REWOLUCJA FRANCUSKA

1. podsumowała wiek oświecenia

2. symbolizowała wielkie zwycięstwo wszystkich wrogów tyranii

3. uwieńczyła likwidację - absolutycznej monarchii

1. powstała deklaracja praw człowieka i obywatela :

• Własność rzecz święta

• Zawierała wiele wątków ideowych

• Nie zniosła jednak poddaństwa murzynów we francuskich koloniach

• Deklaracja wprowadzała cenzus majątkowy - nie wszyscy obywatele mieli pełnię praw politycznych

1. ideologia jakobinów:

Ideologia jakobinów ukształtowała się definitywnie w latach 1792-1793. Jakobini nie stanowili jednolitej grupy, uważali się za reprezentantów drobnomieszczaństwa. I wśród nich dochodziło do polemik i wewnętrznych rozłamów.

1. skrajna lewica - hebertyści: zwolennicy skrajnego terroru wobec kontrrewolucjonistów, żądali drastycznej rozprawy ze spekulantami

2. prawica - dantoniści: żądali złagodzenia terroru w stosunku do politycznych przeciwników

3. między tymi dwiema orientacjami znajdowali się: Marat, Robespierre, Saint-Just, którzy z czasem przejęli wodzostwo w ruchu jakobińskim

• poglądy jakobinów:

• odrzucali cenzus majątkowy (wszyscy ludzie powinni mieć równy dostęp do sprawowania władzy)

• władza ludu, wg nich, opiera się na: równości, bezpieczeństwie, własności, gwarancjach społecznych i prawie do oporu przeciwko uciskowi

• równość, w ich znaczeniu, to nie tylko równość wobec praw, ale także możliwość korzystania z równych praw

• prawo własności nie traktowali jako prawa naturalnego człowieka - stawał się instytucją społeczną, tworzoną i swobodnie regulowaną przez państwo (własność, wg nich, to nie rzecz święta)

• postulowali zmniejszenie ogromnych dysproporcji majątkowych

• państwo powinno zapewnić minimum egzystencjalne swojemu obywatelowi

• za atrybut suwerenności uważali zgromadzenie ludu (niechętnie wypowiadali się o idei reprezentacji)

• jakobini popierali terror polityczny, który miałby chronić przed anarchią - w perspektywie uważali, że miałby on zbudować demokrację mieszczańską

2. babuwizm:

1. Gracchus Babeuf: (1760-1797), chłop z pochodzenia, z zawodu mierniczy geometra, znał poglądy Rousseau, pozostawał pod urokiem utopijnych komunistów oświecenia, w szczególności Morelly'ego.

• poglądy Babeuf'a:

• klasy społeczne, to wg niego, przyczyna wszelkich zjawisk politycznych

• propagował równość ekonomiczną

• domagał się uspołecznienia wszystkich form własności oraz zalecał produkcję zbiorową

• popierał rozwój techniczny (wg niego miałby on się stać źródłem dobrobytu wszystkich ludzi)

• postulował za demokracją i równością mężczyzn i kobiet

• propagował ideę komun (wspólne zarządzane gospodarstwa rolne)

• poglądy Babeuf'a „użyźniały” późniejsze koncepcje komunistów dziewiętnastowiecznych

3. ideologia bonapartyzmu:

Bonapartyzm to nowa ideologia polityczna, choć bynajmniej nie przeciwstawna ideologii rewolucji mieszczańskiej, jej głównym ideologiem był Napoleon Bonaparte.

• poglądy Bonapartego:

• głosił się „wykonawcą testamentu wielkiej rewolucji”

• szczególnie operował hasłami suwerenności ludu, równości i wolności

• swoją władzę (nawet tą cesarską) wywodził od woli narodu

• siebie określał jako „rzecznika” interesów bogatego chłopstwa

• gardził ideologami

• „nowością” koncepcji Bonapartego było to, że jednostka, przez lud powołana do sprawowania pełnej władzy, uosabia ten lud i jego wolę

• odrzucał ideę parlamentaryzmu

• cesarz jest wodzem swego ludu (prymat jedynowładztwa) - Bonaparte umiejętnie łączył apologię jedynowładztwa z doktryną rewolucyjną

• ideologia bonapartyzmu miała kolosalne znaczenie dla oblicza doktryn pierwszej połowy XIX wieku

---