REWOLUCJA BURŻUAZYJNA WE FRANCJI, 1789 *

*Dlaczego feudalna struktura państwa była w sprzeczności z narastającymi stosunkami kapitalistycznymi ?.................................................................................................................................

*W jaki sposób na przemiany polityczne i społeczne we Francji oddziaływały hasła filozofii oświecenia ?.............................................................................................................................................

*Które grupy społeczne zachowywały się konserwatywnie, które zaś dążyły do zmian w duchu liberalizmu ? ...........................................................................................................................................

Zgromadzenie Notabli (szlachta i kler) odrzuciło projekt reform (opodatkowania stanu I i II) ;

*Król Ludwik XVI aby zapełnić skarb królewski musiał zwołać Stany Generalne, by te uchwaliły nowe podatki. Dlaczego skarb królewski opustoszał ? (1763, 1776, Wersal).

*Jaki wpływ na wzrost radykalnych tendencji miała publikacja E. Sieyes „Co to jest stan trzeci ” ?

2. Osłabienie absolutyzmu królewskiego, 1789

*Czy król zgodził się na podwojenie liczby deputowanych stanu trzeciego ? Jakie skutki miała decyzja króla ? ........................................................................................................................................................

a) zwołanie Stanów Generalnych (5 V) do Wersalu i ogłoszenie się przez stan trzeci Zgromadzeniem Narodowym (17 VI),a następnie Konstytuantą (9 VII);La Fayette na czele Gwardii Narod.,11 VII ; Plotka jakoby miano odwołać ministra skarbu Neckera, a wojska z Wersalu uderzą na Paryż zaogniły sytuację.

b) zdobycie (wieść planach bombardowania Paryża) Bastylii przez sankiulotów Grakhusa Babeufa („ludzie bez spodni”, w 1796 r. Sprzysiężenie Równych przeciwko Dyrektoriatowi) 14 VII i poparcie ze strony Ludwika XVI ludu paryskiego (symbolem 3-kolorowa kokarda),

*Dlaczego król stanął po stronie rewolucji ? Co oznaczają barwy na kokardzie francuskiej ? ...............

c)”wielka trwoga” (antyfeudalne i antyklerykalne bunty) na prowincji i próba jej pacyfikacji przez Konstytuantę: zniesienie przywilejów stanowych, 5 VIII (sądy powszechne dla wszystkich obywateli z ławą przysięgłych, zniesienie szlacheckich przywilejów podatkowych i ciężarów osobistych chłopów, nie dotyczyło to ziemi, którą uprawiali; podział kraju na 83 departamenty, te na dystrykty, dalej kantony, gminy miejskie i wiejskie); Deklaracja Praw człowieka i Obywatela 26 VIII (La Fayette): „wolność, równość, braterstwo” :

*Kogo określono mianem suwerena w państwie ? Jakie prawa uzyskała jednostka ludzka ? Co oznaczało pojęcie prawa naturalne ? Które fragmenty zapowiadały stosunki kapitalist. we Francji ?

„Źródło wszelkiej władzy zasadniczo tkwi w narodzie. Żadne ciało, żadna jednostka nie może sprawować władzy, która by wyraźnie od narodu nie pochodziła.”

d) marsz kobiet na Wersal i sprowadzenie króla do Paryża.

3.Osłabienie kościoła - Konstytucja Cywilna Kleru, 1790

Wybieralność duchownych, którzy złożą przysięgę wierności konstytucji; dobra kościelne przejęte przez Naród, likwidacja klasztorów; prawo państwa do ingerencji w stosunki wewnętrzne kościoła z wyjątkiem wiary; rezygnacja z dziesięcin - pensje dla duchowieństwa, podział diecezjalny

dostosowany do administracyjnego.

4. Francja monarchią konstytucyjną, 1991

a) nieudana ucieczka Ludwika XVI i Marii Antoniny do Belgii 21 VI - kompromitacja monarchy ;

*Dlaczego król uciekał właśnie do Belgii ? W jaki sposób zatrzymano monarchę?

*Jakie znaczenie miało rozbicie przez Gwardię Narodową buntu ludu paryskiego?

*Jaki wpływ próba ucieczki króla z Francji miała dla ogłoszenia konstytucji ?

b) KONSTYTUCJA 3 IX (pomysł Mirabeau)

* Czy Zgromadzenie Prawodawcze (1 X, 745 deputowanych na 2 lata) to jedno, czy dwuizbowy parlament ? Czy utrzymano cenzus majątkowy ? .....................................................................................

* Czy król, który stanowił władzę wykonawczą z prawem mianowania ministrów miał inicjatywę ustawodawczą? ........................................................................................................................................

Król posiadał prawo weta zawieszającego, ale jedynie do czasu ponownego głosowania przez Zgromadzenie Prawodawcze, które mogło weto odrzucić.

* Wyjaśnij pojęcia „legislatywa”, i „egzekutywa”

5. Konflikt z Austrią (od 20 IV wojna pałacom, pokój chatom) i przejęcie władzy przez jakobinów, 1792 (żyrondyści forsują ustawę Ojczyzna w niebezpieczeństwie, VII).

*Jaki był stosunek poszczególnych klubów Legislatywy do wojny z Habsburgami?

*W jaki sposób taki, a nie inny stosunek do wojny zaważył na przewadze tego, a nie innego stronnictwa ? ...........................................................................................................................................

* Jaki wpływ sytuacja na froncie wywarła na radykalizm poczynań władz rewolucyjnych ? (Valmy)

a) rozruchy 10 VIII (Komuna Paryża) i aresztowanie króla (w Pałacu Tuilieries, to tzw. II rewolucja), władza w rękach Tymczasowej Rady Wykonawczej, likwidacja Zgromadzenia Prawodawczego na rzecz Konwentu Narodowego z przewagą jakobinów;

b) zniesienie monarchii i początek republiki 22 IX (początek nowej ery, rok I!)

Górale („wściekli”) klasy średnie - burżuazja arystokracja

Jacques Roux)

Herbertyści Jakub Rene Hebert

Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji Towarz. Przyjac. Praw Człow. B Stowarz. Roku 1789

JAKOBINI KORDELIERZY ŻYRONDYŚCI A SALON FRANCUSKI

Maksymilian Robespierre Danton , Marat Brissot G La Fayette, Mirabeau poza parlamentem !

N

O

Z G R O M A D Z E N I E P R A W P D A W C Z E 1 7 9 1

K O N W E N T N A R O D O W Y 1 7 9 2

6. Rządy jakobinów, 1793

a) ścięcie króla Ludwika XVI 21 I (Umieram niewinnie, przebaczam mym wrogom), a następnie królowej Marii Antoniny (powstanie I koalicji antyfrancuskiej: Austria, Prusy, Rosja (nie dążyła do wojny), Anglia, Hiszpania (San Domingo francuskie- Bazylea 1795), Holandia (Republika Batawska od pokoju w Hadze 1795 r.)

b) samosąd na 1400 domniemanych zdrajcach, księżach i więźniach ;

c) antyfrancuska koalicja (Rosja, Prusy, Anglia, Austria, Hiszpania, Holandia i inne) ;

d) masakra 200 tysięcy chłopów w Wandei przeciwników rewolucji ;

e) zamach Charlotte Corday na Jean - Paul Marata, którego zamordowała w wannie (VII) ;

f) czystka w Konwencie - ścięcie na gilotynie (od wynalazcy dr. Gillotion) Brissot 31 X ;

Żyrondyści na początku wchodzili w skład Towarzystwa Przyjaciół Konstytucji, ale później opowiedzieli się za monarchią konstytucyjną i byli prześladowani przez Robespierra.

g) ustępstwa Robespierra i Dantona wobec sankiulotów i „wściekłych” - nowa jakobińska konstytucja 24 VI 1793 :

-prawo oporu wobec rządu, jeżeli ten nie będzie przestrzegał prawa;

-prawo do pracy i opieki społecznej, wykształcenia, do równości wszystkich obywateli;

-utworzenie Komitetu Ocalenia Publicznego na czele z Dantonem;

władza ustawod.: 1-izbowe Ciało Ustawodawcze z roczną kadencją i czynnym prawem wyb. od 21 lat

władza wykonawcza: Rada Wykonawcza złożona z 24 członków (faktycznie KON);

władza sądownicza: Trybunał Rewolucyjny związany z Komitetem Ocalenia Publicznego nadzorowany przez Komitet Bezpieczeństwa Publicznego (do walki z kontewolucją);

* Czy konstytucja jakobińska weszła w życie ? Jakie znaczenie te i inne reformy jakobińskie miały dla późniejszego prawodawstwa ? ..................................................................................................................

h) święto ROZUMU (XI) w Notre Dame jako przejaw skrajności w realizacji haseł oświecenia

(naga kobieta, jedynie w czapce frygijskiej na ołtarzu- symbol najwyższej istoty - ROZUMU !) ;

7. Upadek rządów Robespierra, 1794

a) odsunięcie przez jakobinów i skazanie na śmierć Dantona 5 IV, KOP pod kontrolą Robespierra !

Kordelierzy byli rozbici na frakcję burżuazyjną i na republikańską. Przewagę zdobyli ci pierwsi i to kosztowało Dantona życie ;

* Jakie znaczenie dla układu sił w Konwencie miało skazanie Brissot a a następnie Dantona ?

b) decyzja Konwentu o rozdziale kościoła od państwa, bezpłatnym nauczaniu, o nienaruszalności własności prywatnej, której ochronę gwarantowało państwo !

c) przewrót 9 thermidora (27 VII) - odsunięcie od władzy jakobinów;

d) ścięcie Robespierra 28 VII (Próbował zabić się sam, ale jedynie zranił się w szczękę. Zgubiła go ustawa, którą usiłował przeforsować, o pozbawieniu sądzonych obrońcy);

* Jakie siły polityczne i dlaczego zorganizowały przewrót ?!

* Dlaczego Joseph Fouche i Paul Barras, wspólnicy Robespierra mogli teraz stanąć na czele nowych władz ?! ..................................................................................................................................................

8. Rządy Dyrektoriatu, 1795

- nowa konstytucja (IX) i powołanie 2 - izbowego parlamentu (Rada Starszych i Rada Pięciuset) i Dyrektoriatu 5 - osobowego jako władzy wykonawczej.

Ludwik XVI-nieszczęsny król Francji (...) uchodzić chciał za władcę absolutnego. Musiałby okazać się silnym i bezwzględnym despotą, a o cechy takie było u niego trudno.”Co więcej despota powinien być na tyle wspaniałomyślny, by dopuścić do niewielkiego dla pozoru ograniczenia swojej władzy. Tej mieszaniny siły i finezji królowi (...) brakowało. Ludwik XVI był pełen dobrych intencji młodym człowiekiem, który chciał być lubiany. Miał proste upodobania i nie lubił zbytnio błyszczącego kręgu dworskiego życia. Raczej nieśmiały, gruby i niezbyt ruchliwy, cenił sobie niewinne przyjemności jedzenia, polowania czy majsterkowania we własnym warsztacie. Radziłby sobie dobrze (...) na jakimś skromnym stanowisku. Sprawy rządu i administracji nudziły go. Brakowało mu siły charakteru, by przeciwstawić się ciągłym naciskom, intrygom i wpływowi otaczających go osób. Nie wykazywał osobistej inicjatywy.

Maksymilian Robespierre - prawnik z Arras, stał się uosobieniem rewolucyjnego rządu. Miał niewiele ponad 30 lat, był niski (około 160 cm) o szczupłej, bladej twarzy i ochrypłym głosie. Zawsze gustownie się ubierał, miał wybredny smak, zachowywał się w sposób powściągliwy. Był kowalem, mieszkał w skromnym miasteczku, prowadził skromne życie towarzyskie i miał tylko kilku przyjaciół. Nie był demagogiem i w niczym nie przypominał sankiulota, ale cieszył się powszechnym zaufaniem, gdyż był nieprzekupny. Dzięki wierności zasadom i ciągłemu głoszeniu chwały prostego człowieka zdobył sobie opinię gorliwego rewolucjonisty i ludowego bohatera (...). Był najważniejszym rzecznikiem Komitetu w zgromadzeniu i klubie jakobinów, a w jego prawość i poświęcenie nigdy nie wątpiono: On zajdzie daleko - prorokował Mirabeau - wierzy w to ci mówi.

Historia Świata, red. Edmond Wright, Warszawa 1992, s. 298,318-

Przyczyny: a) polityczne ................................................................................................................................

b) ekonomiczne (* Dlaczego skarb królewski był pusty ? 1763, 1776, Wersal, Maria Antonina)

…………………………………………………………………………………………………..

c) społeczne (*Które grupy społ. i dlaczego dążyły do zmian? W jakim sensie E.Sieyes przez pub-

likację „Co to jest stan trzeci” przyczynił się do zaognienia sytuacji ? ............................................

............................................................................................................................................................

Okres monarchii * Dlaczego zwołanie przez Ludwika XVI Stanów Generalnych nie uspokoiło napięcia ?

parlamentarnej ....................................................................................................................................................

*Czy król ustąpił ? ..............................* Dlaczego okazało się to niewystarczające i zmusiło

stan III do ogłoszenia się Zgrom. Narodowym a następnie Konstytuantą ? ..............................

*Na czym polega znaczenie zdobycia przez sankiulotów (Grakhus Babeuf) Bastylii 14 VII ?

.....................................................................................................................................................

*Co oznaczają trzy kolory w barwach narodowych Francji ? ...................................................

*Dlaczego Konstytuanta została zmuszona do ustępstw? Na czym one polegały ? ................

5 VIII ................................... i 26 VIII 1789 r. .......................................................................

*Jakie prawa naturalne przyznała ludowi Deklaracja ? ..........................................................

*Co to znaczy, że są to prawa naturalne ? ..............................................................................

*Komu przyznano władzę suwerenną w państwie ? ..............................................................

*Na czym polegała reforma administracji (...............................), podatków (..........................)

i sądownictwa (...........................) ?

*Jakie zmiany w 1790 wprowadzała Konstytucja Cywilna Kleru ? .........................................

....................................................................................................................................................

*Dlaczego król próbował uciec do Belgii ? ..............................................................................

Okres monarchii *W jakim sensie Konstytucja 3 IX 1791 r. miała być dla władcy karą ? ................................

konstytucyjnej *Jakie instytucje stanowiły Legislatywę (...........................) a jakie Egzekutywę (..................)?

Towarzystwo Przyjaciół Tow.Przyj.Praw Żyrondyści BA Stowarz. Roku 1789

Konstytucji- jakobini Człow.-kordelierzy J. Brissot GN La Fayette

M. Robespierre G.Danton O

.................................. .............................. ................. ................................

*Interesy których grup reprezentowały kluby Legislatywy ? Jaki był ich stosunek do wojny z

Austrią Habsburgów ? Czyje racje zwyciężyły ? ......................................................................

*Których ugrupowań zabrakło w nowym parlamencie Konwencie Narodowym? .................

Okres republiki *Jakie były przyczyny ogłoszenia republiki 22 IX 1792 r. i ścięcia króla w I 1793? ..............

*Czy armii republikańskiej udało się zwyciężyć pod Valmy ? .................................................

*Kto stanął na czele Komitetu Ocalenia Publicznego ? ............................................................

*Co oznaczało ścięcie Brissot 31 X 1793 r. ? ...........................................................................

*Czym charakteryzowała się dyktatura jakobinów i przeciwko komu była wymierzona ?

....................................................................................................................................................

*W jakim sensie powstanie w Wandei kompromituje rządy jakobińskie ? ..............................

*Dlaczego Trybunał Rewolucyjny skazał na śmierć Dantona i jakie to miało znaczenie ?

....................................................................................................................................................

*Jakie siły polityczne i dlaczego dokonały przewrotu 9 thermidora (27 VII) 1794 r. i ścięcia

Robespierre'a ? .........................................................................................................................

*Jakie nowe instytucje władzy ustawodawczej (......................... i ...........................) i wykonaw.

(5 osobowy .......................... w składzie min.: ............... i .................) wprowadzała Konstytucja

w 1795 r. ?

*Na czym polegają kontrowersje wokół osób zasiadających w nowym rządzie francuskim ?

Znaczenia rewolucji:

-dla przemian ustrojowych : ......................................................................................................................................

-dla przemian społecznych: .......................................................................................................................................

W jakim sensie rewolucja odzwierciedla ideały epoki oświecenia ? ........................................................................

XVIII wiek - zestaw zadań z tekstami źródłowymi, Anna Wosik, Hisoria XVIII w. „Żak”

Art.1 Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi z punktu widzenia prawa. Różnice społeczne mogą
się opierać tylko na użyteczności wobec społeczeństwa.

Art.2 celem każdej organizacji politycznej jest utrzymanie naturalnych i nie przedawnionych praw człowieka. Tymi prawami są: wolność, własność, bezpieczeństwo i opór przeciwko uciskowi.

Art.3 Źródło wszelkiego zwierzchnictwa spoczywa całkowicie w Narodzie. Żadne ciało, żadna jednostka nie może wykonywać władzy, która nie pochodziłaby wyraźnie do Narodu.

Art.4 Wolność polega na czynieniu tego wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu. W ten sposób nie ma innych granic dla używania praw naturalnych człowieka jak te, które zapewniają używanie tychże praw innym członkom społeczeństwa. te granice może określić tylko ustawa.

Art 5 Ustawa może zabraniać tylko takiego postępowania, które jest szkodliwe dla społeczeństwa.
Nie można zabronić tego, czego nie zabrania ustawa i nikt nie może być zmuszany do czynienia tego, czego nie nakazuje ustawa.

Art6 Ustawa jest wyrazem woli powszechnej. Wszyscy obywatele mają prawo brać udział w jej tworzeniu bądź osobiście, bądź przez swoich przedstawicieli. Powinna ona być jednakowa dla wszystkich, zarówno gdy broni, jak wówczas, gdy każe. Wszyscy obywatele są równi wobec prawa
i mają równy dostęp do wszystkich godności, stanowisk i funkcji publicznych, zależnie od ich zdolności
i z zachowaniem takich tylko różnic, które wynikają z ich cnoty i talentu.

Art 10 Nikt nie może być niepokojony z powodu swoich przekonań, również i religijnych, byle ich manifestowanie nie zakłócało porządku publicznego ustanowionego przez prawo.

Art 11 Swoboda wyznania, myśli poglądów jest jednym z najcenniejszych praw człowieka. Każdy obywatel ma więc wolność słowa, pisma i druku i odpowiada tylko za nadużycie tej wolności
w wypadkach określonych przez ustawę.

Art. 12 Zabezpieczenie praw człowieka i obywatela stwarza konieczność istnienia publicznej siły zbrojnej. Ta siła jest więc ustanowiona w interesie ogółu, a nie szczególnej wygody tych, którym została powierzona.

Art. 13 Dla utrzymania publicznej siły zbrojnej oraz dla pokrycia wydatków administracji niezbędny jest ogólny podatek; obowiązek jego uiszczania winien być rozłożony na obywateli stosownie do ich możliwości.

Art. 14 Wszyscy obywatele mają prawo: stwierdzić osobiście lub przez swoich przedstawicieli konieczność podatku publicznego, wyrazić nań zgodę w sposób niczym nieskrępowany, czuwać nad jego zużyciem, ustalić jego wysokość, podstawę wymiaru, sposób jego ściągania oraz czas trwania.

Art. 15 Społeczeństwo ma prawo żądać od każdego urzędnika publicznego sprawozdania z jego działalności.

Art. 16 Społeczeństwo, w którym nie ma należytej gwarancji praw ani określonego z góry podziału władz, nie ma należytej gwarancji praw ani określonego z góry podziału władz, nie ma ustroju konstytucyjnego.

Art 17 Własność jest prawem świętym i nietykalnym. Nikt nie może być go pozbawionym, z wyjątkiem wypadku, gdy tego wymaga w sposób oczywisty konieczność publiczna uznana przez prawo, wszelako pod warunkiem słusznego i z góry wypłaconego odszkodowania. .....................................................................26 VIII 1789

Art 1 celem społeczeństwa jest szczęście ogółu. Rząd jest ustanowiony w celu zapewnienia człowiekowi używania jego naturalnych i nieprzedawnionych praw.

Art. 2 Tymi prawami są: równość, wolność, bezpieczeństwo, własność.

Art.3 Wszyscy ludzie są równi z samej natury i wobec prawa.

Art 16 Prawo własności przysługuje każdemu obywatelowi jest prawem używania i dowolnego dysponowania swoim majątkiem, swoimi dochodami, owocami swej pracy i przedsiębiorczości.

Art. 21 Pomoc publiczna jest świętym obowiązkiem. Społeczeństwo winno zapewnić utrzymanie nieszczęśliwym obywatelom, bądź to przez dostarczenie pracy, bądź też przez zagwarantowanie środków do życia tym, którzy nie są w stanie pracować.

Art. 22 Oświata jest potrzebą wszystkich. Społeczeństwo winno popierać z całej mocy rozwój oświecenia publicznego i dać wykształcenie wszystkim obywatelom.

Art. 33 Opór przeciwko uciskowi wynika z innych praw człowieka.

Art. 34 Całe społeczeństwo doznaje ucisku, gdy jeden z jego członków jest uciskany. Każdy
z członków społeczeństwa doznaje ucisku, gdy całe społeczeństwo jest uciskane.

Art. 35 Gdy rząd gwałci prawa ludu, powstanie jest dla ludu i dla każdej cząstki ludu najświętszym prawem a zarazem najpilniejszym obowiązkiem. Deklaracja Praw Człowieka 1793

/pytania- t.formy ustrojowe/

Konstytucja francuska 3 IX 1791

Nie masz już odtąd żadnej szlachty, żadnej godności parów, ani dziedzicznych odznaczeń (...)

O władzach publicznych

Naród będąc jedynym źródłem władzy, może ją sprawować tylko przez swoich przedstawicieli (...). Przedstawicielami są ciało prawodawcze i król.

Władza prawodawcza należy do Zgromadzenia Narodowego złożonego z przedstawicieli wybieranych swobodnie przez lud (...).

Ustanawia się monarchię (konstytucyjną) w której władza wykonawcza należy do króla, który sprawuje ją przez ministrów i innych odpowiedzialnych za nią urzędników (...).

Zgromadzenie Narodowe Prawodawcze

Zgromadzenie Prawodawcze tworzące ciało prawodawcze jest nieustające i składa się tylko z jednej Izby.

Wybór elektorów

Aby być obywatelem czynnym trzeba urodzić się lub zostać Francuzem, mieć ukończone 25 lat, mieszkać w mieście lub kantonie przez ustalony prawem okres czasu, opłacać w jakimkolwiek miejscu w obrębie państwa podatek bezpośredni, równający się co najmniej sumie zarobku trzech dni pracy i przedłożyć pokwitowanie uiszczonego podatku , nie być w służbie najemnej, należy ponadto być zapisanym w zarządzie miejskim okręgu swego zamieszkania i na gwardii narodowej, mieć złożoną przysięgę obywatelską.

O władzy królewskiej i królu

Władza królewska jest niepodzielna i jest przekazywana dziedzicznie rodowi panującemu w linii męskiej według pierwszeństwa z wykluczeniem raz na zawsze kobiet i ich potomstwa.

O miastach

Wybór i odwoływanie ministrów zależy jedynie od króla.

Najwyższa władza wykonawcza pozostaje wyłącznie w ręku króla. Król jest najwyższą instancją ogólnej administracji królestwa, jemu jest powierzona troska o utrzymanie porządku i spokoju publicznego. Król jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych lądowych i morskich. Królowi powierzona jest troska o bezpieczeństwo granic królestwa, o utrzymanie jego praw i posiadłości. Król mianuje ambasadorów i innych urzędników biorących udział w pertraktacjach politycznych (...). Do króla należy zawieranie i podpisywanie z wszystkimi obcymi mocarstwami wszelkich układów pokojowych, sojuszniczych i handlowych (...)

O sprawowaniu władzy sądowniczej

Władza sądownicza nie może być w żadnym wypadku sprawowana ani przez ciało prawodawcze, ani przez króla (...).

/pytania t.lumen/

5 II 2006 ********rp2lorz****************************************************************o.1789*******

---