Ryzyko cywilizacyjne:
1. powstaje nowa ekonomia - infoekonomia.
2. gwałtownie narasta rywalizacja i konkurencja w obszarze północ - południe i wschód - zachód.
3. pogłębia się w świecie nierówność ekonomiczna i społeczna.
4. powstaje tradycyjnie na przełomie wieków: antykultura w muzyce, malarstwie, literaturze, teatrze, kinie.
4a. nadchodzi era planetaryzmu (globu), działania w celu przetrwania świata.
5. następują b. szybkie zmiany w produkcji, sprzedaży, bankowości, marketingu, PR, itd.
6. kraje o niskiej kulturze cechuje niski poziom gospodarki.
Pesymistyczny wariant ryzyka cywilizacyjnego:
1. nastąpi wielka katastrofa ekologiczna
2. na skutek efektu cieplarnianego zapanuje klimat subtropikalny w Europie.
3. nastąpi globalny kryzys polityczny, kontrrewolucja mas ubogiej ludności z Afryki i Azji, która zburzy światowy ład i podstawy dobrobytu.
4. nawiązany może zostać kontakt z cywilizacją pozaziemska, co całkowicie zmieni cały system porządku.
5. przypadkowo może powstać superinteligencja, która zdominuje ludzkość (S. Lem).
6. życie ludzkie zostanie przedłużone do 130 lat, co wywoła konsekwencje socjologiczne i ekonomiczne.
TERRORYZNM współczesny może zniszczyć w poszczególnych krajach i w skali globalnej zintegrowane systemy: energetyczne, bankowe, transportowe, informacyjne i inne.
WNIOSEK: świat biednych ludzi przetrwa kataklizm cywilizacyjny, a świat bogatych zginie.
Co stanie się z cywilizacja wirtualną?
rozpadnie się (np. zapisy komputerowe)
globalizacja zrodziła chaos w świecie.
UWAGA: terroryzm i depresja rodzą się z biedy, nędzy, niesprawiedliwości i braku szans na przyszłość. Te same przyczyny występują w krajach cywilizowanych.
Amerykanie i NATO, którzy zaatakowali Afganistan nie chcą go uzdrawiać, lecz stłamsić bunt. Nienawiść i determinacja biednych potęguje się. Brak pieniędzy i programów na wyprowadzanie biednych narodów z nędzy. Sytuacja jest dramatyczna i bez szans na zmiany.
Przez ostatnie kilkadziesiąt lat świat stał się jednobiegunowy.
USA - globalny system jednobiegunowy
ZSRR - rozpadł się w 1990 r. USA zyskało wówczas przewagę w następujących dziedzinach:
Gospodarka
- ekonomia internetowa, nowa era
- giełdy, na rynkach finansowych świata dominuje dolar amerykański
- globalizacja - gwarantuje USA rozprzestrzenianie się amerykańskiego turbokapitalizmu na gospodarkę światową
- ze wzrostem bogactwa jednostek potęguje się nierówność społeczna
Wojsko
- 65 dużych baz USA w całym świecie
- uzbrojenie typu „hightech” gwarantuje absolutna przewagę, brak konkurencji.
- rakietowy system obrony oraz wojska szybkiego reagowania w całym świecie powodują reakcje terrorystów.
Kultura
- Hollywood - filmy i POP muzyka są znane i dominują na całym świcie, nawet w afrykańskim buszu
- język angielski (amerykański) jest językiem światowym.
Ryzyko związane z prognozowaniem (kryteria):
1. rozwiązanie problemów w sposób rozdzielny nie jest możliwe (np. rozwiązanie problemu bezrobocia bez uzdrowienia gospodarki)
2. uzależnienie rozwiązań od doświadczeń z przeszłości
3. wiara w stabilność systemów jest błędem
4. złudna jest nadzieja rozwiązania problemów bez użycia futurystycznej wizji przyszłości
5. wiara e ideologizmy (terroryzm, faszyzm) jest błędem metodologicznym
6. tworzenie wizji przyszłości bez uwzględnienia procesu globalizacji nie jest konstruktywne i nie jest możliwe
7. błędne jest przekonanie, że wizję przyszłego rozwoju państwa tworzy rządząca elita. „rządzące elity chcą się tylko napchać i nie myślą o przyszłości państwa”.
8. twórczą rolę w państwach demokratycznych pełni opozycja, która chce tak na prawdę dojść do władzy, a „przy okazji” coś poprawia.
Ryzyko w obszarze infoekonomii:
21 w. to wiek cywilizacji informatycznej. Gospodarka ma być oparta na wiedzy. W związku z tym paradygmat infoekonomii niesie ze sobą lawinę czynników potęgujących ryzyko:
- czynnik siły (władzy)
- czynnik pracy versus - robotyzacja
- czynnik elektronicznego pieniądza
- czynnik produkcji i produkty inteligentne
- czynnik materii, przemysł potrzebuje coraz mniej surowców
- czynnik energii (źródła energii odnawialnej)
- czynnik usług - rozwijać usługi zamiast zwiększać produkcję
- czynnik przedsiębiorcy: pracownicy stają się udziałowcami, właścicielami lub współwłaścicielami firm
- czynnik rynku, nieprzewidywalny rynek
- czynniki zarządzania: ekologia, etyka, moralność, płynny chaos.
- czynniki świadomości społecznej: demokracja, emancypacja, transformacja
- czynniki nowego społeczeństwa: dobrobyt, jakość życia i a contario przestępczość.
RYZYKO POLITYCZNE:
wewnętrzne przyczyny
- stosunek do obcokrajowców, inwestorów
- instrumenty: protekcjonizm, cenzura, fałszowanie wyborów, polityczne więzienie
- różnice: etniczne, językowe, religijne
- niebezpieczeństwa: radykalizacja (prawica - lewica)
Symptomy, konsekwencje: konflikty społeczne (demonstracje, strajki).
zewnętrzne przyczyny
- zależność od innych państw (konieczność)
- negatywny wpływ sił i różnych religii.
Symptomy, konsekwencje: polityczna niestabilność, przewrót lub zamach stanu, wojna domowa, powstanie, partyzantka.
SKALA ryzyka politycznego: mierzona wg PRI - political risk index.
0 - 19 minimalne
20 - 34 akceptowalne
35 - 44 wysokie
45 - ↑ nie do przyjęcia.
Amerykańskie agencje ratingowe stosują tę skalę.
Ryzyko polityczne dla Polski:
Kapitalizm polityczny: wykorzystanie władzy w celu tworzenia kapitału.
Nepotyzm: na wysokich poziomach gospodarczych i politycznych, popieranie krewnych czyli tzw. TKM.
Nowe zjawisko - komercjalizacja funkcji państwa polskiego (wybieranie do dna ostatnich dostępnych jeszcze źródeł kapitału w funduszach przeznaczonych na cele publiczne i społeczne.
Aktualnie Polska jest rozszarpywana przez siły:
GEOEKONOMICZNE: walczące ze sobą grupy kapitału zagranicznego
GEOPOLITYCZNE: ścierają się na terenie Polski w walce o infrastrukturę.
USA, Niemcy, Rosja - wpływ na Polskę!
Syndrom czterech zmiennych:
- duży deficyt w handlu zagranicznym (13 mld USD)
- wysoka stopa bezrobocia (< 15%)
- wysokie zadłużenie polskich przedsiębiorstw u zagranicznych kredytodawców (30 mld USD)
wysoka realna stopa inflacji (10%).
Pojęcie RYZYKA: ryzyko jest definiowane jako możliwość niepowodzenia, a w szczególności możliwość zaistnienia zdarzeń niezależnych od działającego podmiotu, których nie może on dokładnie przewidzieć i nie może w pełni im zapobiec, a które - przez zmniejszenie wyników użytecznych i lub przez zwiększenie nakładów - odbierają działaniu zupełnie lub częściowo cechę skuteczności, korzystności lub ekonomiczności. Ryzyko nie dotyczy teraźniejszości, jest to przewidywana lub nie przyszłość.
Niepewność to odrębna kategoria, jest kat. Psychologiczną, nie da się jej zkwantyfikować.
Formalne pojmowanie ryzyka jako mierzalnej niepewności pewnych zdarzeń odpowiada ubezpieczalnemu ryzyku i może być kwantyfikowane. Występujące w teorii ubezpieczeń zwyczajowe ograniczenie mierzalności ryzyka w oparciu o obiektywne i statystyczne prawdopodobieństwo eliminuje niemierzalną niepewność jako możliwe niemierzalne zagrożenie.
Ryzyko materialne: bywa definiowane jako niebezpieczeństwo poniesienia straty. Pojęcie to funkcjonuje zarówno w sferze gospodarki , jak i praktyki prawnej. Pojmowanie ryzyka jako niebezpieczeństwa poniesienia starty jest jednostronnie ukierunkowane na możliwe skutki, ale nie uwzględnia przyczynowej strony tej straty.
Rodzaje ryzyka:
W działalności gospodarczej i prawo do ryzyka: każdy podmiot gosp. Ma prawo do decyzji ryzykogennych. Kwestię tę reguluje art 27 KK, § 8 „nie popełnia przestępstwa kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze a oczekiwane jej osiągnięcie, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
Podmiot gosp. Ponosi odpowiedzialność kiedy:
- podjął decyzję bez posiadania odp. Wiedzy o sprawie, której ryzyko dotyczy.
- popełnił błąd w sztuce działania co może wynikać z braku fachowego przygotowania, niedbalstwa, lekkomyślności lub obawy przed negatywna oceną ze strony wyższych szczebli organizacyjnych.
Obszary konfliktu w makro skali świat:
konflikt wartości; po ustaleniu konfliktu wschód - zachód powstała wewnętrzna sprzeczność pomiędzy liberalnymi założeniami (maksymalizacja zysku, konkurencyjność, rynek jako regulator) i wzorcem skutecznego rozwoju przyszłości.
Rywalizacja sprzecznych koncepcji, racjonalizm, versus, światowy porządek gospodarczy.
Rywalizacja ekonomicznych potęg światowych (USA, Europa), zapewnienie sobie wpływów przez regionalne projekty integracyjne i instrumentalizacje takich organizacji międzynarodowych jak Bank Światowy , MFW, Światowa Org. Handlu.
Rynki finansowe pełnia tylko w ograniczonym zakresie swą służebną funkcje wobec firm handlowych i produkcyjnych. Nastąpiła ekspansja samoistnych transakcji.
Ryzyko prawne:
ryzyko wadliwej identyfikacji potrzeb legislacyjnych
ryz nadmiernego unormowania
ryzyko niedostatecznego uregulowania
ryzyko niedostateczności w praktyce określonej legislacji
ryzyko indolencji organów w stosowaniu prawa
ryzyko nadużywania prawa z inspiracji politycznych i gospodarczych sił nacisku
ryzyko negatywnych skutków nieznajomości prawa.
Ryzyko siły wyższej: wypadki losowe;
klęski i wypadki żywiołowe o dużym zasięgu (trzęsienie ziemi, powodzie, huragany)
wypadki, których źródłem są konflikty społeczne i czyny niedozwolone (terroryzm, wojny domowe)
awarie np. zawalenie się mostu lub tunelu
wypadki transportowe np. zatonięcie statku
wypadki losowe wynikające z poczynań organów suwerennego państwa np. embargo handlowe, nacjonalizacja mienia firm zagranicznych.
Inne rodzaje ryzyka:
ryzyko zw. z realizacją kontraktu eksportowego i importowego (źle oznaczony towar, zła data dostawy)
ryzyko transportowe
ryzyko związane z wyborem zagranicznego ogniwa sprzedaży
ryzyko związane z ceną
ryzyko występujące w transakcjach licencyjnych i kompensacyjnych
ryzyko w systemach płatności
ryzyko finansowe
ryzyko kursu walutowego
ryz. przeliczenia walut
ryz. kredytowe
ryz. operacyjne
ryz. inwestycji finansowych
ryz. ubezpieczeniowe
ryzyko polityczne (kraju)
Ryzyko Finansowe: ma swoje źródło w decyzjach finansowych eksportera dotyczących źródeł finansowania swej działalności.
Ryz. Finansowe: występuje w przypadku korzystania z długu (kredytów i pożyczek) celem sfinansowania działalności. Jest to ryzyko związane z możliwością nie pokrycia stałych kosztów finansowych przede wszystkim odsetek od kredytów oraz brakiem środków niezbędnych do spłaty długu.
Dług powoduje również dodatkowe ryzyko związane z wahaniami stopy % co może wpłynąć na wzrost kosztów finansowych. Miernikiem tego ryzyka jest w przypadku spółki akcyjnej zmienność zysku netto przypadająca na akcję.
Ryzyko walutowe: (kursowe) to prawdopodobieństwo osiągnięcia zysku lub poniesienia straty w rozliczeniach walutowych transakcji handlowych (eksporter - importer) lub operacji finansowych na skutek dewaluacji lub rewaluacji waluty, wahań kursów walut i stóp procentowych na rynkach zagranicznych.
W przypadku wierzycieli prawdopodobieństwo poniesienia straty związane jest z:
dewaluacją
spadkiem kursu walut
obniżką stopy procentowej
Ryzyka te stwarzają dłużnikom możliwość osiągnięcia zysku natomiast mogą oni ponieść stratę w przypadku rewaluacji wzrostu kursu walutowego lub wzrostu stopy procentowej.
Ryzyko kursowe: występuje przy płynnych kursach walutowych stąd w międzynarodowych transakcjach.
Kolejne fazy opanowania ryzyka:
identyfikacja ryzyka:
ustalenie przyczyn ryzyka
stwierdzenie możliwych następstw
identyfikacja podmiotów dotkniętych ryzykiem
analiza ryzyka i zmniejszenie jego istoty:
ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka
ustalenie konsekwencji zaistnienia danego ryzyka
podanie wariantów możliwych rozwiązań:
sformułowanie możliwych wariantów
analiza kosztów i skutków poszczególnych wariantów
oszacowanie ryzyka i określenie granic:
stwierdzenie gotowości i ustalenie zdolności przedsiębiorcy do podejmowania ryzyka
ustalenie poziomu ryzyka politycznego kraju
kwalifikacja możliwych rozwiązań do osiągnięcia celu
decyzje w obszarze ryzyka:
wybór odpowiednich narzędzi
ustalenie priorytetów
optymalna kombinacja do realizacji
monitorowanie i kontrola podjętych działań:
sprawdzenie skuteczności przyjętej koncepcji i ocena
ex-post
nowe uformowanie procesu zarządzania ryzykiem banku, firmy ubezp, produkcyjnej itp.
Rating: pojawił się w Polsce po 1990 r. To rate: szacować, oceniać. Rating można zdefiniować jako niezależną i obiektywną opinię o wiarygodności kredytowej podmiotu (eminenta) zaciągającego dług na rynku, wyrażoną za pomocą symboli. Opinie te ujęte są w standardowe formy. Rating jest narzędziem wyceny dłużnych papierów wartościowych, stanowi bazę wyceny ryzyka kredytowego, wpływa na rozszerzenie kręgu inwestorów oraz wzrost stabilności oraz rozwój rynku wtórnego. Rating stanowi dodatkowe źródło informacji o firmie, spółce lub mieście. Jest niezależna i obiektywną analizą emitenta i samej emisji. Jest tez instrumentem optymalizującym alokację kapitału i relatywnie łatwym sposobem porównania ryzyk inwestycyjnych. Firma dysponująca ocena agencji ratingowej zyskuje większe zaufanie środowiska finansowego i powoduje zwiększenie bazy potencjalnych inwestorów oraz dokonania racjonalnej wyceny emisji i wreszcie weryfikacji dokonanej przez organizatora. Jest tez w pewnym sensie narzędziem promocji i zwiększenia wiarygodności emitenta. Uzyskana ocena ma wpływ na maksymalna wielkość udzielonego kredytu oraz jego oprocentowanie.
Agencja ratingowa lub credit ratingowa to firma doradztwa inwestycyjnego przeprowadzająca jakościową klasyfikację dłużnych papierów wartościowych oraz innych zobowiązań ze względu na
Informacje: informacja stała się towarem, zdarza się, że informacje są tyle warte ile cała firma. Ochrona tajemnicy handlowej i bankowej jest równie ważna jak inwestowanie, czy zarządzanie. Stała się obiektem ataku konkurencji.
4 podst. Funkcje informacji:
element oceny działalności przedsiębiorstwa przez właścicieli/ akcjonariuszy. Rozproszenie akcji powoduje konieczność informowania akcjonariuszy o zmianach w sytuacji spółki. Przede wszystkim są to sprawozdania z działalności spółki dla walnego zgromadzenia akcjonariuszy.
Infor5macje przekazywane przez zarządy spółek umożliwiają sprawowanie kontroli przez wyspecjalizowane agendy rządowe. Państwo oddziałuje w różnym stopniu na procesy gospodarcze i odpo. przepisy precyzują metody sporządzania sprawozdań dla akcjonariuszy i odp. Agend rządowych.
Informacja finasowa jest nbiezbędna w procesie podejmowania decyzji w transakcjach na rynku papierów wartościowych. Rynek papierów wartościowych stanowi niezbędny element funkcjonowania gospodarek rynkowych.
Źródła informacji:
KRS - w rej. handl. Znajdują się podstawowe inform. o każdej zarejestrowanej spółce prawa handlowego. Są następujące grupy:
rejestr przedsiębiorstw
rejestr stowarzyszeń (fundacje)
rejestr dłużników niewypłacalnych.
Dane wpisane do rejestru muszą być aktualne i prawdziwe.
Ad. A. Osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, spółki (jawne, partnerskie, komandytowe, sp. z o. o., akcyjne, p.państwowe)
KRS dzielimy na 6 działów:
1. wysokość kapitału zakładowego, liczba i wartość nominalnych akcji wys kapitału docelowego, ilość akcji uprzywilejowanych, m-ce gdzie będą podawane ogłoszenia spółki, organ założycielski.
2. organ uprawniony do reprezentowania spółki (zarząd, rada nadzorcza)i nazwiska reprezentujących. Dane prokurentów i zakres prokury, wzmianki o zawieszeniu członków zarządu, prokurentów.
3. dot. Zakresu działalności PKD, przebieg działalności wg polskiej klasyfikacji . potwierdzenia finansowego, podział zysków i strat.
4. zaległości podatkowe i celne objęte egzekucją. Należności wobec ZUS objęte egzekucją. Inne wierzytelności i wierzyciele. Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości, powołanie i odwołanie kuratora.
5. otwarcie, zakończenie likwidacji, ustanowienie zarządu komisarycznego, decyzje o rozwiązaniu lub połączeniu spółki, otwarcie postępowania układowego.
Instytucje dostarczające informacji ekonomicznych w Polsce:
Krajowa Izba Gospodarcza
Instytut Koniunkutr i Cen Handlu Zagranicznego
Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych S.A
Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego.
Banki, Polska Fundacja Promocji i Rozwoju Małych i średnich przedsiębiorstw.
Inne źródła informacji:
- specjalistyczna prasa fachowa,
USA „wall Street Journal, Business Week, Barron's, Forbes, Fortune”
GB „Financial Times, The Economist”
RFN „Handelsblatt, Frankfurter Allgemeine, Wirtschaftswoche”
Francja „Les Echos, Le Novelle Economiste, L'Expansion”
Japonia „Business Japan, Oriental Economist”
Polska, Rzepa, Puls, biz, Pr i Gosp.
- sprawozdania publikowane przez firmy (roczne, pół)
- informacje bankowe: w ramach wzajemnych porozumień banki przekazują sobie informacje o sytuacji finansowej firm.
- wyspecjalizowane agencje informacyjne, np. ag. Ratingowe. Polska: styczeń 1997 r, Środkowoeuropejskie Centrum Ratingu i Analiz S.A. (udziału: 17 instytucji finansowych)
- wywaidownie handlowe.
EKSPORT:
Zerowy udział w eksporcie jest przyczyną problemów wielu krajów (Afganistan). Kraje takie maja wysokie bezrobocie, niską produkcję, biedę.
Z badań wynika, ze największą relację eksportu do PKB osiągają kraje rozwinięte o stosunkowo niewielkiej liczbie ludności. Jednocześnie w krajach o bardzo dużych rynkach zbytu (kraje rozwinięte i rozwijające się) relacja ta jest niższa, a mimo to np. USA mogły by zrezygnować z eksportu i tez by się utrzymały - przyczyny:
większe znaczenie dla rynków zagra. Dla producentów z krajów małych niż dużych;
często mniejsze uzależnienie kraju od zagranicznych dostaw surowców i żywności.
Inne ważne czynniki:
poziom rozwoju gospodarczego
strategia rozwoju
wielkość zasobów naturalnych
położenie geograficzne
często przyczyny historyczne
Jakie czynniki wpływają na ryzyko kursowe:
obowiązujący system kursów
następujące zmiany parytetu w czasie
rodzaj działań zw. z zakupami i sprzedażą towarów na rynku krajowym i zagranicznym.
O poziomie cen określonym przez czynniki zewnętrzne decydują podmioty, których transakcje podlegają wpływowi zmian kursu walut.
Przedsiębiorstwo eksportujące jest narażone na bezpośrednie ryzyko zmiany kursu gdy roszczenia płatnicze za eksport towarów lub usług nie zostały zidentyfikowane w mocnej walucie np. USD, Euro.
O ile wierzytelności i zobowiązania zaciągnięte zostaną wzajemnie w walucie kontraktu to w przypadku konkurencji, terminów i kwot możliwa jest kompensata tak, że ryzyko zmiany kursu wymiany nie istnieje. We wszystkich pozostałych przypadkach podmioty są zwykle bezpośrednio dotknięte ryzykiem kursowym (dłużnicy i wierzyciele).
Wskaźniki stosowane w zarządzaniu ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwach eksportowych:
intensywność majątku = majątek trwały łącznego majątku.
Stopień zadłużenia = kapitał obcy.
Pokrycie majątku. Rentowność kapitału własnego. Rentowność obrotu. Szybkość obrotu kapitału.
Sposoby ograniczenia ryzyka: finansowania działalności eksportera:
outsorcing, sprzedanie kapitałowo inwestycyjnej części przedsiębiorstwa
przejście na leasing drogich urządzeń produkcyjnych, środków transportu, itp.
dostawy „ just in time” tzn dostawy bez magazynowania.
„Sale and lease back” - popularny w Polsce; sprzedanie określonej maszyny lub urządzenia wykazywanego w bilansie przedsiębiorstwa, które następnie wydzierżawia je temu przedsiębiorstwu do dalszego użytkowania.
Oficjalne wspieranie eksportu:
Ryzyko handlowe (można ubezpieczyć):
całkowita lub częściowa utrata należności kredytowych, w przypadku nie zapłacenia rachunku przez dłużnika,
jednostronne, nie spowodowane błędem eksportera działanie importera zmierzające do uwolnienia się od odpowiedzialności,
niezapłacenie przez kupującego we właściwym czasie depozytu w walucie krajowej, co uniemożliwia wykonanie kontraktu.
Ryzyko niehandlowe:
polityczne
katastrofalne
Działania zw. Z ubezp. należności eksportowych:
obiektywne zbadanie partnera handlowego i bieżący monitoring jego wiarygodności,
ograniczenie skali start z tytułu utraconej wierzytelności ,
wypłacenie odszkodowania
Subwencje: pomoc materialna pochodząca od państwa oferowana bezpośrednio lub pośrednio ale zmierzająca do zwiększenia wolumenu eksportu. Oficjalnie są zabronione. W kodeksie subsydiów wylicza się następujące indywidualne korzyści.:
bezpośrednia dotacja dla firmy lub gałęzi przemysłu ukierunkowana na zwiększenie eksportu,
zaoferowanie przez państwo wyjątkowo korzystnych kursów wymiany walut uzyskanych przez firmę za wyeksportowane towary lub usługi,
postawienie do dyspozycji eksportera środków transportu po cenach nie osiągalnych nawet w handlu wewnętrznym,
udostępnienie eksporterwi przez agendy rządowe podzespołów, części i półfabrykatów wytwarzanych w kraju lub importowanych po niskich cenach,
zwolnienie eksportera z podatków bezpośrednich lub zaproponowanie stawek preferencyjnych,
znaczne ulgi w podatkach pośrednich,
zwolnienie eksportera z podatków pośrednich zapłaconych przez kooperanta we wcześniejszej fazie produkcji,
zwolnienie z cła za importowane towary do produkcji eksportowej,
udzielanie kredytów o preferencyjnym oprocentowaniu na potrzeby eksportu,
udzielenie preferencyjnych stawek ubezpieczeniowych od ryzyka eksportowego.
Oficjalne wspieranie eksportu za granicą: w krajach najbogatszych:
1 grupa
pełen zakres ubezpieczeń i gwarancji
szereg opcji dodatkowych np. ubezp. Od ryzyka kursowego, pełen zakres finansowania z uczestnictwem w tanim kredytowaniu typu pomocowego włącznie.
2 grupa:
pełne pokrycie ubezpieczenia ryzyk,
kredyty pomocowe,
3 grupa:
tylko ubezp. Od ryzyka politycznego w kredytowaniu krótkookresowym,
lub od ryzyka handlowego i nie handlowego w kredytach średnio i długookresowych.
W większości krajów OECD działają obok instytucji oficjalnego ubezpieczenia i udzielania gwarancji eksportowych instytucje zajmujące się finansowaniem eksportu:
Francja: Francuski Bank Handlu Zagranicznego BFCE, Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych COFACE.
Niemcy: Konsorcjum HERMES.
Kiedy i jak wspiera się eksport:
Gwarancje eksportowe na pokrycie ryzyka kredytowego po dostawie towaru lub wykonaniu usługi wobec zagranicznej firmy prywatnej,
Poręczenie eksp. Na pokrycie ryzyka kredytowego po wykonaniu dostaw wobec zagranicznych agend rządowych.
Gwarancje eksportowe są udzielane jako:
jednorazowe gwarancje na określone wierzytelności z jednego kontraktu,
gwarancje rewolwingowe dla wielu wierzytelności
gwarancje ryczałtowe.
Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa może odbywać się przy pomocy wskaźników, czyli tzw. analizy wskaźnikowej:
wskaźnik bieżącej płynności: relacja majątku obrotowego do zobowiązań krótkoterminowych,
wskaźnik rentowności: ostateczny cel działalności gospodarczej to osiąganie zysku. Zależnie od potrzeb rentowność może być mierzona przez odniesienie dochodów firmy do: wielkości sprzedaży, wielkości aktywów oraz do kapitału według księgowej lub rynkowej ceny akcji. Wskaźniki rentowności
wskaźnik rentowności sprzedaży: oblicza się odnosząc różne kategorie zysku do wartości przychodów ze sprzedaży.
Wskaźnik rentowności kapitału, porównanie poziomu tego składnika ze wskaźnikami osiąganymi przez konkurencję.
wskaźniki rentowności majątku informuje o zdolności spółki do generowania zysku posiadanego majątku. Wskaźnik rentowności aktywów i rotacji aktywów.
Metody analizy i konstrukcje wskaźników stosowane w warunkach gospodarki rynkowej:
model siedmiu obszarów analizy: firmy stosują pewien określony zestaw wskaźników, na wybór wskaźników wpływają zróżnicowane potrzeby analityczne i kryteria oceny oraz przyzwyczajenia kierujących spółkami. 7 obszarów analizy to: 1.Zwrot zainwestowanego kapitału, 2.obrót kapitału, 3.finansowe środki wspomagające, 4.Płynność krótkoterminowa, 5.sytuacja pieniężna, 6.rotacja środków obrotowych, 7.realizacja należności.
metoda sześciu wskaźników: 1. Aktywa obrotowe - zapasy, test płynności.
2. aktywa obrotowe, wsk. Płynności bieżącej.
3. udziały właścicieli lub akcje, wsk wypłacalności długoterminowej.
4. sprzedaż: zapasy charakteryzuje bieżący obrót kapitału.
5. sprzedaż: aktywa ogółem, charakteryzuje długoterminowy obrót kapitału.
6. zysk operacyjny netto: aktywa ogółem, charakteryzuje zwrotność zainwestowanego kapitału.
model pięciu grup wskaźników:
1. wskaźniki płynności (zdolność do pokrycia zob. Krótkoterminowych).
2. wskaźniki wspomagania (mierzące rozmiar środków którymi firma była finansowana przez zobowiązania)
3. wskaźniki efektywności (mierz. Efektywność wykorzystania przez firmę swych zasobów)
4. obrót aktywów ogółem (mierzy ogólną efektywność aktywów)
5. wskaźnik rentowności (pozwala skwantyfikować ogólna efektywność zarządzania
Rodzaje ryzyka z książki:
ryzyko gospodarcze
ryzyko kontraktowe i siły wyższej
+ ryzyko transakcyjne związane z realizacją kontraktu eksportowego i importowego,
ryzyko transportowe
ryzyko związane z wyborem zagranicznego ogniwa sprzedaży,
ryzyko związane z ceną
+ ryzyko ustalenia zbyt niskiej lub zbyt wysokiej ceny
+ ryzyko cenowe zw. z terminem wykonania zobowiązania,
+ ryzyko ceny kredytowej
ryzyko występujące w transakcjach kooperacyjnych, licencyjnych i kompensacyjnych,
ryzyko w systemie płatności
ryzyko walutowe
+ r. kredytowe
+ r. polityczne obejmujące ryzyko kraju i ryzyko transferu
+ r. finansowe
+ r. operacyjne
ryzyko inwestycji finansowej
ryzyko ubezpieczeniowe.
Ubezpieczenie należności eksportowych w Polsce: KUKE S.A. 1991 powst. Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. w W-ie. Ubezp. Od start z tyt. Nie otrzymania należności od kontrahenta zagranicz.