09.01.2013

Immunitet

1. Materialny - stałe uchylenie karalności czynu wypełniającego znamiona przestępstwa (adwokat).
   

2. Formalny - czasowe wyłączenie możliwości wszczęcia i prowadzenia postępowania karnego (prezydent RP, poseł, RPO, sędziowie, dyplomatyczny i konsularny).

Przestępstwo

Czyn człowieka zabroniony przez ustawę, pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek.
Bezprawny, zawiniony, społecznie szkodliwy w stopniu większym niż znikomy.

Szkodliwość społeczna

1. Elementy przedmiotowe:

• rodzaj i charakter naruszanego dobra

• rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody

• sposób i okoliczności popełnienia czynu

• wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków

2. Elementy podmiotowe

• postać zamiaru

• motywacja sprawcy

• rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia

Zbrodnie i występki

1. Zbrodnią jest czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
   

2. Występkiem jest czyn zabroniony, zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc.

3. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

Wina umyślna i nieumyślna

1. Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia to jest chce go popełnić (zamiar bezpośredni), albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (zamiar ewentualny).
   

2. Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo, że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał (lekkomyślność) albo mógł przewidzieć (niedbalstwo).

Podziały przestępstw

• z działania lub zaniechania

• podstawowe, kwalifikowane i uprzywilejowane

• publicznoskargowe (w tym wnioskowe) i prywatnoskargowe (samemu kogoś oskarżamy)

• indywidualne (właściwe i niewłaściwe) i powszechne

Wiek sprawcy - minimum 17 lat

Nieletni po ukończeniu 15 lat, ale przed ukończeniem lat 17, dopuścił się przestępstwa m. in.

• zamachu na Prezydenta RP

• zabójstwa w typie podstawowym i kwalifikowanym

• zgwałcenia wspólnie z inną osobą

• wzięcia lub przetrzymywania zakładnika

Ale tylko jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki za tym przemawiały, w szczególności jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub prawodawcze okazały się bezskuteczne.

Szczególne kategorie przestępstw

• trwałe (dezercja, pozbawienia wolności)

• wieloosobowe (bójka)

• wieloczynowe (szpiegostwo, rozpijanie małoletniego)

• zaniechanie (niepodjęcie przez sprawcę działania, do którego był on zobowiązany lub spowodowanie określonego skutku przez niepodjęcie takiego działania).

Związek przyczynowy między zachowaniem sprawcy a skutkiem

• teoria ekwiwalencji

• teoria relewancji (normalna konsekwencja niewykonania czegoś, pracy)

Formy zjawiskowe przestępstwa

1. Sprawstwo (wykonuje czyn zabroniony sam).
   

2. Współsprawstwo (wspólnie i w porozumieniu z inną osobą).
   

3. Sprawstwo kierownicze (kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykonując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonie takiego czynu).
   

4. Podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.
   

5. Pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając informacji lub rady. Przed lub w trakcie czynu.

Formy stadialne przestępstwa

1. Zamiar - niekaralny.
   

2. Przygotowanie - sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia działania zamierzającego bezpośrednio do dokonania tegoż czynu zabronionego, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania, Niekaralne, chyba, że ustawa stanowi inaczej (fałszerstwo czynu zabronionego). :)
   

3. Usiłowanie:

• zamiar popełnienia czynu zabronionego

• zachowanie bezpośrednio zmierzające ku jego dokonaniu

• brak jego dokonanie

4. Usiłowanie nieudolne - brak przedmiotu lub środka.
   

5. Czynny żal - nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Okoliczności wyłączające bezprawność czynu

1. Czyn wypełnia znamiona przestępstwa, ale nim nie jest na podstawie specjalnego przepisu prawa lub zwyczaju.
   

2. Przykłady: obrona konieczna, stan wyższej konieczności, działanie w ramach uprawnień lub obowiązków, zgoda pokrzywdzonego, czynności lecznicze, karcenie małoletnich, uprawianie sportu, uzasadnione ryzyko (eksperyment naukowy), ostateczna potrzeba (wojskowa).

Obrona konieczna

1. Odpieranie bezpośredniego, bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro chronione prawne przy użyciu środków koniecznych do odparcia tego zamachu i w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamachu.

Stan wyższej konieczności

1. Zachowanie w zasadzie sprzeczne z prawem karnym, polegające na poświęceniu jakiegoś dobra, jeżeli zachowanie było podjęte w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącemu dobru chronionemu prawem, jeżeli: niebezpieczeństwa nie można było inaczej uniknąć.

Zgoda pokrzywdzonego, warunki:

• osoba może dysponować dobrem

• zgoda jest dobrowolna

• zgoda istnieje w chwili czynu

Czynności lecznicze, warunki:

• cel leczniczy

Wyłączenie winy

1. Niepoczytalność - brak możliwości rozpoznania znaczenia swojego czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, która zachodzi w chwili czynu i spowodowana jest upośledzeniem umysłowym, chorobą psychiczną lub innym zakłóceniem czynności psychicznych.
   

2. Stan odurzenia.
   

3. Błąd co do faktu (np. pomyłka na polowaniu)
   

4. Błąd co do prawa.

Kary

Zgodnie z art. 32 kodeksu karnego, karami są:

• grzywna

• ograniczenie wolności

• pozbawienie wolności (do lat 15)

• 25 lat pozbawienia wolności

• dożywotnie pozbawienie wolności

---