- HBV, HCV, HIV, temp w jakiej giną
HBV - conajmniej 105 st. C
pozostałe - ponad 50 st. C
- epidemia , endemia i pandemia
- kalendarz szczepien, szczepienia , jakie sa obowiazkowe, nieobowiazkowe, ktore platne, które nie
- mierniki stanu zdrowia ( pozytywne i negatyw.)
- zapadalnosc. chorobow. , smiertelnosc itd
- łancuch epidemiolog.
- droga przenoszenia chorób
- zakażenia (zakładowe, szpitalne, endogenne, egzogenne, horyzontalne, najczestsza droga przenoszenia zakazen)
- choroby niezakaźne
- mierniki zdrowia
- WZW typu B ( jak przenoszone)
- co jest żródłem przenoszenia dla tężca ( gleba, ziemia), kto ulega jego zakażeniu
- badania epidemiolog- rodzaje
- triada epidemiolog.
- jak przerwac droge zakażenia ( przerwanie pierwszego ogniwa, lub drugiego, lub 3go)
- mycie rąk ( 3 rodzaje : 1- socjalne- po toalecie 2. chirurgiczne- przed i po zabieg. 3. higieniczne)
Epidemia - gwałtowny wzrost występowania choroby w danym miejscu i danym czasie pod wpływem tego samego i zwykle pojedynczego czynnika sprawczego
Pandemia - wielka epidemia obejmująca cały kraj a niekiedy kilka krajów, kontynent.
Endemia - stałe występowanie choroby na danym terenie o stałej liczbie chorych uwarunkowane najczęściej
warunkami klimatycznymi, obyczajowymi, albo higienicznymi.
źródło zakażenia - człowiek lub zwierze, od którego pochodzi nawy przypadek tej samej choroby.
ognisko epidemiczne - miejsce, w którym znajduje się rezerwuar zarazka wraz z całym otoczeniem
stan epidemiczny - czas, kiedy zostaje ogłoszona epidemia.
Łańcuch epidemiologiczny - triada - źródło zakażenia, Droga zakażenia, Osoba wrażliwa (albo zwierzę wrażliwe).
Drobnoustrój (bakteria, wirus, grzyb) wywołujący chorobę zakaźną nazywa się czynnikiem etiologicznym choroby.
Zakażenie (infekcja) powstaje w wyniku wtargnięcia drobnoustroju do organizmu człowieka lub zwierzęcia poprzez
tzw. wrota zakażenia i rozmnożenia się w organizmie.
Bezpośrednie drogi zakażenia:
Droga łożyskowa
Drogi zakażenia poprzez kontakty bezpośrednie
Pośrednie drogi zakażenia:
Kontakty pośrednie poprzez :
· wodę,
· pokarmy,
· powietrze,
· przedmioty i materiały (z którymi stykał się chory),
· poprzez przenosicieli (stawonogi).
Droga pokarmowo-wodna
Droga powietrzno-kropelkowa
Droga poprzez przedmioty codziennego użytku
Drogi pośrednie poprzez przenosicieli
Przenosiciela czynnego
Przenosiciela biernego.
Rezerwuar drobnoustroju chorobotwórczego, to człowiek jako gatunek albo gatunek zwierzęcia wraz z jego naturalnym środowiskiem, gdzie drobnoustrój stale utrzymuje się, powoduje nowe, zazwyczaj utajone zakażenia.
Sytuację epidemiologiczną czyli stan zagrożenia zdrowia ludności na określonym terenie i w określonym czasie określają
tzw. współczynniki epidemiologiczne: zapadalność, chorobowość, umieralność i śmiertelność.
Z a p a d a l n o ś ć (zachorowalność), to liczba nowych zachorowań zarejestrowanych w ciągu roku przypadająca na
100 000 (lub 10 000) mieszkańców.
C h o r o b o w o ś ć , to liczba wszystkich znanych przypadków określonej choroby przewlekłej (np. gruźlica), przypadająca na 100 000 (lub 10 000) ludności w danym roku kalendarzowym.
U m i e r a l n o ś ć , to liczba zgonów z powodu określonej choroby w ciągu roku przypadająca na 100 000 (lub 10 000) ludnosci.
Ś m i e r t e l n o ś ć , to odsetek (%) zgonów z powodu określonej choroby wśród chorych na tę chorobę.
Dochodzenie epidemiologiczne, to postępowanie zmierzające do wykrycia źródła zakażenia (np. nosiciel) i drogi zakażenia..
zakażenia szpitalne - Jeżeli do zakażenia doszło podczas pobytu pacjenta (osoby z personelu) w szpitalu, to jest to zakażenie szpitalne. Umownie przyjęto, że zakażenia występujące po 48 godzinach od przyjęcia pacjenta do szpitala są zakażeniami szpitalnymi. Źródłem zakażenia może być pacjent lub osoba z personelu (najczęściej nosiciel).
Pozytywne mierniki zdrowia
dane obrazujące natężenie zjawisk fizjologicznych - mierzalnych
Rozwój fizyczny:
ciśnienie
morfologia
masa ciała
siatki percentylowe
Sprawność fizyczna:
rzut piłką lekarską
Wydolność fizyczna:
próba wysiłkowa
spirometria
badania pułapu tlenowego
negatywne mierniki zdrowia: -
natężenia zgonów:
- umieralność
- śmiertelność
2. natężenie chorób
- zapadalność
- chorobowość
Mierniki ryzyka - czynniki ryzyka
środowisko pracy
środowisko życia: papierosy, nadwaga, brak snu, alkoholizm itd.
Metody badań epidemiologicznych
opisowa
analityczna: prospektywna, retrospektywna
eksperymentalna
Choroby niezakaźne: choroby niezakaźne, takie jak nowotwory, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, otyłość czy choroby układu mięśniowo-szkieletowego, które mogą być wywołane współdziałaniem czynników genetycznych, środowiskowych i związanych z trybem życia, w tym z paleniem, nadużywaniem alkoholu, niezdrowym sposobem odżywiania się czy brakiem ruchu.
Kalednarz szczepień - program szczepień ochronnych w którym podane są rodzaje szczepionek oraz kolejność w jakiej należy je stosować w zależnosci od wieku osoby podlegajacej szczepieniu
Szczepienie - zastosowanie szczepionki w celach zapobiegawczych (sz.ochronne) lub leczniczych. Szczepienia dzielimy ze wzgledu na stopień uodpornienia osób na : pierwotne, podstawowe i przypominające
Podział szczepionek :
1 ze względu na swoistość : -monowalne (uodparniajace przeciw jednej chorobie -poliwalentne- uodparniajace przeciw kilku chorobom np DTP
2.Według antygenu: -zywe i martwe
OBOWIAZKOWE SZCZEPIENIA przeciw :gruzlicy, WZW typB, błonnicy, ksztuśccowi, tżcowi, zak.Haemophilus, Poliomyelitis, odrze, świńce, różycce (szczepienia obowiązkowe - kalendarz szczepień (finansowane ze środków publicznych, czyli bezpłatne) inne szczepienia nie sa refundowane
ZAKAZENIA SZPITALNE z epidem. Ptk widzenia zak szpit podzielono na:
1ENDEMICZNE - stale występujące na oddziale, z rózna częstościa np gronkowiec
2.EPIDEMICZNE nagłe zwiekszenie zapadalnosci wśród chorych, w stosunku do zakażeń stwiedzonych normalnie lub też infekcje spowodowane przez drobnoustrój nie występujacy w szpitalu np.salmonella
Ze wzgledu na źródło drobnoustrojów zak szpit podzielono na
1EGZOGENNE (zewnątrzpochodne)
2ENDOGENNE (wewnątrzpochodne, z organizmu)
WZW B - czynnik etiologiczny - Wirus HBV, rezerwuar i źródło zak.-człowiek, drogi przenoszenia-krew i preparaty krwiopochodne, droga seksualna i perinatalna , ginie w temp conajmniej 105st C
Prewanie dróg zakażenia. - likwidacja zródeł zakazenia, przecięcie dróg szerzenia sie zakazenia, podnoszenie odpornosci osobników wrazliwych
zakazenie horyzontalne to akazenie przeniesione z jednej osoby na drugą ktore nie sa ze sobą spokrewnione