DRAMAT PSCYHOLOGICZNO-OBYCZAJOWY

Inaczej dramat właściwy lub poważny. Ukształtował się on jako kontynuacja komedii poważnej i domowej, czyli odmian dramatu mieszczańskiego, w drugiej połowie XIX wieku. Stanowi najbardziej reprezentatywną odmianę gatunkową epoki realizmnu krytycznego i naturalizmu. Jest to opozycja tragedii i komedii,posługująca się jednak sposobami oddziaływania obu tych gatunków.

Akcja dramatu osadzana była zazwyczaj w realich epoki, a pojawiający się konflikt miał charakter psychologiczno-społeczny. Ważna była także kameralizacja wyrażająca się w osadzeniu całej akcji w jednym pokoju.

Zasadniczą właściwością tego dramatu jest dążność realistyczna czyli dbałość o to, by wydarzenia nie naruszały zasady prawdopodobieństwa życiowego i by przedstawione społeczeństwo ukazywane było na tle właściwych realiów obyczajowych.

Dramat właściwy był tak zbudowany, jakby nie był przeznaczony dla publiczności, ale stanowił zamkniętą rzeczywistość. Sprzyjała temu konwencja tzw. czwartej ściany. Bohaterowie mieli się zachowywać jakby scena nie była miejscem obserwowanym przez widzów.

Stosownie do wymogów realizmu dramat psychologiczno-obyczajowy stosuje zróżnicowaną stylistykę dialogów, których repliki stanowią czynnik charakterystyki środowiskowej postaci. Utwory te cechują się niewielką liczbą bohaterów, a ważną rolę odgrywa zainteresowanie zjawiskami obyczajowymi. Dialogi w dramacie korzystają z mowy potocznej, stylów środowiskowych i regionalnych.

Dramat poważny jest uprawiany także współcześnie i służy zarysowaniu aktualnie powstających konfiktów, a jego zasady są realizowane przede wszystkim w twórczości o charakterze popularnym.

Przedstawiciele tego gatunku to: Henrik Ibsen (Nora, Hedda Gabler, Wróg ludu), Anton Czechow (Wujaszek Wania, Czajka, Wiśniowy sad), a w Polsce Gabriela Zapolska (Żabusia, Ich czworo, Moralność Pani Dulskiej), Tadeusz Rittner (W małym domku, Wilki w nocy), Stefan Żeromski (Uciekła mi przepióreczka) i Zofia Nałkowska (Dom kobiet).