FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE:
Większość z nas w wieku średnim podtrzymuje a nawet odnotowuje lepsze wyniki w zdolnościach wykorzystywanych w zadaniach często wykonywanych lub opartych na ukierunkowanym uczeniu się. Tak więc lepiej wygląda nasz zasób słownictwa i nadal utrzymujemy zdolność do rozwiązywania problemów. Jednak w zadaniach wymagających szybkości lub nietrenowanych zdolności zauważamy w wieku średnim pewien spadek efektywności. Wraz z wiekiem coraz wolniejsze stają się procesy myślowe, jednak we wszystkich tych aspektach rozmiar strat u ludzi w średnim wieku jest niewielki.
PAMIĘĆ:
Gdy dorosły człowiek ma do czynienia ze znanym mu zagadnieniem, pamięć zostaje stabilna lub ograniczona w bardzo niewielkim stopniu. Nieco większy spadek tej zdolności dotyczy rzeczy mniej znanych, gdy rzecz jest przywołana po jakimś czasie lub gdy ten proces jest w jakiś sposób zakłócony.
Pamięć krótkotrwała: badania przeprowadzone przez Robina Westa i Thomasa Crooka mówią nam, że dorośli ludzie nie mają problemu z zapamiętaniem „na chwilę” siedmiocyfrowego numeru telefonicznego, jeśli zaś liczba cyfr się zwiększa, lub trzeba zapamiętać go na dłużej obserwujemy spadek tej zdolności.
Pamięć długotrwała (mieści się tu kodowanie: magazynowanie informacji, i odkodowywanie: odzyskiwanie informacji w razie potrzeby): w wieku średnim ludzie nie mają z nią problemu. Widzimy to gdy prosi się badanych o dopasowanie nazwisk do znanych twarzy lub o nauczenie się listy słów i powtórzenie jej po kilku dniach. Znaczny spadek tych zdolności następuje dopiero po 60 roku życia.
Na podstawie badań przeprowadzonych przez Cyntię Adams dowiadujemy się, że w wieku średnim nie dbamy o szczegóły, ważniejsze są dla nas tematy i konkretne ich znaczenie lub nawet sam wniosek. Z wiekiem zmienia się proces kodowania. W wieku średnim nie próbujemy już kodować szczegółów, lecz zachowujemy obszerniejsze informacje albo całe podsumowanie sytuacji.
WYKORZYSTYWANIE ZDOLNOŚCI INTELEKTUALNYCH: DZIAŁANIE TWÓRCZE W WIEKU ŚREDNIM.
Dean Simonton śledził twórczość naukowców w przeciągu całego ich życia i badał, w jakim wieku stworzyli oni pierwszą znaczącą pracę, najlepszą pracę i ostatnią pracę. Na podstawie tego badania zauważył, że najlepsze prace powstały w wieku około 40 lat. Doszedł do wniosku, że w tym wieku ludzie osiągają szczyty produktywności. Jeśli chodzi o muzyków i innych artystów, zbadał twórczość estetyczną 172 najczęściej grywanych kompozytorów, i okazało się, że najlepsze arcydzieła powstały w ich wieku średnim.
Streufert przeprowadził eksperyment na 3 grupach: młodych dorosłych, ludzi w wieku średnim i podeszłym. Streufert stworzył skalę aktywności, prędkości, różnorodności strategii itp. Doszedł do wniosku, że młodzi i średni nie wykazują znaczących różnic, oprócz tego, że młodzi są bardziej dociekliwi, więcej pytają (nieraz niemal za dużo i niepotrzebnie), a średni pytają o niezbędne informacje by móc podjąć odpowiednie decyzje. Wyniki najstarszej grupy były gorsze pod każdym względem.
Z tego badania można wyciągnąć wniosek, że dorośli w wieku średnim nadal utrzymują wysoki poziom zdolności pracy twórczej i umiejętności rozwiązywania problemów.
ĆWICZENIA FIZYCZNE A ZDROWIE:
Ćwiczenia fizyczne mogą być jednym z głównych czynników określających stan zdrowia i osiągnięć intelektualnych w wieku średnim.
Badania przeprowadzone przez Lee i jego zespół dowodzą, że im większą aktywność wykazywał mężczyzna w wieku 30, 40 i 50 lat tym mniejsze było ryzyko śmierci w ciągu następnego ćwierćwiecza.
Ćwiczenia fizyczne wspomagają zachowanie poziomu zdolności poznawczych w tym okresie ponieważ pomagają utrzymać sprawność sercowo-naczyniową. U mężczyzn, którzy są fizycznie aktywni zauważono osiąganie wyższych wyników testów badających rozumowanie, czas reakcji, pamięć krótkotrwałą.
RÓŻNICE W KONDYCJI ZDROWOTNEJ WYNIKAJĄCE Z POCHODZENIA SPOŁECZNEGO I ETNICZNEGO.
Samo pochodzenie etniczne ma wpływ na ogólny stan zdrowia i występowanie różnych schorzeń. Czarni i Latynosi nie tylko mają krótszą przewidywalną długość życia ale ich kondycja zdrowotna jest gorsza niż u białych w USA. Wpływ na tę różnicę mają: niższy status w hierarchii społecznej, gorszy dostęp do opieki społecznej, większy stres, gorsze nawyki zdrowotne.
Czarni częściej niż biali chorują z powodu wysokiego ciśnienia krwi, które nie może być skutkiem samego ubóstwa, gdyż przeprowadzone badania na Czarnych i Latynosach (którzy nie żyją zbyt zamożnie) dowiodły, że Latynosi nie cierpią na to schorzenie tak często jak czarni.
Rozwój społeczny i rozwój osobowości w wieku średnim.
Dalej wypełniane są te same role co w okresie wczesnej dorosłości, jednak teraz nie są już one tak intensywne, Np. dzieci opuszczają dom co redukuje intensywność roli rodzica, czas awansów prawdopodobnie się zakończył więc nie ma potrzeby podnoszenia już swoich kwalifikacji. Ogólnie rzecz biorąc, większość ludzi w średnim wieku ocenia ten wiek jako mniej stresujący niż okres wczesnej dorosłości. Pod wieloma względami są to najlepsze lata życia. Jednocześnie doświadczenia różnych jednostek są bardziej zróżnicowane niż u młodych ludzi, tzn. dzieci coprawda opuszczają dom rodzinny ale jest to proces powolny i może rozpocząć się w różnych momentach. W tych czasach zaobserwować można wzrost roli partnerskich oraz zróżnicowanie w kondycji zdrowotnej.
ROLE PARTNERSKIE.
Badania podejmowane z różnych perspektyw potwierdzają, że przeciętnie satysfakcja z pożycia małżeńskiego wzrasta. Najbardziej prawdopodobnym założeniem jest to, że przeładowanie rolami zanika w momencie gdy dzieci opuszczają dom, i dają tym samym żonom i mężom więcej czasu dla siebie.
W małżeństwach okazywanie milości i czułości z wiekiem jest coraz rzadsze, natomiast liczba problemów rodzinnych jest zróżnicowana. Największą liczbę problemów mają ci ludzie, z którymi z wieku średnim nadal mieszkają dzieci.
Podsumowując, można jasno stwierdzić, że małżeństwa w wieku średnim coraz częściej w obliczu stresu zwracają się do siebie i sobie pomagają. Nie istnieje żadna konieczność rozwojowa, dla której w wieku średnim miałby następować wzrost satysfakcji lub dewitalizacja pożycia. Niemniej jednak dorośli w wieku średnim jako grupa uważają się za bardziej zadowolone z małżeństwa niż grupy młodsze.
RODZICE I DZIECI.
Przeciętny człowiek w wieku średnim częściej pomaga, niż pomoc otrzymuje. Zazwyczaj ma za zadanie pomóc starym zniedołężniałym rodzicom, i rozpoczynającym własne życie rodzinne dzieciom. Wiadomo, że ogólnie wiek średni, to okres w którym częściej się pomocy udziela niż otrzymuje.
OPUSZCZENIE DOMU PRZEZ DZIECI.
Puste gniazdo - Nie kończy się rola rodzicielska z momentem opuszczenia domu przez dziecko. Nadal oczekuje się obopólnego wsparcia, jednak na gruncie codziennym nie ma dziecka, które trzeba wykarmić, po którym należy posprzątać itp. W wyniku tego rodzice mają więcej czasu na pełnienie ról małżonków co bez wątpienia musi przyczyniać się do wzrostu satysfakcji ze wspólnego pożycia na tym etapie.
Gniazdo zagracone - Może być czynnikiem o wiele bardziej stresującym dla rodziców niż opuszczenie gniazda przez dzieci.
Sytuacja mieszkaniowa może stanowić pogwałcenie oczekiwań rodziców i samych dzieci; Leonard Pearlin nazywa to nieprogramowalną zmianą ról.
Renegocjowanie ról rodzinnych (rodzice narzekają na późnowieczorne życie swoich dorosłych dzieci, na brak zainteresowanie obowiązkami domowymi, dzieci natomiast walczą o „odrobinę prywatności”)
ROLA DZIADKÓW:
Nowa rola, w jaką ludzie wchodzą najczęściej w wieku średnim. Andrew Cherlin i Frank Furstenberg przeprowadzili wywiady z grupą 500 dziadków i wyróżnili 3 style kontaktów z wnukami.
Związek zdystansowany: (29% dziadków) - widują wnuki stosunkowo rzadko i mają niewielki bezpośredni wpływ na ich życie.
Związek towarzyski (55%) - ciepłe, przyjemne związki z wnuczętami, jednak cieszą się, że nie mają z nimi związanych codziennych obowiązków.
Związek zaangażowany: (16%) - aktywnie związani z wychowywaniem wnuków, np. dziadkowie mieszkający w trójpokoleniowych gospodarstwach domowych.
JAKOŚĆ ZWIĄZKU Z WNUCZĘTAMI MA NIEWIELKI WPŁYW NA OGÓLNE ZADOWOLENIE Z ŻYCIA.
OPIEKA NAD STARZEJĄCYMI SIĘ RODZICAMI.
To także nowa rola pojawiająca się w okresie wieku średniego. Nieprawdą jest, że wszyscy starsi ludzie mieszkający ze swoimi dziećmi są zniedołężniali, jednak wielu ludzi w wieku średnim sprawuje regularną lub całkowitą opiekę nad starzejącymi się rodzicami.
WPŁYW SPRAWOWANEJ OPIEKI NA OPIEKUNA.
Otoczenie starszych rodziców (zniedołężniałych, lub otępiałych: np. choroba Alzheimera) opieką, zwłaszcza jeśli sprawująca ją osoba próbuje pogodzić ją ze swoim życiem rodzinnym czy zawodowym, może wymagać naprawdę dużych nakładów energii i finansów. Rosnąca liczba dowodów mówi, że osoba sprawująca opiekę często popada w depresję, rzadko jest zadowolona z pożycia małżeńskiego. Badania dowodzą, że biali częściej niż czarni mają podwyższony współczynnik depresji, a także opiekunowie często sami są chorzy lub mają mniej wydolny układ odpornościowy. Tego typu wyniki nazywamy: obciążeniem roli opiekuna. Ci, którzy jednak posiadają odpowiednie struktury wsparcia, szczególnie przez współmałżonka, doświadczają mniej negatywnych skutków tego zadania.
Dla większości dorosłych w średnim wieku wzorzec jest o wiele mniej skrajny a bardziej pozytywny.