1. Pojęcie "program kształcenia"Kompetencja krytyczna (wiedza i umiejętność) nauczyciela nie koniecznie nastawiona jest narozwój ucznia. Kompetencje techniczne - są nie wystarczalne, mająprzygotować tylko do egzaminu. Pytanie o to jak działa nauczyciel. 2. Pojęcie "program nauczania" a. Treści kształcenia (nauczania) b. Planowanie czynności pedagogicznych c. Zestaw czynności (zadań) do wykonania przez uczniów ( rejestr wszelkich uczniowskich doświadczeń) 3. Podejścia do programu nauczania ( typy) a. Podejście technoczno - scjentystyczne (naukowe) do niego zaliczamy: - podejście behawiorystyczne - behawioryzm - rola edukacji jest to wprowadzenie jednostek w nieznany świat ideałów i wartości.- podejście akademickie - akademizm- podejście menadżerskie - menadżeryzm - masz byc najlepszym b. podejście nietechniczne - niescjentystyczne- do niego zaliczamy: - podejście humanistyczne - oparte na humanistycznym m\yśleniu skoncentrowane na uczniu ( istotą kształcenia jest uczeń)- podejście rekonceptualistyczne - program rekonceptualizm - przedefiniowanie jakiegoś pomysłu, przepracowanie jakiegoś pomysłu edukacyjnego. 4. Przykłady programów a. Ralf Tyler - przykład programu technicznego- scjentystycznego. Etapy budowania programu wg. Tylera I etap -OKRESLENIE CELÓW KSZTAŁCENIA Najpierw ogólnych a potem szczegółowych. Utrzymywał,że cele ogólne należy formułować na podstawie rozpoznania wymagań ze strony materiału nauczania, oczekiwań społecznych wobec szkoły oraz tych, które formułowane są z punktu widzenia rozwoju ucznia. II etap - DOBÓR SYTUACJI DYDAKTYCZNYCH Szczególną uwagę przywiązuję się tu do wiązania ich z wcześniejszymi doświadczeniami uczniów i uwzględniania właściwej im percepcji. Za ważny czynnik w doborze treści i doświadczeń uznawał wiedzę na temat rozwoju i uczenia się. Treści do wieku, metody działania. II etap - ORGANIZOWANIE ŚRODOWISKA DYDAKTYCZNEGO. Praca nad tym etapem powinna mieć charakter sytsematyczny i uwzględnić kategorie: idee, pojęcia, wartości i umiejętności. Kategorie te decydują o doborze metod, korelacji czy łączeniu treści. Schemat ten nie narzuca struktury organizacyjnej. IV etap - EWALUACJA Pozawala zdobyć wiedzę o skuteczności założonych celów, o jego jakości - mierzony zakresem i stopniem osiągnięcia założonych celów ogólnych i szczegółowych. b. Paulo Freire - przykład programu nietechnicznego niescjentystycznegoPaulo Freire był uczniem amerykańskiego pedagoga Iwana Illicha autora kśiążki pt." Społeczeństwo bez szkoły - Daskolaryzacja społeczeństwa". Freire wymyślił całkiem inny program edukacyjny, szkołę poddał krytyce i chciał zrekonstruować ją na nowo. P. Freire jest czołową postacią tzw. pedagogiki uciśnionych - ubogich, niepiśmiennych i niewykształconych chłopów Ameryki Łacińskiej. przyjmujących swój los w sposób bezwolny, uważał, że naczelnym zadaniem edukacji jest wyzwolenie ich z myślenia o sobie jako o osobach gorszych, bezradnych, zależnych od innych. Te myśl u tych ludzi chciał przezwyciężyć za pomocą włączenia ich do projektów umożliwiających nabycie przez nie postaw niezalezności i samoodpowiedziałności. Warunkiem tego wyzwolenia poprzez edukację jest nienarzucanie jej, lecz planowanie i realizowanie wszelkich działań w dialogu z jej podmiotami. Program Freirego kształtujący w masach krytyczną świadomość swego położenia i wywołujący dzięki temu chęć zmiany swego losu oparty jest na 5 krokach: I. SPOTRKANIA PEDAGOGÓW I EKSPERTÓW W DZIEDZINIE Z PRZEDSTAWICIELAMI ORGANIZACJI HARYTATYWNYCH, aby dowiedzieć sie jaka jest ich specyfika. w trakcie prezentowania następuje stopniowe pozyskiwanie zgody i gotowości do współpracy. II. BADANIA TERENOWE Pytania, ankiety, wywiady, po to, aby realizować zamysł programu. Pytanie czego ludność oczekuje? Również obserwacji tego, jak żyją i jak konstruują swój obraz rzeczywistości przyszli uczniowie. III. CYLE SPOTKAŃ Z PRZEDSTAWICIELAMI SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ, poświęconych interpretacji zaobserwowanych zdarzeń. Sprzeczności pojawiające się w tych interpretacjach stanowią podstawę formułowania pierwszych tematów do dyskusji z uczniami. IV. BADANIA TEMTYCZNE. - okreslające temat. Sa to badania terenowe i spotkania dyskusyjne, w trakcie których prezentowane materiały stają się pretekstem do zestawienia różnych poglądów i stanowisk odnośnie omawianych kwestii. ( Rozwiązanie problemu jak zorganizować przymus edukacyjny). V. PRACA ZESPOŁU Z UDZAIŁEM SPECJALISTÓW I LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI - nad tworzeniem programu. Zespół ten skupia psychologów, pedagogów i amatorów - ochotników nad sporządzaniem listy tzw, tematów produktywnych. Tematy te stają się programem, który jest realizowany przez nauczycieli w trakcie pracy " kół kulturalnych". 5. Treści kształcenia.

Jeśli pytamy o treści kształcenia musimy najpierw zapytać o program nauczania. Czym jest program nauczania ? - wskazówką - wskazówką jak treści realizować. 6. Podstawowe podejścia do programu. I. BEHAWIORALNE- zachowanie - wiemy jak się zachować a. Podstawy:- filozofia tradycyjna i konserwatywna - idealizm i realizm - np. pedagogika tradycyjna b. pogląd na rolę szkoły w społeczeństwie:- w edukacji patrzymy na przeszłość, szkoła o takim modelu treści jest konserwatywna, wrasta w społeczneństwo c. Istota proponowanej edukacji: -.Akcent na wydajność opartą na naukowych podstawach: Metoda - Wynik (logiczność, preskryptywność). d. Definicja programu: - program jest wąsko definoiwany - nacisk na szczegółowe omawianie - nauczyciel jest tylko wykonawcą programu e. Kreowanie programu: - program ułożony jest liniowo (0-10, 10-0) - program ułożony jest przdmiotowo f. Wzorzec programu: - polega na wzorcu technologiczno - konserwatywnym - program jest szczegółowy - programjest zunifomizowany - jednolity dla wszystkich g. Wdrażanie programu: - odgórne - nakładane przez ministra h. Ewaluacja: - sprawdzanie wyników - podejście scjentystyczne II. HUMANISTYCZNE a. Podstawy: - progresywizm - pragmatyzm amerykański J. Dewey - z dzieckiem jako jednostką - psychologia humanistyczna b. pogląd na rolę szkoły w społeczeństwie: - celem kształcenia jest: samorealizacja jednostek dla pełnej demokratyzacji życia społecznego. c. Istota proponowanej edukacji: - istotą programu jest doświadczenie - uczenie sie z możliwością poznania świata - gry dydaktyczne - brak rywalizacji - twórcze rpzwiązywanie problemów - uczenie sie w małych grupach - nastawiona na negocjowanie programu i sposobu jego realizacji d. Definicja programu:- szeroko definiowany - program wynika z doświadczeń dzieci

e. Kreowanie programu: - program ułożony jest spiralnie - szersza wiedza f.Wzorzec programu: - skupienie się na uczeniu - zasada całościowości g. Wdrażanie programu: - oddolne - realizowany jest przez zainteresowania dziecka h. Ewaluacja: - nie jest w postaci treści, jest prezentacją działań dziacka III. REKONSTRUKCJONISTYCZNE a. Podstawy: - Neoprogresywizm - myśli lewicowe, możliwość reinterpretacji - radykalni romantycy ( Illich, Goodman, Holt) - rekonceptualiści - Freire, Apple b. pogląd na rolę szkoły w społeczeństwie:

- odpowiada podejściu emancypacyjnym - wiedza jest punktem wyjścia - szkoła oparta na krytyce behawioralnego kształcenia - postulaty edukacji dla emancypacji, zorganizowanej na rzecz zmiany społecznej, krytycznej wobec kulturowego dziedzictwa. c. Istota proponowanej edukacji: - uczeń uczy się jak ma zmieniać pewne sytuacje - krytyka samowiedzy - przygotowanie ucznia do krytyki wiedzy - rozwija się kompetencje komunikowania się dzieci - umiejętność podejmowania pewnych problemów - ceni się krytyczny sposób podejścia do wiedzy d. Definicja programu: - szeroko dynamiczna definicja w kategoriach doświadczeń filozoficzno -psychologicznych e. Kreowanie programu: - program jest ułożony spiralnie otwarty - zainteresowanie ucznia wiedzą, lecz nie wiemy jakie będą rozwiązania i niewiadome są efekty. - pytanie: czemu to ma słuzyć? - ciągłym przyglądaniem się treściom. f.Wzorzec programu:- oparty na pluralistycznym charakterze i wybieganie w przyszłość - ostatnim celem jest zmiana myślenia, wyjście poza dostarczane informacje. - rozwojowy charakter: program "staje się" ; rezultaty końcowe są początkiem czegoś innego. g. Przykładowy model - perspektywa emancypacyjna Freirego h. Wdrażanie programu - oddolne - dziecko samo decyduje w jakim tempie chce pracować 7. Jakiego typu programy możemy realizować? a. TYP PROGRAMU SKONCENTROWANY NA TREŚCI NAUCZANIA (PRZEDMIOTY) - jest inwentarzem treści - wybiera sie treści istotne dla rozwoju dziecka - o wyborze decydują specjaliści - po przeglądzie ma zalety - wady: rozrost treści (przerost), dzieci nie widzą połączeń między przedmiotami - odpowiada na pytanie: czego uczyć? b. TYP PROGRAMU SKONCENTROWANY NA ZESTAW PLANOWANYCH CZYNNOŚCI(PEDAGOGOICZNYCH) Mamy do czynienia z pragmatycznym myśleniem. - jest skoncentrowany na działania - odpowiada na pytanie: jak uczyć? - przedstawia model amerykański - treści nie są ważne, tylko doświadczenia c. TYP PROGRAMU SKONCENTROWANY NA ZBIÓR (LISTA) ZAMIERZONYCH EFEKTÓW - odpowiada na pytanie: = jakie efekty należy uzyskać w danym procesie edukacyjnym?= kogo i jak mam wychować? - mówi o kompetencjach kluczowych jakie ma podjąć dziecko d. PROGRAM JAKO REJEST DOŚWIADCZEŃ - odnosi się do wątku pedagogiki emancypacyjnej i krytycznej - typ negocjowany między nauczycielem a uczniem - program staje się rejestrem doświadczeń - pomysł Paula Freirego - koncentruje się na tym, czego rzeczywiście uczy się uczeń w trakcie procesu edukacyjnego e. 2 GŁÓWNE PODEJŚCIA DO PROGRAMU SZKOLNEGO. PODZIAŁ WG. B. BERNSTEINA = PROGRAM TYPU "KOLEKCJA" - związany z akademickim myśleniem (podział na przedmioty) - wg Bernsteina kolekcjonuję się wiedzę - ma charakter definicyjny i informacyjny - przedmioty sa oderwane od dośiwadczeń z życia człowieka - charakter gromadzenia wiedzy typu akademickiego - celem nie jest zastosowanie wiedzy, lecz ma dać podstawę wiedzy naukowej - program ten wchodzi od IV klasy szk. podst.- wiedza gramatyczna nie komunikacyjna - posiadamy wiedzę ale nie potrafimy jej używać w życiu = PROGRAM ZINTEGROWANY - ma różne oblicza - korzenie tkwią w Nowym Wychowaniu i pragmatyzmie amerykańskim - zakłada integrację wiedzy - cel: przedstawienie świata dziecku - zaczyna od tego co bliskie a kończy na tym co dalekie - (może mieć) zespół planowania czynności i działań - umiejętnośc radzenia sobie w działaniach życiowych - umiejętność łączenia wiedzy z działaniami człowieka - może też być rejestrem doświadczeń - koncentracja wokół: kultury, codzienności, otoczenia przyrodniczego - pochodzi od nurtu Nowego Wychowania i pragmatyzmu amerykańskiego