POTRZEBY, Studium medyczne


POTRZEBY - ICH ISTOTA I KLASYFIKACJA

Co to jest potrzeba?: Część autorów utożsamia potrzebę z subiektywnym odczuciem braku czegoś, według innych potrzeba jest dowolnym elementem zbioru pragnień, dążeń, popędów człowieka i określana treścią tych pragnień. Potrzeba psychiczna, motywacjato stan osoby doznającej poczucie niespełnienia (napięcie motywacyjne), czyli frustrację potrzeb, działający, jako czynnik motywujący, skłaniający, zatem jednostkę do aktywności, które mogą tę potrzebę zaspokoić.

POTRZEBA- „okoliczności zmuszające do postąpienia tak, a nie inaczej, odczuwanie braku czegoś.

Od chwili narodzin odczuwamy różne potrzeby i ten brak czegoś towarzyszy ludziom aż do śmierci”

Słownik Języka Polskiego

POTRZEBA- „stan nieustabilizowanej lub zaburzonej równowagi w zachowaniu się organizmu przejawiający się zwykle, jako nasilająca się lub przedłużająca czynność i napięcie”

N. Cameron

Inaczej - Odczuwalny brak czegoś, który powoduje, że podejmuje się działania zmierzające do zapełnienia tego braku. Z potrzebami wiąże się pozytywna lub negatywna charakterystyka afektywna

Pojęcie potrzeby bywa czasem używane zamiennie z terminami pragnienie i wartość. Ich zakresy znaczeniowe są jednak różne.

Potrzeba dotyczy tego, co jest człowiekowi niezbędne, aby istniał, jako organizm i rozwijał się jako osoba (to pragnienie może również odpowiadać temu, co jest dla niego szkodliwe)

KATEGORIE POTRZEB RÓŻNIĄCE SIĘ ZAKRESEM ORAZ ZNACZENIEM

ŹRÓDŁA POTRZEB

Możemy wyróżnić następujące źródła potrzeb:

Biologiczne- związane są z wymogami organizmu człowieka, są wrodzone,

Duchowe - związane ze strukturą osobowości człowieka, np. potrzeba bezpieczeństwa, poczucia wartości,

Fakt współżycia społecznego - są przejawem funkcjonowania człowieka w społeczności oraz pełnienia przez niego określonych ról. Są nabywane w ciągu całego życia.

Potrzeby mogą wynikać z różnorodnych przyczyn:

NAJWAŻNIEJSZE WŁAŚCIWOŚCI POTRZEB LUDZKICH

Wśród tych właściwości należy wymienić:

KLASYFIKACJA POTRZEB WG ŹRÓDŁA

KLASYFIKACJA POTRZEB WG FUNKCJI, JAKIE SPEŁNIAJĄ

KLASYFIKACJA POTRZEB WG PILNOŚCI

Można też mówić o:

Najbardziej znana jest hierarchiczna teoria potrzeb A. Maslowa, twórcy psychologii humanistycznej. Według niego potrzeby są dane człowiekowi z przyrodzenia i tworzą hierarchię, w której zaspokojenie potrzeb podstawowych jest warunkiem zaspokojenia potrzeb nadrzędnych. Na tej zasadzie stworzył on tak zwaną " piramidę potrzeb"

Maslow Abraham Harold (1908-1970) - amerykański psycholog i psychopatolog, twórca i czołowy przedstawiciel tzw. psychologii humanistycznej.
Stworzył najbardziej znaną teorię potrzeb, która stanowiła źródło inspiracji dla wielu innych autorów. Postawił hipotezę, że człowiek w swoim działaniu dąży do zaspokojenia zespołu potrzeb, zaś potrzeby te tworzą logiczną hierarchię.

HIERARCHIA POTRZEB WG A. MASLOWA

Potrzeby fizjologiczne

(biologiczne) związane z koniecznością prawidłowego funkcjonowania organizmu. Potrzeby energetyczne wymagają stałego dostarczania odpowiednich substancji odżywczych, wody i tlenu. Ich brak uaktywnia specjalne ośrodki mózgowe, wywołując potrzebę ich uzupełnienia. Człowiek odczuwa wtedy głód, pragnienie lub następuje przyspieszenie oddechu. Potrzeby seksualne związane są z potrzebą przedłużenia gatunku. Są to przede wszystkim potrzeby zmierzające do spełnienia wymogów niezbędnych by utrzymać organizm przy życiu, np.: pragnienie, głód, sen, przedłużenie gatunku.
Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby bezpieczeństwa należą, oprócz potrzeb fizjologicznych, do najbardziej pierwotnych. Występują już u niemowląt i determinują pierwsze kontakty społeczne z matką. Najczęściej wymieniane przez Polaków problemy związane są właśnie z brakiem bezpieczeństwa osobistego (np. przestępczość) i bezpieczeństwa socjalnego (np. bezrobocie). Należą do nich też m.in.: potrzeba dachu nad głową, potrzeba ochrony przed krzywdą fizyczną i emocjonalną, potrzeba dbania o zdrowie.

Potrzeba przynależności do grupy

Człowiek z natury jest istotą społeczną. Odczuwa, więc wyraźne potrzeby przynależności do grupy oraz akceptacji ze strony jej członków. Potrzeby te mają duże znaczenie dla wypełniania ról społecznych. Aby zyskać akceptację otoczenia, należy przestrzegać obowiązujących w nim norm obyczajowych, etycznych, religijnych i prawnych oraz postępować zgodnie z wyznaczonymi celami i interesami grupy. Potrzeby społeczne często utożsamia się z potrzebą afiliacji (łac. affdiatio - usynowienie), czyli potrzebą kontaktu emocjonalnego. Jest to jedna z ważniejszych potrzeb człowieka. Szczególnie silnie występuje u kobiet. Do tego rodzaju potrzeb zaliczamy: potrzebę miłości, czułości, potrzebę akceptacji ze strony innych osób, potrzeba przyjaźni, potrzeba porozumiewania się.

Potrzeby uznania

Potrzeby uznania obejmują potrzeby uznania społecznego i prestiżu, czyli posiadania autorytetu, znaczenia i poważania u innych ludzi. Zalicza się do nich również potrzebę szacunku dla samego siebie. Jej realizacja umożliwia wzmocnienie poczucia własnej wartości i samoakceptacji. Człowiek, samodzielnie lub pod wpływem otoczenia, wyznacza sobie ambitne cele, których osiągnięcie podnosi jego samoocenę. Do tej grupy potrzeb zaliczamy: potrzebę niezależności, potrzebę szacunku dla samego siebie, potrzebę szacunku ze strony innych

Potrzeba samorealizacji

Potrzeby samorealizacji Maslow umieścił na samym szczycie hierarchii. Ich zaspokojenie odgrywa ważną rolę w określeniu własnej tożsamości. Do tej grupy potrzeb zalicza się między innymi potrzeby intelektualne, zaspokajane przez nabywanie wiedzy o otaczającej rzeczywistości. Dla rozwoju osobowości człowieka szczególnie ważne są potrzeby estetyczne oraz potrzeba własnej twórczości, do której zaspokojenia człowiek nie musi osiągać poziomu mistrzowskiego. Potrzeby tej nie można zaspokoić. Człowiek wyznacza cele, ale najważniejsze jest nie osiągnięcie ich, a samo do nich dążenie. W grupie tej znajdują się: potrzeba rozwoju osobistego, potrzeba odnoszenia sukcesów, potrzeba awansu w pracy.

Zachowanie człowieka według teorii Maslowa określone jest przez dwa prawa: prawo homeostazy i prawo wzmocnienia.

Pierwsze z nich mówi o dążeniu do równowagi potrzeb niższego rzędu. Oznacza to, że niezaspokojenie potrzeb niższego rzędu będzie naruszać ustaloną równowagę organizmu człowieka, zaś ich zaspokojenie będzie tę równowagę przywracać i stan napięcia zniknie.

Prawo wzmocnienia ma zastosowanie natomiast do potrzeb wyższego rzędu. Według tego prawa zaspokojenie wyższych potrzeb nie powoduje ich zaniku, lecz wręcz przeciwnie, człowiek odczuwa je, jako przyjemne i będzie dążył do ich wzmocnienia. Czyli muszą być zaspokojone przede wszystkim potrzeby niższego rzędu, aby było możliwe zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu

Oprócz wymienionych pięciu potrzeb, Maslow wyróżnił również tzw. potrzeby dodatkowe.

Zdaniem Maslowa trudno jest o nich cokolwiek powiedzieć, gdyż nie zostały jeszcze dogłębnie poznane, ale można próbować wiązać je z potrzebami samorealizacji.

Zaspakajanie potrzeb może odbywać się przez: Aktywność własną, Aktywność innych ludzi.

Jeśli wiele osób, które w związku z chorobą, urazem czy wiekiem nie zaspokaja swoich potrzeb, powstaje zasadniczy problem, w jakiej kolejności i w jakim zakresie należy je zaspokajać, aby nie doszło do powikłań zdrowotnych czy zagrożenia życia

EMOCJE I MOTYWACJE

Mają istotne znaczenie w zaspokajaniu potrzeb i utrzymaniu równowagi zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej organizmu. Emocje mogą występować w formie: Negatywnej (cierpienie, przykrość, niezadowolenie), Pozytywnej( rozkosz, przyjemność, zadowolenie).

Źródło emocji

Jest nim rozbieżność między oczekiwaniem a rzeczywistością. Natężenie i znak emocji zależy od stopnia tej rozbieżności. Osiągnięcie oczekiwanego rezultatu wywołuje emocje pozytywne, nieosiągnięcie- negatywne.

Opiekun najczęściej spotka się w swojej pracy z emocjami takimi jak: strach, gniew, wstręt, nadzieja.

Aby powstał proces motywacyjny muszą zostać spełnione warunki:

Zasadą jest, że im dłużej potrzeby człowieka są niezaspokojone, tym silniejsze jest u niego napięcie motywacyjne. Jeśli niezaspokojenie trwa zbyt długo, napięcie motywacyjne dalej nie wzrasta, a nawet może spadać. Zjawisko to nie występuje, jeśli dana potrzeba jest zaspakajana od czasu do czasu.

Tendencja kierunkowa

Procesów motywacyjnych polega na zmierzaniu do określonych celów, jeśli są to cele dodatnie, oraz unikania tych, które oceniane są, jako ujemne. Te same cele w zależności od ogólnego stanu jednostki mogą być oceniane, jako dodatnie albo ujemne. W niektórych sytuacjach pragniemy kontaktów z ludźmi, kiedy indziej kontaktów tych unikamy. Prawdopodobnie i w jednej i w drugiej sytuacji mamy do czynienia z brakiem zaspokojenia różnego rodzaju potrzeb dynamizujących nasze działanie, stąd odmienne ukierunkowanie procesów motywacyjnych. Jeśli człowiek osiąga cel, natężenie emocji spada do zera, pojawiają się dodatnie emocje (np. zadowolenie z osiągniętego celu)

Natężenie

Charakteryzują je siła, intensywność i wielkość.

Im nasze pragnienia i życzenia są silniejsze tym bardziej uparcie dążymy do ich zrealizowania. W działanie wkładamy znacznie większy zasób energii. Na przykład alpiniści pokonują niekiedy niezwykle trudne przeszkody, ponieważ są kierowani silnymi motywami

Im intensywniejsze są motywy, tym większa jest energia umożliwiająca zdolność do wysiłku, szybkość działania i odporność na zmęczenie.

Trzeciego wymiaru, jakim jest wielkość motywacji, często wcale nie można zmierzyć. Informacje o wielkości motywu otrzymujemy przez ustalenie ostatecznego poziomu aspiracji, czyli poziomu, który człowiek w danej dziedzinie osiąga albo pragnie osiągnąć

PODSUMOWANIE

Badanie i znajomość potrzeb pacjentów stanowi cenne źródło informacji dla opiekuna.

Znajomość potrzeb umożliwia stworzenie odpowiednio dopasowanego do oczekiwań podopiecznych planu opieki. Ogólnie można powiedzieć, że zaspokajanie braków zapobiega chorobom, a zaspokajanie wzrostu zapewnia pełne zdrowie. Opieka długoterminowa i aktywność zawodowa opiekunów medycznych odnosi się do zaspokajania braków. Człowiek motywowany „brakiem” jest o wiele bardziej uzależniony od innych ludzi niż człowiek głównie motywowany „wzrostem”. Ma to wpływ na stosunki międzyludzkie, szczególnie na zachowanie wobec osób, które świadczą opiekę i pielęgnację zawodowo.

Pytania, jakie musi zadać sobie opiekun

Ocena potrzeb chorego zależy od odpowiedniej wiedzy fachowej, która pozwoli we właściwy sposób interpretować objawy występujące u podopiecznego:

Koncepcja potrzeb Murraya

Murray określa potrzebę, jako działającą w mózgu siłę fizykochemiczną, która organizuje percepcję, i określone grupy reakcji autonomicznych, słownych i motorycznych, wyobrażeniowych w celu zmiany sytuacji napięcia

Murray wyróżnił 27 potrzeb psychicznych:

Potrzeba w ujęciu Obuchowskiego Obuchowski określa potrzebę, jako właściwość polegającą na tym, że bez określonego przedmiotu lub określonej osoby nie można normalnie funkcjonować.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
POTRZEBA RUCHU I POTRZEBA WYPOCZYNKU, Studium medyczne
POTRZEBA WYMIANY GAZOWEJ, Studium medyczne
POTRZEBA UTRZYMANIA STAŁEJ TEMPERATURY CIAŁA, Studium medyczne
POMIAR TEMPERATURY CIAŁA, Studium medyczne
OPIS PRZYPADKU, Studium medyczne
Proces pielęgnowania hhhh, Studium medyczne
WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ ZWIĄZANYCH Z OPIEKĄ NAD OSOBĄ CHORĄ I NIESAMODZIELNĄ, Studium medyczne
PODNOSZENIE I PRZEMIESZCZENIE CHOREGO, Studium medyczne
METODY POSTĘPOWANIA W PROFILAKTYCE ZAKAŻEŃ W OPIECE ZDROWOTNEJ, Studium medyczne
Główne objawy sugerujące nadczynność tarczycy to, Studium medyczne
Dezynfekcja jako podstawowy środek zapewniający bezpieczeństwo pracy, Studium medyczne
Proces pielęgnacyjny pacjenta dializowanego, Studium medyczne
ZAPALENIE ŻOŁĄDKA zaliczenie, Studium medyczne
ZADANIE EGZAMINACYJNE nr 2, Studium medyczne
KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE W OPIECE NAD CHORYM, Studium medyczne
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ ZDROWOTNYCH W POLSCE, Studium medyczne
PODSTAWOWE POJĘCIA, Studium medyczne
Kłębuszkowe zapalenie nerek, Studium medyczne
ALGORYTM WYMIANY WORKA NA MOCZ, Studium medyczne

więcej podobnych podstron