1.Funkcje prawa:

stabilizująca-wyraża się tymże skutkiem działania prawa w społeczeństwie jest utrwalenie istniejącego w nim ładu politycznego gospodarczego

ochronna-polega na eliminowaniu zachowań zagrażających pewnym chronionym wartościom oraz nakłanianiu do działań realizujących takie wartości, polega na wspieraniu rozmaitych wartości.

represyjna-polega na wymienianiu kar czy przeprowadzeniu egzekucji przy użyciu w razie konieczności pomocy fizycznej

Funkcja wychowawcza przybiera charakter:

Prewencyjna- gdy zmienia sie częstość popełnienia czynników określonego rodzaju lub dezaprobaty w pewnym środowisku

resocjalizacyjna-gdy oddziaływanie dotyczy osoby ukaranej oraz nakłonienia tej osoby do zaakceptowania społecznie przyjętego systemu wartości

kontrolna-polega na tym ze rezultatem działania prawa jest poddanie zachowań ludzkich społecznej kontroli, m.in. przez eliminowanie obowiązujących norm.

dystrybutywna-jest rezultatem tego ze prawo przyczynia sie do rozdziału w społeczeństwie różnego rodzaju dóbr i ciężarów.

2.Akty normatywne- prawo powszechnie obowiązujące, stanowią źródła obwiązywanego prawa. zwierają sie: konstytucja, ustawy, rozporządzenia: akty prawa miejscowego, z mocą ustawy

lub

Akt wydawany przez upoważniony na mocy innych przepisów organ władzy publicznej

Akty nienormatywne -do aktów nie normatywnych zaliczamy

-akty administracyjne (decyzje sądowe/ administracyjne )

-orzeczenia sądowe(wyroki postanowienia)

-wyrok prawomocny( nie mozna sie odwołac)

3.Akt prawny-rezultat tworzenia prawa przez właściwy organ państwowy lub organ do niego upoważniony.

Budowa aktu prawnego

częsc nieartykułowa:

-tytuł(rodzaj aktu, data uchwalenia ustanowienia ,przedmiot unormowania tego co dotyczy akt prawny)

-preambuła (arenga) uroczysty wstęp w którym ustawodawca przedstawia motywy wydania aktu normatywnego, zamierzone cele, podstawowe wartości, którymi się kierował lub niektóre chciałby promować lub chronić, występuję w konstytucji

część artykułowa:

-przepisy merytoryczne

-przepisy ogólne i szczegółowe

-przepisy zmieniające

-przepisy przejściowe i dostosowujące

-przepisy końcowe

podpis

Hierarchia aktów prawnych:(według konstytucji)

-Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej

-ustawy

-Ratyfinowane umowy miedzy narodowe

-Rozporządzenia

-Akty prawa miejscowego

4.Stanowienie prawa – czynność konwencjonalna dokonywana przez kompetentny organ państwa, poprzez którą to nakazuje on realizację danych norm prawnych.

lub

świadomy i celowy akt dokonywany jednostronnie przez uprawniony do tego podmiot w wyniku czego powstają normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym

stanowienie prawa ( Sejm i Senat) inicjatywa ustawodawcza ( rada ministrów, prezydent RP, Senat, Komisja sejmowa lub grupa 15 posłów i co najmniej 100 tys obywateli )

inicjatywa ustawodawcza uprawnia do wniesienia pod obrady parlamentu projektu ustawy ( 5 podmiotów)

parlament uruchamia procedurę legislacyjną która polega na :

- 3 razy czytaniu projektu

- pracami nad projektami w ramach stałych lub specjalnie powołanych komisji parlamentarnych

-głosowaniach ( w komisjach i na posiedzeniach parlamentarnych)

-projekt trafia do senatu który może go uznać w całości uchwalić poprawki lub odrzucić

Gdy odrzucony wraca so sejmu i odbywa się głosowanie bezwzględna większością głosów

- ustawę przedstawia się do podpisu głowie państwa( veto)

-promułgacja – ogłoszenie

Stosowanie prawa-określenie przez upoważniony organ państwowy konsekwencji prawnych pewnego stanu faktycznego. Wynikiem stosowania prawa jest sformułowanie konkretnych i indywidualnych norm , opartych na generalnych i abstrakcyjnych normach systemu prawnego.

5.Język prawny-specjalistyczny język ,w którym są formułowane przepisy prawa, JP zawiera bowiem mocno rozbudowany i ściśle uporządkowany aparat pojęciowy.

Język prawniczy-język środowisk prawniczych który różni się od języka potocznego. opisuję sie w nim i ocenia teksty aktów normatywnych, pisze komentarze.

6.Typy stosunków prawnych:

-cywilnoprawne- normowany przez przepisy prawa cywilnego. Główna cechą stosunków cywilnoprawnych jest równorzędność stron, oznacza to że żadna ze stron nie jest podporządkowana drugiej, ani nie ma wobec niej uprawnień władczych.

-administracyjno-prawne -charakteryzują sie brakiem równości stron(podmiotów)tych stosunków .Jedną ze stron jest zawsze organ administracji publicznej ( lub inny podmiot administracyjny) który ma własne uprawnienia

-prawno- karne cechuje się władczymi jednostronnymi rozstrzygnięciami upoważnionych organów państwa , zmierzającymi do ścigania i ukarania czynów społecznie niebezpiecznych, zwanych przestępstwem.

-mieszane- ich treścią jest obowiązek świadczenia pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy za stosownym wynagrodzeniem, jedna ze stron(pracownik) jest podporządkowana drugiej(pracodawcy)

7.Elementy stosunku prawnego:

Podmioty stosunku prawnego:

-osoba fizyczna-prawne określenie człowiek w prawie cywilnym od chwili urodzenia do chwili śmierci w odróżnieniu od osób prawnych bycie osobą prawna pociąga za sobą zawsze posiadane zdolności prawne ,czyli możliwość bycia podmiotem stosunków prawnych(praw i obowiązków).

-Osoba prawna-twór organizacyjny którym prawą wiąże określone uprawnienia i wnioski.

-zdolność prawna-zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych.

-zdolność do czynności prawnych- możliwość samodzielnego ukształtowania praw i obowiązków

-Rodzaje osób prawnych:

-korporacje ( osoba prawna powstaje w wyniku zorganizowaniu sie pewnej liczby osób fizycznych zmierzających do osiągnięcia określonego celu) np. partie polityczne

-fundacje-osoba prawna opiera się na substracie majątkowym. np. szkoły wyższe

Przedmiot stosunku prawnego: uprawnieni i obowiązki, które kształtują się miedzy podmiotami prawa skutek zajścia określonego faktu prawnego.

Uprawnienie-daje pozycje wyboru

Obowiązek-nakaz zakaż określonego zadania

8.Fakty prawne-zbiór wszystkich okoliczności jakie występują w przepisach prawa, z którymi związane są skutki prawne.

podział:

1.zdarzenia prawne: niezależne od podmiotów i wywołujące skutki prawne

-śmierć,

-urodzenie,

-klęski żywiołowe,

-upływy czasu

2.działanie prawne:zalezne od podmiotów,wywołują skutki prawne

-zamiarowe-oswiadczenie woli pzrez jednostke,

-niezamiarowe-decyzje sądów:

*zgodne z prawem(znalezienie jakieś rzeczy)

*niezgodne z prawem(przestepstwa,wykroczenia)

9.Norma prawna-reguła postepowania stworzona na podstawie przepisów prawnych przez komplementarny organ władzy.

Budowa normy prawanej:

-hipoteza-określa krąg adresatów do krórych norma się odnosi i okoliczności w jakich ma zastosowanie.

-dyspozycja-wyznacza sposób postępowania w sytuacji gdy zostały spełnione warunki zawarte w hipotezie.

-sankcja-konsekwencje prawne,zachowania niezgodne z obowiązującum prawem.

cechy:

generalna-odnosi sie do adresata i okoliczności

abstrakcyjna-normy prawne wskazuja takie zachowania,które zdarzyc sie mogąw nieokreslone z góry liczbie przypadków

10.Rodzaje norm prawnych

-normy nakazujące-wspazują adresatowi,określony sposób postepowania,pod rygorem poniesienia skutków prawnych, w przypadku nie zastosowania do nakazu,

-normy zakazujące-postanawiaja najczęsciej pod rygorem sankcji, ze nie moze postepować w okreslony sposób

- normy uprawniające-nie nakazują ani nie zakazują zadnego postepowania.

-normy ogólne(lex generalis)-rozumienie jako normy powszechnie obowiązyjące, szeroki zakres spraw i katalog adresatów.

-normy szczegołowe(lex specjalis)-ustanawiajace wyjątek od postepowań reguły powszechnej,wynikające z normy ogólnej.

-normy ius coges(bezwzglednie obowiązujące)-ustanawiąją nakaz lub zakaz jednego sposobu zachowania adresatów normy.

-normy ius dispositivum(względnie obowiązujące)-pozostawiają podmiotom prawa swobode wyboru własnego zachowania w relacji z innumi podmiotami.

-normy sankcjonowane-norma pierwota skierowana do pewnej kryterii adresatów,określonych rodzajowo

-normy sankcjonyjace-norma posiłkowa,skierowana do ordanów państwa.

-norma doskonała-norma która opatrzona jest sankcją nieważnosci aktu stosującego taka normę.

-norma więcej niż doskonała-opatrzona jest sankcja nieważności aktu stosującego taka normę oraz inna sankcja prawną,zwykle sankcja represujną.

-norna mniej niz doskonała-oparta jest jedynie sankcją represyjnąnie uniewaznia jednak dokonanej czynności stosującej te normę

-norma niedoskonała-to norma dla której w systemie prawa w sytuacji jej nie przestrzegania nie mozna znaleść sankcji.

11.Przepis prawny-wypowiedz językowa bedąca elementarnym fragmentem aktu normarywnego.

Budowa:

-poprzednik-wymierza okolicznści z którym nalezy wziaść skutki prawne,odpowiad hipotezie normy prawnej

-nastepnik-ustala skutki prawne jakie były wymienione w poprzedniku

-funktor normotwórczy-odpowiednie zwroty wiążące w całość obydwa człony,są nimi należy,musi,można,nie można.

12.Rodzaję przepisów prawnych:

-konkretne-okreslają sposób postepowania jakiego domaga sie ustawodawca od adresata

-odsyłające-ustanowione w celu uniknięcia tekstach prawnych powtarzania tych samych postanowień

-proste-określają skutki prawne tylko jenego stany faktycznego

-złozone-wskazują normy prawne dwóch lub wiecej stanów faktycznych.

-blankietowe-nie formułują w sposób pełny i wyczerpujący wskazanego przez ustawodawcę postepowania,zapewniającego wydanie w przyszłości stosowanej regulacji.

13.System prawa-termin wieloznaczny z zakresem teorii prawa,oznaczające pewiem uporządkowany układ powiązanych ze sobą elementów.

cechy:

*hierarchiczność-normy prawne obowiązywane w danym systemie uporządkowane są hierarchicznie

*niesprzeczność:

kolizje 1 stopnia:

-reguła hierarchicznosci-norma prawne wyzszego stopna uchyla norme prawną niższego stopnia

-reguła merytoryczna-norma szczegółowa uchyla norme ogólną

-reguła temporalna-norma pózniejsz uchyla norme wcześniejszą

*zupełność

-analogia z ustawy

analogia legis-gdy do jednego stanu faktycznego nieuregulowanego normą bezpośrednią stosuję sie inną norme prawną bezpośrednią odnoszą się do innego stanu

-analogia z prawa-nie jest stosowana

*wnioskowania a contrario-z przeciwienstw opiera sie na porównaniu istotnych cech dwóch stanów faktycznych

*wnioskowania a foriori

1.A minori ad minus-wnioskowania z silniejszego na słabsze

2.A minori ad maius-wnioskowania ze słabszego na silniejsze

14.System prawa kontynterialnego:

-jest charakterystyczne dla francji,niemiec,polski,włoch,holandii

-oparty na zasadzie prawa rzymskiego

-zródłem prawa jest prawo stanowione przez władze ustawodwcza

-istniej kult ustawy

-zakaz tworzenia prawa przez sądy

-mniejsza rola innych postaci prawa

-prawa jest systemym tworzenia racjonalnie,który zmierza do wewnętrznej niesprzecznosci pozbawion jest luk

-najbardziej doskonałą formą ustawionego praw jest kodeks.

System Common law:

-kraje anglosaskie: Anglia, USA, nowa Zelandia

-prawu stanowionemu przypisuje sie prymat ale nie wyłączność

-nawiązuje sie do prawa tworzonego przez sędziów tzn,precedensy

-istotna rolę odgrywają sądy które w swoich orzeczeniach formułują abstrakcyjne i ogóle normy postępowania

-nie przejmuje sie ze system prawa jest racjonalny,pozbawion luk

15.Metody usuwania norm prawnych ze systemu prawa stanowionego:

1.degradacja-czyli uchylenie mocy obowiązującej przepisu służący do do budowy norm

2.orzeczenie niekonstytucyjności przepisu i tym samym pozostawieni ich mocy obowiązującej dokonany przez komplementarny do tego organ

3.upływ czasu na jaki akt normatywny został wydany

4.DESUETUDO-odzyskiwanie'-normy prawne tracą moc,zjawisko długo trwałego niestosowania i nieprzestrzegania norm

5.zastosowanie reguł kolizyjnynych

16.Policentryczność systemy prawa-normy są tworzone przez rózne środki a prze to są zróżnicowane wewnetrznie np.legistlatywy lokalne,parlamenty narodowe.

17.Koncepcje obowiązującego prawa:

1.aksologiczna-NPobowiazuje gdy jest zgodna z wartościami lub fundamentalnymi normami moralnymi wyznaczanymi przez osobę ja oceniającą normy prawne powinny pokrywać sie lub przynajmniej nie naruszac tych wartości .

2.formalna(tetyczna)-normy prawne obowiązują ponieważ pochodzą od komplementarnego przedmiotu lub uprawnionego autorytetu. Wywodzi sie założenie ze obywatele znają sie na prawaiewiec ufają normom prawnym gdyż te zostały ustanowione przez przedmioty które posiadają odpowiednia wiedze

3.realistyczna-która mówi ze prawo obowiązuje jeżeli jest przestrzegane lub regularnie stosowane.

18.Terytorialne obowiązywanie prawa:

-prawą występują na całym terytorium lądowym morskim oraz przestrzeni powietrznej danego państwa

-umowy międzynarodowe ustanawiają granice z zakresu prawa morza i zakresu lotniczego i kosmicznego

-istnieje zakres sankcji prawa wewnątrzkrajowego wobec niektórych kategorii podmiotów

-zasada obowiązywania prawa ojczystego-kryteria zdolności prawnej podmiotu obcego ocenia sie w świetle prawa ojczystego

- zasada miejsca położenia rzeczy-kryteria prawa rzeczowego reguluje prawa miejsca położenia nieruchomości lub rzeczy nie ruchomej będącej podmiotem tego prawa.

Obowiązywanie prawa co do osób:

-istnienie generalna zasada iz prawa danego państwa obejmuję wszystkie osoby przebywające na tym terytorium,a szczegółowe rozwiązania w tym zakresie naleza do kompetencji samego państwa-"cudzoziemcy"

Obowiązywanie prawa w czasie:

-oznacza że istnieje możliwość momentu początkowanego i końcowego obowiązywania normy prawnej

-VOCATO LEGIS-ogłoszenie aktu normatywnego do monentu wejscia w życie aktu

-Lex retro non agit-prawo nie działa wstecz,wyjątkowo jest dopuszczalna wtedy gdy prawo wiąże sie z możliwością zaciągania łagodniejszego dla jakiegoś okreslonego podmiotu.

19.Przestrzeganie prawa:-zachowanie adresata NP zgodnie z treścia tej dyspozycji tej normy w warunkach zawartych w hipotezie

Nieprzestrzeganie prawa:

-naruszenie lub złamanie prawa

-omijanie prawa czyli pozorne działanie zgodne z prawem

-IG NORANTIA IVRIS NOCET-nieznajomość prawa szkodzi

20.Tworzenie prawa

Sposoby tworzenia prawa

*Stosowanie prawa:

Świadomy i celowy akt dokonywania jednostwonnie przez uprawnione do tego podmiot w wymiku czego powstają normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym

-inicjatywy ustawodawcze mają:

-rada ministrów

-prezydent Rp

-senat

-komisje sejmowe lub grupa 15 posłów

-100 tys.obywateli

-Promugacja

*zawieranie umów o charakterze prawotwórczym

*przekształcanie zwyczaiów w prawo

*prawotwórcze orzecznictwo sądowe czyli tzn precedensy

*recepcja prawa obcego czyli przejmowanie regulacji juz istniejących w innym panstwie