LARYNGOLOGIA - ZAPALENIE KRTANI, NOSA, GARDŁA I UCHA.

Laryngologia - „dziedzina medycyny zajmująca się patologią, profilaktyką, diagnozowaniem i leczeniem chorób krtani, nosa, gardła i ucha.” (Encyklopedia audiowizualna Britannica, 2006)

Zapalenie - jest to miejscowy, złożony proces rozwijający się w tkance unaczynionej, pod wpływem czynnika uszkadzającego. Bodźcem zapaleniotwórczym mogą być czynniki zewnątrzpochodne oraz wewnątrzpochodne, do których zaliczamy m.in. zakażenia bakteryjne i wirusowe, wysoką lub niską temperaturę, niedokrwienie, urazy mechaniczne, czy np. silne kwasy lub zasady. (Wikipedia Wolna Encyklopedia)

Objawy stanu zapalnego:

• objawy miejscowe - wynikające bezpośrednio z procesów zapalnych w

miejscu ich powstania, są to np.: zaczerwienienie,

obrzmienie, ból, ocieplenie, utrata funkcji;

• objawy uogólnione - są to objawy rzutujące na cały organizm, np. gorączka.

ZAPALENIE KRTANI

Najczęściej zapalenia krtani wywołane są przez wirusy oraz różnego rodzaju czynniki alergiczne. Jednak równie często są wynikiem nie doleczenia przeziębień lub wynikają z powikłań poprzeziębieniowych.

Zapalenie krtani może objawiać się jako:

• ostre zapalenie błony śluzowej krtani (laryngitis acuta)

• przewlekłe zapalenie krtani (laryngitis chronica).

OSTRE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ KRTANI

• przejawia się chrypką o różnym nasileniu oraz dokuczliwym uczuciem

pieczenia, łechtania i zawadzania w gardle, co zmusza do chrząkania i uporczywego kaszlu,

• przyczyną choroby jest najczęściej przeziębienie powodujące

równocześnie katar nosa, zapalenie gardła, tchawicy, zapalenie oskrzeli,

• inne przyczyny ostrego zapalenia krtani to np.: nagłe jej oziębienie (po

wypiciu zimnego napoju), przebywanie w suchym, zakurzonym powietrzu lub nadmierny wysiłek głosowy, stąd mówi się, że jest to choroba zawodowa śpiewaków, nauczycieli czy mówców.

Leczenie zwykle jest farmakologiczne, oprócz tego zaleca się bezwzględne milczenie. Plus fizykoterapia - Janek.PRZEWLEKŁE ZAPALENIE KRTANI

• rozwija się skrycie, niepostrzeżenie, często w następstwie ostrego, niewyleczonego zapalenia błony śluzowej krtani (rzadziej powstaje z tych samych powodów, co ostre zapalenie błony śluzowej krtani),

• najbardziej typowym objawem choroby jest uporczywa chrypa, której towarzyszy kaszel - niekiedy chrypa przechodzi w bezgłos, charakterystyczne jest również łatwe męczenie się głosu,

• Na skutek zgrubienia i obrzmienia strun głosowych chorzy skarżą się na uczucie drapania i zasychania w gardle.

Leczenie przewlekłego zapalenia krtani jest długotrwałe i żmudne i polega przede wszystkim na usunięciu szkodliwych czynników sprzyjających chorobie. Plus fizykoterapia - Janek.

ZAPALENIE ZATOK

Objawy chorobowe:

Zapalenie zatok przebiega jako infekcja błony śluzowej światła którejś z zatok (najczęściej szczękowej) i zwykle towarzyszą jej objawy zapalenia błony śluzowej nosa.

Według Amerykańskiej Akademii Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi istnieją tzw. objawy duże i małe zapalenia zatok. Aby rozpoznać, że ma się do czynienia z zapaleniem zatok, wg tej akademii wymagane jest istnienie 2 objawów "dużych" i 2 objawów "małych".

Objawy duże

• ból lub ucisk w okolicy twarzy

• uczucie "nabrzmienia" twarzy

• niedrożność nosa

• ropna wydzielina w nosie lub jej ściekanie po tylnej ścianie gardła

• zaburzenia węchu

• gorączka (zapalenie ostre)

Objawy małe

• ból głowy

• przykry zapach z ust

• bóle zębów

• kaszel

• ból lub uczucie zatkania ucha

• uczucie zmęczenia (zapalenie przewlekłe)

• stany podgorączkowe (zapalenie przewlekłe)

Wyróżniamy zapalenie zatok:

• czołowych,

• szczękowych,

• sitowych,

• zapalenie zatoki klinowej.

Ze względu na przebieg kliniczny zapalenie zatok dzielimy na:

• ostre,

• nawracające,

• przewlekłe.

OSTRE ZAPALENIE ZATOK

• jest wynikiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej,

• objawy utrzymują się krócej niż 3 tygodnie,

• po wyleczeniu błona śluzowa zatok powraca do stanu prawidłowego.

NAWRACAJĄE ZAPALENIE ZATOK

• dochodzi do co najmniej czterech epizodów w ciągu roku z ośmio tygodniowymi przerwami, w trakcie których błona śluzowa zatok ma stan prawidłowy,

• nie dochodzi do przewlekłych zmian błony śluzowej.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ZATOK

• objawy zapalenia zatok utrzymują się powyżej sześciu tygodni lub w ciągu roku wystąpiły więcej niż 4 epizody ostrego zapalenia zatok i trwały powyżej 10 dni,

• występują zmiany błony śluzowej widoczne w tomografii komputerowej.

ZAPALENIE GARDŁA

Zapalenie gardła jest to wg definicji ostry stan zapalny obejmujący błonę śluzową i tkankę limfatyczną gardła. Zwykle towarzyszy ostremu nieżytowi nosa lub występuje po zaziębieniu w następstwie utrudnionego oddychania przez nos.

Przyczyny zapalenia gardła:

• najczęściej zapalenia gardła wywołują wirusy, rzadziej bakterie,

• bardzo rzadko zdarza się grzybicze zapalenie gardła, występuje po długotrwałej antybiotykoterapii,

• do zakażenia dochodzi drogą kropelkową,

• zapaleniu gardła sprzyjają również zaburzenia prawidłowego oddychania związane z innymi chorobami układu oddechowego, takimi jak: upośledzenie drożności nosa, alergia, astma oskrzelowa czy przewlekła obturacyjna choroba płuc,

• przyczynami zapalenia gardła mogą być również: zbyt ciepłe i suche powietrze w pomieszczeniach, palenie tytoniu lub przebywanie w pomieszczeniach zadymionych, substancje drażniące.

Dolegliwości przy zapaleniu gardła to głównie:

• drapanie,

• pieczenie,

• zasychanie w gardle,

• kłujący ból przy połykaniu.

Ze względu na umiejscowienie zmian chorobowych, zapalenie gardła może przebiegać jako:

• zapalenie błony śluzowej gardła (łac. pharyngitis acuta) - obejmujące głównie błonę śluzową części ustnej gardła,

• zapalenie migdałków (łac. tonsillitis acuta lub angina) - obejmujące również tkankę limfatyczną migdałków, głównie podniebiennych.

Stosowane leczenie to farmakoterapia. Plus może być fizykoterapia - Janek.

ZAPALENIE UCHA

Zapalenie ucha dzielimy na:

1. zapalenie ucha zewnętrznego,

2. zapalenie ucha wewnętrznego,

3. zapalenie ucha środkowego.

1. Zapalenie ucha zewnętrznego

Zapalenie ucha zewnętrznego może przybierać różne formy, najczęściej wyprysku obejmującego przewód słuchowy zewnętrzny, czasem nawet całą małżowinę uszną.

Objawy:
Świąd, uczucie napięcia skóry, ból. Skóra jest zmieniona zapalnie: zaczerwieniona, rozpulchniona, pokryta zaschniętą wydzieliną. Charakterystyczne jest uczucie zatkania oraz osłabienie słuchu.

2. Zapalenie ucha wewnętrznego

Na początku pojawia się swędzenie, później ból, szczególnie wyczuwalny przy jedzeniu. Z czasem zaczyna cieknąć ropa, a później zaczyna się gorzej słyszeć. Jest to tzw. „ucho pływaka” - tak potocznie nazywa się zapalenie ucha wewnętrznego.

Najczęściej na zapalenie ucha cierpią osoby, które niedokładnie osuszyły uszy po kąpieli w basenie lub wyszły z niedosuszonymi włosami na świeże powietrze. Zapalenie bardzo często dotyka także osoby, które nieostrożnie usunęły woskowinę z uszu i uszkodziły kanał uszny. Zdarzają się również reakcje alergiczne na perfumy, a nawet lakiery do włosów. Najczęściej jednak dochodzi do infekcji bakteryjnych oraz grzybiczych.

3. Zapalenie ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego - częsta choroba wieku dziecięcego. W pierwszym okresie zazwyczaj jest infekcją wirusową. Jeżeli się przedłuża, najczęściej wywoływane jest przez bakterie.

Zapalenie ucha środkowego dzieli się na:

• ostre,

• przewlekłe.

OSTRE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

Objawy

• bardzo silny, ciągły ból ucha

• często gorączka (u dzieci nawet powyżej 40°C)

• gorszy słuch w chorym uchu

• złe samopoczucie

• czasem wymioty

• uczucie pełności w uchu

• w okresie ostrym bębenek jest przekrwiony, pogrubiały, niekiedy wciągnięty w głąb

• w okresie ropnym bębenek jest uwypuklony, prześwieca żółtą barwą.

Przyczyny:

• najczęstszą przyczyną schorzenia są bakterie,

• powodują powstanie obrzęku błony bębenkowej,

• zbiera się tam płyn i uwypukla błonę bębenkową oddzielając ucho środkowe od zewnętrznego,

• niekiedy dochodzi do przerwania błony bębenkowej, która po pewnym czasie się regeneruje.

Leczenie - antybiotykoterapia, leki przeciwbólowe, kropelki. Plus fizykoterapia - Janek.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

Nie wyleczone do końca ostre zapalenie, po którym pozostaje otwór w błonie bębenkowej, może przejść w stan przewlekły. Dzieje się tak dlatego, że ubytek jest błony zachętą do osiedlania się w uchu środkowym bakterii, a potem rozwoju zapalenia, które niejednokrotnie doprowadza do zniszczenia delikatnych struktur jamy bębenkowej. Charakterystyczną cechą choroby jest występowanie wycieków z ucha środkowego, a w późniejszym okresie postępująca utrata słuchu.

W prostej postaci przewlekłego zapalenia ucha środkowego wydzielina jest śluzowa, a w przebiegu choroby mogą występować okresy uspokojenia (lekarze mówią wtedy o remisji), kiedy ucho jest suche i nie ma wysięku. Taki okres może nawet spowodować samoistne zarośnięcie otworu w błonie bębenkowej.

Często jednak niezbędny jest zabieg operacyjny, podczas którego laryngolog sam musi zamknąć tego typu ubytek.


Inną postacią przewlekłego zapalenia ucha środkowego jest tzw. zapalenie perlakowe. Ze złuszczonego nabłonka, zaschniętej wydzieliny i bakterii tworzy się wówczas perlak. Jest to niebezpieczna zmiana rozrastająca się i powodująca zniszczenie okolicznych tkanek: kości, kosteczek słuchowych, nerwów. Jedynym sposobem postępowania w tym przypadku jest zabieg operacyjny.

PIŚMIENNICTWO:

1. A. Straburzyńska - Lupa, G. Straburzyński, Fizjoterapia (2003), Warszawa, wyd. Lekarskie PZWL

2. T. Mika, W. Kasprzak, Fizykoterapia (2004), Warszawa, wyd. Lekarskie PZWL

3. Medycyna rodzinna 5/2002

4. G. Niedzielska Otitis media - problem nie tylko laryngologiczny. Materiały XXV Kongresu Pediatrów Polskich, IX 1997, Wrocław

5. www,medycyna.linia.pl

6. www.czytelniamedyczna.pl

---