Zaburzenia związane z motoryką małą
Motoryka mała odnosi się zasadniczo do czynności związanych z użyciem palców i dłoni.
Objawy zakłócenia motoryki małej są następujące:
- opóźnienie rozwoju praksji (umiejętności posługiwania się przedmiotami codziennego użytku);
- mała wyćwiczalność w zakresie ruchów drobnych (brak precyzji ruchów) związana z nadmiernym lub za małym napięciem mięśni;
- brak koordynacji ruchów palców, dłoni i przedramienia;
- zakłócenia koordynacji wzrokowo - ruchowej przy czynnościach wykonywanych pod kontrolą wzroku (niski poziom graficzny oraz trudności w innych zadaniach plastycznych);
- szybkość ruchów rąk niedostosowana do zadania;
- niechętne podejmowanie czynności manualnych.
Czynności z zakresu motoryki małej pobudzane są przez naśladowanie, percepcję, motorykę dużą, a przede wszystkim koordynację wzrokowo- ruchową.
Podstawowymi umiejętnościami rozwijanymi w trakcie doskonalenia motoryki małej są:
- kontrolowane ruchy rąk i palców;
- chwytanie przedmiotów jedną ręką bez pomocy;
- manipulowanie przedmiotem w celu wykonania zadania;
- skoordynowane używanie obu rąk.
W przypadku zaburzenia rozwoju motoryki małej konieczne są oddziaływania korekcyjne stymulujące rozwój i korygujące zaburzenia. Od rozwoju motoryki małej zależny jest pomyślny rozwój umiejętności samoobsługi, rysowania, pisania i artykulacji.
Gdy dziecko będzie lepiej panować nad dłońmi i palcami nauka stanie się mniej frustrująca i da zadowolenie zarówno dziecku jak i nauczycielowi.
ZALECANE ĆWICZENIA
1) malowanie farbami dużych kształtów (na arkuszach papieru rozpiętych na ścianie lub tablicy);
2) malowanie jednocześnie obydwoma rękami na dużym arkuszu papieru;
3) malowanie pędzlem linii prostych, splatanych nici, kłębuszków;
4) zamalowywanie kolorem większych płaszczyzn ruchami od strony lewej do prawej i z góry na dół;
5) zamalowywanie pól między liniami poziomymi;
6) malowanie krótkich, pionowych kresek;
7) malowanie linii falujących poziomych i pionowych (np. fale na morzu) z zachowaniem ciągłości i kierunku zgodnego z kierunkiem pisma;
8) malowanie linii spiralnych (dom ślimaka, kłębuszki);
9) kolorowanie książeczek obrazkowych;
10) rysowanie i kolorowanie pisakami (farby, miękkie kredki, pisaki wymagają niewielkiego nacisku, co zmusza do rozluźnienia mięśni);
11) kreślenie linii poziomych i pionowych "po śladzie" i samodzielnie;
12) kreślenie linii kolistych i falistych "po śladzie" i samodzielnie;
13) kreślenie linii zamkniętych (koła, owale, prostokąty);
14) łączenie liniami zaznaczonych punktów;
15) rysowanie przez kalkę techniczną wzorów dużych i drobnych o kształtach geometrycznych i literopodobnych;
16) wycinanie po liniach prostych, falistych, łamanych;
17) wycinanie figur;
18) wycinanie postaci ludzkich, zwierząt, kwiatów;
19) wycinanie części obrazków do składania;
20) wycinanie przestrzenne (np. domki, samochody, rakiety);
21) wykonywanie prac konstrukcyjnych wg wzoru (łódka, kapelusz itp.);
22) wykonywanie prac konstrukcyjnych wg własnych pomysłów;
23) lepienie z plasteliny;
24) ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni koła, kwadratu i trójkąta;
25) wałkowanie cienkich wałków i obwodzenie nimi narysowanych przedmiotów i figur;
26) układanie z wałeczków plasteliny różnych figur;
27) układanie klocków;
28) układanie puzzli;
29) odwzorowywanie szlaczków i wzorów.
Bibliografia:
1. M.Bogdanowicz, Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, WsiP, W-wa, 1985r.
2. T. Danielewicz, A.Koźmińska, J.Magnuska, Pomoce terapeutyczne dla dzieci nerwicowych i dyslektycznych, PTHP, W-wa, 1974r.
3. G.Demelowa, Minimum logopedyczne dla nauczycieli przedszkola, WsiP, W-wa, 1979r.
4. T.Gąsowska, Z.Stepowska, Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WsiP, W-wa, 1978r.
5. E.Schopler, M.Lansing, L.Waters, Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, SPOA, Gdańsk, 1983r.