PODSTAWOWE WIADOMOŚCI
Z ZAKRESU POLITYKI I POMOCY SPOŁECZNEJ
Rys historyczny pomocy społecznej.
Państwa od zarania swojego istnienia rozwijały różnorakie rodzaje działalności, które określano funkcjami. Wśród nich wymienia się funkcję socjalną, wyrażającą się w prowadzeniu polityki społecznej. Za jeden z podstawowych elementów tej polityki uważa się zabezpieczenie społeczne, określane jako całokształt środków i działań publicznych za pomocą, których społeczeństwo stara się chronić swoich członków przed niebezpieczeństwem niezaspokojenia podstawowych, ważnych potrzeb.
Pomoc społeczna jest najstarszą, a zarazem istotną instytucją polityki społecznej o wielowiekowych tradycjach filantropijno-charytatywnych. Jest uznawana współcześnie w wielu krajach za zasadniczy element (obok ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia społecznego) systemu zabezpieczenia społecznego.
Pomoc społeczna jest czymś w rodzaju „koła ratunkowego” i zajmuje się sytuacjami, w których występują: niedostatki systemu ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia społecznego - np. niskie renty, emerytury, czy też zasiłki dla bezrobotnych, negatywne skutki polityki społecznej państwa - np. alkoholizm, narkomania, kumulacja zagrożeń(dysfunkcji) - np. choroba, starość, inwalidztwo, bezdomność, bezrobocie.
Tradycja pomocy i opieki nad osobami, które przejściowo lub trwale znalazły się w trudnej sytuacji życiowej sięga najdawniejszych czasów. Konieczność udzielania pomocy istniała od dawna, ale zmieniały się jej formy, zasady przyznawania. We wczesnym stadium rozwoju pomoc nazywana była dobroczynnością prywatną. Wsparcia osobom potrzebującym udzielały podmioty prywatne i Kościół Katolicki, a w szczególności: klasztory, bractwa, towarzystwa dobroczynne. Działania miały charakter filantropijny i uzasadnione były przede wszystkim współczuciem i względami religijnymi. Kierowano je przede wszystkim do osób żyjących w skrajnej nędzy, starców, kalek, włóczęgów i żebraków. Instytucje państwowe włączały się rzadko i kierowały się głównie potrzebą ochrony porządku publicznego.
Geneza powstawania pomocy społecznej:
opieka i wszelka pomoc w zakresie własnej wielopokoleniowej rodziny - rodzina wielkim zakładem produkcyjnym, samowystarczalność rodzin
pomoc sąsiedzka - wymiana dóbr między samowystarczalnym rodzinami, pomoc w przypadku kradzieży, pożaru i innych klęsk;
paternalizm, to forma świadczeń która pojawiła się w warunkach ostrych nierówności społecznych - świadczenia możnego na rzecz jego służby, klienteli, zatrudnionych pracowników;
dobroczynność i filantropia;
wspólnoty ideowo - polityczne np. ruchy chłopskie, spółdzielcze, robotnicze, chrześcijańskie;
industrializacja i model rodziny nuklearnej;
uzależnienie rodziny od instytucji państwowych i innych;
Wielka Rewolucja Francuska - wolność, równość, braterstwo, jako wartości naczelne - te trzy wartości stały się podstawowymi kryteriami i punktami odniesienia dla kształtowania ładu społecznego a także dla wyznaczania w nim miejsca i roli pomocy społecznej.
Zmiany w funkcjonowaniu pomocy społecznej po Rewolucji Francuskiej:
pomoc społeczna stała się jedną z podstawowych funkcji społeczeństwa zastępują solidarność rodzinną i dobroczynność motywowaną względami rodzinnymi;
pojawiła się nowa kategoria biednych tzn. tych wyłączonych ze społeczności i kręgów rodzinnych, żebraków i włóczęgów zaczęła zastępować nowa klasa społeczna, mianowicie robotnicy;
rozszerzenie oferty pomocy - podstawowa forma na której wyrosła pomoc społeczna to przytułki (ośrodki opiekuńcze), przytułki dla osób chorych i kalekich. Stopniowo obok tej formy zaczęły pojawiać się w związku ze zmieniającymi się potrzebami społecznymi także inne formy. Przytułki te sprawujące opiekę zostały uzupełnione przez ośrodki pomocy i naprawy moralnej dla różnych grup ludzi tu przede wszystkim dużo skierowanych było na pomoc kobietom nierządnym (prostytutkom). Pojawiały się także placówki opieki dziennej nad dziećmi. Taką ciekawą formą która była sprawowana wcześniej była też indywidualna opieka nad ubogimi rodzinami sprawowana przez wolontariuszy. Tymi wolontariuszami były wówczas najczęściej panie z tzw. dobrych domów a sprawowana przez nie opieka obejmowała całość spraw dotyczących rodziny
Początki zorganizowanej pomocy społecznej
Za początek zorganizowanej pomocy społecznej uważa się Elżbietańskie Prawo Ubogich z 1601 r., które nakładało na gminy obowiązek udzielania pomocy osobom pozbawionym opieki rodziny. Państwo stopniowo przejmowało kontrolę nad działalnością charytatywną podmiotów prywatnych. Spontaniczne formy pomocy zaczęto regulować przepisami prawa. Wpływ na rozwój pomocy społecznej wywarła także koncepcja państwa prawnego, w którym zmianie ulegał status jednostki. Obok obowiązków względem państwa, obywatel zyskał prawa, także prawo domagania się pomocy w trudnych sytuacjach życiowych.
W Polsce pierwszą kompleksową regulacją prawną w sferze opieki społecznej była ustawa z dnia 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej, wzorowana na ustawodawstwie niemieckim. Ustalała istotę i cel opieki, wyznaczała zadania związkom samorządowym i państwu oraz regulowała zasady przyznawania i finansowania form wsparcia. Ustawodawca w art. 1 ustawy określił opiekę, jako „zaspokajanie ze środków publicznych niezbędnych potrzeb życiowych tych osób, które trwale lub chwilowo własnymi środkami materialnymi lub własną pracą uczynić tego nie mogą, jak również zapobieganie wytwarzaniu się stanu, powyżej określonego”. Świadczenia były przyznawane w niezbędnym zakresie, na poziomie minimum biologicznego. Ustawodawca wyraźnie odróżnił opiekę zakładową (zamkniętą) od pozazakładowej (otwartej). Zasadniczo każdemu obywatelowi RP przysługiwało ustawowe prawo do opieki społecznej.
W latach 1945-1947 działania opiekuńcze podejmowane były bez wyraźnie określonej podstawy prawnej. Na mocy dekretu z 22 października 1947 r. w sprawie mocy obowiązującej niektórych przepisów ustawodawstwa z zakresu opieki społecznej podstawą prawną do podejmowania działalności opiekuńczej na terytorium całego państwa była ustawa z 1923 r. o opiece społecznej oraz liczne akty wykonawcze wydane na jej podstawie.
Przemiany społeczno-gospodarcze, jakie miały miejsce w Polsce pod koniec lat 80-tych XX wieku wzmogły potrzebę rozwoju instytucji pomocy społecznej, Uwidoczniły jednocześnie potrzebę stworzenia nowej regulacji prawnej, gdyż do 1990 r. nie udało się dostosować „starych” rozwiązań do zmieniającej się rzeczywistości. Transformacja ustrojowa wpłynęła w sposób zasadniczy zarówno na status prawny, jak i zadania pomocy społecznej. Gdy ogromne bezrobocie stało się jawne, przystąpiono do tworzenia nowej instytucji pomocy społecznej. W maju 1990 r. zaczęto organizować system ośrodków pomocy społecznej pod nadzorem ówczesnego Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. W dość krótkim czasie rozpoczęło się kształcenie niezbędnej kadry pracowników socjalnych. Uchwalona w początkowym okresie transformacji ustrojowej ustawa z 29 listopada 1990 o pomocy społecznej zamykała okres rozproszonego i zbiurokratyzowanego systemu pomocy społecznej. Ustawodawca określił istotę pomocy społecznej wskazując, iż „pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom, rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości uprawnienia”, jak też zapobieganie powstawaniu dysfunkcji. Wskazała, iż organizują ją organy administracji publicznej (rządowej i samorządowej) we współpracy z organizacjami społecznymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Zobowiązał także świadczeniobiorców do aktywnego współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pod koniec XX, kiedy to przypada schyłek państwa opiekuńczego, wzrasta jednak znaczenie pomocy społecznej. W tym okresie w wielu krajach przeprowadzono reformy systemu ubezpieczeniowego, a w krajach postsocjalistycznych pojawiły się pierwsze kryzysy okresu przemian, cechujące się pogłębianiem społecznych nierówności. Do instytucji pomocy społecznej trafiało coraz więcej problemów socjalnych. Zaistniała więc konieczność zmian polskiego modelu pomocy społecznej. Związane one także były z perspektywą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Okazało się bowiem, iż polski system pomocy społecznej pochłaniał olbrzymie środki, był nadmiernie rozbudowany i źle zarządzany. Konieczne stały się zmiany polegające na: częstszym wykorzystaniu świadczeń o charakterze usługowym, wzmocnieniu roli organizacji społecznych i pozarządowych, rozwoju niepublicznych placówek pomocy społecznej, prywatyzacji części systemu pomocy społecznej, wprowadzeniu niektórych świadczeń, rozpowszechnionych w UE. Obowiązująca ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, która weszła w życie 1 maja 2004 r., uwzględniła proponowane zmiany.
Podstawowe pojęcia z zakresu polityki i pomocy społecznej
Opieka społeczna
• działanie ubezwłasnowolniające, ograniczające lub uniemożliwiające własną zaradność podopiecznego, za którego opiekun przejmuje odpowiedzialność (zależność podopiecznego od opiekuna), które nie ma powszechnego charakteru, nie propaguje swych instytucji i ogranicza zakres podopiecznych (dominuje np. w zakładach dla przewlekle chorych, w działalności opiekunek domowych, w domach małego dziecka);
• zaspokajanie ze środków publicznych niezbędnych potrzeb życiowych tych osób, które trwale lub chwilowo własnymi środkami materialnymi lub własną pracą uczynić tego nie mogą, jak również zapobieganie wytworzenia się stanu, powyżej pokreślonego;
• instytucja polityki społecznej państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości, uprawnienia;
• ogół działalności instytucji państwowych, kościelnych i prywatnych pomagających jednostkom, rodzinom i grupom osób, niemogących samodzielnie zaspokoić swoich elementarnych potrzeb.
Pomoc społeczna
• działanie, którego zasadę stanowi „dopomaganie w rozwoju”, zakładające świadome współuczestnictwo i współpracę korzystającego z pomocy, którego nie zwalnia się z odpowiedzialności za siebie; to działanie mające charakter powszechny, nieograniczony swoistymi warunkami udzielania pomocy, propagujące swoje poczynania (np. poradnie rodzinne, kluby seniora, kluby pacjenta, świetlice młodzieżowe);
• świadczenia społeczne, które nie wynikają z określonych uprawnień ubezpieczeniowych ani zapomogowych, a dotyczą osób znajdujących się w sytuacji wymagającej pomocy;
• instytucja polityki społecznej państwa, mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Bezpieczeństwo socjalne, działania państwa, zmierzające do zapewnienia wszystkim obywatelom minimalnych warunków życia. Źródłem tych środków są: praca, świadczenia społeczne oraz urządzenia takie jak np. placówki służby zdrowia i oświaty. Bezpieczeństwo socjalne dotyczy przede wszystkim osób chorych, bezrobotnych, bezdomnych, biednych i polega na umożliwieniu korzystania bezpłatnie z oświaty, lecznictwa, pomocy materialnej itp.
Bezpieczeństwo socjalne rozpatrywane jest w dwóch aspektach: materialnym i społecznym. Istota strony materialnej jest zapewnienie każdemu obywatelowi niezbędnych środków do utrzymania siebie i rodziny. Źródłem tego utrzymania może być praca lub świadczenie społeczne oraz urządzenia infrastruktury społecznej, takie jak placówki służby zdrowia, oświatowe, kulturalne, bazy wypoczynku kulturowego. Istota społecznej strony bezpieczeństwa socjalnego jest spójny system prawa zapewniający ład w stosunkach społecznych, system uruchamiający procedury postępowania w przypadkach, kiedy jednostka, rodzina lub grupa społeczna znajdzie się w trudnej sytuacji życiowej
Akceptacja (z łac. acceptatio: dosł. przyjmowanie) - wyrażenie zgody, przyjęcie, aprobata, potwierdzenie dla czegoś lub kogoś. W stosunku do ludzi - sprzyjanie przemianie jednostki czyli umacnianie w drugiej osobie procesu stawiania się w celu realizacji swoich możliwości.
Opieka - dawanie oparcia, wsparcia, zaspokajanie potrzeb (właściwości ludzkich, będących potrzebą), których jednostka nie umie, nie może lub nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić, żeby zachować równowagę biologiczną i psychiczną, przeżyć, zachować zdrowie, jakość życia, zapewnić prawidłowy rozwój (doprowadzić jednostkę do dojrzałości) i ciągłość gatunku. Państwo realizuje swoją rolę opiekuńczo-wychowawczą poprzez różne instytucje publiczne, np. szkoły publiczne i ośrodki opiekuńczo-wychowawcze, diagnostyczno-konsultacyjne dla rodziny, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej poprzez pracę socjalną.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa. Jej głównym celem jest wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, których nie są oni w stanie pokonać samodzielnie, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Podstawową zasadą pracy socjalnej jest pobudzanie i wzmacnianie osoby potrzebującej pomocy, a nie tylko bierne zaspokajanie jej potrzeb. Działania pomocy społecznej obejmują stymulowanie aktywności własnej osoby zgłaszającej się po wsparcie i nauczenie jej samodzielnego przezwyciężania trudnej sytuacji. Ma to na celu zapobieganie zjawisku uzależnienia się od pomocy społecznej. W nowoczesnym ujęciu pomoc społeczna ma być „pomocą dla samopomocy”, rodzajem dźwigni umożliwiającym człowiekowi powrót do normalnego życia.
Szczegółowy zakres pomocy społecznej i tryb udzielania świadczeń określa ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.
Pomocy udziela się jednostkom i rodzinom z powodu:
Ubóstwa
Sieroctwa
Bezdomności
Bezrobocia
\niepełnosprawności
Długotrwałej i ciężkiej choroby
Przemocy w rodzinie
Potrzeby ochrony macierzyństwa i wielodzietności
Bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, prowadzeniu gospodarstwa domowego
Braku umiejętności w przystosowaniu się do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze
Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy
Trudności w przystosowaniu się do życia po wyjściu z zakładu karnego
Alkoholizm lub narkomania
Klęski żywiołowe lub ekologiczne
Według obowiązującej ustawy starość nie została uznana za czynnik predysponujący sam w sobie do udzielania świadczeń z zakresu pomocy społecznej. Starość nie jest dysfunkcją prowadzącą do trudnej sytuacji życiowej i wymagającą interwencji i wsparcia. Osoby starsze mogą natomiast ubiegać się o świadczenia społeczne z powodu: niepełnosprawności, długotrwałej choroby, trudności w prowadzeniu gospodarstwa domowego, zdarzenia losowego czy sytuacji kryzysowej.
System pomocy pieniężnej obejmuje::
Zasiłki stałe - przyznawane w przypadku całkowitej niezdolności do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności
Zasiłki okresowe - wypłacane przez określony czas, na podstawie okoliczności sprawy - długotrwała choroba, niepełnosprawność, bezrobocie
Zasiłki celowe - zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej np. zakup żywności, leków, opału, odzieży, przeprowadzenie remontu, sprawienie pogrzebu
System świadczeń w naturze - polega na przyznaniu osobie np. odzieży, obuwia, sprzętu domowego, opału, leków, przedmiotów ortopedycznych, materiałów opatrunkowych, gorącego posiłku dziennie
System pomocy w usługach - zapewnienie osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób świadczących usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze (np. pielęgniarka, pracownik socjalny, psycholog, pedagog, logopeda, rehabilitant , opiekunka środowiskowa)
System pomocy instytucjonalnej - realizowany jest przez palcówki stacjonarne (np. domy pomocy społecznej) lub dzienne (np. środowiskowe domy pomocy społecznej); umożliwiają aktywizację osobom starszym lub niepełnosprawnym. Dzienne instytucje pozwalają osobom pozostać w ich własnym środowisku bez konieczności zmiany miejsca zamieszkania. Taka forma pomocy jest zdecydowanie tańsza i korzystniejsza dla w miarę samodzielnej osoby niż dom pomocy społecznej.
Rola i zadania instytucji socjalnych i opiekuńczych
Działania z zakresu pomocy społecznej z mocy ustawy wykonują organy administracji rządowej i samorządowej. Współpracują one w tym zakresie z organizacjami społecznymi, kościołem, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Główne cele instytucji pomocy społecznej:
Wsparcie osób i rodzin w przezwyciężeniu trudnej sytuacji życiowe
Zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej - dla osób nieposiadających dochodu lub o niskich dochodach, w wieku poprodukcyjnym i niepełnosprawnym
Zapewnienie dochodu do wysokości poziomu interwencji socjalnej osobom i rodzinom o niskich dochodach, które wymagają okresowego wsparcia
Zapewnienie pomocy rodzinom dotkniętym skutkami patologii społecznej, w tym przemocą w rodzinie
Integracja ze środowiskiem osób wykluczonych społecznie
Stworzenie sieci usług socjalnych adekwatnych do potrzeb w tym zakresie
Zadania pomocy społecznej:
Przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustawą świadczeń
Prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej
Analiza i ocena zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej
Realizacja zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych
Rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb
Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:
Regionalne ośrodki pomocy społecznej
Powiatowe centra pomocy społecznej
Ośrodki pomocy społecznej
Domy pomocy społecznej
Placówki specjalistycznego poradnictwa
Placówki opiekuńczo - wychowawcze
Ośrodki adopcyjno - opiekuńcze
Ośrodki wsparcia
Ośrodki interwencji kryzysowej
Domy pomocy społecznej - są to placówki prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, kościół, związki wyznaniowe, organizacje społeczne, fundacje, stowarzyszenia, a także osoby prawne i fizyczne.
Obecnie wyróżnia się 6 typów domów pomocy społecznej - są to placówki dla:
Osób w podeszłym wieku
Osób przewlekle chorych somatycznie
Osób chorych przewlekle psychicznie
Dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
Dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
Osób niepełnosprawnych fizycznie
Pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Określany jest on przez wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów lub marszałków województwa w zależności od zasięgu placówki. Za pobyt w DPS-ie zobowiązany jest mieszkaniec domu (lub jego ustawowy przedstawiciel w przypadku dzieci, małżonek, zstępni przed wstępnymi, gmina z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Jeżeli mieszkaniec DPS-u wniesie pełną opłatę to inne osoby lub instytucje nie są zobowiązane wnosić jakichkolwiek opłat. Istnieją ustawowe granice wnoszonych opłat, które dla mieszkańca domu wynoszą 70% jego dochodu.
Do domu pomocy społecznej kieruje się na podstawie:
Pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie, złożonego do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu w dniu kierowania (za zgodą osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego wniosek może zgłosić inna osoba fizyczna lub prawna, a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej)
Rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się w dniu jej kierowania, zawierającego w szczególności pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę.
Domy pomocy społecznej świadczą następujące usługi:
Bytowe - zapewnienie miejsca pobytu, wyżywienie, utrzymanie czystości
Opiekuńcze - związane z udzielaniem pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnacją (także w czasie choroby, w tym pomoc w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych), opieka higieniczną, niezbędna pomocą w załatwianiu spraw osobistych, kontaktach z otoczeniem i organizacją czasu wolnego
Wspomagające - umożliwiające udział w terapii zajęciowej, realizację potrzeb kulturalnych i religijnych, rozwijanie samorządności i samopomocy mieszkańców, utrzymywanie kontaktów z rodziną wspieranie działań na rzecz lokalnego środowiska przyrodniczego i społecznego oraz działania na rzecz usamodzielnienia mieszkańców
Edukacyjne - na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nich przebywających
Ośrodki wsparcia - to środowiskowa forma pomocy półstacjonarnej wspierająca osoby w jej naturalnym środowisku, przeciwdziała instytucjonalizacji. W ramach tego typu ośrodków wyróżnia się m. in. środowiskowe domy samopomocy, dzienne domy pomocy, noclegownie.
Oddziały dla chorych przewlekle - zapewnia całodobową opiekę i leczenie osobom, które przebyły fazę leczenia szpitalnego na oddziałach opieki krótkoterminowej, maja ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, lecz wymagają dalszej hospitalizacji. Na taki oddział kieruje lekarz. Chory może przebywać w nim do 30 dni.
Zakład pielęgnacyjno - opiekuńczy i zakład opiekuńczo - leczniczy - obejmuje okresową, całodobową pielęgnacją osoby przewlekle chore oraz świadczy usługi z zakresu kontynuowania ustalonej terapii leczniczej. Są to ośrodki dla osób przewlekle chorych, które nie wymagają już hospitalizacji, jednak ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym są niezdolne do samoopieki oraz wymagają kontroli lekarskiej, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji oraz zapewnienia opieki pielęgniarskiej.
Sposób i tryb kierowania do zakładów pielęgnacyjno - opiekuńczego i opiekuńczo - leczniczego oraz zasady ustalania odpłatności za pobyt w zakładach publicznych określa rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 grudnia 1998 roku w sprawie sposobu i trybu kierowania osób do zakładów opiekuńczo - leczniczych i pielęgnacyjno - opiekuńczych oraz szczegółowych zasad odpłatności za pobyt w tych zakładach.
Opieka paliatywno - hospicyjna - jest aktywną i całościową opieką sprawowaną w końcowym okresie życia nad pacjentami chorującymi na nieuleczalne, postępujące choroby. Opieka ta obejmuje zapobieganie bólowi, uśmierzanie bólu oraz innych objawów somatycznych, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych oraz wspomaganie rodziny w czasie trwania choroby, po śmierci i w czasie żałoby.
Warunki objęcia chorego opieką paliatywną:
Wskazania medyczne lekarza opieki paliatywnej
Faza znacznego zaawansowania choroby
Potrzeby chorego w zakresie opieki paliatywnej
Zgodna pacjenta lub rodziny na objęcie opieka paliatywną na piśmie
Skierowanie lekarza