„Prasa pedagogiczna”
Coraz częściej słyszy się o patologicznych zachowaniach wśród dzieci - agresji, przemocy, uzależnieniach, depresji. Składa się na nie wiele czynników, jak: brak czasu ze strony rodziców, brak miejsca do sensownego spędzenia wolnego czasu, bezskuteczne szukanie wolnego czasu, czy oddziaływanie mediów. Aby problem ten nie pogłębiał się, dzieciom tym należy pomóc. Ogromną rolę w profilaktyce i terapii odgrywa rodzina. Jednak wiele do zrobienia ma również szkoła.
Ostatnio w dwumiesięczniku „Aspekty” (nr 8/2001 - wrzesień-październik 2001) ukazał się artykuł Bożeny Banach zatytułowany „Komputerowe monitorowanie przebiegu procesu wychowania”. Okazuje się, iż komputery i odpowiednie programy mogą być wykorzystywane nie tylko do celów edukacyjnych, ale i również w ocenie zachowania się uczniów.
Autorka artykułu jest nauczycielką szkoły podstawowej. W swojej pracy wychowawczej wykorzystała program komputerowy „Wykresik”. Pomysł z zastosowaniem takiego programu zrodził się w momencie, gdy została wychowawczynią klasy wyrównawczej. Opisuje ciekawą sytuację jaka zaistniała w niej: do klasy tej trafili uczniowie z orzeczeniami, mającymi trudności w nauce, którzy byli spokojni i nie sprawiali kłopotów wychowawczych. Te „ciche” dzieci umieszczone w zespole o wyrównanym poziomie intelektualnym odżyły pod względem emocjonalnym, gdy zabrakło w ich otoczeniu czynnika hamującego - rówieśników świetnie radzących sobie z nauką, pewnych siebie, błyskotliwych. Każde z nich starało się zdobyć określoną pozycję w klasowej społeczności. Stali się widoczni na tle szkoły, akcentowali swój udział żywiołowym zachowaniem podczas przerw, na lekcjach, w szkolnej stołówce, czy podwórku. Nie odchodzili już milcząco na bok, ale starali się przeciwstawić przeciwnościom i walczyć o poszanowanie ich godności.
Wtedy pomocna okazała się komputerowa metoda monitorowania przebiegu procesu wychowania, w postaci programu komputerowego o nazwie „Wykresik”, służącego do opracowywania punktów zdobywanych przez uczniów. A na czym ten program polegał? Otóż na początku z klasą ustala się jakie dziedziny działalności ucznia zasługują na pochwały lub wyróżnienia (oceniane plusami), a jakie - na upomnienia lub nagany (oceniane minusami). Analiza dziedzin, w których dziecko zdobyło plusy lub minusy pozwala wychowawcy oszacować w jakim stopniu udało mu się założone cele osiągnąć i podjąć w razie potrzeby odpowiednie kroki.
Wychowawca co 2 tygodnie wprowadza do komputera punkty zdobywane przez wychowanka, a program już sam:
przelicza je na tzw. procentowe współczynniki pozytywnych zachowań PWPZ;
przyporządkowuje aktualnie uzyskany przez ucznia PWPZ obowiązującej w skali stopni z zachowania podając konkretną ocenę, jaką wypracował wychowanek;
rysuje wykres słupkowy dla całej klasy, porównując PWPZ każdego ucznia, wyłaniając w sposób obiektywny wychowanków przeżywających chwilowy kryzys ale również tych, których zachowanie zasługuje na aprobatę;
liczy, ile dodatkowych plusów umożliwi dziecku awans do wyższej oceny z zachowania, tzw. szansę awansu SA;
ostrzega, przy ilu dodatkowych minusach istnieje ryzyko spadku do niższej oceny z zachowania, tzw. ryzyko spadku RS;
rysuje wykresy łamane dla każdego dziecka indywidualnie, pokazując przebieg zmian w zachowaniu na przestrzeni dłuższego okresu czasu.
Każdy z wychowanków ma swoją kartę, na której wychowawca co 2 tygodnie zaznacza punkty odpowiadające aktualnej wartości PWPZ dziecka i przekazuje do podpisu rodzicom. Wznoszenie się linii na wykresie oznacza, że nie ma powodów do sygnału kryzysu. W ten sposób przekazywana jest systematyczna informacja.
Uczniowie i rodzice decydują, czy przebieg wykresu zadowala ich, czy też nie i wymaga interwencji. Dzięki temu ocena z zachowania pojawia się jeszcze wtedy, gdy dziecku można pomóc w pokonaniu trudności, a uczeń ambitny może wypracować wyższą lokatę.
Zaletą tego programu jest obiektywna, jasna ocena z zachowania nie wystawiona ostatecznie na koniec roku szkolnego, ale jeszcze w czasie jego trwania.
Tak więc okazuje się, iż aby pomóc dzieciom sprawiającym trudności, problemy wychowawcze, ale i nie tylko takim, ogromne znaczenie ma dobry plan wychowawczy i konsekwentna praca z zastosowaniem różnorodnych metod. Metod zarówno przekazu osobistego, jak i aktywizujących, które stopniowo będą zmierzać do samowychowania.
Takie komputerowe monitorowanie przebiegu procesu wychowania w klasie umożliwia systematyczną kontrolę i ocenę, wzmacnia pozytywne przejawy działalności ucznia, a niweluje nieakceptowane społecznie zachowania.
Program ten zastosowany w jednej ze szkół podstawowych, może być przykładem dla innych szkół. W dobie dzisiejszych czasów, gdy niemal każda szkoła dysponuje pracownią komputerową, nie stanowiłoby problemu, aby wprowadzić taki program. Stał by się on pomocny w trudnej pracy wychowawczej nauczyciela.