T: ŚRODOWISKOWE I SPOŁECZNE PRZYCZYNY ZABURZEŃ ROZWOJU CZŁOWIEKA.
Zaburzenie środowiska rodzinnego może spowodować patogenny rozwój dziecka.
Patologie, które mogą uszkodzić płód:
-narkotyki
działają na kod genetyczny, często powodują poronienie dziecka (gdy matka zażywa ich
podczas ciąży), wirusowe zapalenie wątroby, zakażenia
-alkoholizm
alkohol pity podczas ciąży jest źródłem wad rozwojowych, może wystąpić płodowy zespół
alkoholowy, który powoduje opóźniony rozwój umysłowy, trudności w uczeniu się, zahamowanie
wzrostu, wady serca, wady wyglądu zewnętrznego (twarzy) oraz narządów wewnętrznych.
Sporadyczne spożywanie alkoholu w dużych ilościach, także podwyższa ryzyko uszkodzeń płodu.
PIĆ ALKOHOL RZADKO, MAŁO I NISKOPROCENTOWY!
-palenie - może prowadzić do zawału serca
Ponad 1/3 kobiet w wieku rozrodczym pali i nie porzuca nałogu w okresie ciąży.
Ryzyko uszkodzeń płodu - 30%.
-leki - nie powinno się zażywać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem np. Pediatrą
-kofeina - nie za dużo, nie za mocnej kawy
-zatrucia przemysłowe
metale życia metale śmierci
np.ołów, rtęć
-skażenia promieniotwórcze
PRZYCZYNY SPOŁECZNE ZABURZEŃ ROZWOJU
Prawidłowy rozwój gwarantuje dobre funkcjonowanie rodziny.
Potrzeby, które zaspakaja rodzina to:
-potrzeba bezpieczeństwa
-potrzeba łączności i bliskiego kontaktu
-potrzeba miłości
-potrzeba uznania
Jeśli któraś z tych potrzeb nie zostanie zaspokojona to rozwój
dziecka nie przebiega prawidłowo.
Zaburzenia cięższe:
-zaburzenia osobowości
-nerwice
-psychozy
-przestępczość
Przyczyny zaburzeń:
*nieprawidłowa struktura rodziny
-niekorzystne cechy psychiczne rodziców
relacja rodzic-dziecko jest dwustronna - zachowanie rodziców wpływa
na zachowanie dzieci, a zachowanie dzieci wpływa na zachowanie rodziców
(np. rodzic krytyczny, arogancki - dziecko o zmiennych nastrojach, trudności
przystosowawcze)
-psychopatologie rodziców (depresja, schizofrenia, antyspołeczne zaburzenia
osobowości, alkoholizm)
Tacy rodzice wychowują dzieci o podwyższonym ryzyku występowania zaburzeń.
Natomiast rodzice, którzy żyją w udanym małżeństwie zwiększają szansę swoich
dzieci na udane małżeństwo w przyszłości.
Typ patogenny matki:
1)matka agresywna
2)matka nadmiernie skrupulatna i lękowa
3)matka dla której dziecko jest przedmiotem kompensacji niespełnionych planów
i zawiedzionych nadziei
ad.1)*Matka kieruje agresję na jedno dziecko lub na wszystkie swe dzieci.
*To także matka nieakceptująca swego męża, wychowująca dzieci w nienawiści do ojca.
ad.2)*Matka z fobią czystości. Dzieci nie mogą się bawić, bo zrobią bałagan.
*Matka chroni swoje dziecko przed środowiskiem pozadomowym, bo boi się, że
ulegnie demoralizacji.
*Matka perfekcjonistka - kontroluje i sprawdza dziecko na każdym kroku
ad.3)*Matka swe plany, niespełnione marzenia przelewa na dziecko, nie licząc się
z jego potrzebami. Gdy dziecko nie spełnia oczekiwań, jest przez matkę odrzucone.
(dziecko ma spełnić niezrealizowane plany i marzenia matki)
Jest to miłość bardzo zaborcza!
Typ patogenny ojca:
1)ojciec nieobecny
2)ojciec rygorystyczny i surowy
3)ojciec groźny
ad.1)Ojciec nie ma wpływu na proces wychowawczy, dziecko go nie interesuje lub
jego wpływ jest bardzo ograniczony przez matkę. To, czy ojciec jest nieobecny w
dużym stopniu zależy od matki!
ad.2)*Ojciec nie liczy się z możliwościami dziecka, chce by dziecko perfekcyjnie
wypełniało swoje obowiązki i nie zwraca uwagi na to, że kiedy sam był dzieckiem,
też nie był w stanie sprostać wielu wymaganiom.
*mentorstwo - prawienie kazań
*wprowadzanie przepisów rangi normy moralnej
ad.3)Występuje częściej, niż groźna matka. Cechuje go nienawiść do rodziny, własnych
dzieci , co często idzie w parze z alkoholizmem.
Czasami bywa też tak, że ojciec nie jest groźny, tylko matka stawia go w roli takiego
„straszaka” swych dzieci. (np. Jak ojciec wróci to popamiętasz!)
Najgorsza sytuacja rodziny:
patogenna matka + patogenny ojciec + alkoholizm + bieda
Gorszej kombinacji nie ma!
Efekty tej kombinacji są widoczne w dwóch sferach:
1)sfera intelektualna
2)sfera osobowościowa
ad.1)*brak motywacji do nauki
*nieumiejętność koncentracji uwagi
*obniżona sprawność umysłowa
ad.2)*nadmierna agresywność (chłopcy) lub uległość poza domem (dziewczynki)
*egocentryzm i koncentracja uwagi na własnej osobie
*bierność i brak inicjatywy
*poczucie mniejszej wartości
*brak poczucia rzeczywistości, ucieczka w świat marzeń, w świat wirtualny
*postawa zależności od otoczenia - dziecko kompletnie zdane na innych
*brak zainteresowania własną przyszłością
3 STOPNIE WADLIWEGO WYCHOWANIA DZIECKA:
I - Małe nasilenie błędów wychowawczych, kontakt z rodzicami dobry, ale są
dziedziny życia dziecka, których rodzice nie rozumieją i nie podejmują żadnych działań
(osoba dorasta, a rodzice widzą w niej małe dziecko)
II - Gdy błędy rodziców uniemożliwiają naturalne zachowania dziecka (dziecko nie umie
się przy rodzicach zachowywać normalnie). Więź psychiczna jednostronnie lub dwustronnie rozluźniona .
III - Gdy rodzice rezygnują z oddziaływań wychowawczych, tracą kontakt z dzieckiem.
Więź psychiczna jednostronnie lub dwustronnie zerwana.
WADLIWE SYSTEMY WYCHOWAWCZE:
1)Styl przyzwalająco-pobłażający (permistywny, liberalny)
2)Styl rygorystyczny (autorytarny)
3)Styl zaniedbująco-obojętny
4)Styl niekonsekwentny
Te style można scharakteryzować następująco:
x - poziom rodzicielskiego ciepła
y - poziom kontroli rodzicielstwa
Style te różnią się od siebie:
-poziomem rodzicielskiego ciepła
wsparcie, zachęta, uczucie a odrzucenie, wstyd, wrogość
-poziomem kontroli rodzicielstwa
swoboda a dyscyplina, sterowanie dzieckiem
Prawidłowy styl wychowawczy, to styl autorytarny, który polega na tym, że rodzice dają
dziecku dużo ciepła, jednocześnie wytyczając granice pewnym rodzajom zachowań.
Dziecko otrzymuje swobodę, gdy utrzymuje pewne ramy. Ten styl bardzo pozytywnie
wpływa na dziecko zwłaszcza w pierwszych okresach życia.
ad.1) Styl liberalny:
-intensywne ukazywanie ciepła dziecku przy niskim stopniu dyscypliny i samokontroli
-Styl powiązany z agresywnym, impulsywnym wychowaniem dzieci, ponieważ bardzo
im sie pobłaża. Dzieci stają się samolubne, wymagające, rozpieszczone.
Taka atmosfera w domu prowadzi do antyspołecznych zachowań..
-Dzieci podchodzą do życia w sposób agresywny, roszczeniowy. Są rozczarowane
i zagubione, gdy zderzają się dwie rzeczywistości, gdy się zaczyna czegoś od nich wymagać.
-dziecko rządzi rodzicem, a nie rodzic dzieckiem
-dziecko nie wie na czym stoi, nie wie co jest dobre, a co złe, nie ma bowiem wytyczonych granic
ad.2) Styl autorytarny:
-duża kontrola rodziców nad dzieckiem.
-dzieci napięte, konfliktowe, mają zmienne nastroje
-Gdy nie ma nagród, są tylko kary (często fizyczne), dziecko reaguje agresją.
-nadmierne ograniczanie swobody dziecka, podporządkowanie regułom, zbyt duże wymagania
w stosunku do dziecka
-dzieci chcą jak najszybciej opuścić dom (wczesne ciąże, małżeństwa)
-w tym stylu zwłaszcza źle funkcjonują chłopcy
ad.3) Styl zaniedbująco-obojętny:
-stosują go rodzice, którzy nie mają cierpliwości do dziecka i kontrolowania go
-brak zaangażowania
-relacje chłodne
-zmienność nastrojów, problemy z zachowaniem, problemy w relacjach z rówieśnikami,
niska samoocena
-swobody dziecka nie są specjalnie ograniczone, ale brak zaangażowania emocjonalnego ze
strony rodziców
ad.4) Styl niekonsekwentny:
-bark jednolitej postawy wychowawczej obojga rodziców, wyraża się to rozbieżnymi
oczekiwaniami, poglądami itd.
(np. matka zaniedbująco-obojętna, ojciec liberalny)
-szukając odpowiedniego stylu wychowawczego, rodzice często zmieniają nagrody i kary,
dziecko nie umie przewidzieć kiedy dostanie nagrodę, a kiedy karę
-gdy rodzice się kłócą, dziecko jest wykorzystywane emocjonalnie (przedmiotowo)
(np. Jak mi powiesz co powiedziała na mnie mamusia sąsiadce, dam Ci na kino.)
W efekcie, to dziecko zaczyna wykorzystywać rodziców.
T: OSOBOWOŚĆ (0D STRONY PSYCHOLOGII KLINICZNEJ).
ANTYSPOŁECZNE ZABURZENIA OSOBOWOŚCI.
Antyspołeczne zaburzenia osobowości pojawiają się przez nadmierne błędy wychowawcze,
chorobę sierocą, czasami także przez defekty OUN.
PSYCHOPATIA -to odchylenia od normy osobowości w zakresie charakteru. Polegają na
nieumiejętności zharmonizowania własnego stanu emocjonalnego ze stanami innych.
To lekceważenie uczuć innych osób.
Charakterystyka psychopatów:
-brak wyrzutów sumienia (po jakimś złym czynie)
-to osoby impulsywne, wybuchowe, agresywne wobec słabszych od siebie (wobec
silniejszych takich zachowań nie przejawiają)
-częściej występuje u mężczyzn, niż u kobiet (pojawia się po 15 roku życia)
-na pierwszy rzut oka to osoby sympatyczne, czarujące, ale manipulują ludźmi bez skrupułów
-to osoby wrogo nastawione do ludzi, stosujące przemoc
-potrafią efektywnie dążyć do celu, ale w sposób nieetyczny
-to osoby niezdolne do rozumienia i akceptacji zasad etycznych
-mają tendencje do wyładowywania napięć w sposób wybuchowy
-dopuszczają się kradzieży, prześladują członków rodziny
Zachowania nieodpowiedzialne i impulsywne:
-pogarda dla potrzeb i praw innych (wolą kraść niż pracować)
-impulsywnie łamią prawo
-nie rezygnują z natychmiastowego zaspokojenia potrzeb
-często porzucają pracę, bo nie chcą rutyny i brania na siebie odpowiedzialności
-często alkoholicy i narkomani
-zachowują się tak, jakby normy społeczne ich nie dotyczyły, nie przestrzegają żadnych reguł
-często popełniają przestępstwa, a kary w ogóle ich nie zmieniają, nie mobilizują
Wywieranie wrażenia i wykorzystywanie innych:
-miły sposób bycia, czarujący - dzięki temu zdobywają wielu przyjaciół
-poczucie humoru, łatwość nawiązywania kontaktów
ale:
-dobrze wykorzystują słabości innych ludzi (np. dokonując nieuczciwych transakcji)
-są cyniczni, niesłowni, niewdzięczni itd, obce jest im uczucie miłości
-stanowią zagrożenie dla znajomych, przyjaciół, rodziny (przemoc)
-seksualnie wykorzystują swego partnera, nie potrafią dochować wierności