Rozdział 14
1.Jakie negatywne zjawiska towarzyszą rozwiniętej gosp.rynkowej?
W przeszłości rozwijająca się gosp.rynkowa wymagała bardzo wysokich kosztów społecznych, które wyrażały się w kryzysach ekonomicznych, bankructwie wielu przedsiębiorstw, masowym bezrobociu. Po II wojnie św. wprowadzono do mechanizmu rynkowego nowe metody i instytucje dzięki czemu gosp.rynkowa weszła w nową korzystną fazę. Jednak społeczeństwa nadal są narażone na troski i niepokoje które niesie gosp.rynkowa.
Negatywne zjawiska, które występują nawet w najsprawniej funkcjonujących gospodarkach rynkowych to:
a) INFLACJA(stały wzrost przeciętnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi nabywane przez ludność). Stopa inflacji jest wielkością zmienną w czasie i nawet kraje wysoko rozwinięte mogą być czasem poważnie zagrożone inflacją. Wtedy podstawowym zadaniem polityki gospodarczej banku centralnego i państwa jest doprowadzenie do stabilizacji rozchwianego rynku.Z reguły stopa wzrostu cen jest najwyższa w krajach które chcą unowocześnić swoją gospodarkę.Wymaga to ogromnych środków finansowych na inwestycje modernizacyjne i rozwojowe. Krajom wysoko uprzemysłowionym jest łatwiej niż pozostałym które muszą uprzemysłowić kraj tak by nie dopuścić do zbyt wysokiej inflacji.
b) BEZROBOCIE. Pod hasłem stopa bezrobocia rozumie się odsetek nie zatrudnionej siły roboczej w stosunku do ogólnej liczby ludzi zdolnych do pracy.Przyczyny bezrobocia są różnorodne. Najczęściej wskazuje się na liberalizację handlu zagranicznego, wdrażanie nowych technologii pracooszczędnych oraz nadmiernie opiekuńcze rozwiązania socjalne w Europie Zach.
Gospodarka rynkowa niesie za sobą pewne zagrożenia jako że nie gwarantuje nikomu stabilności działania tzn.przedsiębiorcom nie gwarantuje zbytu swoich produktów, pracownikom nie zapewnia pełnego zatrudnienia, zaś konsumentom stabilnych cen.
2.Scharakteryzuj rodzaje bezrobocia frykcyjnego, strukturalnego, koniunkturalnego, naturalnego i ukrytego oraz ich przyczyny
Aby wyjaśnić różne rodzaje bezrobocia najlepiej posłużyć się modelem zawierającym podwójne równoległe krzywe popytu na pracę ze strony przedsiębiorców oraz podaży pracy ze strony pracowników. Krzywe popytu na pracę mają nachylenie ujemne bo popyt na pracę jest malejącą funkcja poziomu płacy realnej. Czyli w miarę wzrostu zatrudnienia produkcyjność krańcowa pracowników maleje i przedsiębiorcy są gotowi zatrudniać nowych pracowników pod warunkiem zmniejszenia płacy realnej w stopniu odpowiadającym malejącej produkcyjności pracy. Krzywe podaży są nachylone dodatnio czyli gdy zwiększa się płaca realna coraz więcej ludzi zdolnych do pracy wyraża gotowość podjęcia pracy.
Powyższy model pozwolił wyznaczyć ekonomistom precyzyjne rozmiary bezrobocia naturalnego, które dzieli się na frykcyjne i strukturalne.
B.FRYKCYJNE wynika z niedostosowania posiadanych kwalifikacji pracy i miejsca zamieszkania do wymaganych miejsc pracy. Obejmuje ono też tę liczbę pracowników którzy z różnych powodów zmieniają pracę i przejściowo w okresie poszukiwania nowego miejsca pracy są bezrobotni. Dotyczy to głównie młodej generacji pracowników którzy zmieniają wielokrotnie miejsce pracy w poszukiwaniu tego najbardziej im odpowiadającego.Wyższa stopa naturalnego bezrobocia występuje w krajach w których jest wysoka mobilność w poszukiwaniu lepszej pracy, a rynek ni wykazuje zdolności do szybkiego przystosowania miejsc pracy do liczby poszukujących pracy.
B.STRUKTURALNE pojawia się gdy w określonych regionach kraju lub gałęziach jest zastój gospodarczy i nowe roczniki w wieku zdolności do pracy nie mogą znaleźć zatrudnienia. Ze wskazanych przyczyn część pracowników będzie przejściowo bez pracy tworząc naturalne zaplecze potencjalnego zatrudnienia. Naturalna stopa bezrobocia będzie więc zawsze w gosp.rynkowej. Nie wywołuje ona zbyt wielkich napięć społ. A zapewnia gospodarce wysoką możliwość adaptacyjną do zmieniających się warunków wzrostu produkcji.
B.NATURALNE Jego istnienie oznacza że chęć podjęcia pracy i chęć zatrudnienia nie pokrywają się z ich realizacją. Występują bowiem różnice niedostosowania o charakterze frykcyjnym bądź strukturalnym, które powodują że zamierzenia zarówno po stronie pracodawców jak i pracowników nie zawsze dają się w pełni urzeczywistnić.Punkt przecięcia się krzywych zgłoszonego popytu na pracę i zgłoszonej podaży pracy(Ri) wyrażałby idealną równowagę na rynku pracy gdyby nie występowały ograniczenia frykcyjne i strukturalne. W rzeczywistości zawsze istnieją owe ograniczenia które utrudniają zatrudnienie wszystkich którzy są gotowi podjąć prace przy płacy realnej Wr1.Dlatego zrealizowane zatrudnienie odpowiadające wymaganiom pracodawców jest oznaczone jako E.Jest to stan równowagi rynku pracy przy pełnym zatrudnieniu Pz. Pewna część pracowników z przyczyn naturalnych(zmiana miejsca pracy, miejsca zamieszkania)zawsze będzie przejściowo bezrobotna.Jest to zjawisko trwałe i dlatego b.naturalne towarzyszy ogólnej równowadze w gosp.rynkowej.
B.KONIUNKTURALNE to najpoważniejszy rodzaj bezrobocia spowodowany brakiem popytu na pracę dobra i usługi. Bezrobocie to wywołane jest przez niedostateczny popyt konsumpcyjny i inwestycyjny który powoduje niski stopień wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych. Nazwane jest tak gdyż skala popytu ulega koniunkturalnym wahaniom. Wielkość ta jest płynna ponieważ w fazie ożywienia gosp. a tym bardziej wysokiej koniunktury ten rodzaj bezrobocia znacznie się kurczy, a nawet może spaść do poziomu naturalnej stopy bezrobocia.
B.UKRYTE spowodowane jest niepełnym produkcyjnym wykorzystaniem zatrudnionych pracowników.
3.czym różni się bezrobocie dobrowolne od przymusowego?
B.DOBROWOLNE ilustrowane jest odcinkiem NbZs.Spowodowane jest tym że pewna część pracowników poszukujących zatrudnienia nie akceptuje poziomu płacy realnej Wr1.Ludzie ci podjęliby prace przy wyższej płacy a pracodawcy moglby ich zatrudnić tylko przy tej płacy niższej. A więc ta część pracowników poszukujących pracy i czekających na lepsze oferty jest bezrobotna dobrowolnie z wyboru.B.dobrowolne może zmieniać swe rozmiary. Po okresie bezskutecznych poszukiwań część dobrowolnie bezrobotnych może zgodzić się na niższą płacę. Teoretycznie proces ten może trwać do momentu wyczerpania się b.dobrowolnego, a wtedy pozostanie tylko b.naturalne.
B.PRZYMUSOWE jest wynikiem istnienia ustawowej gwarancji płacy minimalnej oraz działalności zw.zawodowych. Zw.zawodowe są w stanie wymusić przez strajki itp. wyższe stawki płac od tych które kształtowałyby się w wyniku wolnej konkurencji.załóżmy że w wyniku aktywności zw.zawodowych i państwa płaca realna będzie na poziomie Wr2. Popyt na pracę spadnie do zatrudnienia faktycznego Fz ponieważ pąłca zróna sięz produkcyjnościapracy w punkcie Df. B.przymusowe ilustrowane będzie odcinkiem FzPz.Jest to różnica między faktycznym i pełnym zatrudnieniem(wyższy poziom płac obniży zatrudnienie). B.przymusowe jest spowodowane względną sztywnością płac w stosunku do produkcyjności pracy. Gdyby płace były elastyczne bezrobocie to znikłoby. Dlatego same zw.zawodowe usztywniające mechanizm płacowy są odpowiedzialne za istnienie tego bezrobocia.
4.Jakie są negatywne skutki bezrobocia?
Bezrobocie jest najczęściej większe na obszarach peryferyjnych wielkich miast, w rejonach słabo rozwiniętych oraz na obszarach poddanych restrukturyzacji w p.surowcowym i przetwórczym. Bark miejsc pracy, złe warunki życia i środowiska, bieda i izolacja prowadzą do powstania na tych obszarach tzw.wspólnot rozpaczy. Mieszkający w tych wspólnotach nie mają nadziei na przyszłość ani dość środków do życia. Im dłużej ktoś jest bezrobotny tym mniej jest w stanie zainteresować potencjalnych pracodawców, jakoże jego zdolności doświadczenie stopniowo dezaktualizują się. Wynika to też z uprzedzenia pracodawców do ludzi żyjących dłuższy czas z zasiłku bądź zapomogi społecznej. Nawet gdy bezrobocie zmniejsza się nowe etaty zajmują najczęściej ludzie młodzi, bezrobotni przez krótki okres.
Gdy ktoś długo jest bezrobotny rozpoczyna się proces destrukcji czyli:
-brak kontaktu ze znajomymi, izolacja społ, brak zaufania do siebie, stres w rodzinie, niskie dochody, pogorszenie zdrowia psychicznego i fizycznego, ograniczony dostęp do rynku mieszkaniowego, mały stopień mobilności zawodowej i coraz większe trudności w znalezieniu nowej pracy.
5.Wyjaśnij pojęcia i rodzaje inflacji: popytowej, kosztowej i ukrytej
Inflacja to stały wzrost przeciętnego poziomu cen rynkowych na towary i usługi nabywane przez ludność.Wg Keynesa który zajął się tym zagadnieniem w ogólnej teorii makroekonomicznej, wzrost popytu globalnego w warunkach nie wykorzystanych zdolności produkcyjnych nie prowadzi do wzrostu cen lecz do wzrostu produkcji i zatrudnienia. Rosnąca produkcja w miarę zbliżania się do granicy zdolności produkcyjnych napotyka różne ograniczenia. Miarę ożywiania wzrostu produkcji przedsiębiorcy zatrudniają pracowników mniej wykwalifikowanych, stosując wyższe stawki płac za dodatkową pracę. W rezultacie następuje wzrost koszt ów wytwarzania i wzrost cen w jednych gałęziach które przenosząsię na inne gałęzie.Pokazuje to wykres:
Do poziomu dochodu narodowego Y2 wzrost popytu globalnego nie wywołuje wzrostu cen lecz jedynie wzrost produkcji i zatrudnienia. Od poziomu Y2 rosnącemu popytowi towarzyszy zarówno wzrost produkcji i cen. W chwili osiągnięcia Ymax dalszy wzrost popytu globalnego prowadzi do inflacyjnego wzrostu cen bez wzrostu realnego dochodu narodowego. Płace zaczynają gonić za cenami, a ceny rosną w skutek wzrostu płac i kosztów wytwarzania.
Inflacja popytowa(ciągniona przez popyt)
-występuje z reguły w okresach wojen gdy wielkie wydatki państwa na zbrojenia i wysoki stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych powodują szybki gwałtowny wzrost cen.
-w krajach mniej rozwiniętych gospodarczo(np.Polsce) inflacja popytowa obejmuje głównie ceny art.żywnościowych pochodzenia rolniczego.Podaż tych produktów w tych krajach jest mało elastyczna, zależna od cyklu biologicznego. Gdy rosną dochody ludności zwiększa się popyt na art.żywnościowe.Skoro podaż produktów rolnych z opóźnieniem reaguje na popyt rosną ceny tych art.To powoduje wzrost utrzymania a więc pojawiają się żądania wzrostu płac nominalnych..Wzrost płac wpływa na wzrost cen innych artykułów.W ten sposób inflacja popytowa zmienia sięw kosztową.
Inflacja kosztowa
-istnieje głównie w obszarze art.przemysłowych gdyż istniejące rezerwy produkcyjne pozwalają na szybkie zwiększenie podaży w miarę wzrostu popytu
-wg teorii inf.kosztowej odpowiedzialność za wzrost cen ponoszą zw.zawodowe które wymuszają wzrost płac nominalnych i wynikający stąd wzrost kosztów wytwarzania.Jednak krytycy tej teorii wskazywali że wzrost płac występuje zarówno w branżach w których zw.zawodowe są silne jak i w tych w których zw.zawodowe mają słabą pozycję. Dlatego wg nich musza istnieć inne przyczyny powodujące inflację kosztową
-inflacja ta może być spowodowana przez monopole które często podwyższają ceny w stopniu większym niż wynika to ze wzrostu kosztów produkcji
-może ona wynikać też z przyczyn zewnętrznych w stosunku do warunków gosp.krajowej bądź też może być rezultatem wzrostu cen surowców na rynkach świata
-przyczyny mogą mieć charakter polityczny.Wysoki stopień niestabilności politycznej generuje większe deficyty budżetowe ze względu na krótki horyzont czasowy przyjmowany przez polityków
-na przebieg inflacji może mieć wpływ sytuacja w bilansie płatniczym kraju i jej oddziaływanie na spadek kursu wymiennego waluty krajowej.To powoduje wzorst cen towarów importowanych i tym samym wzrost inflacji.
Ze względu na tempo wzrostu cen w skali miesiąca wyróżniamy:
a)in.pełzającą, gdy ceny rosnąponiżej 1%miesięcznie i nie przekraczają wartości jednocyfrowej w skali roku
b)i.galopującą gdy ceny rosną w przedziale (1%,15%) miesięcznie
c)megainflację gdy ceny rosną miesięcznie w p.(15%,50%)
d)hiperinflację gdy ceny rosną miesięcznie powyżej 50%
Inflacja ukryta
-występowała w byłych krajach komunistycznych o gosp.centralnie planowanej
-wyrażała się w trwałej nadwyżce popytu nad ograniczoną podażą dóbr i usług przy względnie stałym poziomie cen rynkowych
-wiele cen było poniżej kosztów produkcji co wymagało dotacji z budżetu państwa
-skutki tej inflacji:głęboka nierównowaga na rynku, upokarzające kolejki,spekulacja,kupowanie na zapas,nieuprzejma obsługa,przekupstwo, brak motywacji pracy,nielegalne zaopatrzenia,nadmirne zużycie materiałów i energii
- Inf.ukryta spowodowana regulacjami sprzecznymi z prawami ekonomicznymi stała się przyczyną niskiej efektywności gospodarowania, obniżeniem dynamiki wzrostu gosp i niezdolności gospodarki do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa
6.Uzasadnij czy bardziej niebezpieczna w skutkach jest inflacja jawna czy też ukryta?
Bardziej niebezpieczna w skutkach jest inflacja ukryta.
W przypadku inflacji jawnej państwo tworzy różne instytucje i mechanizmy regulacyjne które są w stanie zahamować wzrost cen i w pewnym stopniu zniwelować skutki inflacji.
W przypadku inflacji ukrytej państwo nie tworzy takich mechanizmów. Dodatkowo reguluje gospodarkę w sposób sprzeczny z prawami ekonomicznymi co jest przyczyną niskiej efektywności gospodarowania, obniżeniem dynamiki wzrostu gosp i niezdolności gospodarki do zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa. Władze państwa same przyczyniają się do pogłębiania inflacji krytej w momencie gdy decydują się na dotacje z budżetu państwa dla cen poniżej kosztów produkcji. W efekcie społeczeństwo mocno odczuwa skutki tej inflacji: głęboka nierównowaga na rynku, upokarzające kolejki,spekulacja,kupowanie na zapas,nieuprzejma obsługa,przekupstwo, brak motywacji pracy,nielegalne zaopatrzenia,nadmirne zużycie materiałów i energii.
W przypadku in.jawnej skutki mogą być równie niebezpieczne ale państwo jest w stanie zahamować ich rozwój.
7.Dlaczego monetaryści kwestionują inflację popytową i kosztową?
Monetaryści sformułowali teorię inflacji na podstawie starej ilościowej teorii pieniądza.Ta ilościowa teoria pieniądza została wyrażona równaniem M•V=P•Y. Monetaryści przyjęli założenie że w krótkim okresie szybkość obiegu pieniądza V jest stała. Nie zmienia się też pod wpływem czynników pieniężnych realny poziom dochodu narodowego Y. Jego wzrost zależy od innych realnych czynników produkcji. Przy zał, że V oraz Y są stałe poziom cen rynkowych P będzie się zmieniał proporcjonalnie do wzrostu podaży pieniądza M zgodnie z formułą:∆M:M=∆P:P. Ta formuła ukazuje jak do problemu inflacji podchodzą monetaryści i dlaczego kwestionują inflację popytową i kosztową.Wychodzą oni z założenia że występuje przyczynowo-skutkowy związek między podażą pieniądza M a przeciętnym poziomem cen i ten związek tłumaczy przyczyny inflacji, która po prostu wynika z nadmiernej podaży pieniądza w stosunku do realnego produktu narodowego brutto. Jak można zauważyć monetaryści zrezygnowali z wyjaśniania inflacji przez czynniki ciągnione przez popyt i pchane przez koszty. Wyszli z dużo propstszego założenia że inflacja jest w ostatecznym rezultacie zjawiskiem pieniężnym.Wobec tego wszystkie inne czynniki dają się sprowadzić do podaży pieniądza będącego w gestii banku centralnego. Teoria monetarystyczna jest teorią popytową gdyż nadmierny przyrost popytu zależy tylko od wzrostu podaży pieniądza.Skoro wszystko zależy od polityki pieniężnej banku centralnego to inna ingerencja państwa w gospodarkę kraju jest zbędna i może być szkodliwa, ponieważ samoregulujące mechanizmy rynkowe są w stanie zapewnić równomierny wzrost przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji. Takie spojrzenie monetarystów kwestionuje inflację popytową i kosztową.
8.Wyjaśnij mechanizm wymienności między stopą inflacji a stopą bezrobocia na podstawie krzywej Phillipsa
Krzywa Phillipsa została sformułowana na podstawie badań które wykazały wysoki stopień zależności między stopą inflacji a stopą bezrobocia. Mianowicie przy wysokiej stopie inflacji jest niska stopa bezrobocia i na odwrót przy niskiej stopie inflacji wysoka stopa bezrobocia.
Z wykresu wynika że przesunięcie z punktu A do B może spowodować pewien spadek bezrobocia ale tylko za cenę silniejszego wzrostu inflacji.Natomiast przesunięcie z A do C oznaczałoby redukcję stopy inflacji do zera ale z jednoczesnym znacznym wzrostem stopem bezrobocia. A więc między stopą bezrobocia a stopą inflacji zachodzi zjawisko wzajemnej konkurencyjności czyli zjawisko wymienności.
Krzywa sugeruje że można wybierać między wyższą stopą inflacji a niższym bezrobociem lub odwrotnie. Jeśli państwo chce zmniejszyć bezrobocie musi zwiększyć wydatki, złagodzić restrykcje finansowe by zwiększyć skłonność do inwestowania. Chcąc ograniczyć inflację państwo musi zwiększyć dyscyplinę wydatków budżetowych, a banki prowadzić restrykcyjna politykę pieniężną.To prowadzi do recesji gosp. i wzrostu bezrobocia koniunkturalnego.
Tego rodzaju zależności czyli zjawisko wymienności można było zaobserwować mniej więcej do końca lat 60.
9.Dlaczego monetaryści odrzucają krzywą Phillipsa?
Monetaryści odrzucają krzywą Phillipsa a więc zasadę wymienności między stopą inflacji a stopą bezrobocia opierając się na teoriach neoklasycznych.Twierdzą że takie zjawisko jakie prezentuje ta krzywa może wystąpić w krótkim okresie. W długim okresie nie występuje żaden bezpośredni związek między stopą inflacji a stopą bezrobocia.
Zgodnie z ich teoriami bezrobocie jest zjawiskiem naturalnym występującym w każdej gospodarce rynkowej i nie można zlikwidować go za pomocą polityki państwa. Stopa bezrobocia naturalnego jest rezultatem niedopasowań strukturalnego popytu na pracę do strukturalnej podaży pracy czemu towarzyszy przejściowe bezrobocie kształtujące się w granicach 4-5% zasobów siły roboczej.Inflacja natomiast jest zjawiskiem czysto pieniężnym i jej wysokość zależy wyłącznie od tempa wzrostu podaży pieniądza w obiegu.Stopa bezrobocia naturalnego w dłuższym okresie nie pozostaje w żadnym bezpośrednim związku ze stopą inflacji gdyż obie te stopy są określone przez różne i niezależne od siebie czynniki. Przy danej stopie bezrobocia naturalnego mogą występować różne stopy inflacji w zależności od stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej b.centralnego.
10. Przedstaw spór między keynesistami i monetarystami w kwestii inflacji i bezrobocia
Istotę tego sporu najlepiej przedstawić na przykładzie dyskusji wokół krzywej Phillipsa. Twórcy tej krzywej a więc keynesiści widzieli wysoki stopień zależności między stopą inflacji a stopą bezrobocia.Uważali że przy wysokiej stopie inflacji występuje niska stopa bezrobocia a przy niskiej stopie inflacji wysoka stopa bezrobocia.Na tej podstawie sformułowali zjawisko wymienności polegające na wzajemnej konkurencyjności między stopą bezrobocia a stopą inflacji.Sugerowali że w polityce makroekonomicznej można wybierać między wyższą stopą inflacji a niższym bezrobociem lub odwrotnie. Wg ich teorii jeśli państwo chce zmniejszyć bezrobocie musi zwiększyć wydatki, złagodzić restrykcje finansowe aby ułatwić dostęp do taniego pieniądza i zwiększyć skłonność do inwestowania. To jednak będzie nakręcało inflacje. Chcąc ja zmniejszyć państwo musi zwiększyć dyscyplinę wydatków budżetowych a banki prowadzić restrykcyjną politykę pieniężną. Tej argumentacji nie akceptowali monetaryści którzy krytykowali krzywą Phillipsa. Opierając się na neoklasycznych teoriach kwestionowali zasadę wymienności między stopą bezrobocia a stopą inflacji. Twierdzili że takie zjawisko jakie prezentuje ta krzywa może wystąpić w krótkim okresie. W długim okresie nie występuje żaden bezpośredni związek między stopą inflacji a stopą bezrobocia.Zgodnie z ich teoriami bezrobocie jest zjawiskiem naturalnym występującym w każdej gospodarce rynkowej i nie można zlikwidować go za pomocą polityki państwa. Stopa bezrobocia naturalnego jest rezultatem niedopasowań strukturalnego popytu na pracę do strukturalnej podaży pracy.Inflacja natomiast jest zjawiskiem czysto pieniężnym i jej wysokość zależy wyłącznie od tempa wzrostu podaży pieniądza w obiegu.Stopa bezrobocia naturalnego w dłuższym okresie nie pozostaje w żadnym bezpośrednim związku ze stopą inflacji gdyż obie te stopy są określone przez różne i niezależne od siebie czynniki. Przy danej stopie bezrobocia naturalnego mogą występować różne stopy inflacji w zależności od stopnia restrykcyjności polityki pieniężnej b.centralnego.
11.Jakie argumenty przemawiają przeciwko monetarycznej interpretacji inflacji?
Monetaryści analizując inflację stwierdzili że wszystko zależy tylko od wzrostu podaży pieniądza a więc od polityki pieniężnej banku centralnego. W związku z tym twierdzili że wszelka inna ingerencja państwa w życie gospodarcze kraju jest zbędna a nawet może być szkodliwa, gdyż samoregulujące mechanizmy rynkowe są w stanie zapewnić równomierny wzrost przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji.Jednak są pewne argumenty które przemawiają przeciwko takiej interpretacji inflacji. Samoregulujący mechanizm rynkowy nie jest bowiem w stanie skutecznie rozwiązać wszystkich problemów społeczno gospodarczych w kraju. Mechanizm ten wymaga uzupełnienia, wsparcia, korekty ze strony aktywnej roli państwa. A na taką interpretację monetaryści nie zgadzają się.
12. Do jakich negatywnych skutków prowadzi inflacja?
Generalnie rzecz biorąc, inflacja jest zjawiskiem niepożądanym, powoduje szereg bardzo niekorzystnych skutków - zarówno ekonomicznych, jak i społeczno - politycznych.
Inflacja zakłóca procesy gospodarcze. Wzrost cen powoduje zaburzenie procesów w gospodarce: zakłóca procesy produkcji i wymiany, powoduje też ucieczkę od pieniądza.
Inflacja powoduje spadek płac realnych. Wzrost cen powoduje spadek siły nabywczej pieniędzy, a w konsekwencji także spadek płac realnych - nawet w przypadku, gdy umowy zawierają klauzulę o rewaloryzacji płacy w związku z inflacją.
Inflacja obniża poziom życia w społeczeństwie. Nadmierny wzrost cen obniża poziom życia społeczeństwa: częściej rezygnuje się wówczas z zakupu dóbr luksusowych czy z zaspokajania potrzeb wyższego rzędu.
Inflacja uderza w najbiedniejszych. Bogatsza część społeczeństwa posiada zazwyczaj bezpieczne lokaty, chroniące przed inflacją. Ponadto zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza dotyka wprawdzie bogatszych, ale raczej nie zagraża ich egzystencji (co najwyżej, powoduje ograniczenie ich inwestycji czy zakupów towarów luksusowych). Inflacja uderza najsilniej w najbiedniejszych, którzy nie mają żadnej możliwości ucieczki przed jej skutkami.
Inflacja prowadzi do ucieczki od pieniądza. Skoro inflacja powoduje spadek siły nabywczej pieniądza, ludzie mają coraz mniejszą chęć do oszczędzania. Zamiast gromadzić pieniądze, wolą je natychmiast wydawać - często nawet w sposób mało racjonalny. W skrajnych przypadkach hiperinflacji ludzie pozbywają się pieniędzy natychmiast po ich otrzymaniu, co powoduje bardzo często występowanie marnotrawstwa (jeśli kupowane są na zapas np. łatwo psujące się artykuły żywnościowe).
Inflacja jest zjawiskiem samonapędzającym się. Wzrastająca inflacja skłania zazwyczaj producentów i konsumentów do podejmowania prób zabezpieczenia się przed jej negatywnymi skutkami. Zwykle napędzają oni tym samym spiralę inflacyjną (Klasyczny przykład to pracownicy, żądający podwyżek w obliczu szybkiego wzrostu cen, otrzymawszy więcej pieniędzy natychmiast je wydają, powodując wzrost popytu i kolejny skok cen, po czym znów wysuwają żądania płacowe i tak dalej).
Inflacja pogarsza ocenę kraju w świecie. Zbyt wysoka inflacja przyczynia się zawsze do niższej oceny kraju na arenie międzynarodowej. Może to powodować na przykład trudności przy próbie sprzedaży papierów wartościowych na rynkach zagranicznych, zniechęca też zagraniczne firmy do inwestycji bezpośrednich.
13. Wyjaśnij możliwości hamowania inflacji
Hamowanie inflacji lub przeciwdziałanie jej wystąpieniu wymaga (według współczesnych teorii) odpowiedniej polityki państwa w zakresie kształtowania dochodów społeczeństwa, ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna), kontroli emisji pieniądza przez bank centralny i kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna). Rząd stara się przekonać zw.zawodowe by ich żądania wzrostu płac nominalnych przekraczały tylko w takim stopniu wzrost cen w jakim wynika to ze wzrostu wydajności pracy.Polityka dochodowa może przejściowo obniżyć stopę inflacji ale na dłuższy czas żaden rząd nie jest w stanie zahamować żądań rewindykacyjnych zw.zawodowych domagających się podwyżki płac nie zawsze związanych ze wzrostem wydajności pracy. W krótkim okresie między wielkością deficytu budżetowego a wzrostem inflacji nie musi być związku. Deficyt może być finansowany pieniądzem znajdującym się w obiegu i ściągniętym np.w drodze zaciągnięcia kredytu w b.komercyjnych.W długim okresie takie działanie może tak znacznie powiększyć zobowiązania państwa z tytułu samych należnych odsetek że rząd będzie musiał drukować pieniądze papierowe jeśli nie będzie drastycznych działań fiskalnych mających zmniejszyć deficyt. Ograniczenie deficytu przez podwyższanie podatków może działać antyinflacyjnie ale może też doprowadzić do recesji i wzrostu bezrobocia.Dlatego metody finansowania deficytu jedynie w krótkim okresie mogą hamować inflację.
Za pośrednictwem zmian stopy procentowej b.centralny może wpływać na skłonność do oszczędzania i inwestowania co może hamować inflację w odpowiednich warunkach gosp.kraju.Bank centralny może też hamować inflację przez politykę otwartego rynku(kupna i sprzedaży pap.wartościowych).Znacznie łatwiej hamować inflację jest w krajach rozwiniętych gosp. niż w tych zacofanych.wszelkie próby przyspieszenia wzrostu gosp.oparte na ekspansji inwestycyjnej powodują wysoką inflację.
14.Czy istnieje możliwość całkowitego zlikwidowania inflacji?
Inflacja jest zjawiskiem negatywnym i niepożądanym. Niestety nie można jej zlikwidować całkowicie. Występuje ona we wszystkich krajach: zarówno w tych bardziej jak i mniej rozwiniętych oraz w tych które są w trakcie rozwoju gosp.
Można jedynie umiejętnie przystosować się do życia z inflacją a także można nie dopuścić by osiągnęła rozmiary wymykające się spod kontroli rządu.
Trzeba zdawać sobie z tego sprawę gdyż usilne tłumienie inflacji w gospodarce metodami zbyt restrykcyjnymi może jedynie doprowadzić do jeszcze bardziej bolesnych skutków w postaci głębokiej recesji gospodarczej oraz masowego bezrobocia.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl