VII. Służba publiczna to organizm umieszczony w sferze publicznej państwa i społeczeństwa. Dlatego jego organizacja, zasady działania, formy działanie, procedury, skutki prawne i nadzór muszą być regulowane przez prawa publiczne. A prawa administracyjnego żadne inne prawo nie jest w stanie zastąpić, bo żadne inne prawo nie jest w stanie ochronić wartości publicznych w kształtowaniu stosunków między państwem i obywatelami.

C. Problemy kształcenia

a) O kształceniu studentów

W ramach prac Stowarzyszenia Edukacji Administracji Publicznej W. Mikułowski i K. Płaza przygotowali założenia programowe podstaw nauczania na kierunku administracji. Wskazują więc przede wszystkim na potrzebę nowego podejścia do kształcenia w dziedzinie administracji publicznej pisząc, iż im gracja europejska, globalizacja gospodarki światowej, problemy restrukturyzacji i modernizacji naszej gospodarki, rewolucja informacyjna, reformy administracji, zapaść sądownictwa oraz niewydolność procesu legislacyjnej wymagają takich umiejętności, których nabycia w obecnym systemie kształcenia w dziedzinie administracji trzeba dopilnować. Ażeby móc dobrze zrealizować nowe potrzeby, formy i treść kształcenia w tej dziedzinie powinny ulec istotnym zmianom.

Nowoczesne społeczeństwa potrzebują wszechstronnie wykształconych specjalistów z dziedziny administracji publicznej średniego i wyższego stopnia, zarówno generalistów jak i specjalistów różnych dziedzin administracji publicznej i zarządzania publicznego. Wymaga to stworzenia szerokiej gamy programów studiów wielodyscyplinarnych o dużej elastyczności, zdolnych do szybkiego dostosowywania się do ciągle zmieniających się potrzeb.

W tej sytuacji standardy programów kształcenia należałoby formułowali w sposób dość ogólny i traktować jako minima programowe, które powinny się znaleźć w każdym programie studiów na kierunku administracji. Zawierałyby one opis elementów podstawowych dziedzin wiedzy oraz wykaz umiejętności jakie każdy licencjat czy magister administracji powinien w czasie studiów| posiąść, l

Celami standardów programów nauczania na kierunkach administracji powinno być zagwarantowanie:

- minimalnego, wspólnego poziomu i zakresu zdobywanej wiedzy i umiejętności;

- kompatybilności pozwalającej na wymianę studentów w skali krajowej, p a także z uczelniami zagranicznymi;

268

-ułatwienie jednoczesnego studiowania na więcej niż jednym kierunku

Aby te cele mogły być osiągnięte, standardy te powinny dotyczyć nie tylko

Treści programów nauczania, lecz także organizacji toku studiów oraz kryteriów metod oceniania wyników w nauce, zaliczania poszczególnych przed­miotów oraz warunków uzyskania dyplomu.

W celu porównania warto pokazać, iż w większości krajów europejskich

studia wyższe trwają zdecydowanie krócej niż w Polsce, znacznie mniej jest przedmiotów, które trzeba zaliczyć dla uzyskania dyplomu, a tygodniowa ilość godzin zajęć dydaktycznych jest trzykrotnie mniejsza.

Na Uniwersytecie Greenwich, w Anglii, studia w Szkole Prawa na Wydziale Humani­stycznym trwają trzy lata dla uzyskania stopnia licencjata (LL:B/BA). Dla ich ukończenia trzeba zaliczyć 360 punktów kredytowych ECTS (European Credit Transfer System). Przedmioty jednosemestralne pozwalają uzyskać 15 kredytów, a dwusemestralne trzy­dzieści. Daje to 3 godziny zajęć tygodniowo dla każdego przedmiotu, czyli łącznie 12 godzin zajęć tygodniowo i cztery przedmioty w semestrze. Zajęcia trwają trzydzieści dwa tygodnie. By zostać magistrem prawa (LL.M) trzeba zdobyć dodatkowe 120 kredytów, z czego 80 przypada na pracę magisterską, a z pozostałych 10 na zajęcia z metodologii badań niezbędnych do napisania pracy. Zatem dla uzyskania dyplomu licencjata program przewiduje łącznie około 1200 godzin zajęć, a dodatkowe około 140 godzin zajęć plus praca magisterska wystarczą, by uzyskać tytuł magistra prawa. Mimo to angielscy prawni­cy nie mają opinii gorszej od prawników polskich. Niemniej Anglicy uważają, że do każdej godziny zajęć należy doliczyć 6-7 godzin pracy własnej studenta, co daje 38-40 godzin pracy tygodniowo i nie widzą powodu, aby studenci pracowali więcej niż osoby pracujące.

W Szkole Ekonomii i Zarządzania Uniwersytetu w Lund, w Szwecji, studia w zakresie zarządzania mają program jeszcze mniej obciążony. Dla uzyskania dyplomu licencjata (BA) trzeba uzyskać 180 szwedzkich kredytów (270 ECTS), a jednolity 4-letni program magisterski obejmuje tylko 360 ECTS. Biorąc pod uwagę okoliczność, że w Szwecji rok akademicki trwa 40, a nie jak w Anglii 33 tygodnie, wartość godzinowa kształtuje się podobnie.

We Francji, kształcenie w dziedzinie administracji publicznej jest ściśle powiązane z przygotowaniem do konkursów rekrutacyjnych do służby cywilnej (we Francji przyjmuje się do służby cywilnej jedynie w drodze konkursu). Funkcjonują wyspecjalizowane ośrodki uniwersyteckie zwane Instytutami Przygotowania do służby cywilnej kategorii B i A, a właściwie nawet nie bezpośrednio do służby, lecz do specjalnych szkół administracji, których absolwenci wstępujądo odpowiedniego korpusu danej kategorii, choć już w czasie studiów należą do służby cywilnej i są przez nią opłacani.

Studia drugiego stopnia są organizowane dla posiadaczy dyplomów uniwersyteckich pierwszego stopnia (w każdej dziedzinie), lub pomaturalnych dwuletnich uczelni technicz­nych (DUT). Jednoroczne studia zmierzające do uzyskania dyplomu licencjata w dziedzi­nie administracji publicznej są dość intensywne i obejmuj ą łącznie 580 godzin zajęć, w tym

20 godzin zajęć teoretycznych (wykładów), 80 godzin praktycznego przygotowania do metod konkursów rekrutacyjnych, 120 godzin ćwiczeń praktycznych, oraz 60 godzin

konferencji na aktualne tematy i poszerzających kulturę ogólną. Wykłady i ćwiczenia obejmują w równych proporcjach:

- prawo publiczne i prawo europejskie,

- ekonomię i politykę gospodarczą,

-- współczesne problemy polityczne i socjalne oraz

269

---