FINANSE PUBLICZNE

Podatek	Pożyczka
Przymusowy charakter Natychmiastowe zubożenie podatnika Obciąża obecne pokolenia Podmiotowy przekrój podatników jest inny niż pożyczkodawców Może spowodować wybuch społeczny Może spowodować zjawisko ucieczki przed podatkami	Charakter dobrowolny Potencjalne zubożenie podatnika Obciąża przyszłe pokolenia Działania deflacyjne Obligacja może być przedmiotem sprzedaży Wywołują transfer dochodów od przyszłych podmiotów do obywateli- posiadaczy papierów Może być przyczyną deflacji pieniądza

Instrumenty zaciągania długu publicznego:

• Instrumenty krótkookresowe

• Instrumenty średniookresowe

• Instrumenty długookresowe

Kredyt bankowy- jest uniwersalnym instrumentem zaspokojenia popytu władz publicznych na pieniądz, w ramach kredytu bankowego należy wyróżnić:

• Kredyty banku centralnego

• Kredyty banków komercyjnych

• Kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (np. Bank Światowy)

Władze publiczne zgłaszają bieżący oraz średnio- i długoterminowy popyt na pieniądz.

Bieżący popyt na pieniądz jest zaspokajany przez bieżące wpływy z tytułu podatków, z innych bezzwrotnych wpływów typu podatkowego (cła, opłaty) oraz z wpływów z tytułu praw majątkowych.

Jeżeli nawet budżet państwa jest zrównoważony w roku fiskalnym, to występująca często rozbieżność w czasie między wpływami na rachunki władz publicznych a ponoszeniem wydatków zmusza państwo do zaciągania krótkookresowych pożyczek.

Weksle (bony) skarbowe:

Są to krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez państwo w celu pokrycia bieżących potrzeb płatniczych, przy czym praktyka wykształciła kilka podstawowych rodzajów weksli.

Są one emitowane z reguły w dużych nominałach i przeznaczone do transakcji na tzw. rynku blokowym (hurtowym). Termin zapadalności bonów skarbowych nie przekracza jednego roku, najczęściej wynosi 3 lub 6 miesięcy. Weksle sprzedaje się z dyskontem od wartości nominalnej, według zasad obowiązujących przy dyskoncie weksli handlowych.

Obligacje skarbowe:

To drugi podstawowy instrument finansowania deficytu budżetowego i długu publicznego.

Ogólna definicja obligacji brzmi: „ obligacja jest papierem wartościowym, który zawiera zobowiązanie zapłaty posiadaczowi obligacji jej nominalnej wartości wraz z oprocentowaniem, za przedstawieniem kuponów odsetkowych na warunkach podanych w obligacji lub w ogólnych zasadach subskrypcji.”

Rodzaje obligacji:

- O oprocentowaniu stałym

- O oprocentowaniu zmiennym

- Zero kuponowe

Zarządzanie długiem publicznym

Głównymi kryteriami jakimi muszą kierować się władze publiczne przy zarządzaniu długiem są:

• Minimalizacja kosztów pozyskiwania środków pieniężnych na obsługę długu publicznego

• Koordynowanie bieżącej i przyszłej zapadalności instrumentów skarbu państwa z wymagalnością zobowiązań skarbu państwo

• Zapewnienie bieżącej płynności finansowej rządu

Finanse samorządów terytorialnych

Samorząd terytorialny w modelu trójszczeblowym jest obligatoryjnym związkiem mieszkańców gmin, powiatów i województw samorządowych utworzonym dla realizowania zadań o charakterze lokalnym przez gminy i powiaty oraz o charakterze regionalnym przez województwa samorządowe, w celu zapewnienia rozwoju danego terenu i zaspokojenia potrzeb zbiorowych z zakresu użyteczności publicznej ludności owego terenu.

W modelu trójszczeblowym samorządu terytorialnego gmina jest szczeblem podstawowym, powiat- szczeblem pośrednim (powiat ziemski- PZ i powiat grodzki- PG) a województwo- szczeblem najwyższym.

Podział taki został dokonany z uwagi na zakres zadań jednostek samorządu terytorialnego, a nie ze względu na zakres podległości.

Gmina, powiat i województwo jako jednostki samorządu terytorialnego stanowią szczególnego rodzaju system społeczno- gospodarczy (tzw. terytorialna korporacja samorządowa; korporacja prawa publicznego), na który składają się:

• Obszar

• Mieszkańcy

• Władza

• Jednostki organizacyjne gminy

Funkcje samorządu terytorialnego:

• Upodmiotowienie społeczności lokalnej i regionalnej

• Organizowanie rozwoju społecznego

• Formułowanie i realizowanie polityki gospodarczej na terenie danej gminy, powiatu, województwa samorządowego

• Uczestnictwo w przedsięwzięciach gospodarczych

Sfery autonomii gminy, powiatu i województwa:

• Własny majątek i prawa majątkowe

• Stanowienie prawa

• Osobowość prawna

• Ochrona sądowa samodzielności

• Prawo do podejmowania działań własnych

• Przyznanie źródła dochodów

• Formalne i merytoryczne oddzielanie budżetów gmin, budżetów powiatów, budżetów województw od budżetu państwa

• Prawo do zarządzania własnymi sprawami

• Ograniczony zakres nadzoru nad ich działalnością

• Utworzenie administracji samorządowej

Finanse samorządu terytorialnego- publiczne zasoby pieniężne gmin, powiatów, województw samorządowych, operacje tymi zasobami i normy prawne je regulujące.

Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego- wszystkie czynności gromadzenia i wydatkowania części publicznych zasobów pieniężnych przez jednostki samorządu terytorialnego na realizację ich zadań i funkcji.

System finansowy jednostek samorządu terytorialnego- ogół norm prawnych i procedur określających formy organizacyjne oraz zasady gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych przez jednostki samorządu terytorialnego w celu realizacji ich zadań i funkcji.

---