Inżynier elektronik

Kod klasyfikacji: 214401

Rozdział klasyfikacji: Przemysł wydobywczy, ciężki, elektryka i elektronika

Klasa klasyfikacji: Elektronika

Zadania i czynności

Podstawowym celem pracy inżyniera elektronika jest utrzymanie techniki elektronicznej na odpowiednio wysokim poziomie oraz zapewnienie jej rozwoju, tak aby sprostać rosnącym potrzebom społecznym w tej dziedzinie. Z celem tym związanych jest szereg zadań do wykonania dla inżynierów elektroników, pracujących na wielu stanowiskach. Stanowiska te można w przybliżeniu podzielić na związane ze sprawowaną funkcją kierowniczą, czyli z prowadzeniem nadzoru i kontroli, prowadzeniem prac projektowych, prac naukowych i badawczych, nadzorowaniem produkcji w zakładzie produkcyjnym. Podziałowi temu można przyporządkować typowe lub bardzo zbliżone do siebie czynności, jakie wykonuje inżynier pracujący w różnych zakładach i firmach związanych z elektroniką.

Dla lepszego zrozumienia charakteru jego pracy, należy nakreślić obraz współczesnej elektroniki i kierunki jej szybkiego rozwoju. Dzieli się ona na takie tradycyjne działy jak: technologia i urządzenia elektroniczne, radiokomunikacja i telewizja, elektronika przemysłowa, oraz nowe, jak np. urządzenia komputerowe i informatyczne.

Nowym i wysoce perspektywicznym jest dział mikroelektroniki, który stanowi podstawę rozwoju nowych rozwiązań sprzętowych. Nowe technologie mikroelektroniki, oparte na półprzewodnikach, są motorem napędowym elektroniki powszechnej, obecnej we wszystkich dziedzinach techniki. Technologia elektroniczna reprezentowana jest w kraju w skromniejszym wymiarze i dotyczy głównie elementów biernych. Elementy czynne, układy scalone w postaci prototypów, powstają w dużych światowych firmach. Specjalność: urządzenia elektroniczne związana jest z projektowaniem układów i urządzeń, mających zastosowanie w wielu dziedzinach: medycynie, transporcie, energetyce i wszędzie tam, gdzie wymagane jest sterowanie i kontrola.

Zbliżonym działem jest elektronika przemysłowa. Zajmuje się ona sterowaniem procesami produkcyjnymi, pozwala wprowadzić pełną automatykę produkcji, zapewniając wyższy poziom jakościowy i ilościowy produkcji. Projektowanie i uruchamianie automatyki i robotyki elektronicznej jest obecnie jednym z ważniejszych zadań dla inżynierów elektroniki. Rola inżyniera elektronika w zakładach wyposażonych w zautomatyzowane linie produkcyjne ogranicza się do kontroli i nadzoru nad oprogramowaniem komputerów sterujących i urządzeń wykonawczych. Radiokomunikacja i telewizja jest typowym zastosowaniem elektroniki i w tej dziedzinie widać naocznie stały rozwój. Poszerza się zakres widma częstotliwościowego wykorzystywanego w radiokomunikacji, osiągając wartości kilkudziesięciu gigaherców, w zastosowaniu do radiokomunikacji satelitarnej. Elektronika mikrofalowa jest przyszłościowym kierunkiem, ze względu na „tłok” istniejący w niższych zakresach, niezależnie od innych zalet tego pasma. Telewizja w nowych rozwiązaniach dąży do standardów o podwyższonej jakości przekazu (wysokiej rozdzielczości).

Na szczególną uwagę zasługuje elektronika komputerowa, sumująca w zastosowaniach praktycznych najnowsze osiągnięcia technologiczne. Nieograniczone możliwości zastosowania techniki komputerowej czynią z niej najbardziej przyszłościową specjalność. Już w obecnym okresie nakłady finansowe na rozwój tej dziedziny wielokrotnie przewyższają pozostałe dziedziny. Obserwując nasze otoczenie zauważamy, że podobnie jak na świecie, komputery weszły do życia codziennego, są w bankach, supermarketach, hotelach i szpitalach, biurach i laboratoriach. Towarzyszy im całe elektroniczne otoczenie związane z siecią, telekomunikacją i osprzętem.

Większość stanowisk pracy inżyniera elektronika jest związana z nową techniką i jej zastosowaniem w urządzeniach elektronicznych. W zakładzie produkcyjnym inżynier elektronik w oparciu o współczesną technologię realizuje prace projektowe i kieruje produkcją nowych urządzeń. W placówkach naukowo-badawczych wykonuje zadania związane z rozwojem swojej dziedziny, badaniem i oceną urządzeń oraz nowych układów w technice i zastosowaniach praktycznych. W zakładach produkcyjnych wdraża nowe rozwiązania i kieruje pracą ekip konserwacyjnych.

Realizując te czynności, inżynier elektronik posługuje się w rożnym stopniu na poszczególnych stanowiskach pracy specjalistyczną aparaturą pomiarową, komputerem, oprogramowaniem specjalistycznym, literaturą fachową oraz wyposażeniem biurowym, takim jak: telefon, fax, poczta elektroniczna i inne.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca inżyniera elektronika odbywa się w zależności od sprawowanej funkcji i stanowiska pracy w pomieszczeniach: biurowych, laboratoryjnych, czasem - technicznych, gdzie pracują urządzenia elektroniczne. Pomieszczenia te często wyposażone są w klimatyzację, zgodnie z wymaganiami dla pomieszczeń laboratoryjnych i technicznych. Biurowe stanowiska pracy nie są związane z żadnymi zagrożeniami. Natomiast podstawowym zagrożeniem występującym na wielu stanowiskach technicznych i laboratoryjnych w pracy inżyniera to: możliwy kontakt z napięciem w zakresie do 1 kV, promieniowaniem źródeł wysokiej częstotliwości, szczególnie w pobliżu nadajników radiowych i telewizyjnych. Zagrożenia te są w praktyce w znacznym stopniu ograniczone poprzez szereg zabezpieczeń i procedur ostrzegawczych. Przestrzeganie obowiązujących w tym względzie przepisów bhp w decydujący sposób eliminuje możliwość wypadku przy pracy.

warunki społeczne

Inżynier elektronik ze względu na omówione na wstępie zadania i czynności do wykonania na stanowisku pracy, ma bardzo intensywne kontakty z otoczeniem, głównie zawodowym. Inżynier sprawujący funkcję kierowniczą ma stałe kontakty z podległymi mu pracownikami i współpracownikami. Są to kontakty za pomocą telefonu, korespondencji, poczty elektronicznej, najczęściej mają formę bezpośredniej rozmowy. Zatrudniony na stanowiskach naukowo-badawczych, konstrukcyjno- projektowych i technicznych w zakresie swojej pracy zawodowej kontaktuje się bezpośrednio ze współpracownikami, używa też telefonu, urządzeń faksowych, poczty elektronicznej. Biorąc udział w licznych konferencjach, sympozjach i pokazach spotyka się bezpośrednio z podobnymi grupami zawodowymi. Są to kontakty zewnętrzne, związane w sposób pośredni z wykonywaną pracą. Dość liczne są w tym zawodzie, szczególnie w ostatnim czasie, wyjazdy szkoleniowe i naukowe, krajowe i zagraniczne. Są one okazją do szerszych kontaktów nie tylko w tej grupie zawodowej (np. kursy i praktyki językowe).

warunki organizacyjne

Inżynier elektronik zatrudniony na większości stanowisk pracuje zazwyczaj w stałym czasie, w cyklu ośmiogodzinnym dziennym. Pewne stanowiska pracy związane bezpośrednio z eksploatacją urządzeń radiokomunikacyjnych czy telewizyjnych mogą być powiązane z koniecznością bezpośredniego nadzoru inżyniera, w ciągu całej doby, np. w poważnych sytuacjach awaryjnych. Na ogół inżynier elektronik na wielu stanowiskach pracy ma dużą swobodę decyzji w wielu sprawach zawodowych. Praca na stanowiskach naukowo-badawczych i projektowo-konstrukcyjnych pozbawiona jest rutyny i w wielu wypadkach ma charakter pracy twórczej. Na niektórych stanowiskach praca inżyniera związana jest z wdrażaniem i uruchamianiem unikatowej aparatury i urządzeń. Wymaga to dużej wiedzy, dobrej organizacji pracy, oraz współdziałania z innymi specjalistami w określonych dziedzinach. Jednocześnie na wielu stanowiskach funkcyjnych, inżynier elektronik odpowiada w dużym stopniu tak za pracę powierzonych jego pieczy pracowników, jak również za wyposażenie i aparaturę.

Wymagania psychologiczne

Jak wynika z podstawowych celów pracy, inżynier elektronik powinien zapewnić rozwój i utrzymanie wysokiego poziomu elektroniki oraz sprawować właściwy nadzór nad urządzeniami i wyposażeniem oraz podległymi mu pracownikami. W zakładach produkcyjnych, inżynier zatrudniony w działach konstrukcyjno- projektowych odpowiada za rozwój i produkcję nowego sprzętu i urządzeń. Tak zarysowane zadania wymagają określonych predyspozycji ułatwiających wykonywanie zawodu. Najważniejszymi wymaganymi cechami osobowości dla inżyniera sprawującego funkcję kierowniczą są zdolności do rozumowania logicznego, umiejętność podejmowania szybkich i trafnych decyzji. Daje to wymierne efekty w postaci dobrze zorganizowanej pracy.

Inżynierowie zatrudnieni na stanowiskach naukowo-badawczych i wdrożeniowych, związanych z modernizacją sprzętu, muszą mieć oprócz wysokiego poziomu aktualnej wiedzy fachowej również zainteresowania techniczne i naukowe oraz chęć zdobywania nowych wiadomości. Ważne są zdolności do inicjowania nowych rozwiązań i ich zastosowania w praktyce. Niezbędna jest odpowiednio ukierunkowana wyobraźnia zawodowa, zdolność przewidywania kierunków rozwoju elektroniki i techniki. Przykładem takiego działania jest szybkie wdrożenie do zastosowań w elektronice, przez inżynierów konstruktorów, mikroelektroniki w postaci układów scalonych, co owocuje niespotykanym dotychczas tempem jej rozwoju.

Na wszystkich stanowiskach pracy inżyniera elektronika najważniejszą cechą jest osobista potrzeba stałego dokształcania się, poszerzania wiedzy i nadążania za szybkim postępem elektroniki na świecie.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Uzyskanie pracy inżyniera elektronika, na wszystkich stanowiskach, jest możliwe po odbyciu obowiązujących ogólnych badań lekarskich. Inżynier zatrudniony na niektórych stanowiskach w środowisku zagrożonym, np. promieniowaniem od ekranów monitorowych, urządzeń nadawczych radia i telewizji wysokiej częstotliwości, może być poddany dodatkowym badaniom specjalistycznym związanym z tymi zagrożeniami.

Praca inżyniera zaliczana jest do prac lekkich, w odniesieniu do fizycznej strony wykonywanych czynności. Z uwagi jednak na duży stopień odpowiedzialności, zalecana jest - dla kandydatów na stanowiska funkcyjne - wystarczająca odporność psychiczna oraz zdolność do sprawnej pracy w sytuacjach stresowych (np. stanowiska konserwatorów elektronicznego wyposażenia linii produkcyjnych).

Na większości stanowisk pożądana jest ogólna sprawność fizyczna i dobry stan zdrowia. Stanowiska naukowo-badawcze, projektowe mogą być objęte przez osoby niepełnosprawne, np. z dysfunkcją kończyn dolnych czy z niedosłuchem. Dla tych osób powinny być specjalnie przystosowane stanowiska pracy, odpowiednio wyposażone i udostępnione w postaci ciągów komunikacyjnych.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania pracy w zawodzie inżyniera elektronika niezbędne jest wykształcenie wyższe o specjalnościach elektronicznych, takich jak: aparatura elektroniczna, technologia elektronowa, cyfrowe systemy i systemy elektroniczne, systemy pomiarowe, elektronika bardzo wielkich częstotliwości, elektronika medyczna, elektronika powszechnego użytku, mikroelektronika i aparatura technologiczna oraz specjalności związane z systemami komputerowymi.

Do zawodu inżyniera przygotowują wyższe szkoły wyższe na studiach dziennych zaocznych i wieczorowych.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Inżynier elektronik ma duże możliwości awansu w zakresie stanowisk funkcyjnych, aż do stanowisk kierowniczych. Potencjalne szanse awansu związane są z dalszym kształceniem przedstawicieli tej grupy zawodowej. Inżynier z tytułem zawodowym może uzupełnić wiedzę na studiach magisterskich, dla inżynierów z tytułem magistra są większe możliwości zdobywania kolejnych stopni naukowych doktora, doktora habilitowanego, aż do tytułów profesorskich.

Możliwości kształcenia podyplomowego stwarzają zakłady o charakterze naukowo-badawczym, oraz niektóre duże firmy jak np.: Telewizja Polska S.A ., Polskie Radio S.A.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie inżyniera elektronika osoby starsze, ok. 50 -go roku życia, mające dłuższą przerwę w zatrudnieniu, mogą podejmować pracę jedynie na niektórych stanowiskach. Ograniczenie występuje dla stanowisk naukowo - badawczych i związanych z nową techniką komputerową w teleinformatyce i sieciach informatycznych. Szybki rozwój techniki w tych dziedzinach będzie dużym problemem dla osób, które były wyłączone czasowo z zawodu.

Jednocześnie ponoszenie nakładów na przekwalifikowanie osób starszych i ich szkolenie jest uznawane za nieuzasadnione, ze względu na wysokie koszty szkolenia. Natomiast istnieją możliwości zatrudnienia osób starszych w tym zawodzie, na stanowiskach związanych z nadzorem i kierowaniem służb utrzymaniowych, naprawczych i konserwacyjnych.

Polecana literatura

Elektronizacja, Wydawnictwo SIGMA NOT Sp. z o .o .

Elektronika praktyczna, Wydawnictwo AVT Korporacja Warszawa

Radioelektronik, Wydawnictwo SIGMA NOT Sp. z o .o .

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---