Nabywanie indywidualnych cech (podręcznik: strony 32-43)
Zapłodniona komórka jajowa jest przykładem samoorganizacji kodowanej, gdyż jest w nią wbudowana instrukcja budowy i funkcjonowania złożonego układu.
Każda komórka ma cechy charakterystyczne dla jednostki, ale też dla całego gatunku.
Czynniki zaburzające rozwój prenatalny:
Rozwój zależy od czynników genetycznych, paradygmatycznych i pozagenetycznych.
Czynniki genetyczne: zaburzenia mogą przejawiać się w postaci aberracji chromosomowych strukturalnych oraz liczbowych oraz mutacji o charakterze monogenowym, przekazywanych w sposób dominujący, recesywny, sprzężony z płcią lub mutacji o charakterze poligenowym, które ujawniają się w skutek sumującego działania wielu genów i czynników środowiska,
Czynniki paragenetyczne: to genetyczno- konstytucjonalne właściwości matki, stanowiące regulator matczyny, wpływający na modyfikację predyspozycji genetycznych dziecka,
Szkodliwe czynniki pozagenetyczne są przyczyną chorób i wad wrodzonych, powstałych w okresie jajowym, zarodkowym i płodowym; Mogą być one spowodowane wirusem (np. różyczka, żółtaczka zakaźna, półpasiec), bakterią (np. kiła), pasożytem (np. toksoplazmoza), promieniowaniem, toksynami, niedotlenieniem, niedoborami ilościowymi lub jakościowymi, chorobami czy stresem matki.
Okres jajowy: blastopatie: 1.-2.tydzień,
Okres zarodkowy: embriopatie: 3.-8.tydzień,
Okres płodowy: fetopatie: od 9.tegodnia do urodzenia,
O tym czy dany czynnik będzie szkodliwy decyduje
Właściwości organizmu matki oraz łożyska,
Właściwości konstytucyjne dziecka,
Okres rozwojowy,
Rodzaju, siły i długości działania bodźca uszkadzającego,
Zależność rozwoju od płci:
Dymorfizm płciowy- dwupostaciowość organizmów odmiennych pod względem morfologicznym, fizjologicznym i psychicznym,
Pod wpływem czynników genetycznych i hormonów obecnych w organizmie matki, pochodzących z łożyska oraz produkowanych przez organizm dziecka, następuje maskulinizacja i feminizacja mózgu.
Cechy układu nerwowego jako podłoże indywidualnego zróżnicowania w rozwoju
W trzecim trymestrze zauważalne są już indywidualne różnice, uwidaczniające się w cechach temperamentu.
Aktywność ruchowa:
Dzieci bardziej aktywne w łonie są lepiej rozwinięte psychoruchowo w 3 r.ż. Dzieci stale ruszające się w łonie po urodzeniu wykazują nadruchliwość, drażliwość i trudności w osiąganiu odprężenia.
Reakcja na stres:
Dzieci, które w okresie prenatalnym wolno i słabo reagowały na nagły, silny dźwięk wiele lat później również charakteryzują się stabilizacją emocjonalną i nie wpadają szybko w panikę. W myśleniu są konkretne, bez wybujałej fantazji.
Uczenie się i pamięć:
W okresie 3 ostatnich miesięcy przed urodzeniem dziecko ma już zdolność uczenia się i zapamiętywania.
Zmysł równowagi: pamięć okresu prenatalnego dotyczy m.in. poziomu mięśniowego, (pamięć ograniczonej przestrzeni, pamięć środowiska wodnego),
Rytm przemiennej aktywności,
Zmysł smaku i węchu,
Zmysł wzroku (przyciemnione światło, gdy chcemy wypocząć),
Zmysł słuchu: zjawisko warunkowania klasycznego i habituacji jest obserwowane w trzecim trymestrze rozwoju. Dotyczą dźwięków często dostępnych w otoczeniu i które są stałą cechą środowiska śródmacicznego, np. uderzenia serca,
Pamięć doświadczeń emocjonalno-społecznych:
Komunikacja neurohormonalna:
Ze strumieniem krwi dociera do dziecka tlen, pożywienie i kompleks hormonów, które są fizycznym odpowiednikiem matczynych emocji. Stres matki nasila skurcze macicy, co pobudza dziecko do ponadprzeciętnej liczby ruchów, a tym samym sprzyja nieprawidłowościom w rozwoju psychoruchowym, niedożywieniu czy przedwczesnym porodem. Organizm „pamięta” silne i długotrwałe emocje przezywane przez matkę, co może mieć wpływ na wrodzone predyspozycje do lękowego, agresywnego lub radosnego startu w życie poza łonem matki.
Krótki prosty wzorek
Niepokój matki niedotlenienie i/lub zatrucie toksynami uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego dziecka, niska waga urodzeniowa, wcześniactwo trudności w adaptacji po urodzeniu powstanie i/lub nasilenie się zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka.
Komunikacja psychiczna:
Niewłaściwa atmosfera emocjonalna wokół dziecka poczętego, jak i negatywne przeżycia matki mogą stworzyć „stan klęski ekologicznej w łonie”, przez co rozwój dziecka i jego życie mogą być zagrożone.
Warunki optymalizowania rozwoju dziecka w okresie prenatalnym:
Troska o zdrowie dziecka i matki,
Nastawienie na komunikację z dzieckiem,
Zapewnienie matce dobrego samopoczucia,
Wzmocnienie więzi małżeńskiej,
Poród i rodzenie się:
Nie napisali nic, czego byśmy jeszcze nie wiedzieli