MODELE NABYWANIA JĘZYKA

Termin „nabywanie mowy” odnosi się do procesu przyswajania mowy (języka) przez dziecko, do sposobu uczenia się jej.

Ogólnie można wyróżnić dwa modele nabywania mowy:

1. Model behawiorystyczny- przypisuje główną rolę czynnikowi zewnętrznemu czyli wpływowi środowiska społecznego.

2. Model interakcyjny- wyrasta z jednej strony z przekonania o ważności czynnika biologicznego w rozwoju, a z drugiej z własnej aktywności podmiotu (współzależność czynników zewnętrznych i wewnętrznych).

1) MODEL BEHAWIORYSTYCZNY:

3. założenia ogólne:

4. nabywanie mowy przebiega według schematu „bodziec-reakcja-wzmocnienie”

5. jednostka uczy się zachowań najbardziej odpowiednich w danej sytuacji

6. dziecko opanowuje taki język, jakimi posługują się ludzie w otoczeniu

7. założenia szczegółowe:

8. dziecko opanowuje system fonologiczny danego języka dlatego, że ludzie z najbliższego otoczenia wzmacniają te spośród dźwięków artykułowanych przez nie, które są charakterystyczne dla ich macierzystego języka

9. opanowanie pewnej liczby wzorców podstawowych zdań i budowaniu nowych zdań przez analogię do nich

10. uczenie się znaczeń wyrazów polega na powstawaniu skojarzeń między formą dźwiękową a oznaczonym przez nią obiektem

11. istota uczenia się mowy:

12. dziecko w tym procesie jest bierne (zależne jest od tego, jak zachowują się w jego otoczeniu

13. źródłem rozwoju językowego są dla dziecka kontakty językowe z innymi ludźmi

14. dziecko nauczy się tylko tego, co w jakiejś formie usłyszy w swym otoczeniu

15. efekt procesu uczenia się mowy:

16. dziecko osiąga pewien poziom kompetencji językowej, którą rozumie się jako skończony zbiór wyuczonych reakcji werbalnych. Tworzą one doświadczenie językowe dziecka i aktualizują się w różnych sytuacjach pod wpływem uruchamiających je bodźców zewnętrznych lub wewnętrznych

e) posługiwanie się językiem:

18. ma raczej charakter odtwórczy niż twórczy

2) MODEL INTERAKCYJNY:

19. założenia ogólne:

Ø zdolnośćØ do posługiwania się językiem jest specyficznie ludzką cechą

Ø stadia rozwoju mowy są takie same w różnych kulturach

Ø język jest pewnym systemem, pewną całością, której cechą podstawową jest

to, iż pełni rolę nadrzędną w stosunku do elementów składowych

20. istota uczenia się mowy:

21. strategię uczenia się można określić jako „metodę rozwiązywania problemów” – poprzez tworzenie szeregu hipotez i ich weryfikowanie

22. dziecko opanowuje język poprzez tworzenie swego własnego systemu językowego, który metodą kolejnych przybliżeń coraz bardziej staje się podobny do języka dorosłych

23. dziecko popełnia wiele błędów w posługiwaniu się mową, ale nie należy ich traktować jako zwykłe pomyłki czy błędy płynące z nieznajomości prawidłowego wzoru. Świadczą one o tym, iż obraz języka, jaki stworzyło sobie dziecko nie uwzględnia jeszcze wszystkich istotnych elementów „prawidłowego” języka

24. dziecko w tworzeniu swego systemu językowego posługuje się metodą idealizacji i stopniowej konkretyzacji

25. przebieg uczenia się mowy:

26. dziecko same „organizuje’’ sobie ćwiczenia językowe, dzięki którym odkryć może istotę danego zjawiska językowego

27. niewielka jest korzyść z prostego naśladowania wypowiedzi dorosłych

28. czynnikiem stymulującym rozwój językowy dziecka jest powtarzanie przez nie zdań usłyszanych od dorosłych, ale tylko takich, które stanowią swoiste powtarzanie zdań tworzonych przez dziecko

29. dziecko jest aktywne w procesie uczenia się mowy, tzn. ma samo dążyć do wykrycia istoty języka na podstawie obserwacji pewnych wycinkowych sposobów jego użycia w różnych sytuacjach w toku swych kontaktów z innymi ludźmi. Zadanie dorosłych polega na takim organizowaniu środowiska dziecka, które umożliwiłoby podejmowanie przez niego różnych ćwiczeń językowych (wymyślanie nowych nazw, mówienie do siebie). Należy położyć mniejszy nacisk na organizować specjalnych ćwiczeń językowych , wrażanie do pisania i czytania dziecku w wieku przedszkolnym