STAROŻYTNOŚĆ
Arystoteles
BYT
nieożywiony
ożywiony bez rozumu
ożywiony z rozumem
analogicznie:
DUSZA
wegetatywna (roślinna)
zmysłowa (zwierzęca)
rozumowa (połączenie wszystkich trzech typów – dusza ludzka)
Rozum:
bierny (sam proces myślenia)
czynny (transcendentalna forma myślenia – formy uchwycenia formy).
PLATON
koncepcja duszy i kosmosu
MONIZM
orfizm
pitagoreizm
metempsychoza (reinkarnacja)
„W cokolwiek dusza wstąpi zawsze z sobą duszę wnosi”
PORFIRIUSZ
„Niewłaściwość zabijania istot żywych na pożywienie” - metempsychoza
ŚREDNIOWIECZE
AUGUSTYN
człowiek jest duszą, która ma ciało, które pozwala duszy obserwować świat, lecz go zniekształca (przeszkoda w dochodzeniu do prawdy) (anamneza)
„Jestem, więc myślę”. (przeciwieństwo Kartezjusza)
OŚWIECENIE
Tomasz z Akwinu
uczeń Alberta Wielkiego
traktat „O człowieku” - powiewa arystotelizmem i to ostro
„Człowiek spostrzega, że myśli, że czuje”.
Omsknął się o ekskomunikę, lecz zmarł w drodze na sobór. Został obroniony przez Alberta Wlk.
Kartezjusz (Rene Descartes)
cogito ergo sum – myślę, więc jestem
dokonał podziału idei;
rozdział duszy i umysłu – dualizm epistemologiczny*
*episteme – wiedza
… i najważniejsza postać:
CHRISTIAN VON WOLF (1720)
BEWUNSTSSEIN (świadomość) – j. niemiecki
apperception + cognitation
Leibniz Kartezjusz
XVII – samoświadomość jako idea podstawowa