Ćwiczenie

Wypisz rzeczy,

0. Które ułatwiają Ci życie

Ćwiczenie

Wypisz rzeczy,

2. bez których nie wyobrażasz sobie życia

Psychologiczne uzależnienie od alkoholu

Uznając życie obywateli w trzeźwości za niezbędny warunek moralnego i materialnego dobra Narodu Sejm PRL przyjął dnia 26 października 1982 ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, ze zmianami).

ICD-10 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu

DSM IV Zaburzenia związane z alkoholem

303.90 Uzależnienie od alkoholu
305.00 Nadużywanie alkoholu
303.00 Zatrucie alkoholem
291.81 Zespół odstawienia alkoholu
291.9 Zaburzenia związane z alkoholem niewyspecyfikowane gdzie indziej

Alkohol

0. Substancja psychoaktywna, która oddziałuje na mózg i zachowanie

1. Posiada znaczny potencjał uzależniania i wywoływania nieprzyjemnych skutków jego zażywania

2. Jest najpoważniejszym problemem związanym z zażywaniem substancji psychoaktywnych w USA po uzależnieniach od nikotyny (Ray, Ksir, 1987)

3. W USA 15 –stu na 20-stu dorosłych pije umiarkowanie, dla 2-3 z nich picie stanowi problem lub jest przymusem (Grilly, 1989)

Alkoholizm

0. inaczej uzależnienie od alkoholu, toksykomania alkoholowa lub choroba alkoholowa (łac. alcoholismus habitualis, alcoholismus chronicus) – choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu.

Uzależnienie od alkoholu

0. Spożywanie zazwyczaj dużych ilości alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym i nie podlega jego woli. Mechanizm powstawania uzależnienia nie jest do końca wyjaśniony, ale ma bezpośredni związek z nadużywaniem alkoholu.

1. Ryzykownie nadużywa alkoholu około 16% polskiego społeczeństwa

2. Śmiertelna dawka alkoholu to 6–8 g na 1 kg masy ciała

Alkoholizm jako choroba

0. Pojęcie alcoholismus chronicum wprowadził Magnus Huss w roku 1849.

1. W 1960 amerykański lekarz czeskiego pochodzenia Elvin Morton Jellinek opublikował pracę pt. Koncepcja alkoholizmu jako choroby. E.M. Jellinek pierwszy przedstawił, w jaki sposób dochodzi do powstawania i pogłębiania się uzależnienia od alkoholu. Autor wyróżnia następujące stadia choroby alkoholowej:

Fazy choroby alkoholowej

0. Faza wstępna prealkoholowa, trwająca od kilku miesięcy do kilku lat, zaczyna się od konwencjonalnego stylu picia. Człowiek odkrywa, że picie alkoholu nie tylko daje przyjemne doznania, ale także łagodzi przykre stany emocjonalne. Wzrasta tolerancja na alkohol.

1. Faza ostrzegawcza zaczyna się w momencie pojawienia się luk pamięciowych – palimpsestów.

2. Faza krytyczna rozpoczyna się od utraty kontroli nad piciem.

3. Faza przewlekła zaczyna się wraz z wystąpieniem wielodniowych ciągów.

4. Autor podkreślał, iż zatrzymanie choroby jest możliwe na każdym etapie i w każdej fazie. Od czasu dzieła Jellinka pojawiły się inne typologie alkoholizmu.

George Villant (1983) - Naturalna historia alkoholizmu

0. rezultaty kilku badań potwierdzających i pogłębiających pojęcie alkoholizmu jako choroby.

1. alkoholizm ma charakter postępujący, jego objawy występują jednak w innej kolejności niż przedstawił to Jellinek.

2. Villant podał dwie możliwości zakończenia rozwoju choroby alkoholowej: osoby nią dotknięte podejmują abstynencję albo czeka je śmierć.

Nadużywanie alkoholu u nieletnich

0. Najbardziej zagrożeni na uzależnienie są osoby od 10-24 lat

1. Częściej osoby płci męskiej

2. Badania wykazują, że w Posce:

3. Piwo pije 73% chłopców i 67% dziewcząt

4. Wino 69% chłopców i 36% dziewcząt

5. Wódkę zaś odpowiednio 14% i 7%

Nadużywanie alkoholu u nieletnich

0. Stężenie alkoholu w organiźmie jest uzależnione od wagi ciała i grubości tkanki tłuszczowej

1. Wchłanianie alkoholu spowalnia treść żołądkowa

2. Przyśpieszają – napoje nasycone dwutlenkiem węgla

3. Alkohol metabolizuje głównie wątroba – ponad 90% spożytego alkoholu (stąd uszkodzenia wątroby), alkohol wydalany jest także z oddechem, moczem, kałem, potem

Nadużywanie alkoholu

0. Istotą choroby jest psychiczne i fizyczne uzależnienie

1. Uzależnienie psychiczne polega na potrzebie picia alkoholu dla poprawy samopoczucia.

2. Uzależnienie fizyczne objawia się wzrostem tolerancji na alkohol, utratą kontroli nad wypijanym alkoholem (niemożność przerwania picia w z góry zaplanowanym momencie) i występującym Alkoholowym Zespołem Abstynencyjnym po odstawieniu alkoholu.

Tolerancja na alkohol

0. Zdolność żywego organizmu do znoszenia bez przeszkody dla niego (do pewnej granicy) bodźców chemicznych, fizycznych i biologicznych

1. Najczęściej zwiększona lub ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, stąd potrzeba spożywania większych dawek alkoholu dla wywoływania oczekiwanego efektu.

2. Tolerancja na alkohol jest różna u poszczególnych osób. Może się zmieniać też u tej samej osoby, zależnie od warunków zewnętrznych czy wewnętrznych.

Tolerancja na alkohol

0. Tolerancja metaboliczna – wątroba produkuje w szybszym tempie enzymy metaboliczne i rozkłada alkohol

1. Tolerancja behawioralna – jednostka uczy się funkcjonować pod wpływem substancji psychoaktywnej

2. Tolerancja komórkowa – polega na przystosowaniu neuronów do obecności alkoholu. W stanie abstynencji – znaczny spadek szybkości przewodzenia

Zatrucie alkoholem

0. Organizm reaguje np. wymiotami.

1. Wzrost tolerancji może nastąpić w sposób niezauważalny. Dzieje się tak wówczas, gdy osoba nieprzyzwyczajona do alkoholu wypija jednorazowo dużą ilość alkoholu

2. wywoła to silną reakcję przystosowawczą organizmu, to powoduje przyjmowanie alkoholu bez objawów zatrucia.

3. Wzrost tolerancji jest charakterystyczny dla początków uzależnienia, następuje stopniowo. Stopniowo wzrasta zdolność przystosowania się organizmu do stanu zatrucia (intoksykacji).

Wzrost tolerancji

0. Alkohol, który dostaje się do organizmu, zostaje szybciej rozłożony - osoba tak reagująca może wypić dużo i nie będzie pijana.

1. O wzroście tolerancji mówi się wówczas, gdy poprzednio zażywana dawka daje słabszy efekt

2. Wysoka tolerancja na alkohol utrzymuje się nawet przez wiele lat. Zależy od dyspozycji psychofizycznych oraz intensywności picia oraz jego modelu.

3. W miarę dalszego picia, w miarę rozwoju uzależnienia - tolerancja się obniża

Zespół abstynencki

0. U osób uzależnionych do objawów zatrucia dołączają się objawy tzw. zespołu abstynencyjnego, który wykształca się na ogół po kilku latach intensywnego picia. Powstaje on wcześniej im trunki były mocniejsze i im większe ilości dana osoba spożywała.

1. uszkodzenia mózgu, będące wynikiem urazów, zapaleń, czy zatruć, przyśpieszają wystąpienie zespołu abstynencyjnego.

Zespół abstynencki

0. Jeden z kluczowych objawów w diagnozowaniu choroby alkoholowej, obok utraty kontroli nad ilością wypijanego alkoholu

1. Inaczej - zespół ostrej abstynencji, syndrom abstynencyjny, zespół odstawienia alkoholu

2. Objawy abstynencyjne w standardowym przypadku trwają ok. 14 dni.

3. DSM IV – A. Spowodowany zaniechaniem lub ograniczeniem spożywanego alkoholu, którego spożycie było intensywne i długotrwałe

Zespół odstawienia alkoholu
kryteria DSM-IV

B.Przynajmniej jeden z dwóch objawów (w ciągu godz.):

0. 1. nadaktywność autonomiczna np. pocenie się, puls>100

1. 2. wzrost drżenia rąk

2. 3. bezsenność

3. 4. mdłości lub wymioty

4. 5. przelotne halucynacje wzrokowe, dotykowe lub

słuchowe

0. 6. pobudzenie psychomotoryczne

1. 7. lęk;

2. 8. ataki padaczki z objawami pierwotnie uogólnionymi

Zespół odstawienia alkoholu
kryteria DSM-IV

C. Objawy z B. powodują znaczące z klinicznego punktu widzenia cierpienie lub upośledzenie w społ., zawodowym i innych ważnych obszarach funkcjonowania

D. Objawy nie są spowodowane ogólnym stanem medycznym i nie można ich lepiej wyjaśnić innymi zaburzeniami psychicznymi

Objawy zespołu abstynenckiego

0. Organizm, którego wszystkie przemiany biochemiczne zostały podporządkowane alkoholowi domaga się gwałtownie nowej porcji alkoholu.

1. Jest to przyczyna reintoksykacji ("klinowania„), zaczynającego każdy następny dzień picia.

2. Dostarczony organizmowi alkohol powoduje zmniejszenie objawów abstynencyjnych, ustąpienie bólów, przywrócenie energii, umożliwia koncentrację i myślenie; przywraca "normalne" funkcjonowanie.

Objawy zespołu abstynenckiego

0. Trwa to krótko, ponieważ alkohol jest stopniowo eliminowany z organizmu, a objawy pojawiają się na nowo.

1. Może tu też występować lęk, przerażenie "jak się nie napiję to się coś złego ze mną stanie", takie przekonanie może wynikać z wcześniejszych doświadczeń.

Dynamika zespołu abstynenckiego

0. 1. Stadium wczesne – trwa klika lat, dominują objawy ze strony układu wegetatywnego

1. Są to bóle i zawroty głowy, osłabienie, bóle mięśniowe, pragnienie, nieprzyjemny smak w ustach, nudności, biegunki, napadowe poty, kołatanie serca.

Dynamika zespołu abstynenckiego

0. 2. Stadium późne - obejmuje oprócz wyżej podanych, objawy w sferze psychicznej z charakterystycznymi zaburzeniami nastroju i snu.

1. Najbardziej typowy jest nastrój lękowo - depresyjny (tzw. depresja alkoholowa), często z gniewem i drażliwością.

2. W cięższych stanach - omamy, przywidzenia, majaczenie alkoholowe, drgawkowe, napady abstynencyjne.

Działanie alkoholu

0. Alkohol bardzo szybko, ze względu na niewielki rozmiar cząsteczek, jest wchłaniany przez organizm. Dostaje się do krwioobiegu, a za jego pośrednictwem do mózgu. Działanie alkoholu zaczyna się już po kilku minutach od spożycia.

1. Pojawiają się najpierw pozytywne odczucia w postaci beztroski, rozluźnienia i dobrego humoru.

2. Wyciszane są negatywne emocje

Wpływ na funkcje organizmu

0. Alkohol został zaklasyfikowany do środków uspakajająco-nasennych

1. W większych dawkach działa jak środek pobudzający: gadatliwość, otwartość, mniejsze ograniczenie normami społecznymi, mniejsza lękowość, tzw. odhamowanie

2. W dużych ilościach: stany depresyjne, upośledzenie funkcji zmysłów i czynności ruchowych

Wpływ na funkcje organizmu

0. Spadek ostrości widzenia, przytępienie smaku i zapachu

1. Odruchy ulegają opóźnieniu a ruchy i mowa spowolnieniu, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,08 do 0,1 %

2. Nawet przy niewielkich dawkach alkoholu spada tempo i trafność reakcji złożonych, wymagających uwzględnienia info pochodzących z wielu źródeł (McKim, 1986)

3. Zakłóceniu ulegają proc. pamięciowe – p. krótkotrwała oraz reaktywność i zdolność odkodowania nowych info

Działanie na OUN

0. Wywołuje efekt hamowania aktywności neuronów w mózgu, co ogranicza jego funkcje

1. Oddziałuje na przekaźniki – dopaminę i serotoninę oraz hamująco na kwas GABA (w efekcie – zmiany nastroju, poziom lęku)

2. Dopamina może stanowić element efektu nagrody i stymulującego działania alkoholu

3. Jej poziom w jądrze półleżącym wzrasta bardziej u szczurów o genetycznej skłonności do alkoholu

Etiologia alkoholizmu

0. Nie istnieją uwarunkowania środowiskowe, osobowościowe, genetyczne i sposoby wychowania, które same z siebie warunkowałyby powstanie alkoholizmu

1. Jest wynikiem wzajemnego oddziaływania wielu czynników

2. Badania koncentrują się na czynnikach podatności osoby do alkoholizmu

Czynniki biologiczne

0. osoby z genetycznym uwarunkowaniem muszą wypić więcej by doświadczać tych samych subiektywnych efektów

1. niższy poziom serotoniny kompensowane alkoholem (efekt nagrody)

2. Stres przeżyty we wczesnym okresie życia (wpływ na niższy poziom serotoniny)

3. Nieprawidłowości funkcjonowania układu nerwowego (zapis EEG)

Osobowość i inne czynniki psychiczne

0. Antyspołeczne zaburzenie osobowości

1. Osobowość bierna i zależna czyli silne uzależnienie od nagrody, unikanie krzywdy i niski poziom poszukiwania nowych wrażeń

2. Wiek rozpoczęcia picia, przebieg i skuteczność leczenia

3. Duże nasilenie poziomu lęku i stresu (alkohol ma działać obniżająco)

4. Stresujące sytuacja, zwłaszcza w okresie dorastania (Clark i in., 1997)

Konsekwencje nadużywania alkoholu

0. badania Programu Aktywizacji Placówek Odwykowych:

1. Zaburzenia życia rodzinnego – 94%

2. Problemy w kontaktach z ludźmi – 84%

3. Problemy finansowe – 82%

4. Przemoc wobec bliskich – 57%

5. Problemy z prawem (karalność) – 51%

6. Przewlekły alkoholizm prowadzi do chorób psychicznych, ciężkich schorzeń wątroby, nerek, żołądka, serca itd.

7. Zwiększa przestępczość, sprzyja szerzeniu się chorób wenerycznych i ujemnie wpływa na potomstwo.

Konsekwencje nadużywania alkoholu

0. Alkoholik chce przestać pić, ale ma utrwalone wzorce zachowania, reakcji na stres

1. Przekonanie, że picie to norma: wszyscy piją

2. Utrata zdolności samoregulacji, kontroli nad piciem

3. Traktowanie picia jako choroby

4. Traktowanie picia w kategoriach 0-1

5. Chęć wzmocnienia samooceny – niepamięć negatywnych zdarzeń dotyczących Ja

Sytuacja w rodzinie

0. Zdrowa rodzina: pozytywna tożsamość, autonomia (poszanowanie odrębności i do własnych wyborów), granice półprzepuszczalne (równowaga potrzeb członków rodziny), otwarte komunikowanie się, wzajemność, połączenie ze światem zewn. (wymiana poglądów, spotkania z ludźmi)

Rodzina z problemem alkoholowym

0. Rodzina zaburzona:

1. brak pozytywnej tożsamości jej członków (więzy winy, krzywdy, agresji, urazy)

2. Granice przepuszczalne (symbioza jej członków, uwikłanie, fuzja, balansowanie m. wiązaniem a odrzuceniem)

3. Przemieszanie i chaotyczność ról (nadmierna odpowiedzialność lub odrzucenie, nieodpowiednie koalicje)

Rodzina z problemem alkoholowym

0. Zakłócona komunikacja (nie mówi się o piciu, o przeżyciach z tym związanych, samooszukiwanie się, napięcie, niepewność)

1. Brak otwartości (izolacja, zamknięcie; szczelne, nieprzepuszczalne granice rodziny)

2. Brak wzajemności w relacjach (alkoholik nie daje energii rodzinie)

Fazy przystosowania w rodzinie z problemem alkoholowym

0. Faza I:

1. Incydenty nadmiernego picia

2. System tłumaczeń, obietnic, przeprosin

3. Próby szukania wytłumaczeń picia

4. Domownicy zaprzeczają problemowi

5. Faza II:

6. Nasilające się picie

7. Wzrost napięcia, pretensji, izolacji rodziny

8. Zaprzeczanie, że problem istnieje

Fazy przystosowania w rodzinie z problemem alkoholowym

0. Faza III:

1. Załamanie kontroli rodziny nad piciem

2. Doraźne zmniejszanie kosztów picia

3. Dochodzi do poważnych zaburzeń u dzieci

4. Rodzina w chaosie i dezorganizacji

5. Faza IV:

6. Jedna z osób w rodzinie przejmuje na siebie obowiązek głowy rodziny

7. Alkoholik traktowany jest jak duże dziecko

8. Rodzina jest bardziej zorganizowana w zmniejszaniu kosztów picia

Fazy przystosowania w rodzinie z problemem alkoholowym

0. Faza V (nie zawsze do niej dochodzi):

1. Separacja rodziny od alkoholika

2. Rozstanie

3. Organizacja rodziny wokół innych wartości i celów

4. Faza VI:

5. Może dojść do ponownego włączenia alkoholika do rodziny, pod warunkiem, że podejmie leczenie

Współuzależnienie

0. utrwalona forma funkcjonowania w długotrwałej, trudnej i niszczącej sytuacji związanej z patologicznymi zachowaniami uzależnionego partnera, ograniczająca w sposób istotny swobodę wyboru postępowania, prowadząca do pogorszenia własnego stanu i utrudniająca zmianę własnego położenia na lepsze.

1. Problemem tym zainteresowano się dopiero w XX wieku. Praktycznie do tej pory trwają spory na temat klasyfikacji tego zjawiska.

Współuzależnienie

0. Pierwszy współuzależnieniem zainteresował się Timmen Cermak (psychiatra) oraz Janet Woititz (terapeuta). W Polsce - Bohdan T. Woronowicz (psychiatra), Jerzy Mellibruda, Hanna Szczepańska, Irena Pospiszyl.

1. Termin ten pojawił się w 1986; współuzależnienie to lustrzane odbicie uzależnienia - żona alkoholika jest uzależniona od swego męża. Osoby te były prawdopodobnie wychowywane w dzieciństwie z deficytem w obrębie opiekuńczości.

Osoba współuzależniona

0. Chwiejność emocjonalna

1. Zaabsorbowanie osobą nadużywającą alkoholu i jej piciem

2. Brak czasu dla siebie, domu, dzieci

3. Uporczywa koncentracja myśli i działań na problemie alkoholowym

4. Zgoda na coraz większe koszty

5. Huśtawka emocjonalna

6. Zaburzenia nastroju, depresja

7. Ambiwalencja uczuciowa

Osoba współuzależniona

0. Zaburzenia psychosomatyczne

1. Nerwice

2. Pustka duchowa, rozpacz, brak nadziei, desperacja

3. Koncentracja na szczegółach

4. Podatność na uzależnienia od środków psychoaktywnych i alkoholu

5. Odbarczenie alkoholika z odpowiedzialności za skutki picia (kłamstwa, ochrona)

Dzieci w rodzinie alkoholowej

0. Przekonania:

1. nie można polegać na dorosłych, świat to chaos i niepewność

2. Brak oparcia, bezpieczeństwa, porządku

3. Ucieczka w fantazje (zagubione, niewidzialne dziecko)

4. Nie wolno mówić o problemie – izolacja, kłamstwa

5. Nie odczuwać (pozorna bezuczuciowość)- separacja od cierpienia, lęku, upokorzenia, ale także tłumienie miłości i nadziei

Współuzależnienie

0. Współuzależnienie – postawa przyzwolenia

1. Kryzys – zmiana postawy przyzwalającej. Umożliwienie alkoholikowi poniesienia konsekwencji jego picia

Cykl przemocy w rodzinach alkoholowych

0. Faza narastania napięcia:

1. Partner - napięty, poirytowany, zaczyna pić, poniża innych, awanturuje się

2. Żona – ucisza, nadskakuje, uspakaja, schodzi z drogi, doznaje dolegliwości fizycznych, czasami sama wywołuje awanturę, bo nie jest w stanie znieść napięcia)

3. Faza gwałtownej przemocy:

4. Partner staje się gwałtony, wpada w szał

5. Żona – w stanie szoku, przeżywa wstyd, bezradność, przerażenie, złość, staje się apatyczna

Cykl przemocy w rodzinach alkoholowych

0. Faza miodowego miesiąca:

1. Partner – żałuje, okazuje skruchę, przeprasza, obiecuje poprawę, przynosi prezenty, okazuje miłość, poprawa w życiu seksualnym

2. Żona – wierzy zapewnieniom, czuje się kochana, ważna

3. Ta faza trwa krótko!

4. Szybko następuje powrót do fazy pierwszej.

Kobiety w związku przemocowym

0. Syndrom sztokholmski

1. Wyuczona bezradność

2. Nie dostrzegają związku m. swoim stanem psychicznym a sytuacją, w której się znajdują

3. Mają obniżoną samoocenę

4. Nie radzą sobie z problemami

5. Przeżywają lęk, depresję, utratę szacunku do siebie

6. Podejrzewają u siebie chorobę psychiczną

Wyleczenie z alkoholizmu

0. Z choroby alkoholowej nie można się wyleczyć. Nawet po wieloletniej abstynencji próby kontrolowanego picia często kończą się powrotem do nałogu

1. Fundamentalnym warunkiem zdrowienia jest abstynencja wspomagana m.in. przez terapię uzależnień, udział w spotkaniach Anonimowych Alkoholików, przebudowę stylu życia na abstynencki, zdobywanie wiedzy z zakresu alkoholizmu i dziedzin pokrewnych.

Wyleczenie z alkoholizmu

0. Proces zdrowienia z choroby alkoholowej jest bardzo trudny i skomplikowany, uzależniony przede wszystkim od chęci i dobrej woli zainteresowanego. Około 70% pacjentów po terapiach nie osiąga trwałych efektów

1. Z badań przeprowadzonych przez Millera i Hestera wynika, że ok. 33% pacjentów osiąga po odbyciu leczenia trwałą abstynencję, a ok. 33% poprawę funkcjonowania bez utrzymywania całkowitej abstynencji.

Wyleczenie z alkoholizmu

0. Zdaniem innych badaczy ok. 66 % osób leczonych z powodu alkoholizmu uzyskuje poprawę, aczkolwiek wymiar sukcesu zależy od przyjętego kryterium.

1. Jeszcze inne badania wykazały, że 70% wszystkich leczących się, bardzo wyraźnie ograniczyło liczbę dni picia alkoholu oraz osiągnęło ogólną poprawę stanu zdrowia

Terapia odwykowa

0. Jednym z zaleceń terapii odwykowej jest udział w spotkaniach Anonimowych Alkoholików.

1. Kościół katolicki

2. Bractwo Trzeźwości

3. Działalność indywidualna księży katolickich

4. Krucjata Wyzwolenia Człowieka

5. Ośrodek Apostolstwa Trzeźwości Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów w Zakroczymiu (powstał w 1968 r.).

Terapia odwykowa

0. Czasopisma zawierające treści antyalkoholowe – "Trzeźwymi Bądźcie – dwumiesięcznik. "Rycerz Niepokalanej” – miesięcznik.

0. Al-Anon

1. DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików

2. Stowarzyszenia i Kluby Abstynenckie