Do najważniejszych obowiązków przedsiębiorców należy:
- ochrona jakości środowiska i jego zasobów, a więc ochrona jakości powietrza, wód, gleby i ziemi, ograniczenie hałasu, promieniowania jonizującego i pól elektromagnetycznych, kontrola wytwarzania i gospodarowania odpadami,
- uzyskanie odpowiednich decyzji administracyjnych (np. pozwolenia na wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza),
- ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami, czyli podejmowanie przez przedsiębiorców działań umożliwiających zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej albo zaniechanie działań naruszających tę równowagę),
- ponoszenie opłat za korzystanie ze środowiska (np. w związku z emisją pyłów do powietrza, odprowadzaniem ścieków do zbiornika, poborem wody, składowaniem odpadów),
- wnoszenie opłat produktowych, eksploatacyjnych, koncesyjnych (np. za wydobywaną kopalinę),
- prowadzenie ewidencji rodzajów i wielkości korzystania ze środowiska (np. ewidencja odpadów, poboru wody, emisji substancji do powietrza, ścieków do wód lub do ziemi),
- prowadzenie pomiarów emisji pyłów i gazów wprowadzanych do powietrza, ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi,
- opracowania dokumentów związanych z możliwością wystąpienia poważnych awarii,
- przedkładania sprawozdań dotyczących korzystania ze środowiska do właściwych organów (np. do wojewódzkiego inspektora środowiska, marszałka województwa, wojewody, starosty, wójta).
Ustawa-Prawo Ochrony Środowiska wprowadziła następujące rodzaje pozwoleń ekologicznych:
1) zintegrowane
2) na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
3) wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
4) na wytwarzanie odpadów,
5) na emitowanie hałasu do środowiska,
6) na emitowanie pól elektromagnetycznych.
przy czym, jeżeli konieczne jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, wówczas nie są obowiązkowe inne rodzaje pozwoleń.
Pozwolenia są wydawane, podobnie jak dotychczas, przez organ ochrony środowiska (starostę lub wojewodę) na wniosek zainteresowanego, który powinien zawierać wiele ogólnych i szczegółowych informacji oraz danych (zostały one wyspecyfikowane w ustawie-Prawo ochrony środowiska oraz w ustawie o odpadach). Jeżeli wniosek, dotyczy instalacji nowo uruchamianych lub w sposób istotny zmienianych, powinien on zawierać informacje o spełnianiu wymogów, takich jak:
- stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,
- efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii,
- zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców,
- stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów,
- rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji,
- wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej,
- postęp naukowo-techniczny odnoszący się do danej sprawy.
Pozwolenie ma określać:
1) rodzaj i parametry instalacji istotne z punktu widzenia przeciwdziałania zanieczyszczeniom,
2) wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, nie większą niż wynikająca z prawidłowej eksploatacji instalacji, dla poszczególnych wariantów funkcjonowania,
3) maksymalny dopuszczalny czas utrzymywania się uzasadnionych technologicznie warunków eksploatacyjnych odbiegających od normalnych, w szczególności w przypadku rozruchu i unieruchomienia instalacji, a także warunki wprowadzania do środowiska substancji lub energii w takich przypadkach oraz warunki emisji,
4) rodzaj i ilość wykorzystywanej energii, materiałów, surowców i paliw,
5) źródła powstawania albo miejsca wprowadzania do środowiska substancji lub energii,
6) zakres i sposób monitorowania procesów technologicznych, w tym pomiaru i ewidencjonowania wielkości emisji,
7) sposób postępowania w przypadku uszkodzenia aparatury pomiarowej służącej do monitorowania procesów technologicznych, jeżeli jej zastosowanie jest wymagane,
8) sposób i częstotliwość przekazywania informacji i danych uzyskiwanych w trakcie monitorowania procesów technologicznych organowi właściwemu do wydania pozwolenia,
9) wymagane działania, w tym środki techniczne mające na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji.
W pozwoleniu organ może ponadto określić:
1) sposób postępowania w razie zakończenia eksploatacji instalacji,
2) wielkość i formę zabezpieczenia roszczeń.
Jest to nowość w polskim systemie prawnym ochrony środowiska.
Nowością jest ustawowe określenie maksymalnego czasu obowiązywania pozwolenia, który nie będzie mógł być dłuższy niż 10 lat (nie dotyczy to pozwoleń wodnoprawnych, które mają być wydawane na okres nie krótszy niż 10 lat, z tym że pozwolenia wodnoprawne dotyczące wprowadzania do wód, ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych ścieków zawierających substancje niebezpieczne, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska, będą wydawane na okres nie dłuższy niż 4 lata a pozwolenia wodnoprawne na wycinanie roślin oraz wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią będą wydawane na okres nie dłuższy niż 5 lat) oraz
możliwość ustanawiania zabezpieczenia roszczeń, w przypadku eksploatacji niektórych instalacji.
Oprócz formy podstawowej, jaka są pozwolenia na korzystanie ze środowiska, funkcjonują też inne formy akceptowania przez organy administracji korzystania ze środowiska:
- decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, wydawana w przypadku wytwarzania odpadów niebezpiecznych w ilości większej niż 100 kg, nie więcej niż 1 tonę rocznie, informacja o wytwarzanych odpadach, przedkładana w przypadku wytwarzania odpadów niebezpiecznych w ilości mniejszej niż 100 kg rocznie, albo odpadów innych niż niebezpieczne w ilości większej niż 5 ton, nie więcej niż 5.000 ton rocznie, opisane w art. 17 ustawy o odpadach
- zgłoszenia, odnoszące się do niektórych małych instalacji, z których emitowane są do powietrza gazy lub pyły (art. 220 ust. 2 Prawa ochrony środowiska). Każdy przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą, korzysta ze środowiska, musi więc podporządkować się wymaganiom związanym z jego ochroną.
Pozwolenie lub zezwolenie
Przedsiębiorca, który chce wprowadzić: gazy lub pyły do powietrza, ścieki do wód lub do ziemi, wytwarzać odpady - musi uzyskać odpowiednią decyzję administracyjną. Decyzja jest również potrzebna, gdy przedsiębiorca zamierza przekroczyć dopuszczalne poziomy hałasu.
Uzyskanie decyzji wymagane jest również, aby prowadzić pobór wody z własnych ujęć oraz prowadzić działalność w zakresie zbierania, odbioru, transportu, odzysku lub unieszkodliwienia odpadów. Wykonanie decyzji nadzorują organy administracji publicznej (starosta, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej).
Występują dwa rodzaje aktów administracyjnych reglamentujących prowadzenie działalności wpływającej na środowisko: pozwolenia i zezwolenia. Pozwolenie ma charakter decyzji ograniczającej prowadzenie określonego rodzaju działalności gospodarczej. Zezwolenie jest warunkiem prowadzenia działalności gospodarczej w określony sposób - poprzez użytkowanie instalacji, która powoduje wprowadzenie do środowiska substancji lub energii.
Obie decyzje muszą być uzyskane przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej.
Wydanie pozwolenia emisyjnego
Pozwolenie na wprowadzenie do środowiska substancji lub energii nazywa się pozwoleniem emisyjnym. Emisja oznacza dozwolone przepisami odprowadzenie. Eksploatacja instalacji, która nie wymaga pozwolenia na emisję może być objęta obowiązkiem zgłoszenia do właściwego organu zamiaru rozpoczęcia eksploatacji. Ten rodzaj obowiązku może dotyczyć instalacji negatywnie oddziałującej na środowisko, wskazanych w rozporządzeniu z 22 grudnia 2004 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia. Chodzi m.in. o instalacje do produkcji węgla drzewnego, suszenia zboża lub innych płodów rolnych, stosowane w młynach spożywczych lub w gastronomii przystosowanej do obsługi więcej niż 500 osób na dobę.
Pozwolenie emisyjne wydaje starosta albo wojewoda w trybie regulowanym przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego - na wniosek zainteresowanego. Za złożenie wniosku odpowiada prowadzący instalację, nawet w sytuacji, gdy emisję powoduje inny podmiot lub emisja powstaje na skutek czasowej działalności, na przykład podczas remontu.
Wniosek powinien zawierać dane dotyczące położenia instalacji, prowadzącego instalacje, tytułu prawnego do instalacji, typu instalacji oraz wykorzystywanej technologii. Organ ochrony środowiska, wydając pozwolenie, ma obowiązek sprawdzenia tych wymagań oraz odpowiedniego ukształtowania treści pozwolenia. Wniosek powinien również zawierać dane charakteryzujące przewidywaną emisję. Mają one dotyczyć zarówno poziomu emisji, jak i jej oddziaływania na środowisko we wszystkich warunkach funkcjonowania instalacji. Wnioskodawca powinien również wskazać, jakie działania będzie podejmował w celu eliminacji lub ograniczenia emisji oraz określić zakres prowadzonego monitoringu emisji.
Pozwolenia zintegrowane
Pozwolenie zintegrowane ma obejmować całość oddziaływań na środowisko. Uzyskanie pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej działalności może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych lub środowiska jako całości. Ustalając treść pozwolenia zintegrowanego należy więc pamiętać, że ma ono obejmować całość oddziaływania instalacji na środowisko, a więc wszystkie emisje, a także pobór wody. Pozwolenie powinno obejmować wszystkie instalacje funkcjonujące na terenie danego zakładu, które takiego pozwolenia wymagają. Pojęcie zakład zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 47 ustawy Prawo ochrony środowiska jako zespół instalacji i urządzeń znajdujących się na terenie, do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny. Pozwolenie zintegrowane odróżnia od pozwoleń sektorowych między innymi wymóg stosowania dla instalacji najlepszej dostępnej techniki (zasada BAT), a w szczególności instalacje powinny mieścić się w granicach specjalnie określonego standardu emisyjnego, nazwanego granicznymi wielkościami emisyjnymi. Przez pojęcie technika ustawa nakazuje rozumieć nie tylko rozwiązania technologiczne, ale także projektowe i organizacyjne, mające wpływ na funkcjonowanie danego rodzaju instalacji, biorąc pod uwagę wszystkie fazy jej działalności, poczynając od projektu, a kończąc na likwidacji. W każdym z etapów powinny być zastosowane najkorzystniejsze rozwiązania z punktu widzenia obowiązku eliminowania bądź ograniczania emisji. WAŻNE Zakłady, które mogą powodować znaczne zanieczyszczenie środowiska lub składników przyrody, muszą uzyskać specjalne zintegrowane pozwolenie Ochrona jakości powietrza Zagadnienia ochrony jakości powietrza w sposób całościowy uregulowane są w ustawie Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art. 85 tej ustawy ochrona powietrza ma polegać na zapewnieniu możliwie najlepszej jego jakości, określonej za pomocą poziomów substancji. Poziomy substancji mają charakter standardu emisyjnego. Działania ochronne mają zmierzać do utrzymania w powietrzu ilości substancji poniżej poziomów dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach bądź gdy są przekroczone - dążyć do zmniejszenia substancji w powietrzu do poziomu dopuszczalnego. Dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu ustalono w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych
poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz dopuszczalnych poziomów niektórych substancji. W rozporządzeniu uwzględniono następujące substancje: benzen, dwutlenek azotu, tlenki azotu, dwutlenek siarki, ołów, ozon, pył zawieszony i tlenek węgla. Akty prawa unijnego nakładają wiele nowych obowiązków na państwa członkowskie, z których najważniejszym jest obowiązek oceny przestrzegania standardów imisyjnych dla wskazanych substancji. Dla realizacji tego wymagania dokonano podziału całego kraju na strefy. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska strefa pokrywa się z obszarem powiatu. Wyjątkiem od tej zasady są aglomeracje, czyli miasta lub kilka miast o stykających się granicach administracyjnych i liczbie mieszkańców większej niż 250 tys. Z ochroną jakości powietrza związane jest szczególne uprawnienie wojewody, który w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na dobra kultury może określić dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakości paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji i kontroli tego obowiązku. WAŻNE Ochronę jakości powietrza ma zapewnić zmniejszenie szkodliwych substancji co najmniej do poziomu dopuszczalnego lub utrzymanie go. Oceny poziomu substancji szkodliwych w powietrzu dokonają co roku wojewodowie.
Ochrona jakości powietrza Zagadnienia ochrony jakości powietrza w sposób całościowy uregulowane są w ustawie Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art. 85 tej ustawy ochrona powietrza ma polegać na zapewnieniu możliwie najlepszej jego jakości, określonej za pomocą poziomów substancji. Poziomy substancji mają charakter standardu emisyjnego. Działania ochronne mają zmierzać do utrzymania w powietrzu ilości substancji poniżej poziomów dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach bądź gdy są przekroczone - dążyć do zmniejszenia substancji w powietrzu do poziomu dopuszczalnego. Dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu ustalono w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz dopuszczalnych poziomów niektórych substancji. W rozporządzeniu uwzględniono następujące substancje: benzen, dwutlenek azotu, tlenki azotu, dwutlenek siarki, ołów, ozon, pył zawieszony i tlenek węgla. Akty prawa unijnego nakładają wiele nowych obowiązków na państwa członkowskie, z których najważniejszym jest obowiązek oceny przestrzegania standardów imisyjnych dla wskazanych substancji. Dla realizacji tego wymagania dokonano podziału całego kraju na strefy. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska strefa pokrywa się z obszarem powiatu. Wyjątkiem od
tej zasady są aglomeracje, czyli miasta lub kilka miast o stykających się granicach administracyjnych i liczbie mieszkańców większej niż 250 tys. Z ochroną jakości powietrza związane jest szczególne uprawnienie wojewody, który w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na dobra kultury może określić dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakości paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji i kontroli tego obowiązku. WAŻNE Ochronę jakości powietrza ma zapewnić zmniejszenie szkodliwych substancji co najmniej do poziomu dopuszczalnego lub utrzymanie go. Oceny poziomu substancji szkodliwych w powietrzu dokonają co roku wojewodowie
Pozwolenie wodnoprawne
Pozwolenie wodnoprawne to decyzja administracyjna uprawniająca do szczególnego, a więc wykraczającego poza zwykłe, korzystania z wód lub wykonywania eksploatacji urządzeń wodnych, wydawana na czas oznaczony, na podstawie przedłożonego przez wnioskodawcę tzw. operatu wodnoprawnego. Pozwolenie wodnoprawne wymagane jest m.in. na regulację wód lub zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na warunki przepływu wody, odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych, wykonywanie urządzeń wodnych. Pozwolenie wydawane jest na czas określony, nie krótszy niż dziesięć lat. Ustawa wskazuje sytuacje, w których okres ważności pozwolenia może być ustalony inaczej, np. pozwolenie na pobór wody wydaje się na okres 20 lat. Organem właściwym do wydawania pozwoleń wodnoprawnych jest starosta.
Żródło:
http://mojafirma.infor.pl/poradniki/358,2005,1,.html
http://gmo.mos.gov.pl/wprowadzenie/procedury.html