Choroby skóry u małych zwierząt
KOTY - prosówkowe zapalenie skóry u kotów (Miliary dermatitis)
Reakcja skóry na czynnik powodujący przekrwienie i tworzenie się zmian grudkowych.
W skład zespołu wchodzą:
Choroby przebiegające ze świądem
Choroby przebiegające bez świądu
Duża grupa chorób to jednostki o podłożu alergicznym, z czego 80% to zapchlenie.
Lokalizacja zmian uzależniona jest od przyczyny:
Wzdłuż grzbietu
Na głowie
Na zadzie, ogonie
Itp.
Rozpoczynamy od badania wstępnego.
W opisie zwierzęcia -
Brak predyspozycji rasowych
Brak predylekcji wiekowych dla tego zespołu chorobowego
Brak predylekcji płciowych
W wywiadzie -
Jak długo trwa choroba?
Pierwszy / kolejny epizod (ostry / przewlekły)
Sezonowa alergia: pchla; atopia; roztocza
Brak sezonowości alergia pokarmowa
Był leczony tak / nie
TAK wpływ na rozwój wtórnych zmian np.: reakcja na sole złota (przy autoagresji)
Czym jest żywiony (alergia pokarmowa; niedobory żywieniowe)?
Czy zwierze jest wychodzące?
Czy jest regularnie szczepione? Odrobaczane?
Czy są inne zwierzęta w domu?
Koty w jakim wieku?
Psy
Inne czy mają problemy dermatologiczne (również ludzie) - grzybica, świerzb (zaraźliwy dla człowieka)
W badaniu klinicznym -
Badanie ogólne - zmiany mogą nasuwać podejrzenie choroby układowej, np.:
Powiększenie węzłów chłonnych może wystąpić w alergii pchlej
Symetryczne wyłysienia w zapaleniach trzustki
Wyłysienia w marskości wątroby
Badanie zewnętrznego przewodu słuchowego
Świerzbowiec uszny - świąd w okolicy głowy
Najczęstsza lokalizacja zapalenia powodowanego przez Malassezia pachydermatis
Szczegółowe badanie skóry
Świąd? Tak / Nie PAMIETAJCIE KOT SIĘ WYLIZUJE NIE DRAPIE,·ALE część chorób przebiega bez świądu z przeczulicą skóry i charakterystycznym „falowaniem skóry” po dotyku
Początkowo bardzo drobne grudki praktycznie wyczuwalne niż widoczne
Grudki mogą występować w skupiskach
Przetłuszczenie skóry
Przerzedzenie włosa (okres późniejszy)
Ogniskowe wyłysienia
Głowa, szyja - alergia pokarmowa
Nasada ogona - alergia pchla
Wykonać trichogram
W badaniach dodatkowych -
Trichogram
W zdrowym organizmie 10% włosów znajduje się w tzw. fazie wzrostu a 90% w fazie spoczynku. Jeżeli w obrazie mikroskopowym znajdziemy więcej niż 10% włosów w fazie wzrostu to będzie oznaczało, że zostały mechanicznie usunięte, ale aby to jednoznacznie określić należy obserwować wierzchołek włosa. I tak, jeżeli wierzchołek wygląda prawidłowo a w obrazie jest więcej niż 10% włosów w fazie wzrostu to oznacza, że włosy wypadają same, co może świadczyć o zaburzeniach hormonalnych, chorobach wątroby, chorobach trzustki. Jeżeli natomiast w obrazie jest więcej niż 10% włosów w fazie wzrostu, ale ich wierzchołki są postrzępione, ułamane to oznacza, że toczy się choroba przebiegająca ze świądem - włosy są usuwane mechanicznie u kotów jest to najczęściej LIZANIE.
Rysunek obrazujący wygląd włosów pod mikroskopem. Cebulka włosa wzrastającego rys.1; cebulka włosa w stanie spoczynku rys.2; rys.3. końcówka włosa normalnego; końcówka włosa ułamanego rys.4.
Badanie na obecność odchodów pchlich (test bibułowy)
Badanie zeskrobiny
Badanie mikrobiologiczne (mykologiczne - bardzo istotne u kotów)
Zespoły etiologiczne prosówkowego zapalenia skóry
Stany nadwrażliwości
Inwazje pasożytnicze
Zakażenia bakteryjne i grzybicze
Niedobory żywieniowe
Idiopatyczne
Ad.1.
Nadwrażliwość na ukąszenia pcheł (80%)
Nadwrażliwość pokarmowa
Atopia
Odczyny polekowe
Inwazje pasożytnicze
Ad.A
Charakter zmian:
świąd
sezonowość (również zimą)
zmiany na nasadzie ogona (1) tzw. „trójkąt lędźwiowo-krzyżowy”
zmiany wzdłuż grzbietu (2)
zmiany na udach, (3) · jeżeli symetryczne, to objaw chorób ogólnych na ogół BEZ ŚWIĄDU
zmiany na brzuchu (4)
Zmiany:
Zaczerwienienie, grudki po rozsunięciu włosa
Przy dłuższym trwaniu dochodzi do przerostu, zgrubienia skóry, utraty włosa.
Postępowanie kompleksowe: odpchlenie środowiska, zwierzęcia, dodatkowo stała kontrola wet. Należy pamiętać, aby do odpchlenia zwierzęcia użyć innego środka niż do odpchlenia środowiska. Zastosować leki insektobójcze (duży wybór), dodatkowo GKS w celu objawowego zwalczeni świądu np.:
Prednizolon 1mg/kg m.c. 1x dziennie przez 7 dni doustnie wieczorem (20-2200) u kota, rankiem u psa. Po 7 dniach, co 2 dni przez 7-10 kolejnych dni.
Chlorfeniramina (p/hist.) 2-4 mg/kg m.c. s.c.
Klemastinum (przy nadwrażliwości) 0,15 mg/kg m.c. 2x dziennie u kota i 0,05 mg/kg m.c. u psa.
Ad.B.
1-2 % przypadków, u kotów częściej niż u psów
Charakter zmian:
Głowa, szyja (okolica skroni, nosa, policzków) lekkie zaczerwienienie ze świądem
Rzadziej inne okolice
NIE SEZONOWE
Swiąd tutaj występujący jest oporny na GKS (to znaczy następuje stopniowa a nie gwałtowna r-cja na lek)
Grudki jak przy alergii pchlej
Może występować symetryczność
Rozlizane gorące rany na skórze szyi i okolicy szyjnej
Postępowanie:
Dieta eliminacyjna przez 4 - 8 tygodni zmiana diety na taką, która zawiera dotychczas nie podawane źródło białka!
Karmy hypoalergiczne
Jedzenie mięsa, ale zupełnie innego
W przypadku, gdy zwierze nie chce podjąć diety należy zastosować stymulatory apetytu:
Relanium 1-2 mg/kota 2x dziennie przez 3-4 dni
Cyproheptadyna 1-2 mg/kota 2x dziennie
NNKT (n-3 / n-6 1:4) wzmagają działanie p/alergiczne, stosować od 2 tygodnia diety
Ustępowanie objawów w ciągu 2 tygodni.
Ad.C.
Zdecydowanie rzadziej u kotów niż u psów. Ujawnia się między 1 a 3 rokiem życia. Często występuje łącznie z nadwrażliwością na ukąszenia pcheł. Silny świąd początkowo okolicy twarzowej, potem uogólniony + zapalenia spojówek (u Persów zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego). Może występować sezonowość.
Początkowo okolica skroniowa (grudki, krostki).
Po podaniu GKS następuje NATYCHMIASTOWA POPRAWA („gruntowna”)
Prednizolon 2 mg/kg m.c. co 48 godzin
Octan metyloprednizolonu 4-5 mg/kg m.c. (Depomedrol i.m. - 2-6 tygodni działania)
NNKT (n-3 / n-6 1:2 lub tylko n-3) minimalnie 6-8 tygodni.
Ad.E.
Inwazje pasożytów jelitowych - rzadka przyczyna współistniejąca
Inwazje pasożytów zewnętrznych
Pchły
Świerzb
Cheyletielloza
Inne
U dorosłych kotów:
Świerzb uszny (różnicować z M. pachydermatis m.in. na podstawie wyglądu wydzieliny usznej przy grzybicy tłustawa, mazista, przypomina pastę orzechową; przy świerzbowcu wydzielina sucha, brązowa.
Świerzbowiec drążący - całkowite wyłysienie, skóra gruba, słoniowata, bardzo silny świąd - pasożyt zakaźny dla ludzi.
Cheyletielloza
Kot jak posypany mąką
Dość wyraźne złuszczanie się naskórka
Określana czasem jako „łupież wędrujący”
Test: sczesanie łupieżu na ciemne tło, obserwacja poruszania się punkcików; ewentualnie test z przylepcem - dotknąć do skóry po rozchyleniu włosów, dalej na szkiełko pod mikroskop
Leczenie:
Pasożyty jelitowe systematyczne odrobaczanie +
Prednizolon 0,5 mg/kg m.c. co 48 godzin
Pasożyty zewnętrzne:
Pchły
Świerzb
Amitraza
Iwermektyna (Ivomec) 0,4 mg/kg m.c. lub 1 ml na 25 kg m.c. co 14 dni
Cheyletielloza
Kąpiele w szamponach selenowych
U kotów powyżej 6 m-ca życia
Pularyl
Frontline (aerozol) 1x ewentualnie powtórzyć po 3-4 tygodniach
Ad.3. Zakażenia
Bakteryjne (gronkowce, paciorkowce, pasteurella) koty bardzo oporne na zak. bakt.
Grzybicze
Jeżeli bakteryjne…
Przyczyny:
St. hyicus
Pasteurella multocida
Charakter:
Zlokalizowany
Bez świądu
Grudki wysięk zlepiający włosy
WYKONAĆ KONIECZNIE:
badanie stanu immunologicznego zwierząt (osłabienie układu immunolog.)
białaczka
FIV
Posiew, lekowrażliwość (raczej nie stosować antybiotyków bez tego badania)
Za wystąpienie świądu odpowiada „próg świądowy”
Należy także brać pod uwagę sumowanie się efektów alergenów.
chw2-01
- 5 -