo pośrednio zróżnicowane (wydzielają androgeny)
3)neo niedojrzałe
4)jądrzak z elementami heterologicznymi
c)gynandroblastoma
d) nowotwory niesklasyfikowane
+z neo nabłonkowych - guz Brennera (może wydzialać estrogeny)
histoklinika :
FOLLICULOMA
Makroskopowo
-otorebkowany, najczęściej jednostronny, od małych do dużych torbielowatych, szarożółte
-lity, miękki
Mikroskopowo
-ciałka call exnera, rózne stopnie zróżnicowania, może zawierać komórki otoczki
-grupy komórek są otoczone włóknami srebrnochłonnymi
Klinika
-potencjalnie złośliwy, rosną powoli, naciekają miejscowo, nawroty i rozsiew (5-25%), wznowy po 10-20latach
-promienioczuły
-najczęstszy neo jajnika
FIBROTHECOMA
Makroskopowo:
-otorebkowany, najczęściej jednostronny, szarożółte, lity, twardy
Mikroskopowo
-fibroblasty i wrzecionowate komórki otoczki, każda komórka jest otoczona przez włókna srebrnochłonne
-w zrębie ogniska szkliwienia
Klinika
-zespół Meigsa- ascites i hydrotorax po stronie prawej
-wolny wzrost, nie daje przerzutów
FIBROMA
-komórki mają zdolność produkcji kolagenu--> twardy
-w utkaniu złogi wapnia
Podaj histoklinikę guzów androblasomata jajnika
androblastomata - jądrzaki
1)dobrze zróżnicowane
-gruczolak kanalikowy Picka (zbudowany z kom.Sertolego)
-jądrzak kanalikowy z gromadzeniem lipidów
-jądrzek z komórek Sertolego i Leydiga
2)neo pośrednio zróżnicowane (wydzielają androgeny,mniej dojrzałe kom.Sertolego, dojrzałe kom.Leydiga->wirylizacja)
3)neo niedojrzałe (przypominają mięsaki)
4)jądrzak z elementami heterologicznymi (kom.Sertolego, Lediga, chrząstka mięśnie itp )
ogólnie:
-odtwarzają różne struktury z rozwoju jądra
-zbudowane z komórek Sertolego i/lub Leydiga o różnym stopniu dojrzałości i różnych proporcjach komórkowych oraz z podścieliska o różnym
stopniu dojrzałości, łącznie z tkanką podścieliskową
klinika:
komórki Sertolego wydzielają estrogeny więc w nowotworach z ich przewagą objawy wynikają z hiperestrogenizmu
1)w okresie dojrzewania
-przedwczesne dojrzewanie
rozwój sutków, przebarwienie brodawek, owłosienie na wzgórku łonowym, częste krwawienie z macicy
2)w okresie rozrodczym - zaburzenia miesiączkowania
-cykle bezowulacyjne, bezpłodność, przerost endometrium->mięśniaki, rak endometrium; rak sutka
3)po menopauzie- brak zmian zanikowych w narządzie rodnym
-krwawienia z dróg rodnych, rozrost endometrium(40-50%)->rak(5%); refeminizacja, bolesność i obrzęk sutków,
obrzęk pochwy, zmiany w rozmazach cytohormonalnych
kom.Leydiga- odpowiednik morfologiczny i czynnościowy w postaci komórek wnękowych- wydzielają androgeny (testosteron)
defeminizacja->maskulinizacja
defeminizacja- zanik miesiączki, płodności i sutków
wirylizm- (maskulinizacja) u kobiet- nieregularne miesiączki, męskie owłosienie (hirsutyzm), męski głos, trądzik męski,
przerost łechtaczki, postępująca otyłość
Wymień i podaj histoklinikę nowotworów germinalnych jajnika
Klasyfikacja:
a) rozrodczak (dysgerminoma )- z pierwotnych komórek płciowych (gonocytów)
różnicujące się w kierunku struktur pozazarodkowych:
b)guz pęcherzyka żółtkowego (endodermal sinus tumor)
c)rak zarodkowy (ca. embryonale)
d)płodziak (polyembryoma)
e)nabłoniak kosmówkowy (choriocarcinoma)
różnicujące się w kierunku struktur zarodka:
f)potworniaki
1) niedojrzałe (immaturum)
2)dojrzałe (maturum)
-lite
-torbielowate (torbiel skórzasta)- cystis dermoidalis, najczęstszy
3)jednolistkowe
-struma ovari
-carcinoid
-struma ovari et carcinoid
-inne
ogólnie:
-około 30 % wszystkich neo jajnika, a neo złośliwe tej grupy stanowią 5-9%
-dotyczy młodych kobiet, dziewczynek (50% do 20rż-ca.puellarum)
-najczęściej jednostronny-prawy jajnik(17% obustronnie)
-duża promienioczułość
-obecne makery nowotworowe- AFP, CEA, HCG, NSE, LDH, MSR, HRD
-szczególnie często u osobników z zaburzeniami rozwojowymi :
-złe rokowanie kliniczne
ENDODERMAL SINUS TUMOR
Składa sie z komorek niezroznicowanych i zroznicowanych, roznicowanie w kierunku endodermy pozazarodkowej
-jamki z palczastymi wyroslami do swiatla, wzrost poziomu AFP
POLYEMBRYOMA
-w luznej mezenchymie twory odpowiadajace zarodkowi
CA.EMBRYONALE
-z komorek niezroznicowanych
DYSGERMINOMA
Sklada sie z komorek plciowych, ulozonych w gniazda, wokol nich tkanka laczna i nacieki z limfocytow
-otorbiony, przerzuty krwia i limfa, promienioczuly
Ciążowa choroba trofoblastyczna - wymień jednostki i omów postać najczestsza.
Klasyfikacja:
1)zaśniad groniasty kompletny i niekompletny (mola hydatidosa completa et incompleta )
2)zaśniad inwazyjny (mola hydatidosa destruens)
3)nabłoniak kosmówkowy = kosmówczak (chorioepithelioma)
4)guzy płyty podstawnej łożyska
najczęstsza postać = zaśniad groniasty
-najczęstsza postać GTD
-patogeneza: zaburzenia chromosomalne oocytów
1)kompletny
-powstaje w skutek unieczynnienia matczynego materiału genetycznego w zapłodnionej komórce jajowej
-całe jajo jest całkowicie obce dla matki
-w 90% zapłodnienie 1 plemnikiem, utrata materiału matki-->duplikacja materiału ojca
-zawsze poronienie
2)częściowy
-zapłodnienie 2 plemnikami bez utraty materiału matki, powstają triploidie (3rodz)
-może się urodzić żywy płód
Makroskopowo
-pęcherzyki różnej wielkości, średnicy około 1cm, układają się w grona
-wewnątrz pęcherzyków płyn białkowy
Mikroskopowo
-obrzęk podścieliska, kosmki balonowato rozdęte, bez naczyń, wypełnione przeźroczystym płynem
-nie ma naciekania mięśnia macicy
Klinika:
-głównie około 40 roku życia,
-powstaje w 6-8 tygodniu ciąży, ujawnia się w 4-5 miesiącu, poronienie w 16-18 tygodniu ciąży
-krwawienie z macicy w czasie ciąży, bóle brzucha, macica powiększona, duże łożysko
-brak tonów serca lub części płodu
-uporczywe wymioty ( bo nadmiar HCG), stany przedrzucawkowe(gestoza), mogą się pojawić tyreotoksykoza i DIC
-fizjologicznie w 100dniu ciąży HCG<100000jm/dobę , w zaśniadzie do 500000jm/dobę
-w usg obraz zamieci śnieżnej
-2-10% złośliwieje
Ciążowa choroba trofoblastyczna - wymień jednostki i omów postacie inwazyjne
Klasyfikacja:
1)zaśniad groniasty kompletny i niekompletny (mola hydatidosa completa et incompleta )
2)zaśniad inwazyjny (mola hydatidosa destruens)
3)nabłoniak kosmówkowy = kosmówczak (chorioepithelioma)
4)guzy płyty podstawnej łożyska
postacie inwazyjne:
1.Zaśniad niszczący
-około 16% zaśniadu
-nie może być wydalony w całości siłami natury
Makroskopowo
-trzon macicy powiększony, w jamie macicy miękkie kruche ogniska wystające do światła
Mikroskopowo
-kosmki o bardzo rozrosłym i atypowym trofoblaście, wrastają w mięień macicy aż do błony surowiczej
*tworzy tzw niezłośliwe przerzuty odległe:-trofoblast dostaje się do krążenia
-tworzą się zatory w naczyniach pochwy, płuc, mózgu, które samoistnie zanikają
Cechy kliniczne przemawiające za inwazyjnością:
-miano HCG nie zmienia się lub po spadku rośnie
-krwawienie z macicy nie ustaje lub pojawia się ponownie
-w RTG klatki piersiowej podejrzane cienie
-rozpoznanie tylko na podstawie materiału pooperacyjnego
2.Nabłoniak kosmówkowy
-od zaśniadu różni go brak kosmków
-rozwija się po poronieniu, zaśniadzie , ciąży prawidłowej
-bardziej złośliwy niż w/w
-hormonalnie czynny- wytwarza progesteron-->torbiele ciałka żółtego
-komórki różnicują się w kierunku trofoblastu
Makroskopowo
-pojedyńczy lub mnogi, dobrze odgraniczony, 1-20 cm w zależności od lokalizacji
-postać polipa lub śródściennie, może przypominać krwiaka z tendencjami do wylewów
Mikreoskopowo:
-brak zrębu oraz własnych naczyń
-złożony z komórek trofoblastu w postaci litych pól w skrzepach i masach martwiczych
-komórki i ich jądra pleomorficzne, polimorficzne, liczne mitozy
Przerzuty:
-płuca(70%)
-pochwa, mózg, wątroba
przerzuty barwy ciemnowiśniowej(wylewy krwi)
Klinika:
-krwotoki z macicy i do otrzewnej
-krwioplucie(meta do płuc)
-lepsze rokowanie gdy bez przerzutów lub wykryty przed 4 miesiącem
Wymień i podaj krótką charakterystykę guzów torbielowatych lagodnych jajnika
1. torbiel okołojajnikowa
2. torbiel pęcherzykowa
3. torbiel ciałka żółtego
4. torbiel ciałka białawego
5. torbiel z wgłobienia
6. torbiel czekoladowa (smolista)
1. torbiel okołojajnikowa
-rozwija się z resztek przewodu Gartnera lub kanalików Kobelta
-między jajnikiem lub jajowodem
-ściana-tkanka łączna włóknista pokryta nabłonkiem sześciennym lub płaskim, zawartość- przejrzysty płyn
2. torbiel pęcherzykowa
-średnica do kilku cm, pojedyńcza lub mnoga
-zbudowana z otoczki komórek warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa i otoczki wewnętrznej,
-wypełniona płynem surowiczym
3. torbiel ciałka żółtego
-powstaje w następstwie nadmiaru gonadotropin i progesteronu np: w przebiegu kosmówczaka/zaśniadu groniastego
-zaczyna się krwiakiem ciałka żółtego->resorbcja krwi-> powstająca jamka wypełnia się płynem surowiczym
4. torbiel ciałka białawego
-jest następstwem włóknienia ściany torbieli ciałka żółtego
5. torbiel z wgłobienia
-tworzy się przez wpuklenie powierzchni jajnika i zamknięcie wejścia do utworzonego zachyłka, bardzo drobna, zwykle o nabłonku sześciennym
6. torbiel czekoladowa (smolista)
-zbudowana z ektopowo umieszczonego nabłonka endometrium
-podlega cyklicznym zmianom miesięcznym
-zawartość stanowią złuszczone komórki endometrium i wynaczyniona krew
-wokół torbieli gromadzą się histiocyty obładowane hemosyderyną
Zapalenia
jajowodu - podaj drogi zapalenia, typy i powikłania (omawiane na
III
roku)
Drogi zapalenia:
1. przez ciągłość
2. drogą naczyń chłonnych i żylnych
3. wstępująca z jamy macicy
Typy :
1.ostre
-rzeżączkowe, gronkowcowe, paciorkowcowe
2.gruźlicze
3.przewlekłe
Powikłania dotyczące jajowodu
-ropniak
-wodniak
-krwiak
-zniekształcenia
Powikłania inne:
-niepłodność
-ropnie miednicy małej
-zapalenie żył i naczyń chłonnych przymacicza
-zrosty z sąsiednimi narządami