1. co oceniamy w badaniach

iloraz szans dla badania kliniczno - kontrolnego

W badaniu opisowym ocenia się częstość występowania wybranych zjawisk, określa się wartości liczbowe współczynników zapadalności, chorobowości i umieralności w różnych populacjach i różnych podgrupach.

W badaniu analitycznym ustala się związek między badanymi zjawiskami a czynnikami środowiska.

W badaniu ekologicznym badaną jednostką jest populacja lub grupa ludzi

W badaniu przekrojowym mierzy się rozpowszechnienie zjawisk zdrowotnych w populacji

2. etapy badania (projektu badawczego)

1. Podejrzenie

Obserwacja hipotetycznego wpływu danego czynnika na określone zjawisko zdrowotne pochodzi z:

- praktyki klinicznej

- obserwacji okoliczności występowania zjawiska zdrowotnego

- badań laboratoryjnych

2. Sformułowanie hipotezy badawczej

3. Testowanie hipotezy badawczej

- odpowiedni dobór badania z zakresu epidemiologii analitycznej,

- zgromadzenie i analiza danych epidemiologicznych, czy istnieje statystycznie znamienna zależność,

- badania epidemiologiczne koncentrują się na testowaniu tzw. hipotezy zerowej; zakłada nieobecność związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy określonymi zmiennymi.

4. Ocena jakości badania

- zależność nie jest przypadkowa,

- czy zależność nie jest efektem błędu

- czy występują czynniki zakłócające

5. Interpretacja

według notatek z ostatnich zajęć końcówka wygląda inaczej:

5. Błąd systematyczny - aby go uniknąć należy sprawdzać wyniki, kalibrować aparaturę itp.

6. Obecność wyników zakłócających

7. Interpretacja w odniesieniu do postulatów Hilla

3. etapy szacowania ryzyka

1. Identyfikacja zagrożenia obejmuje:

• rozpoznanie substancji stanowiących zagrożenie

• określenie jej szkodliwości oddziaływania

• określenie populacji, na którą wywiera wpływ dany czynnik

• określenie warunków narażenia

Dane te są uzyskiwane z badań laboratoryjnych, eksperymentalnych czy epidemiologicznych.

1. Oszacowanie zależności dawka - odpowiedź - określenie zależności między

poziomem narażenia a zachorowalnością lub intensywnością innych skutków zdrowotnych.

Dane są uzyskiwane z badań eksperymentalnych oraz metod ekstrapolacji efektów uzyskiwanych przy dużych dawkach lub dawkach niskich.

3. Określenie narażenia - dane uzyskiwane z pomiarów środowiskowego monitoringu biologicznego charakterystycznych dla narażenia w populacji.

4. Podanie charakterystyki ryzyka. Oszacowanie częstości występowania szkodliwego efektu w populacji. Jest to ilościowe określenie zachorowalności lub innych zjawisk zdrowotnych.

4. co to jest ryzyko względne

stosunek współczynników choroby (zwykle zapadalność) w grupie.

współczynnik zapadalności w grupie narażonej

RW =

współczynnik zapadalności w grupie nienarażonej.

iloraz szans

identyfikacja zagrożenia

jeden z etapów szacowania ryzyka, obejmuje:

• rozpoznanie substancji stanowiących zagrożenie

• określenie jej szkodliwości oddziaływania

• określenie populacji, na którą wywiera wpływ dany czynnik

• określenie warunków narażenia

populacja

warunki narażenia

5. szacowanie zależności dawka - odpowiedź

Jeden z etapów szacowania ryzyka, określenie zależności między poziomem narażenia a zachorowalnością lub intensywnością innych skutków zdrowotnych. Dane są uzyskiwane z badań eksperymentalnych oraz metod ekstrapolacji efektów uzyskiwanych przy dużych dawkach lub dawkach niskich.

6. określanie narażenia

Jeden z etapów szacowania ryzyka, dane uzyskiwane z pomiarów środowiskowego monitoringu biologicznego charakterystycznych dla narażenia w populacji.

7. charakterystyka ryzyka

Jest to ilościowe określenie zachorowalności lub innych zjawisk zdrowotnych.

8. w jakim celu jest szacowane ryzyko

1. Określenie ryzyka jest podstawą do określenia poziomu najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) substancji szkodliwych.

2. Powinno stanowić podstawę do stosowania substancji chemicznych, określenie szczegółowych warunków ich stosowania oraz kontroli.

3. Szacowanie ryzyka dostarcza informacji umożliwiających jego kontrolę oraz podjęcie działań.

ogólnie dla kontroli, dla działań zapobiegawczych

9. epidemiologia chorób układu krążenia, w jakiej grupie występują najczęściej, jak u mężczyzn a jak u kobiet

odp. mężczyźni młodsi- pow.40 lat a kobiety starsze pow.60 lat

10. co jest najczęstszą przyczyną zgonów

1. Choroby układu krążenia ~50%

2. Nowotwory złośliwe ~20%

3. Wypadki, urazy, zatrucia ~7%

11. choroby zawodowe, jakie są najczęstsze ogółem

Mężczyźni:

1. zawodowe uszkodzenie słuchu

2. Pylica

3. Przewlekłe choroby narządu głosu

4. Zespół wibracyjny: (postać stawowa, naczyniowa, neurologiczna)

• Kobiety:

• przewlekłe choroby narządu głosu

• choroby zakaźne i inwazyjne

• choroby skóry

• zawodowe uszkodzenie słuchu

w jakiej dziedzinie gospodarki najwięcej chorób zawodowych

(odp. w rolnictwie, leśnictwie, górnictwie)

12. jakie są odrębności epidemiologii środowiskowej

- nieswoistość czynników

- czas do oceny skutków narażenia

- trudności w dziedzinie epidemiologii środowiskowej (swoistość)

13. na czym polega zjawisko unikania

polega na zmianie miejsca zamieszkania przez ludzi którzy mają poczucie dyskomfortu związane z zanieczyszczeniem środowiska.

14. pojęcie narażenia

W epidemiologii środowiskowej unika się pojęcia dawka, a używa się pojęcie narażenia jako kontakt czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych z zewnętrznymi powierzchniami granicznymi organizmu. Jest to proces w wyniku którego dochodzi do przenikania do organizmu czynników szkodliwych w stężeniu, które może być określone ilościowo jak również może zostać określona wchłonięta dawka docierająca do narządu krytycznego.

Nie jest narażeniem kontakt z czynnikiem środowiskowym bez wystąpienia procesów ich wchłaniania lub pochłaniania przez organizm.

15. jakie czynniki w nich wywierają na nas wpływ?

środowisko domowe lub mikrośrodowisko

indywidualne bądź rodzinne zwyczaje żywieniowe oraz zwyczaje palenia tytoniu, spożywania alkoholu, używanie w ogrodzie pestycydów, gotowanie, ogrzewanie.

środowisko zawodowe

narażenie w środowisku pracy, np. górnicy, huta, szkoła.

środowisko zamieszkania

zanieczyszczenie powietrza, hałas, wibracje, składniki zawarte w wodzie pitnej.

środowisko regionalne

strefa klimatyczna, dana długość i szerokość geograficzna oraz wysokość nad poziomem morza.

16. co to jest monitoring stanu zdrowia i na czym polega

• co to jest?

• Polega na wykrywaniu zmian w stanie zdrowia ludności na podstawie zgromadzonych danych uzyskiwanych z wtórnych źródeł informacji oraz powiązania ich z dostępnymi danymi o czynnikach środowiskowych a szczególnie dotyczących zanieczyszczenia środowiska.

17. na czym polega biologiczna ocena narażenia

• Polega na oznaczaniu w próbkach materiału biologicznego stężeń substancji szkodliwych i ich metabolitów.

• Proces systematycznego pobierania próbek biologicznych dokonywania oznaczania poziomów określonych substancji oraz analiza wyników.

• Wielkość jest wynikiem...

18. od czego zależy ekspozycja

zależy od poziomu i czasu trwania, przy czym czas trwania jest bardziej istotny

19. przykłady narażenia złożonego

• Te same czynniki, różne źródła narażenia np.: hałas w pracy, w domu.

• Różne czynniki to samo źródło narażenia np.: narażenie na zanieczyszczenie powietrza; narażenie na różne metale; narażenie na czynniki chemiczne.

• Różne czynniki, różne źródła np.: palenie tytoniu a niektóre zanieczyszczenia środowiska, zachorowalność na raka płuc w grupie osób palących narażonych na azbest.

20. postulaty Hilla

Dla związku przyczynowo - skutkowego. Im więcej z nich jest spełnionych, tym większa szansa, że zależność przyczynowo - skutkowa istnieje.

1. siła związku - poziom istotności statystycznej, np. p<0,05. Im mniejsze „p”, tym większa siła

2. powtarzalność - potwierdzenie w innych, niezależnych badaniach

3. swoistość związku (trudne do spełnienia)

4. następstwo czasowe (najpierw narażenie)

5. dawka - odpowiedź, narażenie - odpowiedź biologiczna

6. biologiczne prawdopodobieństwo wystąpienia zależności

7. zgodność z dotychczasowym stanem wiedzy

8. obecność dowodów eksperymentalnych

9. obecność analogii




4

---