ZABURZENIA PSYCHICZNE
Zaburzenia psychiczne możemy przeciwstawić zdrowiu psychicznemu. Jednak czym jest zdrowie psychiczne ? Jest to stan naszego umysłu, który umożliwia nam sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie. Jeżeli tak zdefiniujemy odpowiedź to rodzi się kolejne pytanie: Co to znaczy sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie? Na ile nasze zachowania pokazują czy jesteśmy przystosowani do życia z innymi w tłumie w określonym środowisku ? Odpowiedzi na to pytanie z pewnością będzie tyle ile ludzi o to zapytamy. Bowiem wszystko to co dotyczy naszej psychiki, pojmowania, odczuć, przeżyć jest bardzo subiektywne, ulotne
i niedające się jasno zdefiniować.
Medycyna, a konkretnie psychiatria dają nam odpowiedź na pytanie czym jest zdrowie psychiczne - oczywiście jest to definicja umowna, nie oddająca w pełni całego zjawiska odbioru przez człowieka otaczającego go świata i udział w dynamice otoczenia. Jednak definicja czym jest zaburzenie psychiczne jak i czym jest zdrowie psychiczne musi być i funkcjonować bowiem problem ludzi dotkniętych tego typu zaburzeniami jest coraz więcej.
Zdrowie psychiczne - jest to stan wolny od zaburzeń psychicznych, czyli takie zachowanie człowieka, które jest wolne od zakłóceń czynności psychicznych.
Próba stworzenia definicji zdrowia psychicznego opiera się na normie praktycznej - uwzględnienie indywidualnych i społecznych obszarów działania człowieka. Norma statystyczna - określa zdrowie psychiczne jako pewną przeciętność, normalność. Norma idealna - zdrowie psychiczne to maksimum sprawności życiowej, dojrzałości, przystosowania społecznego, dobrego samopoczucia czy samorealizacji. Norma względna - umiejętność odnalezienia się w społeczeństwie czyli w danej kulturze, wśród pewnych przekonań, wartości.
Nad pojęciem zdrowia psychicznego i związanymi z nim zaburzeniami pracują psychiatrzy, psycholodzy, moraliści i antropolodzy.
Zaburzenia psychiczne są natomiast uznane za przejaw choroby psychicznej. Jest to utrata umiejętności efektywnego reagowania przez organizm człowieka na bodźce generowane przez środowisko zewnętrzne jak i wewnętrzne.
To z kolei wpływa na utratę równowagi wewnętrznej i adaptację do jednego bądź drugiego środowiska.
W sytuacji zaburzeń psychicznych dochodzi do nieprawidłowości czynności psychicznych mających przyczynę poza organizmem człowieka - zaburzenia reaktywne lub tkwią w zmianie czynności organizmu - zaburzenia organiczne. Podsumowując: zaburzenia psychiczne to utracona - niekoniecznie bezpowrotnie - równowaga wewnętrzna i adaptacja społeczna.
Czym się wyróżniają choroby psychiczne wśród innych pojawiających się u człowieka?
Przede wszystkim sposób w jaki przejawia się choroba psychiczna. Obrazem zaburzeń są zakłócenia w wypowiedziach czy zachowaniu. Prawie zawsze zamiany w kontakcie z otoczeniem budzą dezaprobatę środowiska, wyobcowanie chorego - to druga cecha chorób psychicznych. Bywa i tak, że zaburzenia psychiczne są bardzo głębokie i całościowe wówczas funkcjonowanie człowieka w społeczeństwie staje się niemożliwe.
Pomimo różnorodności chorób psychicznych można wyróżnić parę cech wspólnych tego typu zaburzeń:
zamiana w sposobie przeżywania
cierpienie
utrudnienie lub zerwanie kontaktu z otoczeniem
brak krytycyzmu
zmiany w systemie wartości
Aby dobrze zrozumieć jakiego typu zaburzenia możemy wyróżnić w chorobach psychicznych warto przedstawić prawidłowe czynności psychiczne organizmu ludzkiego.
W sytuacji prawidłowej czynności mózgu warunkującej prawidłowe stany naszej świadomości wyróżniamy trzy typy czynności psychicznych:
poznawcze
emocjonalne
motywacyjne
Warunkiem sprawnego przebiegu tych czynności w naszym codziennym życiu jest stan przytomności. Jak już zaznaczono to na wstępie świadomość jest najwyższym stopniem przytomności. Prawidłowe czynności psychiczne są podstawą naszej świadomości. Natomiast strukturą która organizuje i łączy w jedno czynności psychiczne to osobowość.
Prawidłowe czynności psychiczne człowieka:
procesy poznawcze czyli spostrzeganie, pamięć, myślenie
procesy emocjonalne
procesy motywacyjne
stan przytomności
osobowość
O wielorakich zaburzeniach psychicznych możemy mówić w oparciu o objawy lub na podstawie wyróżnionych zespołów objawów.
WYBRANE (NAJWAŻNIEJSZE) OBJAWY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
ambiwalencja - jednoczesne pojawienie się sprzecznych nastawień uczuciowych bez świadomości istnienia tych sprzeczności. Wyróżniamy ambisentencję - sprzeczność sądów, oraz ambitendencję - sprzeczność dążeń.
amnezja, niepamięć - to tak zwana luka pamięciowa objawiająca się niemożnością odtworzenia wspomnień.
automatyzm psychiczny - odczuwanie własnych przeżyć jako obce, wymykające się spod kontroli chorego. Uczucie obcego wpływu na dane przeżycia (nasyłane myśli, kierowane ruchy, narzucona mowa)
autyzm - wysokie wyobcowanie z rzeczywistości. Charakteryzuje się wycofaniem z czynnego życia w społeczeństwie, skupieniem się na własnych przeżyciach, problemach. Pojawiają się lęki, omamy, urojenia.
depersonalizacja - przekonanie o nieprawdziwości własnych przeżyć jak i samej osoby.
fobie - stany, wydarzenia, osobniki stale wywołujące bardzo silny lęk. Fobie często kojarzone są z natręctwami
hipochondria - nieuzasadniona, wyjątkowo przesadna troska o własne zdrowie. Potrzeba stałego poddawania się wielu badaniom, potrzeba nieustannego leczenia.
konfabulacje - zafałszowanie pamięci, polegające na zapełnianiu luki pamięciowej zmyślonymi, fantastycznymi treściami. Nie jest to jednak zamiar kłamstwa a jedynie zakłopotanie, brak krytycyzmu.
krytycyzm - jest to zdolność do zgodnej z rzeczywistością oceny własnego stanu. Jego brak jest bardzo istotną cechą wielu zaburzeń świadomości.
lęk - poczucie niezrozumiałego, nieuzasadnionego zagrożenia. Tym odczuciom mogą towarzyszyć odczucia somatyczne: duszność, suchość w ustach, ucisk w brzuchu w klatce piersiowej, kołatanie serca, drżenie rąk, pocenie się. Lęk jest chorobliwym odpowiednikiem strachu.
natręctwa - uporczywie, wbrew woli powracające przeżycia. Dotyczy to myśli i impulsów.
negatywizm - może być bierny lub czynny. Objawia się sprzeciwem chorego w stosunku do podjętych wobec niego działań.
niedostosowanie - brak dostosowania zachowań chorego do oczekiwań otoczenia. Wyraża się paratymią - nieodpowiednie do sytuacji uczucia i paramimią - nieodpowiednia mimika.
omamy - przy braku konkretnych bodźców chory odczuwa doznania zmysłowe. Są to odczucia dźwięków, ukłuć, błysków, bądź złożone spostrzeżenia (głos, muzyka, doznania smakowe, węchowe).
paralogia - polega na myśleniu wbrew zasadom logiki a natomiast według własnego sposobu myślenie pojmowania rzeczywistości. Utrudnia to w znacznym stopniu kontakt z chorym.
rozkojarzenie myślenia - chory wypowiada swoje stosując zasady gramatyczne ale wypowiedzi te są pozbawione sensu, oderwane od rzeczywistości (dereizm). Podłożem zaburzeń są zmiany w strukturze myślenia.
somatyzacyjne objawy - dolegliwości somatyczne odczuwane przez chorego nie mają najmniejszego potwierdzenia w obiektywnym badaniu. Swoimi rzekomymi objawami chorzy próbują zainteresować lekarzy.
splatanie myślenia - wypowiedzi chorego nie mają sensu i poprawności gramatycznej. W trakcie rozmowy chory łączy wiele wątków, chaotycznie i przypadkowo.
urojenia - są to złożone przeżycia, które zawierają w sobie fałszywe przekonanie o stanie rzeczy które nie ma miejsca w rzeczywistości. Chory nie daje sobie wytłumaczyć iż to co czuje jest wytworem jego wyobraźni, jego lęk jest nieuzasadniony. Treść urojeń jest trudna do wytłumaczenia.
zaburzenia aktywności - zaburzenia te mogą objawiać się nadmiernym działaniem - napęd. Wzmożona aktywność może dotyczyć mowy, ruchu, czynności. Innym rodzajem zaburzeń jest obniżenie aż do pełnego znieruchomienia.
zaburzenia nastroju - wyróżniamy obniżenie nastroju czyli nastrój depresyjny - objawia się złym samopoczuciem, negatywnie zabarwionymi uczuciami (smutek, żal, rozpacz). Zaznacza się silne obniżenie własnej oceny i swego losu. Poza nastrojem depresyjnym mamy również do czynienia z nastrojem dysforycznym - polega on na rozdrażnieniu, poczuciu krzywdy i żalu wobec losu, ludzi. Przeciwieństwem tych stanów jest podwyższenie nastroju zwane nastrojem maniakalnym - jest to przesadnie dobre samopoczucie, kolorowe myśli - radość, wesołość, uniesienie). Przeważa wysoka ocena własnej osoby i swojego życia. Płytkie podwyższenie nastroju - nastrój euforyczny - to wesołkowatość, dowcipkowanie, beztroska.
zaburzenia toku myślenia - spowolnienie lub przyśpieszenie toku myśli oceniane na podstawie liczby i szybkości skojarzeń, wątków wypowiedzi. Skrajne zahamowanie to tak zwane zaleganie jednej myśli
(monoideizm) natomiast skrajne przyśpieszenie to gonitwa myśli. Jest też zaburzenie toku myślenia czyli otamowanie - chwilowa przerwa w myśleniu, wypowiedzi.
zobojętnienie - zminimalizowanie przeżyć i potrzeb chorego. Przekonania, odczucia przepełnione są rezygnacją. Zmniejszenie dynamiki przeżyć.
ZESPOŁY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
zespół amnestyczny - podstawą tych zaburzeń jest uszkodzenie tych części mózgu, które odpowiadają za sprawność pamięci. Objawem jest luka pamięciowa obejmująca różnie długie odcinki czasu aż do chwili obecnej. Chory nie potrafi zapamiętać wydarzeń aktualnych, powoduje to zagubienie, bezradność chorego. Najczęściej jest to zaburzenie trwałe, choć niekiedy stan ten cofa się.
zespół cerebrasteniczny - objawia się zmianami nastroju, drażliwością, nadwrażliwością na różnego rodzaju bodźce. Zaburzeniem snu, odczuwanie i skarga na różne dolegliwości o podłożu hipochondrycznym.
zespół depresyjny (depresja) - zaburzenia nastroju z przewagą uczuć smutku, odrzucenia, lęku braku akceptacji własnego losu. Często dołączają się objawy somatyczny tj. ból głowy, osłabienie, ucisk w klatce piersiowej i brzuchu. Zaburzenia snu. Występują też myśli samobójcze. Depresja trwa bardzo długo.
zespół encefalopatyczny - charakteryzuje się zaburzeniami sfery emocjonalno-motywacyjnej, przy jednoczesnym zachowaniu sprawności intelektualnej. Zaburzenia te są powodem utrudnionego odnalezienia się chorego w rzeczywistości. Pojawia się niestałość dążeń, związków uczuciowych. Mogą tym zaburzeniom towarzyszyć zmiany nastroju od euforii do depresji. Drażliwość, wybuchowość, zbytnia trwała lub zmienna reakcja emocjonalna. Impulsywność postępowania.
zespół halucynozy - występują omamy, głównie słuchowe, o nieprzyjemnej dla chorego treści: polecenia, wyzwiska, rozkazy. Mogą się dołączać wtórne urojenia prześladowcze, obniżenie nastroju z myślami samobójczymi, lęk.
zespół katatoniczny - polega na zerwaniu kontaktu chorego z otoczeniem, co wyraża się jako:
*pobudzenie katatoniczne
*osłupienie katatoniczne (stupor)
*przeżycia oniryczne
(charakterystyka tych zaburzeń została przedstawiona w objawach zaburzeń świadomości - patrz wyżej).
zespół majaczeniowy - polega na zamąceniu przytomności co wpływa na zakłócenie kontaktu chorego z otoczeniem. Spostrzeganie, pojmowanie, zapamiętywanie są chaotyczne, bezwiedne, nielogiczne, niepotrzebne. Chory nie orientuje się w miejscu i czasie. Pojawiają się omamy i urojenia zarówno o treści przyjemnej jak wzbudzającej lęk u chorego.
zespół maniakalny (mania) - jest to odwrócenie zespołu depresyjnego. Czyli objawia się znacznym podwyższeniem nastroju, z wysoką oceną samego siebie, własnych dokonań i życia. Tempo życia jest przyśpieszone co wpływa na czas snu, odpoczynku. Brak krytycyzmu i beztroski stosunek do otoczenia jest powodem spięć między najbliższymi a chorym co rodzi rozdrażnienie, gniew.
zespół natręctw (anankastyczny) - pojawiają się natrętne myśli, czynności lub impulsy ściśle uzależnione od cech osobowości, czyli poczucia odpowiedzialności, punktualności, skrupulatności, dokładności ale też i niepewności, skłonności do wahań. Natręctwom towarzyszą fobie. Czynności natrętne przekładają się na rytuały i ceremonie.
zespół otępienia - pojawia się w przypadku trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. Dochodzi do spadku intelektu szczególnie myślenia i pamięci. Pojawia się zubożenie potrzeb i uczuć. Myślenie chorego jest spowolnione, niepoprawne rozumowo. Występują trudności z orientacją w czasie i przestrzeni. Aktywność życiowa jest bezcelowa i mniej wytrwała, związki uczuciowe z najbliższymi słabną. Stopniowo narasta bezradność, zagubienie, brak samodzielności, niedołęstwo. Stopień dezadaptacji jest miarą otępienia.
zespół paranoiczny - cechą charakterystyczną jest objaw określany jako system urojeniowy czyli zespół przekonań urojeniowych, konsekwentnych, silnie utrwalonych, o dużym natężeniu emocjonalnym, który motywuje chorego do działania. Pacjent nieustannie rozbudowuje krąg urojeń, dołączając do niego nowe osoby, wydarzenia i zjawiska. Typowymi cechami osobowości są w tym przypadku podejrzliwość jednostronność zainteresowań, lękliwość, nieufność). Struktura przeżyć jest spójna i logiczna. Warto zaznaczyć iż system urojeniowy związany jest z poczuciem doznanej krzywdy i nieustającym dochodzeniem sprawiedliwości - zespół pieniaczy. Inne dominujące uczucie to przekonanie o zdradzie małżeńskiej - zespół niewiary. Niekiedy, choć znacznie rzadziej w stosunku do dwóch wcześniejszych zespołów, urojenia mogą dotyczyć zjawisk społecznych, przekonanie o opracowaniu wynalazków, dokonaniu reform społecznych. Zespoły paranoiczne trwają latami.
zespół paranoidalny - zaburzenia dotyczą prawidłowej struktury przeżyć chorego. Polegają one zmianach w osobowości chorego powodujące niedostosowanie się do otoczenia. Dołączają się problemy z uporządkowaniem własnych myśli, przeżyć co utrudnia nawiązywanie kontaktów z najbliższymi. Przeżycia chorego cechuje wewnętrzna niespójność.
zespół splątania - jest to przymglenie przytomności ze zmianami nastroju, wpływa to bezpośrednio na tempo procesów psychicznych dezorganizując je - powoduje to charakterystyczny objaw splątania myślenia. Chory nie orientuje się w czasie i w sytuacji, kontakt z nim jest utrudniony, zachowanie bezcelowe i niekonsekwentne. Mogą dołączać się pojedyncze omamy i urojenia.
zespół upośledzenia umysłowego - polega na nieosiągnięciu odpowiedniej dla danego wieku sprawności poznawczej. Sprawność ta umożliwia opanowanie umiejętność i pewnego zakresu wiadomości bezpośrednio niezbędnych do prawidłowego kontaktowania się z otoczeniem. Upośledzenie umysłowe ma również wpływ na emocjonalny i motywacyjny składnik osobowości.
Stopień upośledzenia mierzy się ilorazem inteligencji:
*lekkie upośledzenie umysłowe - chory jest w stanie ukończyć szkołę specjalną, wyuczyć się zawodu. Wymaga jednak wsparcia i opieki w trudniejszych sytuacjach życiowych. Zaburzenia na poziomie uczuć i motywacji są powodem konfliktów o otoczeniem. Pojawiają się zamiany nastrojów: dysforyczne i euforyczne. Znaczna sugestywność, bezkrytycyzm. Iloraz inteligencji w granicach 67-51.
*umiarkowane upośledzenie umysłowego - chory jest w stanie opanować czynności związane z jedzeniem, ubieraniem się, nawyki higieniczne. Jest w stanie wykonywać proste prace jednak pod nadzorem i przy pomocy osób trzecich. Mowa chorego jest opóźniona i uboga, sprawność ruchowa obniżona. Chory ma trudności z pokonaniem najdrobniejszych przeciwności życiowych. Wymaga stałej opieki. IQ 51-36.
*Głębokie upośledzenie umysłowe - IQ poniżej 20- pojawiają się trudności w opanowaniu najprostszych czynności życiowych, nawyków, umiejętności. Mowa uboga lub niewykształcona, ograniczona sprawność ruchowa aż do niedołęstwa. Mogą towarzyszyć wady rozwojowe i nieprawidłowości fizyczne. Chory wymaga stałej opieki i pielęgnacji.
zespół zamroczenia - to znaczne zawężenie przytomności. Kontakt chorego z otoczeniem jest zerwany bądź bardzo słaby. Działanie determinują chwilowe, doraźne, niekontrolowane podniety wewnętrzne. Zachowanie chorego może być gwałtowne, z nasilonym uczuciem lęku, gniewu co wyraża się w mimice i gestach. Mogą pojawić się działania złożone - chory podejmuje ucieczkę, podróż, bliżej nieopisane działania. Stan zamroczenia jest stanem krótkotrwałym po jego ustąpieniu pojawia się niepamięć.
zespoły wyłączenia przytomności - zespół ten towarzyszy chorobom naruszającym czynność mózgu. Objawem są zaniki kontaktu z otoczeniem i brak reakcji na bodźce. Wyróżniamy:
*śpiączkę - całkowity brak reakcji na czynniki zewnętrzne
*ospałość, somnolencja - znacznie mniej nasilona senność
*odrętwienie - patologiczny głęboki sen
PRZYCZYNY ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
przyczyny somatogenne - zaburzenia organiczne (pochodzenia cielesnego):
*choroby mózgu, zmiany w tkance mózgowej (blizny, nacieki), zaburzenia przewodnictwa nerwowego.
przyczyny psychogenne (wywodzą się z samych przeżyć) - zaburzenia paranoiczne, reaktywne, nerwicowe, psychosomatyczne, osobowości.
przyczyny endogenne (nieznane czynniki tkwiące w organizmie chorego - dziedziczenie, kondycja psychiczna, nieznany proces chorobowy) - zaburzenia schizofreniczne i afektywne
Inną ważną grupą przyczyn powodujących zaburzenia psychiczne są:
uzależnienia (toksykomanie, nałogi)
uzależnienie od alkoholu
Zdrowie psychiczne - w zależności od autora termin zdrowia psychicznego jest w różny sposób kategoryzowany.
Strona internetowa Światowej Organizacji Zdrowia podaje definicję, iż zdrowiem psychicznym jest nie tylko brak zaburzeń psychicznych, ale również stan, w którym osoba zdaje sobie sprawę ze swego potencjału, może sobie radzić ze stresem, pracować efektywnie oraz jest w stanie funkcjonować w społeczeństwie[1].
Według Marii Jahody jednostka zdrowa psychicznie, to:
jednostka aktywnie przystosowująca się do otoczenia, usiłująca spełniać wymagania otoczenia bez utraty indywidualności
jednostka charakteryzująca się spójną oraz zintegrowaną osobowością
jednostka postrzegająca siebie i świat adekwatnie do sytuacji i własnych możliwości, czasami niezależnie od własnych potrzeb (brak egoizmu z zachowaniem egocentryzmu)
Według Kazimierza Dąbrowskiego zdrowie psychiczne to zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania, odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do konkretnego ideału indywidualnego i społecznego.
Czynniki warunkujące zdrowie psychiczne fizyczne i społeczne człowieka
Czynniki warunkujące zdrowie psychiczne fizyczne i społeczne człowieka
Według światowej organizacji zdrowia WHO zdrowie to nie jedynie brak choroby, ale dobrostan psychiczny, fizyczny i społeczny oraz adaptacja do warunków zmieniającego się środowiska społecznego i naturalnego oraz radzenie sobie z tymi zmianami w różnych warunkach. Zdrowie to także umiejętność i zdolność pełnienia różnych ról społecznych i nawiązywania i utrzymywania zdrowych relacji społecznych z jednostką i grupą w celu zaspokojenia ważnych potrzeb jednostki i grupy społecznej oraz realizowania ważnych dla wszystkich celów, bowiem jesteśmy istotami społecznymi i wszyscy siebie nawzajem potrzebujemy do życia i pełnego rozwoju.
Chodzi tu o równowagę w tych trzech aspektach życia człowieka: psychicznym, fizycznym i społecznym, gdzie te wszystkie trzy czynniki są ze sobą ściśle powiązane i zależą od siebie nawzajem. Jesteśmy, bowiem jednocześnie istotą duchową, cielesną i społeczną.
Zdrowie człowieka zależy przede wszystkim od niego samego i od przestrzegania pewnych rygorystycznych, dobrych nawyków, zasad, reguł, idei, norm i wartości moralnych.
1. Czynniki warunkujące zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne :
a) Czynniki wewnętrzne warunkujące zdrowie psychiczne człowieka :
- Czynnik genetyczny warunkujący zdrowie psychiczne człowieka :
Niezależny od nas samych. Dziedziczymy zapisane w kodzie DNA różne cechy np. predyspozycje i skłonności do różnych chorób, które mogą się ujawnić pod wpływem oddziaływania środowiska zewnętrznego zarówno społecznego jak i naturalnego. Mogą się one nie pojawić, jeśli nie uaktywni ich jakiś środowiskowy czynnik zewnętrzny, na który jesteśmy podatni ze względu na daną predyspozycję czy skłonność genetyczną.
- Czynniki duchowe i psychiczne warunkujące zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne :
Aby mieć dobre zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne po pierwsze trzeba uznać, że istnieje rzeczywistość duchowa, a nie tylko materialna, która ma na nas największy wpływ, na nasze zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne, zachowanie i reakcje na fakty, zdarzenia, sytuacje, okoliczności i innych ludzi.
Najważniejsze czynniki wpływające na zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne człowieka to: Wiara w Boga - rozumiana jako prawdziwa relacja, więź z Bogiem i szczera praktyka religijna, zdolność do miłości, pozytywne i optymistyczne nastawienie, szczerość, sposób zachowania, integralność osobowościowa i społeczna (naturalne, spójne zachowanie - zgodne z naszym wnętrzem i adekwatne do sytuacji, zgodne z normą społeczno-kulturową) otwartość, styl życia, samokontrola, panowanie nad emocjami, radzenie sobie z frustracją i stresem oraz pragnieniami - równowaga emocjonalna oraz czerpanie radości z pracy i związków z innymi, umiejętność efektywnej, owocnej pracy, działalności twórczej i udzielania się społecznego, samorealizacja, spełnienie, samorozwój, kochanie siebie i innych, bezwarunkowa i bezinteresowna akceptacja, nie osądzanie innych i nieuzasadnione obwinianie siebie i innych, przebaczanie sobie i innym - udane relacje w rodzinie i innych grupach społecznych, umiejętne rozwiązywanie konfliktów, racjonalne rozwiązywanie problemów i radzenie sobie z trudami życia, unikanie negatywnych myśli i emocji - związanych z samym sobą i z reakcjami na różne sytuacje, zdarzenia i ludzi, także wiara w siebie i swoje możliwości, znajomość i świadomość swojej osobowości - jej potencjałów i deficytów oraz cech i predyspozycji, indywidualnych umiejętności i zdolności, wiedza i doświadczenie oraz świadomość przyczyn różnych skutków. Wolność od uzależnień i harmonia ze stwórcą, sobą i grupą społeczną.
Uważa się, że zdrowy, dojrzały emocjonalnie człowiek respektuje potrzeby swoje i innych ludzi. Jest dobrze przystosowany społecznie - stara się utrzymywać dobre kontakty z innymi ludźmi, jest względnie stały w utrzymywaniu związków emocjonalnych. Jest przy tym autonomiczny, nie zabiega o akceptację innych za wszelką cenę. Akceptuje siebie samego. Jest tolerancyjny, przyznaje sobie i innym prawo do popełniania błędów, nie stawia sobie i innym nierealistycznych wymagań. Akceptuje pewną dozę niepewności w świecie i konieczności myślenia w kategoriach prawdopodobieństwa.
Rozumuje w sposób racjonalny, oparty na obiektywnych faktach - konstruuje hipotezy na temat zachowań własnych i innych ludzi, sprawdza ich słuszność, jest otwarty na zmiany. Jest niedogmatyczny w poglądach - zmienia je, gdy napotka dowody, że jest w błędzie.
Przyjmuje odpowiedzialność za swoje życie, także odpowiedzialność za własne trudności, nie obwiniając innych osób ani warunków społecznych za własne niepowodzenia. Jest zaangażowany w to, co się dzieje wokół niego, stawia sobie kreatywne cele, dąży do lepszego życia. Stara się realizować swoje cele życiowe, godząc się z ryzykiem niepowodzenia.
Wszystkie wymienione tutaj aspekty zdrowia i dobrego samopoczucia są fundamentem gwarantującym dobre zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne .
Prawdziwa wiara i miłość ma wielką moc! i jest największym i najważniejszym uzdrowicielem duszy i psychiki człowieka, a także dolegliwości somatycznych. Nadaje sens życiu i zrozumienie. Wiara i miłość jest naturalnym darem zdrowia danym nam od Stwórcy, w którego wierzymy. Tak więc, każdy człowiek może być uzdrowiony duchowo i psychicznie, a nawet somatycznie dzięki Bogu przez wiarę w Jezusa Chrystusa i Jego łaskę zbawienia z grzechów, uwolnienia od nich i ich skutków i konsekwencji i w efekcie uzdrowienie duchowe i somatyczne. Dzięki Jego uzdrawiającej mocy miłości i danej nam łasce wiary i przebaczenia wszystkich grzechów - jeśli człowiek zaufa mu, uwierzy w Jezusa Zbawiciela, zwróci się do Niego - otworzy przed Nim szczerze swoje serce i zaprosi Go do swego serca - wyzna przed Nim swoje grzechy, szczerze żałując i przepraszając za nie, wyrzeknie się ich i nie będzie więcej wracał do nich, postanawiając od tej pory prawdziwą poprawę i prosząc o przebaczenie przyjmie Go i uzna w ten sposób jako swojego Pana i Zbawiciela, powierzając Jemu wszystkie swoje problemy - całe swoje dotychczasowe i przyszłe życie - Jego uzdrawiającej mocy miłości, pokoju Bożego i sile jedności - więzi duchowej z Nim i wszystkimi Chrześcijanami. Traktując Jego jako swojego Największego Lekarza i Uzdrowiciela! Prosząc Go jednocześnie o wypełnienie Duchem Świętym - Jego mocą i darami, aby obficie owocowały w naszym życiu.
Dzięki miłosiernej łasce i pomocy Stwórcy poprzez sakrament pokuty i pojednania - spowiedź Świętą, nawiązuję się na nowo przerwana wcześniej przez grzech więź naturalnej jedności, relacji z Bogiem i przemienia się - uzdrawia serce i umysł człowieka, które przechodzi w ten sposób przeobrażenie, transformację duchową, innymi słowy metamorfozę, która wpływa na stan ducha i umysłu przeobrażając go z "gąsienicy" w pięknego motyla. Oczyszcza się w ten sposób sumienie człowieka, z grzechu, poczucia winy, lęku i niepokoju, aby następnie odczuć błogi stan Bożego pokoju serca i umysłu i móc żyć w jedności, miłości i pokoju z Bogiem, samym sobą i innymi ludźmi.
Następnie, aby wzrastać duchowo i być zdrowym duchowo, powinno "odżywiać" się często żywym słowem Bożym - czytając Biblię, która natchniona Duchem Świętym ma moc przemieniania serca i umysłu człowieka i relacji z Bogiem i innymi ludźmi oraz mieć z Bogiem żywą relację i społeczność poprzez modlitwę oraz kontrolowaną - częstą spowiedź świętą i kontakt z żywym Kościołem Jezusa Chrystusa czyli z Chrześcijanami.
Prawdziwe duchowe uzdrowienie człowieka odbywa się na zasadzie chrześcijańskiej terapii rzeczywistości , która dotyka prawdziwych przyczyn problemów tkwiących najgłębiej - w duszy człowieka, a nie tylko w jego umyśle i świecie zewnętrznym.
Terapia rzeczywistości zakłada zgodnie z naturą ludzką, istnienie duszy człowieka, a nie tylko umysłu i mówi o tym, że przyczyny naszych problemów są zakorzenione i tkwią najgłębiej w duszy człowieka, a nie tylko w jego umyśle i negatywnym wpływie innych ludzi, sytuacji i zdarzeń środowiskowych - społecznego świata zewnętrznego. Dlatego jest nazywana terapią rzeczywistości, ponieważ dotyka prawdziwych - realnych, rzeczywistych przyczyn problemów człowieka, tkwiących w jego wewnętrznej duchowej rzeczywistości i zakładającej jej istnienie.
Terapia rzeczywistości dzięki duchowemu oświeceniu człowieka potrafi się skutecznie przeciwstawić negatywnemu naporowi świata zewnętrznego i pozwala, iż nie będzie on na nas miał złego wpływu i dotykał naszej duszy, ale z całą mocą przeciwstawiał się asertywnie jemu, jeśli byłby niezgodny z naszym duchowym wnętrzem i wyznawanymi przez nas chrześcijańskimi wartościami, poglądami, przekonaniami i postawami.
Terapia rzeczywistości stosowana jest przez chrześcijańskich oświeconych duchownych, psychologów, psychoterapętów i lekarzy. A nie odbywa się na zasadzie konwencjonalnej psychoterapii, nie uwzględniającej tego najważniejszego duchowego aspektu człowieka, a więc istnienia duszy człowieka, tylko uwzględniającej umysł - jego potrzeby i oddziaływanie świata zewnętrznego jako przyczynę wszystkiego i traktującej niepożądane objawy zewnętrzne jako przyczyny umysłowe choroby i problemów człowieka... i zaspokajającej tylko potrzeby umysłowe - cielesne, nie doceniając i nie uwzględniając prawdziwych duchowych przyczyn problemów i potrzeb duchowych człowieka, tkwiących najgłębiej w jego sercu... (w relacji z Bogiem i samym sobą oraz innymi), przy opisywaniu i wyjaśnianiu przyczyn zachowania czy stawianiu diagnozy choroby człowieka.
Klasyczna psychoterapia uwzględniająca tylko umysł człowiek jako przyczynę wszystkiego powoduje, że jest się tak naprawdę niewolnikiem swojego umysłu i otaczającej rzeczywistości, szukającym rozwiązania swoich problemów w zewnętrznym świecie, np. w otaczaniu się pewnymi przedmiotami, dobrami materialnymi lub w zachowaniu innych ludzi - środowisku społecznym, próbując je zmieniać, korygować, naginać do siebie, kompensować i na nie wpływać sytuacyjnie, aranżując nawet pewne sytuacje czy zdarzeniach, tak aby je dopasować do swojego stanu umysłu, zamiast wykonać duchowy i intelektualny wysiłek i trud pracy nad sobą i zmienić swój stosunek do Boga, siebie, innych ludzi, rzeczy i rzeczywistości, która nas otacza - wewnętrznie pozytywnie nastrajając się do siebie i reagując pozytywnie na innych i na zewnętrzny świat, sytuacje, okoliczności i zdarzenia - na fakty, które na nas mogą próbować negatywnie oddziaływać.
Takim umysłowym niewolnikiem szukającym rozwiązania swoich spraw w zewnętrznym świecie jest się w sprawach cielesnych - różnych niezdrowych, nieczystych pragnieniach i rządzach, powodujących tylko nieczyste sumienie, frustrację, gniew, złość, agresję, nienawiść, zazdrość, wstyd, pogardę, lęk, strach, niepokój, poczucie winy i cierpienie z tego powodu, a nie szukając wewnątrz siebie - w głębi serca - duchowym wnętrzu, duszy i sumieniu uwalniając się od nich i przez to byciu człowiekiem wolnym duchowo i dzięki temu także umysłowo czyli psychicznie.
Uzdrowienie może nie przyjść od razu, czasami jest to proces, szczególnie w poważnych stanach, gdy na swoją chorobę pracowaliśmy latami. Dlatego należy być wytrwałym i cierpliwie oczekiwać na pełne uzdrowienie, sukcesywnie pracując nad sobą, swoją duchowością i mentalnością oraz nawykami (częsta spowiedź święta, szczera modlitwa, post, czytanie słowa Bożego, które "odżywia" nasze serce i umysł zdrowym pokarmem duchowym i ożywia duchowo, odnawia, przemienia, uzdrawia nasze relacje z Bogiem, z samym sobą i innymi ludźmi, wychowuje, doradza i uczy jak żyć, żeby być zdrowo czującym się człowiekiem, a także utrzymywać społeczność z chrześcijanami) i reakcjami na siebie samego, innych i sytuacje oraz zdarzenia i okoliczności zewnętrzne.
W chrześcijańskim pojęciu terapia rzeczywistości to nic innego jak opisywana wyżej spowiedź święta oraz modlitwa i post. Ponadto kontakt z żywym słowem Bożym (częste Jego czytanie, rozważanie i wprowadzanie w życiową praktykę) i społecznością chrześcijańską.
W ten sposób poprzez spowiedź świętą czyli sakrament pokuty, nawrócenia i pojednania Bóg przebacza wszystko i oczyszcza sumienie człowieka z grzechów - poczucia winy, lęku, strachu, niepokoju i innych wszelkich negatywnych uczuć, które nieoczyszczone przez Niego powodują niezdrowy stan ducha, przykre napięcie emocjonalne, dyskomfort psychiczny, zły nastrój i samopoczucie, cierpienie - dolegliwości psychiczne i somatyczne.
Przyczyny wielu dolegliwości i chorób tkwią właśnie w sercu i umyśle człowieka, które pozostawione tak same sobie, a nie uporządkowane we współpracy z Bogiem, powodują eskalację problemów i chorobę. Wpływa to jako bezpośrednia przyczyna na zdrowie duchowe , zdrowie psychiczne , fizyczne i społeczne człowieka .
Jeśli już skorzystałeś z łaski wiary i przebaczenia - spowiedzi świętej. Potrzebna jest Ci teraz gorąca i szczera modlitwa o pełne uzdrowienie (przydaje się tu wsparcie rodziny, społeczności chrześcijańskiej, przyjaciół - życzliwych i sprzyjających Ci ludzi) i post - zrób sobie jakieś radykalne, osobiste wyrzeczenie i przestrzegaj jego w celu pełnego uzdrowienia. To Ci pomoże i jest Ci bardzo teraz potrzebne.
Słuchaj mnie teraz uważnie - jeśli masz skłonności do jakiejś swojej szczególnej złej słabości, z którą nie możesz sobie poradzić - grzechu, który nagminnie powtarzasz, musisz się koniecznie go wyrzec i pozbyć raz na zawsze i nie wracać do niego, jeśli masz być w pełni uzdrowiony duchowo, psychicznie czy somatycznie - na tym polega post i jego cel. Potrzebujesz następnie pracować nad swoją duchowością, (słowo Boże i społeczność chrześcijańska) modlić się i prosić Boga o moc Ducha Świętego i Jego dary, Jego siłę woli i siłę wytrwania przed Bogiem w czystości, świętości i nieskalaniu, żeby pokonać swoją grzeszność i nie popełniać więcej tych samych grzechów!
Jeśli jesteś w stanie krytycznym np. nachodzą Cię jakieś niezdrowe, nieczyste, złe, negatywne, destruktywne, natrętne myśli, wzywaj imienia Pana i módl się! - prosząc Pana o ochronę i umocnienie mocą Ducha Świętego! Pamiętaj o tym wszystkim, bo to jest teraz dla Ciebie najważniejsze, poza kontrolą lekarza, osoby duchownej czy psychologa chrześcijańskiego, jeśli chcesz być w pełni uzdrowiony.
Każde leczenie czy terapia to jest proces, na który potrzeba czasu. Uzbrój się więc teraz w cierpliwość i wytrwałość i do dzieła! I Pamiętaj, że tylko radykalne i zdecydowane podejście może Ci pomóc naprawdę! Tu nie ma żartów, szczególnie przy chorobach nerwowych i psychicznych. Masz do wyboru, albo zdecydowanie i radykalnie popracujesz nad sobą i zmienisz się faktycznie - swoje serce i umysł albo pozostaje Ci choroba, ból i cierpienie... Wybierz mądrze!
Nawrócenie się do Boga, a więc skorzystanie z łaski wiary i daru pojednania, miłości i pokoju, doświadczenie prawdziwej relacji z Bogiem poprzez sakrament pokutym i pojednania, modlitwę i post oraz szczera praktyka religijna to najważniejsza decyzja w życiu każdego człowieka i przełom życiowy gwarantujący zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne .
Nie można bowiem mieć dobre zdrowie duchowe i zdrowie psychiczne nie licząc się z Bogiem i nie uwzględniając tego duchowego - najważniejszego i największego aspektu życia, bytu i istnienia człowieka. Każdy z Nas jest, bowiem przede wszystkim istotą duchową, w której jest tchnienie życia, czyli dusza dana nam przez naszego Stwórcę. To wiara i życie duchowe, nadaje sens i wartość naszemu istnieniu. Wiemy wtedy, kim jesteśmy, skąd przychodzimy i dokąd zmierzamy. Poprzez poznanie Boga poznajemy siebie, swoje wnętrze, cechy charakteru - niepowtarzalną osobowość, predyspozycje i talenty, dary oraz wiemy, dokąd zmierzamy - poznajmy nasze naturalne powołanie, nie tylko doczesne, ale i wieczne do zbawienia. Zaczynamy w ten sposób mądrze żyć w zgodzie ze Stwórcą i jego najlepszą Bożą wolą względem nas, doznając Jego dobrego prowadzenia w naszym życiu, życiu w zgodzie z sobą i własnym sumieniem - w prawdzie, czystości i miłości, wdzięczności, radości, pokoju, jedności i harmonii z Bogiem, samym sobą i innymi ludźmi. Doświadczamy dzięki temu poczucia wewnętrznego pokoju serca i umysłu, wolności i bezpieczeństwa. Zaczynamy także dzięki życiu duchowemu głębiej rozumieć różne wydarzenia naszego życia, co nie jest również bez znaczenia i bez wpływu na nasze zdrowie psychiczne - "Poznasz przyczynę, a staniesz się szczęśliwszy."
Ponadto przestrzeganie chrześcijańskich norm i wartości moralnych, uczy dobrych, zdrowych zwyczajów - nawyków i mądrości potrzebnej, aby zachować dobre zdrowie psychiczne człowieka, daje radość życia, szczęście i pokój Boży serca i umysłu, który jest niezależny od wpływu czynników zewnętrznych - środowiskowych - sytuacji i okoliczności. To nasza wiara, nastawienie i zdrowie psychiczne powoduje, że potrafimy stawić czoła różnym wyzwaniom, problemom, trudom, a nawet cierpieniom życia…i radzić sobie z nimi, ponieważ pokładamy całą nadzieję w naszym Stwórcy, który daje nam siłę duchową i ufamy Jemu, że On jest z nami cały czas, wzmacnia nas, czuwa nad nami i żadna krzywda i niepowołane cierpienie nie może się nam zdarzyć bez jego pozwolenia. Natomiast niektóre trudne próby, każdy z nas w swoim życiu musi i potrzebuje przejść, aby został wzmocniony siłą wiary i Ducha - „wytopiony jak złoto w wysokiej temperaturze”, by poprzez zwrócenie się w kryzysie do Boga ujawniła się w człowieku odnawiająca moc Boża Ducha Świętego i aby Bóg mógł poprzez nią w człowieku zadziałać dla jego dobra oczywiście, dla jego zdrowia i uwolnienia np. od złych nawyków myślowych, złych emocji i zachowań, choroby...
Kryzysy i sytuacje trudne, które przeżywamy w naszym życiu są naturalną drogą mentalnego rozwoju i zwiększania świadomości samych siebie, własnej osobowości, cech charakteru, naszych możliwości i ograniczeń, emocji i potrzeb oraz świadomości otoczenia i rzeczywistości. Pomagają nam lepiej zrozumieć siebie i otaczającą nas rzeczywistość. Pozwalają odróżnić dobre od złego i świadomie dokonać wyboru. Przejście przez kryzysy i sytuacje trudne jest swoistą praktyczną lekcją życia, nauki na własnym doświadczeniu, które nas umacnia i pozwala lepiej działać następnym razem, jeśli je dobrze zrozumiemy, odczytamy i wyciągniemy prawidłowe wnioski do dalszego życia i postępowania... Przejście przez poważny kryzys często powoduję zmianę świadomości sensu życia i naszej egzystencji, lepsze zrozumienie siebie i zmianę priorytetów i wartości życiowych - przewartościowania i związanych z tym celów życiowych, zmusza do myślenia - zastanowienia się nad sobą, własnym życiem, egzystencją, sposobem życia i postępowaniem, opamiętania się, zrobienia rachunku sumienia i nawrócenia się na właściwą drogę. Innymi słowy następuje tutaj czasami istotna dla dalszego życia i zdrowia duchowego i psychicznego zmiana duchowa i światopoglądowa jednostki czy grupy społecznej np. rodziny.
Zdrowie duchowe to: posiadanie celu w życiu, nadzieja, samorozwój, kreatywność, siła do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami i własnymi emocjami, właściwe reagowanie na innych i różne sytuacje i wydarzenia życia codziennego, rozwój własny dzięki dobrym stosunkom z innymi, odczuwanie i widzenie sensu życia, więź z ludźmi, nieosądzanie innych, przebaczanie sobie i innym.
Także ogromny wpływ na nasze zdrowie psychiczne ma uczucie bycia kochanym, miłość do samego siebie i innych. Sposób myślenia o sobie i innych, otaczającej nas rzeczywistości, bezwarunkowa akceptacja siebie i innych oraz umiejętność radzenie sobie z problemami, trudnymi sytuacjami, ludźmi i stresem. Duży wpływ na zdrowie psychiczne ma również optymalna dawka spokojnego snu, przebywanie w zdrowym środowisku społecznym i naturalnym oraz ruch na świeżym powietrzu.
Ważnym elementem jest także ustalanie sobie osiągalnych - realnych celów, adekwatnie do swoich możliwości i ograniczeń - mocnych i słabych stron, czyli naszych potencjałów i deficytów.
Niezależnie od tego czy nasze cele mają bardziej charakter np. sukcesu w biznesie, rozwijania się na polu naukowym, wyrażania się artystycznego lub duchowego, czy też po prostu dotyczą chęci tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem i bycia zadowolonym ze swojego życia - nasza inteligencja emocjonalna (umiejętność postępowania z własnymi emocjami i z emocjami innych ludzi) decyduje w dużym stopniu o zaangażowaniu i konsekwencji w dążeniu do danego celu i realizowaniu obranego planu co ma naturalnie wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne .
Emocje i sfera psychiczna mają bardzo duży wpływ na nasze szczęście i poczucie radości życia - wiążą się bardzo mocno z naszą samoakceptacją i akceptacją innych oraz z jakością relacji z naszym otoczeniem (relacji z partnerem, z rodziną i najbliższymi, z relacjami w pracy, poczuciem harmonii i dysharmonii z otaczającymi nas ludźmi).
Także na nasze zdrowie psychiczne ma wpływ komplementarność, integralność i spójność naszej osobowości i całego obrazu naszej psychiki (to co wewnątrz to na zewnątrz) i harmonia osobowości.
Wpływ na nasze zdrowie psychiczne ma także znaczenie, jakie nadajmy faktom, czyli atrybucja i sposób postrzegania, interpretacji faktów i rzeczywistości i reakcji na nie, które przyczyniają się znacząco do naszego samopoczucia i nastroju, a wygląda to tak:
FAKT > ZNACZENIE > ZACHOWANIE lub inaczej AKCJA > MYŚLENIE > UCZUCIE > REAKCJA, ZACHOWANIE, DZIAŁANIE (pozytywne lub negatywne) > NAWYKI > STYL ŻYCIA
Działa tu zasada przyczyny i skutku. Przyczyną jest myśl, a skutkiem realizowanie się jej w rzeczywistości, czyli w rzeczywistości realizuje się produkt naszego umysłu...
To co sobie wyobrażamy i w co tak naprawdę w duchu wierzymy kreuje naszą rzeczywistość..., a więc przyciągamy to o czym myślimy. Każda nasza dominująca myśl, w którą wierzymy jest czymś realnym - jest siłą, która przyciąga to o czym myślimy... - na tym polega sekret myślenia i umiejętne, celowe nim kierowanie i zarządzanie. Myśl intensywnie utrzymywana i utrwalana w naszym umyśle, o którą dbamy i ją pielęgnujemy, przyciąga daną sytuację, zdarzenia, okoliczności, ludzi i rzeczy materialne w rzeczywistości czyli w świecie zewnętrznym - na zasadzie przyciągania podobieństw - to co wewnątrz to na zewnątrz... niezależnie od tego czy jest do dobra myśl czy zła, niezależnie od tego czy jest to dobre dla nas czy nie... i niezależnie od tego czy chcemy tego czy nie... Warto tu zaznaczyć, że myśl dobra jest setki razy silniejsza od myśli negatywnej!
Sekretem tutaj nazywa się prawo przyciągania - to o czym intensywnie myślimy i mówimy, na czym koncentrujemy swoje myśli i emocje, skupiamy uwagę, co jest naszą dominującą myślą utrwalaną w naszym umyśle, w którą wierzymy, staje się, urzeczywistnia się, realizuje w naszym życiu, w różnych sytuacjach, okolicznościach i zdarzeniach, a więc myślmy i mówmy o tym co chcemy, a nie o tym czego nie chcemy... W ten sposób możemy kontrolować swoje przeznaczenie, aby było dobre i jak najlepsze, a nie odwrotnie...
Tak więc widać jak nasze nastawienie psychiczne, myśli i uczucia, sposób zachowania, nawyki i styl życia wpływają bezpośrednio na nasze życie i funkcjonowanie czyli zdrowie psychiczne , fizyczne i społeczne .
Również na zdrowie fizyczne i dolegliwości somatyczne, ponieważ układ nerwowy połączony jest z limfocytami - komórkami układu odpornościowego. - (medycyna psychosomatyczna)
Tak więc, badajmy i ważmy nasze myśli i uczucia - kontrolujmy to co sami myślimy i to co wpływa na nasze myśli - to jakim "pokarmem duchowym i intelektualnym się odżywiamy" - wybierajmy go świadomie i celowo, a w efekcie będziemy mogli kierować i zarządzać naszym życiem świadomie i będziemy mieli dobre postawy i samopoczucie czyli zdrowie psychiczne .
Postawy zawsze miały większe znaczenie niż fakty. A więc nie sam fakt decyduje o naszym powodzeniu lub niepowodzeniu, ale nasze ustosunkowanie się do niego i nasza reakcja na niego, która determinuje faktycznie nasz dobry lub zły los, który definitywnie wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne , fizyczne i społeczne . Dzięki temu możemy kontrolować nasze życie, a nie pozwalać by coś lub ktoś kontrolował je za nas i miał na nie wpływ.
Ważnym czynnikiem wpływającym na nasze zdrowie psychiczne i poczucie szczęścia i spełnienia w życiu jest także rozwijanie własnych zainteresowań, praca, zabawa, nauka przez zabawę, edukacja, kultura i kultywowanie zdrowej filozofii życiowej zgodnej z naszym wnętrzem oraz umiejętność dopasowania się i zharmonizowania swojego świata wewnętrznego ze światem zewnętrznym. Często jednak zdolność i umiejętność adaptacji - dopasowania się do otaczającej nas rzeczywistości, zmieniającej się sytuacji społecznej i ekonomicznej czy kulturowej, okoliczności i środowiska w jakim nam przyszło żyć.
Jeśli nasze życie wewnętrzne - nasz świat wewnętrzny idealny - "lepszy świat" - nasze marzenia i pragnienia realizują się w rzeczywistości wtedy jesteśmy szczęśliwymi i zdrowo czującymi się ludźmi.
Nasze życie składa się z wielu drobiazgów i niepowtarzalnych chwil i tak naprawdę, aby być dobrze i zdrowo czującymi się ludźmi i mieć dobre zdrowie psychiczne musimy dbać o te drobiazgi, niepowtarzalne chwile, momenty, sytuacje, okoliczności, zdarzenia i ludzi.
Umiejętne przeżywanie - optymalne i efektywne wykorzystywanie dla naszego i innych dobra każdej danej nam chwili życia, adekwatnie do możliwości i sytuacji i podejmowanie właściwych wyborów i decyzji, ustalanie właściwych celów oraz priorytetów w życiu i hierarchii wartości oraz kierowanie się właściwymi ideami jest tu bardzo ważne i ma wpływ na nasze zdrowie psychiczne .
Czynniki negatywne wywołujące tu choroby różnego rodzaju to: brak wiary, grzech, nieczyste sumienie, poczucie winy, strach, lęki, nie przebaczenie sobie i innym, zgorzknienie, antypatyczne czy wrogie nastawienie do innych, przeklinanie siebie i innych, brak miłości, nienawiść, uraza, zła wola, zazdrość, zawiść, pycha, frustracja, gniew, agresja, złość, wstyd, pogarda, niepokój, chaos i zamęt wewnętrzny, smutek i inne negatywne emocje, złe zwyczaje i nawyki myślowe i duchowe (przede wszystkim brak zdrowej relacji z Bogiem, samym sobą i innymi) różne złe, nieczyste rządze i niezrealizowane pragnienia powodujące frustrację, negatywne, niezdrowe, destruktywne, samoograniczające, fałszywe, błędne przekonania, filozofie i ideologie, kłamstwo oraz destruktywne myśli i manipulacje psychologiczne i socjotechniczne samym sobą i innymi... wszelkie negatywne reakcje naszego zachowania na innych, na sytuacje, okoliczności i zdarzenia, a także złe odżywianie.
Generalnie zasada jest taka: myśli i emocje pozytywne nas wzmacniają i budują, a negatywne działają destrukcyjnie i rujnują człowieka… , a więc np. narzekać nie warto… i być malkontentem i pesymistą widzącym wszystko negatywnie i defetystycznie...
Nasze dominujące i usilnie utrzymywane w umyśle idee i myśli, w które tak naprawdę w duchu wierzymy, są realną siłą, która tworzy naszą rzeczywistość pozytywną lub negatywną, czyli nasz dobry lub zły los, na który właśnie w ten sposób mamy ogromny wpływ poprzez nasze wybory myślowe!
Należy myśleć możliwościowo na zasadzie - da się! Można to osiągnąć - jak się chce i nasz cel jest dobry (szukać metod i sposobów realizacji naszych celów, idei, pomysłów), a nie ograniczająco…, że nie można i nie da się… (szukać przez to powodów czyli pretekstów, wymówek - alibi wykrętu wobec siebie, innych czy jakieś ważnej sprawy.
b) Czynniki zewnętrzne warunkujące zdrowie psychiczne człowieka :
- Czynnik zewnętrzny: odpowiednia dieta, stosowanie suplementów diety, brak nałogów;
- Czynnik środowiskowy (wpływ warunków zewnętrznych środowiska społecznego i naturalnego):
Najważniejszym elementem jest tutaj środowisko społeczne, w jakim się od dziecka wychowujemy - czyli rodzina i grupa rówieśnicza. Czy jest to środowisko miłości i ogólnej bezwarunkowej i bezinteresownej akceptacji nas jako ludzi takich jakimi jesteśmy z naszymi zaletami, ale i też wadami - nikt z nas przecież nie jest doskonały. Zdrowe środowisku społeczne, w którym się wychowujemy buduje w nas poczucie wartości, właściwy obraz siebie i samoocenę, w taki sposób jak na nas reaguje. To ma największy wpływ. W późniejszym życiu znaczenie ma natomiast środowisko szkolne i zawodowe, w jakim uczymy się i pracujemy - zarówno to społeczne, jak i naturalne warunki pracy.
Do społecznych - interpersonalnych czynników należą tu znajomości, koleżeństwa i przyjaźnie zawierane od dzieciństwa, aż po szkołę i pracę.
Natomiast do naturalnych warunków pracy np. hałas w miejscu pracy, zanieczyszczenie środowiska utrudniające oddychanie oraz detoksykację organizmu. Ważnym elementem wpływającym na naszą psychikę i umysł jest oddziaływanie masowych środków przekazu medialnego i świadome, bądź nieświadome poddawanie się ich wpływom oraz angażowanie się w różne grupy społeczne i stowarzyszenia.
Na zdrowie psychiczne składa się: zrozumienie własnych uczuć, przyjęte zasady myślenia i działania, poczucie własnej wartości, poczucie samospełnienia, samorealizacji, brak niepewności, odpowiednie reagowanie na stres, radzenie sobie ze stratami, dobre relacje ze społecznością, uczenie się na podstawie doświadczeń.
Wpływ pracy na zdrowie psychiczne :
Kreatywne i konstruktywne podejście do pracy zawodowej, tak aby praca sprawiała nam przyjemność, a nie była tylko przymusem, tylko postawą bawienia się tym co robimy, postawą twórczego podejścia do wykonywanych zadań - jeśli tego nie ma to osiągamy zazwyczaj mierny rezultat. W praktyce chodzi tu o działanie oparte na głębokim spokoju, na harmonii z otoczeniem, samorealizację, przyjemność i radość z pracy, która ma ogromny wpływ na zdrowie psychiczne człowieka. Daje nam poczucie szczęścia i pozytywną, wydawałoby się niespożytą i niewyczerpaną nigdy energię. To jest bardzo ważny czynnik warunkujący zdrowie psychiczne , znacząco wydłużający nasze życie i dający dobre zdrowie psychiczne , fizyczne i społeczne na długie lata. Natomiast przyczyną stresu, niechęci, apatii jest wykonywanie pracy, która nie jest naszym powołaniem, nie daje radości, nie jest wyzwaniem, nie przynosi wtedy korzyści Tobie ani innym.
Innymi słowy "działanie poprzez nie działanie" wyraża taki stan rzeczy, kiedy nie kierujemy się jedynie emocjami, ale także intuicją duchową. Ten duchowy obszar nas wyraża głęboki spokój i przekracza indywidualny niepokój i napięcie. Doświadczamy po prostu pełni w samym tym fakcie, że "jesteśmy". I wszystko co robimy (relacje z innymi ludźmi, aktywność zawodowa, kariera, hobby itd.) jest wyrazem panującej już w nas harmonii. Dlatego - nawet jeśli jesteśmy znacznie bardziej aktywni zawodowo od innych - odczuwamy nasze działania jako spokój, harmonię.
Wysiłek, trud, wytrwałość - to pierwiastek ziemski, a spokój, przejrzystość, wewnętrzne światło - to pierwiastek niebiański.
Gdy budzi się w nas głęboki spokój - możemy połączyć go z tym co robimy, dzięki czemu zaczynamy znacznie bardziej panować nad przebiegiem i kształtem naszego życia.
Gdy dopuszczamy do naszego wewnętrznego świata jakąś doskonalszą, bardziej harmonijną jakość (np. dopuszczamy więcej światła, harmonii, spokoju, wewnętrznej mocy itp.) to także nasz zewnętrzny świat zaczyna się zmieniać, ponieważ zmieniają się nasze schematy reagowania, postępowania z innymi ludźmi, stawiane sobie cele i sposoby ich realizacji.
Ważna jest także abyśmy w swoim życiu realizowali się poprzez dobrą sztukę i kulturę, która uprawia naszą duszę. Wskazane jest tutaj czynne branie udziału w jakiejś pasjonującej nas i pasującej do nas formie ekspresji artystycznej.
Każdy człowiek potrzebuje odnaleźć w sobie powołanie i siłę, siłę duchową wiary, która będzie go strzegła i prowadziła przez życie ku dobrym celom, wartościom i ideałom... i dzięki, której będzie cieszył się dobrym zdrowiem duchowym i zdrowiem psychicznym , dobrymi relacjami z samym sobą i otoczeniem.
2. Czynniki warunkujące zdrowie fizyczne człowieka :
Zdrowy sposób myślenia, pozytywne nastawienie psychiczne, sposób zachowania, styl życia, optymalna dieta dopasowana adekwatnie do potrzeb naszego organizmu, stosowanie suplementów diety, dużej ilości płynów - do 8 szklanek dziennie (wody mineralnej - na zmianę: niskomineralizowanej, średniomineralizowanej, wysokomineralizowanej i soków bez konserwantów), które oczyszczają organizm z toksyn, odżywiają go w potrzebne biopierwiastki, poprawiając komunikację międzykomórkową - regulując funkcje komórki i regenerując ją, higiena osobista, brak nałogów, regularne badania kontrolne oraz duża dawka ruchu i rekreacji na świeżym powietrzu jest tutaj czynnikiem najważniejszym. Należy uprawiać regularny wysiłek fizyczny adekwatny do wieku: sport, spacery lub np. lekkie ćwiczenia oddechowo - fizyczne 3 x dziennie przy otwartym oknie lub szybki marsz, na świeżym powietrzu, który jest tutaj ważniejszy od biegania, wbrew panującym opiniom i modzie na jogging.
Regularny wysiłek fizyczny w wybranej i pasującej do nas formie wspomaga odporność na stres, pozwala zrelaksować się, działa przeciwdepresyjnie, przeciwdziała otyłości i przedłuża życie.
Zdrowe, pozytywne myślenie ma także ogromny wpływ na naszą część organiczną ciała np. na mózg, serce, żołądek oraz różne systemy naszego organizmu, o czym doskonale wiemy, tylko chyba czasem nie pamiętamy…
Jak wynika z badań, przeciętny konsument zjada rocznie 2 kg konserwantów i ulepszaczy żywności, co niestety przekłada się u części populacji na choroby cywilizacyjne: choroby nowotworowe, serca, nadciśnienie tętnicze i udary mózgu... Zatem wskazane jest ograniczać pokarmy zawierające konserwanty i ulepszacze żywności i stosować zdrową żywność - niekonserwowaną chemicznie oraz suplementy diety, które przywracają zachwianą przez konserwanty homeostazę czyli równowagę homeostatyczną - biochemiczną komórki i odżywiają ją w potrzebne biopierwiastki, witaminy, mikro i makro elementy, lecząc i zabezpieczając profilaktycznie przed różnymi chorobami oraz poprawiając samopoczucie fizyczne i psychiczne.
W zdrowym odżywianiu istotna jest ilość, jakość i proporcje składników pokarmowych, wpływających na wszystkie narządy, organy i systemy naszego ciała: min. mózg i serce: układ nerwowy i krwionośny. W zdrowej kuchni powinno się przygotowywać i spożywać różne smaki, zapachy i kolory pokarmów.
Nasze myśli i uczucia wpływają na nasze zdrowie fizyczne i dolegliwości somatyczne, ponieważ układ nerwowy połączony jest z limfocytami - komórkami układu odpornościowego. - (medycyna psychosomatyczna)
3. Czynniki warunkujące zdrowie społeczne człowieka :
Najważniejszymi czynnikami społecznymi jest tutaj umiejętność dostosowania się do środowiska, w którym żyjemy - pełna integracja z nim. Jest to tzw. socjalizacja jednostki, czyli uspołecznienie. Chodzi tu o umiejętność życia samodzielnego i w grupie społecznej, realizowania jej potrzeb i celów, radzenia sobie ze swoimi emocjami i innych, stresem, konfliktami w grupie oraz przystosowywanie się do zmieniających się warunków środowiska społecznego, czyli zdolności adaptacyjne oraz pozytywna asymilacja jednostki przez grupę. Także dyktat sytuacji, od którego zależy nasze zachowanie dopasowane do potrzeb chwili, adekwatne do sytuacji i kulturowo uznane za normę społeczną.
Socjalizacja polega na usamodzielnieniu się jednostki, uniezależnieniu jej i przystosowaniu, dostosowaniu do życia w grupie społecznej. Wynika ona z instynktu samozachowawczego - przetrwania w grupie i przeżycia. Oczywiście musi ten instynkt być wykorzystywany w sposób ludzki - asertywny, a nie może być tutaj mowy o manipulacji, bierności (ucieczce od problemu czy homilofobii) i agresji (ataku i walce werbalnej czy gestach, przemocy słownej i fizycznej) . Należy natomiast dyskutować, argumentować i negocjować.
Na zdrowie społeczne człowieka ma także wpływ branie udziału w życiu społecznym jakiejś grupy. np. koleżeńskiej, zawodowej, sportowej, artystycznej, kulturalnej lub wolontarialnej czy grupy samopomocy społecznej lub związanej z naszymi innymi zainteresowaniami, pasjami lub potrzebami…
Wskazane jest również brać udział w grupowej formie rekreacji ruchowej jaką jest np. taniec na kursach tańca lub koncertach czy dyskotekach tzw. choreoterapia. Każda dobra ekspresja w dobrej grupie i społeczne wyrażanie swoich pozytywnych emocji, więzi i jedności z grupą jest mile widziane i ogólnie przecież społecznie akceptowane.
Także znaczenia ma tutaj pozytywny lub negatywny konformizm. Jest to na podstawie obserwacji naśladowanie zachowań jednostki lub grupy społecznej i świadome bądź pozostające poza nasza świadomością przejmowanie dobrych lub złych zachowań i nawyków. To także bycie pod wpływem różnego rodzaju dobrej lub złej kultury „uprawiającej naszą duszę” czyli różnych środków masowego przekazu - mediów: radio, telewizja, koncerty, teatr, prasa, literatura, Internet…
Wartościowy kontakt społeczny z grupą rówieśniczą lub inną grupą społeczną jest bardzo ważny dla człowieka, gdyż potrzebujemy innych do własnego rozwoju - naszej osobowości, predyspozycji, talentów i cech charakteru oraz umiejętności zawodowych.
Ważnym czynnikiem jest tutaj podobieństwo społeczne różnych grup i pojedynczych jednostek do nas samych. Udziela nam ono społecznego wsparcia dla naszej tożsamości, indywidualności, cech osobowości, predyspozycji, naszych idei, poglądów, przekonań, postaw, wartości, celów, zachowań, atrybucji, postrzegania nas samych, innych ludzi i otaczającej nas rzeczywistości, reakcjach oraz aprobaty, akceptacji i słuszności dokonywanych przez nas wyborów - często nawet na całe życie...
Jesteśmy istotami społecznymi i bez kontaktu z drugim człowiekiem lub grupą społeczną człowiek może popaść w destrukcję... i różnego rodzaju dolegliwości i choroby zarówno psychiczne jak i somatyczne.
A więc ważne jest doświadczanie różnych sytuacji, okoliczności, wydarzeń i przeżyć życia społecznego i kulturalnego i udzielania się w nim. Taka konfrontacja pomaga nam zebrać doświadczenia, lepiej zrozumieć i poznać siebie i innych, nasze reakcje, zachowania, potrzeby i uczucia oraz pogłębić relację z innymi i rozwinąć nas.
Zdrowie społeczne wyraża się w umiejętności zawierania i podtrzymywania przyjaźni, satysfakcjonującym życiu rodzinnym, podejmowaniu aktywności z innymi ludźmi, poczuciu przynależności, otrzymywaniu i dawaniu wsparcia, pełnieniu różnych ról społecznych, dobrych kontaktach z sąsiadami, poczuciu pewności siebie, byciu sobą, zachowaniu swojej indywidualnej oraz grupowej tożsamości wśród innych.
Zdrowie psychiczne to także dojrzałość społeczna polegająca na zdolności i umiejętności pełnienia różnych ról i funkcji społecznych, zawodowych, rodzinnych i innych.
Posumowanie:
Motto: "Jesteśmy tym co jemy, myślimy, czujemy i robimy... "
A więc pamiętajmy, że dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne , fizyczne i społeczne jest dobrostanem i równowagą panującą między tymi trzema składnikami naszego człowieczeństwa i życia - czynnikiem duchowym, psychicznym, fizycznym i społecznym.