Migracje: proces przemieszczeń przestrzennych ludzi, zmiany miejsca zamieszkania, pobytu osób, które przenoszą się z miejsca pochodzenia (wyjazdu) do miejsca przeznaczenia (przyjazdu); zarys historii migracji zagranicznych: na świecie w historii ruchów migracyjnych wyróżniono fazy przemieszczeń - pierwowzory współczesnych migracji: 1człowiek vs natura:- czasy pierwotne i początki Antyku; - przyczyny: konieczność zdobywania pożywienia; pojawienie się osadnictwa, wystąpienie różnic między ludami; 2człowiek vs prowincjonalizm:- Antyk;- migracje w celu zakładania kolonii, zdobywania ziemi i niewolników, przemieszczania związane z wojnami, podbojami; 3człowiek vs okowy: - od Średniowiecza do Wielkich Odkryć Geograficznych: - ekspansja terytorialna;- wielkie migracje;- przeobrażenia religijne, gospodarcze, społeczne, polityczne i ich konsekwencje;- wojny i prześladowania - uchodźstwo polityczne;- eksplozja demograficzna - pocz. XVIII w.;- migracje z przeludnionych bogatych krajów (Anglia) do biedniejszych lecz oczekujących na szanse rozwoju; 4człowiek vs ekonomia polityczna:- od XIX w. do końca II. wojny światowej;- rewolucja przemysłowa, powstanie nowych społeczeństw;- migracje „za chlebem” - najuboższe masy społeczności europejskiej;- migracje prześladowanych Żydów - pod koniec okresu; 5człowiek vs neomerkantylizm:- powojenny;- ruchliwość przestrzenna w obrębie kontynentu i zamorska kształtowała się wahadłowo;- w Polsce: =powszechne migracje zaczęły się w XVIII w. i miały podłoże polityczne, skierowane głównie do krajów Europy Zachodniej; =powstanie kościuszkowskie - pierwsza masowa migracja do USA o charakterze politycznym; =XIX/XX w. - migracje „za chlebem” - uboga cześć społeczeństwa (przeludnienie wsi, powolny rozwój przemysłu) =1939-1944 - przemieszczenia o charakterze przymusowym; =1944-1980 - intensywne migracje bezpośrednio po wojnie (osoby pochodzenia niemieckiego, żydowskiego, repatrianci z Rosji); =lata 70. - migracje zarobkowe; =lata 80. - migracje zarobkowe + migracje polityczne i kreacyjne (pracownicy naukowi); =lata 90. - liberalizacja polityki paszportowej; nowe typy migracji - sezonowa, wahadłowa; rodzaje migracji zagranicznych:- kryteria podziału: przyczyna (zarobkowa; polityczna; ekologiczna;) miejsce (- zamorska; - kontynentalna) czas (stała;- okresowa;- wahadłowa) charakter podejmowanej decyzji(- planowa;- spontaniczna) charakter prawny (- legalna;- nielegalna)
teorie wyjaśniające migracje: 1teoria neoklasyczna - najczęściej cytowana: a) model makro: migracja spowodowana jest przez geograficzne różnice w podaży i popycie na pracę; -różnice w płacach powodują że osoby z krajów o słabej sytuacji ekonomicznej emigrują do krajów o wysokiej sytuacji ekonomicznej; b) model mikro - jednostka podejmuje decyzję o migracji gdy bilans kosztów i zysków wynikających z migracji będzie dodatni; 2nowa ekonomiczna teoria migracji - decyzja o migracji podejmowana jest nie przez jednostki działające w izolacji, ale przez gospodarstwa domowe; 3teoria sieci powiązań (network theory): - sieć osobistych powiązań - istotna w rozwoju migracji; - P. Bourdieu - koncepcja kapitału społecznego istniejącego obok kapitału ekonomicznego i kulturowego; konteksty migracji: -ekonomiczny (wpływają na zasoby siły roboczej) -polityczny (element kampanii wyborczej) -socjologiczny (wpływają na struktury społeczne) -demograficzny (oddziałują na strukturę ludności w kraju pochodzenia docelowym) -psychologiczny (podejmowanie wyborów życiowych warunkujących biografie) Typy migrujących: bociany(lecą i wracają) chomiki(odkładają do czasu aż osiągną satysfakcje) buszujący(szukają nowych możliwości, dłuższy okres, młodzi) łososie(osoby które wyjeżdżają i chcą pozostać do emerytury, na starość wracają) konsekwencje społeczne: duży odpływ mieszkańców Polski -tworzenie się luk zawodowych -odpływ osób młodych i wykształconych konsekwencje rodzinne: pozytywne :-wyższy status, poprawa sytuacji materialnej -zacieśnianie się więzi -udział dzieci w prowadzeniu gospodarstwa domowego negatywne: rozluźnienie więzi -osamotnienie -samotność -porzucenie -przeciążenie obowiązków opiekunów -eurosieroctwo -wzrost rodzin rozłączonych formalnie praca socjalna: profesjonalne działanie społeczne realizowane w określonym czasie i przestrzeni; ukierunkowane na pomoc jednostkom, grupom lub zbiorowościom cele pracy socjalnej: =ratowniczy - zapewnienie podstawowych warunków do życia, tym którzy są ich pozbawieni; =kompensacyjny - zaspokajanie potrzeb indywidualnych, których jednostki nie mogą zaspokoić we własnym zakresie; =ochronny - minimalizowanie negatywnego wpływu czynników, które nie mogą ulec zmianie; =promocyjny - wspomaganie w rozwiązywaniu problemów i trudności w celu pomocy jednostkom i grupom w osiągnięciu bardziej satysfakcjonującego poziomu życia; zadania pr socjalnej: -likwidowanie takich zakłóceń, powstających w relacjach miedzy człowiekiem a środowiskiem, wzmacnianie wzajemnych związków i wykorzystywanie tkwiących w nim potencjalnych zasobów formy: doraźna (ratownictwo) i długofalowa (wspomagająca rozwój jednostek i grup) Pomoc społeczna: to szczególny rodzaj wsparcia udzielany przy przezwyciężaniu przez jednostki i grupy trudnych sytuacji życiowych, a także działalność wychowawcza ukierunkowana na wydobywanie, wyzwalanie sił konstruktywnych tkwiących w jednostkach i zbiorowościach, pobudzanie jednostki i grupowej aktywności społecznej i kulturalnej, samozaradności, troski o swoich najbliższych czy też wspomaganie inicjatyw i akcji społecznych Rodzaje pomocy społecznej: 1świadczenia pieniężne: -zasiłek stały, okresowy, celowy -pomoc dla rodzin zastępczych -pomoc na usamodzielnianie oraz na kontynuowanie nauki 2świadczenia niepieniężne: -praca socjalna -bilet kredytowy -składki na ubezpieczenie zdrowotne, społeczne -sprawienie pogrzebu -poradnictwo specjalistyczne -interwencja kryzysowa -posiłek -pobyt i usługi w domu pomocy społecznej Kierunki pomocy: kompensacja społeczna, profilaktyka wychowawcza, ratownictwo
Służba społeczna: to zorganizowane względnie trwałe i wyspecjalizowane zespoły młodych ludzi, działające w ścisłym związku lub w ramach pewnych instytucji lub organizacji, których zadaniem jest wspomaganie jednostek, rodziny oraz innych grup i zbiorowości społecznych w sytuacjach, gdy nie mogą one z powodów subiektywnych lub obiektywnych zaspokajać swoich potrzeb na wystarczającym poziomie i w zadowalającej formie Kryteria podziału służby społecznej: 1podmioty s.s. - zinstytucjonalizowane (państwowy system pomocy społ., kościelne organizacje charytatywne) i nie zinstytucjonalizowane (nieformalne gr samopomocowe) 2źródła finansowania: -społeczno-publiczne (finansowane z podatków) -niepubliczne 3komercyjne podmioty nastawione na zysk (prywatne domy pomocy społ.) i nie nastawione na zysk 4miejsce działania: -zakładowe służby socjalne działające w miejscu pracy i … w miejscu zamieszkania bezrobocie - zjawisko, gdy część ludności w wieku produkcyjnym zdolna do pracy i gotowa do podjęcia pracy, odpowiadająca typowym warunkom występującym w gospodarce, pozostaje bez pracy, pomimo podjętych poszukiwań; cechy bezrobocia: - charakterystyczne cechy polskiego bezrobocia: =długotrwałość, co łączy się z utratą prawa do zasiłku i niesie ze sobą specyficzne problemy psychologiczne i społeczne; =przestrzenne zróżnicowanie;- jako kwestii społecznej: =dotyczy większych grup i zbiorowości społecznych; =polega na kumulacji negatywnych cech położenia materialnego, społecznego lub politycznego; =odbierane jest przez grupę jako niesprawiedliwe, kryterium stanowi porównanie własnego położenia do aprobowanego społecznie systemu wartości lub położenia innych grup; =zakłóca prawidłowy rozwój grupy; =wywołuje społeczny niepokój i wzburzenie; =jest źródłem napięć społecznych, ostrych konfliktów, wpływa destrukcyjnie na rozwój całego społeczeństwa; =nie może być w pełni rozwiązane w ramach grupy, przy pomocy dostępnych jej metod i możliwości; =może być rozwiązane tylko drogą podjęcia działań przez państwo lub inne podmioty polityki społecznej;
konsekwencje bezrobocia: - ekonomiczne skutki =wzrost wydatków z finansów publicznych na zasiłki i inne świadczenia socjalne oraz na programy przeciwdziałania bezrobociu; =zmniejszenie dochodów budżetowych państwa - niepłacenie podatków dochodowych, składek na ubezpieczenie społeczne przez bezrobotnych, niekupowanie towarów (podatek pośredni); =praca to ważny czynnik ekonomiczny (niewykorzystany w sytuacji bezrobocia); =emigracja zarobkowa młodych wykształconych; - społeczne skutki: =pogorszenie stanu zdrowia fizycznego i psychicznego w społeczeństwie; =wzrost przestępczości wśród bezrobotnych; =wzrost liczby rozwodów; =trwałe i groźne społecznie zmiany w psychice (frustracja, obojętność, zahamowanie rozwoju osobowości, obniżenie aspiracji edukacyjnych, lęk o przyszłość -> alkoholizm, narkomania, prostytucja, przestępczość; - psychologiczne skutki: =przymus zmiany dotychczasowych wzorów zachowania; poczucie wyobcowania, izolacji społecznej, niska kontrola nad zachowaniami; =fatalizm, apatia, obniżona sprawność psychofizyczna; =poczucie winy, utrata poczucia własnej wartości, autorytetu; =stan przymusowej zależności od innych - zmiana ukształtowanego obrazu siebie i relacji z innymi ludźmi; =ograniczenia pola kontaktów społecznych, zaburzenia struktury czasu; =fazy stanu psychicznego: szok -> optymizm i wiara w znalezienie nowej pracy -> pesymizm -> utrata nadziei; Ubóstwo: stan poniżej pewnego zmiennego w czasie progu dochodowego lub progu realizacji potrzeb w odniesieniu do jednostki, rodziny, grupy społecznej przyczyny ubóstwa: -alkoholizm w rodzinie -wielodzietność -przeludnienie mieszkań -inwalidztwo -pozostanie w kręgu subkultury ludzi ubogich -robotnicze lub chłopskie pochodzenie -choroby -zła gospodarka finansowa państwa -rozpad rodziny -niskie wykształcenie i kwalifikacje rodziców Stowarzyszenie- dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie ludzi, którzy zamierzają realizować wspólnym wysiłkiem cele o charakterze nie zarobkowym. Mają one prawo wypowiadać się w sprawach publicznych i mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych, ale dochody muszą być przeznaczone na rzecz stowarzyszenia Ma służyć pomnażaniu wartości niematerialnych i rozwojowi prospołecznie ukierunkowanej aktywności, Fundacja- polega na przeznaczeni przez fundatorów części majątku wydzielonego aktem notarialnym na finansowe wspieranie celu wskazanego przez jego pierwotnych właścicieli. To zorganizowany zespół ludzi, którzy pełnią zarząd nad powierzonym ich pieczy majątkiem, strzegą zgodnego z wolą fundatora wykorzystania środków materialnych; zabiegają o pomnażanie zasobów i uczestniczą w niezależnym od państwa zaspokajaniu potrzeb społecznych określonych statusem fundacji.