Ćwiczenie

Temat: Zastosowanie chronometrażowo - tabelarycznych metod oceny obciążenia pracą do określenia wydatku energetycznego na wybranym stanowisku roboczym.

Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest poznanie metod określania kosztu energetycznego prac na stanowiskach roboczych w zakładach przemysłowych. Przeprowadzenie obliczeń wydatku energetycznego przy zastosowaniu chronometrażowo-tabelarycznych metod oceny obciążenia pracą na podstawie szczegółowych tablic wydatku energetycznego i uproszczonej metody wg. Lehmanna. Dokonanie oceny stopnia ciężkości pracy na podstawie obliczonego wydatku energetycznego.

2. Wprowadzenie metodyczne.

Do obliczenia wielkości wydatku energetycznego na pracę w zależności od charakteru środowiska pracy można stosować następujące metody;

• metody chronomertrażowo-tabelaryczne;

• metody gazometryczne;

• metody telemertyczne oparte na pomiarze tętna.

W naszym ćwiczeniu przeprowadzimy obliczenia, w celu określenia wydatku energetycznego człowieka podczas wykonywania zadań roboczych, na podstawie techniki chronometrażowo-tabelarycznej. Badania przeprowadzimy dwoma sposobami: za pomocą szczegółowych tablic wydatku energetycznego i uproszczoną metoda wg. Lehmanna.

Ocena wydatku energetycznego nas podstawie metod chronometrażowo - tababelarycznych wymaga przeprowadzenia dokładnego chronometrażu czynności wykonywanych przez badanego pracownika.

2.1. Metoda chronometrażowo-tabelaryczna na podstawie szczegółowych tablic wydatku energetycznego.

Wykorzystuje wartości jednostkowego zużycia energii przy wykonywaniu różnych czynności zawodowych. Obliczenie efektywnego wydatku energetycznego wg. tej metody polega na wyszukaniu w tablicach wartości jednostkowych wydatków energetycznych ( kcal/min ) odpowiadających poszczególnym pozycjom chronometrażu analizowanego stanowiska pracy. Następnie mnoży się ustalony czas wykonywania poszczególnych czynności ( min ) przez odpowiadający czynności jednostkowy wydatek energetyczny ( kcal/min ) otrzymując w ten sposób wartość efektywnego wydatku energetycznego przypadającego na daną czynność.

Po zsumowaniu poszczególnych iloczynów ( wydatków w kcal/czynność ) otrzymuje się wartość efektywnego wydatku energetycznego dla ustalonego w chronometrażu dnia pracy ( zmiany roboczej ) w kcal.

2.2. Uproszczona metoda wg. Lehmanna.

Różni się od wyżej opisanej sposobem ustalania jednostkowych wydatków energetycznych dla poszczególnych czynności ujętych w chronometrażu dnia pracy. W oparciu o zamieszczone tablice wg. metody Lehmanna, dla każdej czynności określa się wartość jednostkowego wydatku energetycznego (kcal/min ) wynikającego z pozycji ciała przy pracy oraz rodzaju pracy. Suma wynikająca z pozycji ciała i rodzaju pracy jest wartością jednostkowego wydatku energetycznego (kcal/min ) dla czynności roboczej wg. chronometrażu, ujętej wg. metody Lehmanna. Mnożąc ustalony w chronometrażu czas trwania czynności wg. Lehmanna ( min ) przez jednostkowy wydatek energetyczny ( w kcal/min ), otrzymuje się wartość efektywnego wydatku energetycznego przypadającego na tę czynność (kcal/czynność ). Suma wydatków energetycznych wszystkich czynności chronometrażu jest wartością efektywnego wydatku energetycznego dla dnia pracy
( zmiany roboczej ).

3. Wykonanie obliczeń

Założenia:

• pracownik ( robotnik ) - ślusarz monter;

• praca ( zlecenie ) - wykonanie skrzynek metalowych na narzędzia i materiały;

• czas pracy ( zmiana robocza ) - 8 godzin;

• miejsce pracy - stanowisko pracy w hali produkcyjnej w zakładzie przemysłowym.

• Praca wykonywana na zlecenie kierownika działu.

					Wielkość efektywnego wydatku energetycznego
Lp.	Rodzaj czynności i warunki pracy na stanowisku wg metody 1 i 2		Czas trwania czynności		1. Na podstawie szczegółowych tablic wydatku energetycznego			2. Według uproszczonej metody Lehmanna
		min		kcal/		kcal/	kcal/min				kcal/
				min		czynność	A		B	A+B	czynność
1	2	3		4		5	6		7	8	9
1.	7.00-7.09 Przebranie się w szatni w odzież roboczą.	10		1.0		10	0.8		0.6	1.4	14
2.	7.10-7.12 Przejście parteru na IV piętro budynku biurowego w celu pobrania kwestionariusza na materiał i niezbędne narzędzia (wchodzenie po schodach przy wzniesieniu 30^0 przy szerokości stopni 200 cm i wysokości 12.2 cm z prędkością 60 stopni na minutę).	2		12.0		24	9.0		5.0	14	28
3.	7.12-7.20 Pobranie kwestionariusza pobranego od kierownika swojego działu (pozycja stojąca).	8		0.6		4.8	0.6		0.3	0.9	7.2
1	2	3		4		5	6		7	8	9
5.	7.31-7.40 Pobranie materiału i narzędzi do pracy z magazynu(pozycja stojąca pochylona).	10		2.0		20	1.2		0.8	2.0	20
6.	7.41-7.50 Przejście do hali produkcyjnej w której umieszczone jest stanowisko pracy (po twardej drodze z ciężarem ok 50 kg z prędkością 4 km/h przy użyciu nosideł).	10		6.1		61	2.3		5.0	7.3	73
7.	7.51-8.00 Przygotowanie stanowiska do pracy. Rozłożenie i poukładanie potrzebnych narzędzi i materiałów (pozycja stojąca pochylona i w kucki).	10		1.8		18	0.8		2.6	3.4	34
8.	8.01-9.20 Praca na stanowisku pracy. Cięcie blachy (3 mm) na kawałki o żądanych wymiarach piłką do metalu (przy 42 ruchach piłki na minutę w pozycji stojącej pochylonej.	70		2.5		175	0.8		2.3	3.1	217
9.	9.21-10.00 Praca na stanowisku pracy. Obróbka pociętych kawałków blachy (młotkiem 4.4 kg, 15 uderzeń oburęcznych z całą siłą na minutę, pozycja klęcząca).	30		7.5		225	0.5		9	9.5	285
10.	20 minut (od 8.01-10.00) Przerwy na zmianę obrabianego materiału i odpoczynek (pozycja stojąca).	20		0.8		16	0.9		0.3	1.2	24
11.	10.01-10.15 Przerwa na posiłek regeneracyjny-drugie śniadanie (pozycja siedząca).	15		0.6		9	0.3		0.3	0.6	9.0
12.	10.16-12.00 Praca na stanowisku pracy. Wiercenie blach (3 mm ) wiertarką elektryczną (pozycja stojaca pochylona).	90		4.4		396	0.8		3.0	3.8	342
13.	12.01-13.00 Łączenie pociętych, nawierconych blach ze sobą za pomocą nitów młotkiem nitowniczym elektrycznym (pozycja stojąca).	50		4.0		200	0.8		2.5	3.3	115
14.	25 minut (10.16-13.00) Przerwy w czasie wiercenia i nitowania na zmianę wierconego i nitowanego materiału.	25		1.5		37.5	0.8		2.0	2.8	7.0
15.	13.01-13.15 Praca na tokarce. Toczenie rączek jako noside do skrzynek (pozycja stojąca pochylona)	15		2.0		30	0.6		2.3	2.9	43.5
16.	13.16-13.45 Przynęcanie zawiasów (na wysokości 0.3 m od ziemi przy długości rowka w łbie 8 mm przy użyciu wkrętaka zwykłego przy położeniu poziomym i pionowym; pozycja klęcząca).	30		1.9		57	0.5		2.3	2.8	84

1	2	3	4	5	6	7	8	9
18	14.01-14.30 Poukładanie zmontowanych skrzynek w celu poddania ich dalszej obróbce.	30	7.5	225	2.0	7.0	9.0	270
19.	14.31-14.40 Złożenie odpowiednich narzędzi i zaniesienie (zdanie i rozliczenie) ich do magazynu (chodzenie po równej twardej drodze z prędkością 4 km/h z ciężarem 10 kg).	10	3.3	33	2.0	1.2	3.2	32
20.	14.41-14.50 Udanie się do szatni w celu przebrania się (chodzenie).	10	2.0	20	1.7	0.3	2.0	20
21.	14.51-15.00 Mycie i przebieranie się w ubranie osobistego użytku (w szatni).	10	1.6	16	0.6	0.5	1.1	11
	Razem			1663.8				1635.7

4. Przykładowe obliczenia.

Przykład dla punktu 15. - 13.01-13.15

Praca na tokarce. Toczenie rączek jako nosideł do skrzynek (pozycja stojąca pochylona).

• czas trwania czynności 13.01-13.15 - 15 minut;

• wielkość efektywnego wydatku energetycznego na podstawie szczegółowych tablic wydatku energetycznego - ( 1.5 - 4.0 )kcal/min - przyjęto 2.0 kcal/min;

• 15 minut * 2.0 kcal/min =30 kcal/czynność;

• wielkość efektywnego wydatku energetycznego wg.. uproszczonej metody Lehmanna:

- z tabeli A ( pozycja ciała - stojąca pochylona ) - 0.6 kcal/min

- z tabeli B ( rodzaj pracy - praca palców, dłoni i obu ramion - średnia ) - 2.3 kcal/min

- suma A+B - 0.6 kcal/min + 2.3 kcal/min = 2.9 kcal/min

• 15 min * 2.9 kcal/min = 43.5 kcal/czynność;

Wszystkie punkty (L.p. 1 - 21) sumujemy (dla poszczególnych metod odpowiednie wydatki energetyczne) i otrzymujemy (wiersz tabeli “RAZEM”) wartość efektywnego wydatku energetycznego dla ustalonego w chronometrażu dnia pracy (zmiany roboczej) w kcal.

5. Analiza wyników i ocena stopnia pracy na stanowisku roboczym w oparciu o podane kryteria (metody).

Na podstawie metody szczegółowych tablic wydatek energetyczny jednej osoby (robotnika) na badanym stanowisku pracy wyniósł 1663.8 kcal podczas zmiany roboczej - 8 h, a więc pracę ślusarza montera możemy ocenić jako - ciężka.

II W uproszczonej metodzie Lehmanna wydatek energetyczny wyniósł 1635.7 kcal podczas zamiany roboczej - 8h, a więc niewiele mniej niż podczas obliczeń metodą pierwszą. Na podstawie kryterium podanego w instrukcji pracę naszego pracownika możemy oszacować również jako - ciężką.

Obu metodom odpowiada zgodność kryteriów - stąd wniosek:

Ślusarz monter pracował ciężko przez (8 h) zmianę roboczą, a więc spalał 7.5 do 10kcal brutto na jedną minutę.

6. Uwagi i wnioski.

Metody chronometrażowo-tabelaryczne są najwygodniejsze w określaniu wydatku energetycznego człowieka podczas wykonania zadań roboczych czyli określania uciążliwości pracy na wybranym stanowisku, ponieważ można ją stosować w każdych warunkach, nie potrzeba żadnej aparatury, a dokonywanie oceny nie ma wpływu na przebieg czynności zawodowych pracownika. Są często stosowane (błąd w ocenie jest niewielki i możliwy do zastosowania w badaniach o charakterze praktycznym, z reguły nie przekracza 10%).

Na podstawie powyżej przedstawionych metod chronometrażowo-tabelarycznych uważam, że szczegółowa metoda jest metodą dokładniejszą (niewiele od metody Lehmanna ponieważ przebieg czynności w niej opisany można bardziej dokładnie określić. Metoda Lehmanna, chociaż uważana za metodę uproszczoną nie jest metodą o wiele gorszą od metody szczegółowej co wynika z porównania wyników jakie otrzymałem( 1663.8 1635.7 kcal).Należy podkreślić, że zużycie energii jako jedna z miar ciężkości pracy fizycznej nie mówi nam niczego o zaangażowaniu umysłowym, o wymogach stawianych spostrzeganiu, koncentracji uwagi lub zręczności. Dlatego też miara zużycia energii może służyć wyłącznie do oceny wyczerpujących prac fizycznych, a nie należy jej stosować jako kryterium do badania pracy umysłowej lub prac wymagających zręczności.