urząd, ewentualnie odpowiedzialności solidarnej osób piastujących funkcje w organach kolegialnych.

Dodajmy w tym miejscu, że zasada odpowiedzialności prawnej za podej­mowane działania, podlega współcześnie daleko idącym reinterpretacjom, z których najbardziej znaczącą jest koncepcja odpowiedzialności politycznej.

Inne wsady

Oprócz czterech wymienionych wyżej zasad, administracja publiczna w państwie prawa oparta jest także na następujących zasadach:

5) zadania publiczne wykonywane przez organy administracji publicznej są określone normami prawa powszechnie obowiązującego,

6) struktura organizacyjna organów administracji publicznej (zwłaszcza liczba jednostek organizacyjnych, charakter więzi organizacyjnych) jest po­chodną zadań publicznych. Struktury organizacyjne mają swe uzasadnienie o tyle, o ile prawo przewiduje do wykonania określone zadania publiczne,

7) administracja publiczna nie tworzy prawa powszechnie obowiązują­cego, jej funkcja ogranicza się jedynie do wykonywania prawa, choćby wyko­nywanie to przybierało postać aktów normatywnych,

8) organizacja administracji publicznej nie stanowi żadnej tak zwanej sfery wewnętrznej, wewnątrzorganizacyjnej, żadnej rei internae, która nie podlegałaby kontroli zewnętrznej, zwłaszcza zaś kontroli sądowej,

9) wykonywanie zadań publicznych zawsze wiąże się z realizacją podsta­wowych publicznych praw podmiotowych obywateli (z realizacją prawa pod­miotowego do bezpieczeństwa zewnętrznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, bezpieczeństwa socjalnego),

10) zadania publiczne wykonywane przez organy administracji publicznej interpretowane są zawsze jako obowiązki organów, nie zaś jako uprawnienia

czy jako możliwość działania lub możliwość powstrzymania się od podjęcia działań,

11) organy administracji publicznej w wykonywaniu zadań publicznych związane są przepisami prawa regulującymi postępowanie (proces) wykony­wania zadań. Dotyczy to zwłaszcza wykonywania zadań publicznych, które dotyczą obywatela (Jednostki) bezpośrednio. Ważne jest to, aby obywatelowi zapewnić udział w postępowaniu, w którym administracja decyduje o prawach, wolnościach, obowiązkach obywatela, oraz to, aby obywatelowi zapewnić wpływ już na etapie przygotowywania decyzji administracyjnych, gdyż decy­zje te konkretyzują jego konstytucyjne prawa, wolności i obowiązki. Przypo­mnijmy w tym miejscu, że w państwie prawa cała działalność administracji publicznej podejmowana jest dla urzeczywistnienia praw i wolności człowieka i obywatela. Administracja publiczna - powtórzmy tu raz jeszcze, nie ma bowiem żadnych własnych praw czy wolności, które by realizowała na własny 38

użytek bądź interpretowanego przez siebie stanu dobrobytu obywateli, spokoju społecznego czy jakiejś innej idei. Działania organów administracji publicznej zawsze mają na celu bezpośrednio lub pośrednio wykonanie zadań publicz­nych, związanych z realizacją praw, wolności i obowiązków obywateli. Nie ma działań administracji publicznej, które by nie dotykały subtelnej kwestii praw i wolności człowieka i obywatela. Z tego względu że działania administracji dotykają zawsze kwestii praw i wolności obywatela (nawet wtedy, gdy podej­mowane są na granicy tych praw i wolności), działania administracji muszą legitymować się podstawą prawną. Prawo musi legitymować każde działanie organu administracji publicznej. Tylko norma prawa może udzielić organowi administracji publicznej upoważnienia do podjęcia działania. W sferze dzia­łania administracji publicznej obowiązuje zasada, że organ administracji pub­licznej może podjąć działanie, jeżeli do podjęcia takiego działania znajduje podstawę prawną. Nie wolno stosować zasady, że wszystko co nie jest wyraźnie zabronione prawem, jest dozwolone, jest dopuszczalne,

12) w wykonywaniu zadań publicznych administracja publiczna obowią­zana jest respektować konstytucyjnie określone zasady materialne, na przy­kład: zasadę kierowania się dobrem wspólnym, zasadę sprawiedliwości spo­łecznej, zasadę poszanowania i ochrony przyrodzonej i niezbywalnej godności każdego człowieka, zasadę zapewnienia każdemu człowiekowi prawnej ochro­ny życia, zasadę zapewnienia każdemu nietykalności osobistej i wolności osobistej, zakaz dyskryminowania kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny, zasadę strzeżenia dziedzictwa narodowego, zasadę nienaruszalności teryto­rium państwa, zasadą upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, zasadę bezpłatnej nauki w szkołach publicznych, zasadę zapewnienia obywa­telom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia, zasadę uwzględnia­nia w polityce państwa dobra rodziny, zasadę ochrony praw dziecka, zasadę prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczes­nemu i przyszłym pokoleniom, zasadę równego dla wszystkich obywateli dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanej ze środków publicz­nych, zasadę zapewnienia bezrobotnym zabezpieczenia społecznego, zasadę zapewnienia zabezpieczenia społecznego chorym, inwalidom, emerytom (art. 67 Konstytucji RP), zasadę udzielania pomocy osobom niepełnospraw­nym (art. 69 Konstytucji RP), zasadę prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego zatrudnienia (art. 65 ust. 5 Konstytucji RP), zasadę prowadzenia polityki popierającej rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza zaś wśród dzieci i młodzieży (art. 68 ust. 5 Konstytucji RP) itp.,

13) w wykonywaniu zadań publicznych organy administracji publicznej obowiązane są podejmować działania jawne. Wyłączenie jawności może sta­nowić jedynie wyjątek. Wyjątek od zasady jawności działania może określić jedynie prawo powszechnie obowiązujące. W państwie prawa obywatele mają

39

---