ęłęóAKWARELA

Akwarela jest techniką laserunkową. To znaczy że spod warstwy farby ma prześwitywać podłoże (zazwyczaj biały papier), a używanie białego pigmentu jest źle

widziane, ponieważ biel zakłóciła by tę przezroczystość i osłabiła głębię koloru. Dlatego właśnie tak trudno jest malować akwarelami.

Farba akwarelowa (jak łatwo się domyślić) jest rozpuszczalna w wodzie. Otrzymuje się ją z połączenia pigmentu i spoiwa, którego głównym składnikiem jest guma

arabska (rodzaj roślinnego kleju), często z dodatkiem miodu, gliceryny i innych tajemniczych ingrediencji. Pigmenty muszą być bardzo dobrej jakości.

Kupując akwarele trzeba pamiętać o pewnej podstawowej zasadzie. Kolory farb znajdujących się w oferowanym nam zestawie powinny być bardzo ciemne. Jasne,

wesołe kolorki oznaczają że do farb dodano biały wypełniacz. A to oznacza, że zawartości takiego pudełka nie przysługuje już dumna nazwa „akwarele”. Dlatego po

zakupy dobrze jest się udać do sklepu pod szyldem „zaopatrzenie plastyków”, mimo cen tam panujących. Pewnym wyjściem jest poszukanie braci rosjan, bowiem

bratni kraj naszych towarzyszy ze wschodu od niepamiętnych czasów był żródłem tanich farb doskonałej jakości. Dobrze, jeżeli nasze farby będą posiadać fachowe

nazwy pigmentów, zamiast nic nie mówiacych określeń typu -„ciemny niebieski”, albo „jasny żółty”, i określone będą jako „artystyczne”. Jedna rzecz nie ulega

wątpliwości. Kiepskie farby akwarelowe są grobem dla wszelkich malarskich starań.

podłoże:

Jako podłoża zazwyczaj używa się papieru. Dobry papier akwarelowy powinien być wyrabiany z lnianych szmat. Nie powinien zawierać żadnych dodatków

chemicznych

ani zanieczyszczeń, z wyjątkiem niewielkiej ilości środka wybielającego. Powinien dobrze przyjmować wodę, ale nie nasiąkać za bardzo i mieć odpowiednią grubość -

około 160-250g/m².

pędzle:

Do akwareli używa się płaskich i okrągłych pędzli z miękkiego włosia. Najlepsze wyrabia się z włosów ogona wydry, kuny, norki lub wiewiórki, ułożonych tak aby

w środku znalazł się włos najdłuższy i umieszczonych w metalowej skuwce. Dobre pędzle są drogie, ale dosyć trwałe. Oczywiście pod warunkiem że nie będziemy

ich narażać na pogniecenie i nie zapomnimy o myciu po każdym użyciu.
Pędzle pochodzące z Dalekiego Wschodu są również godne polecenia. Charakteryzują się one innym układem włosia - najdłuższe włosy znajdują się na zewnątrz.

Produkuje się pędzle różnej wielkości, numerowane zazwyczaj w skali od 0 do 12. Na początek trzeba mieć przynajmniej trzy sztuki różnej wielkości (np 2,6 i 10).

Dodatkowy ekwipunek

Paleta - najlepiej pomalowana na biało, ewentualnie po prostu kawałek białej tektury, który wyrzuca się po skończeniu pracy. Deska rysunkowa -

duża na użytek domowy, mała na wynos. Można także zmajstrować sobie teczkę formatu minimum A3 z bardzo grubej tektury, a następnie okleić ją folią

samoprzylepną dla większej trwałości. Kaseta na farby - warto zaadaptować do tego nieduże metalowe pudełko po czymś dobrym. Butelka z czystą wodą

(perfekcjoniści posuwają się do twierdzenia, że woda ma być destylowana), składany stołeczek, kubek lub słoik, sztalugi plenerowe lub pracowniane - te rzeczy

także się mogą przydać (ale kubek lub słoik na wodę jest tym bez czego obejść się nie można - puszka po piwie ma za mały otworek zaś całkowite jej otwarcie

grozi pokaleczeniem, zwłaszcza gdy wpadnie się w twórczy szał).

malowanie:

Najbardziej klasyczna metoda polega na początkowym zamalowaniu szerokich płaszczyzn jasnych tonów i następnie stopniowym przyciemnianiu malowidła tam gdzie

jest to potrzebne. Można pracować nad wilgotnej pracy albo nakładać następne warstwy po wyschnięciu poprzedniej. Należy przy tym uważać, aby nie zaciemnić

zbytnio najjaśniejszych tonów i nie zatracić efektownej akwarelowej świeżości. Innym sposobem jest mocne zwilżenie całego kawałka papieru, i jednorazowe położenie

dość intensywnych plam barwnych.
Jeżeli nie ma się poważania dla zasad, można pozwolić sobie na zmywanie pewnych partii kawałkiem mokrej gąbki, lub nawet wyskrobanie niektórych rzeczy nożykiem.

Albo nawet zastosować technikę mieszaną i trochę poszaleć.

GWASZ

Farba wodna z domieszką kredy lub bieli (od XIX wieku ołowiowej lub cynkowej) nadającej jej właściwości kryjące, oraz gumy arabskiej będącej spoiwem. Znana w

Europie od średniowiecza, stosowana głównie w XVII i XVIII wieku, choć jest ona popularna do dzisiaj. Mianem tym określa się także technikę malowania gwaszami,

a także same obrazy nimi namalowane.

Technika gwaszu różni się od akwareli głównie tym, że obrazy malowane gwaszem mają "pełne" kolory, a nie prześwitujące jak w akwareli. Malowanie gwaszem

jest najczęściej stosowane do wykonywania szkiców dla obrazów olejnych oraz do wykonywania ilustracji do książek, choć są też malarze wyspecjalizowani w

gwaszu, stosujący z powodzeniem tę technikę do malowania "pełnoprawnych" obrazów.

MALARSTWO OLEJNE

Ten rodzaj malarstwa jest najbardziej rozpowszechnioną techniką malarską.

Polega ono na pokrywaniu naprężonego i zagruntowanego płótna, gładkiej deski, lub innego podobrazia gęstymi farbami, w skład których wchodzi olej lniany

lub rzadziej inne roślinne oleje schnące (konopny, makowy) i odpowiednie pigmenty. Sporadycznie stosowany był też wosk, który pełnił funcję stabilizatora

spowalniającego oddzielanie się oleju lnianego od pigmentów.

Zasadniczo receptura produkowania tych farb nie uległa zmianie przez ponad 300 lat, aż do poczatków XX wieku. Pierwszą ważną zmianą było rozpoczęcie

"pakowania" w tuby ołowiano-cynowe (co umożliwiło bezproblemowe przenoszenie farb w plener - to rozwiąznie technologiczne znacząco wpłynęło na rozwój

impresjonizmu ), a następnie aluminiowe. W toku dalszego rozwoju w celu zmniejszenia ceny farb stopniowo zastąpiono większość pigmentów naturalnych

pigmentami syntetycznymi (proces ten zapoczątkowano w XIX wieku, a zakończono w latach 50. XX wieku). Pod koniec XX wieku dokonano przełomu technologicznego,

tworząc farby olejne wodorozcieńczalne.

Malarstwo olejne jest bardzo kosztowną techniką malarską, ale daje bardzo dużą swobodę w doborze i mieszaniu barw, tworzeniu złożonych faktur, uzyskiwania

efektu matu lub błysku, efektów półprzezroczystości i przenikania barw, a nawet wychodzeniu "w trzeci wymiar" przez nakładanie bardzo grubych warstw farby.

Malarstwo olejne po opanowaniu podstaw warsztatu jest stosunkowo łatwą i wdzięczną techniką. Umożliwia ono wielokrotne retuszowanie przez nakładanie

kolejnych warstw farby na obraz. Obrazy olejne cechuje też duża trwałość.

Istnieją (nie licząc technik eksperymentalnych) zasadniczo dwie podstawowe techniki malarstwa olejnego:

0. klasyczna (warstwowa, laserunkowa) rozwijana od XV/XVI wieku jako naturalne następstwo technik temperowych. Polega na nakładaniu na barwną

1. zaprawę (podkład, grunt) cienkiej, monochromatycznej podmalówki temperowej lub olejnej, następnie tzw. imprimitury (warstwy barwnego werniksu),

2. a następnie kilku lub kilkunastu warstw półkryjących lub przezroczystych (laserunkowych) farb olejnych albo olejno-żywicznych (z dodatkiem naturalnych

3. żywic lub balsamów). Obrazy malowane tą techniką mają wyjątkowo wyrafinowaną kolorystykę i niezwykłą głębię kolorów. Współcześnie jest ona

4. (ze względu na pracochłonność i wysokie ceny niezbędnych materiałów) używana dość rzadko, gł. do tworzenia kopii i pastiszy dawnego malarstwa,

5. lub przez niektórych współczesnych twórców, niekiedy programowo nawiązujących do warsztatu dawnych mistrzów.

6. alla prima ("od pierwszego razu"), rozwijana od XVIII wieku, polega na realizacji zamysłu twórczego przez położenie jednej, nieraz bardzo grubej i

7. modelowanej ruchem twardego pędzla ew. szpachli (impasto) warstwy kryjących farb olejnych, mieszanych czasem bezpośrednio na obrazie. Odmianą tej

8. techniki jest pointylizm (stworzony przez Georgesa Seurata, stosowany przez postimpresjonistów).

W XIX i XX w. wraz z ogromną różnorodnością powstających stylów i kierunków malarskich wykształciły się 'swobodne' techniki malarstwa olejnego alla prima,

z użyciem różnorakich, czasem przypadkowych narzędzi (np. rower - Jackson Pollock) i 'niemalarskich' materiałów.

*Ołtarz Gandawski-autorstwa braci Van Eycków(rozpowszechnienie techniki olejnej)

*Antonio Domesina-początek fascynacji techniką olejną we Włoszech w XVI w;

podsumowanie:

ęłęóZaprawy można podzielić ( chude półtłuste, tłuste) na ze względu na wypełniacze na kredowe gipsowe ze względu na spoiwo – klejowe, olejne, emulsyjne.

Podobrazia – w początkach stosowania tej techniki było drewno, poźniej, płótno (lniane, jutowe, konopne, jedwabne), może być też skóra, metal, papier.

Pod koniec XV w. pojawiają się malowidła sztalugowe na płótnie np. Narodziny Wenus Botticelliego, w czasach Tycjana płótno jest dominującym podobraziem,

i również staje się powszechne na terenie Niemiec Francji Hiszpanii, czy Holandii. Techniki malowania z podmalówką, czyli laserunek– bardzo popularna

stosowali ją

np.: .Tycjan Giorgione, Rembrandt. Obraz malowany tą techniką składa się z wielu warstw.

Alla pima, prima vista ( bezpośrednio za pierwszym uderzeniem)Technika ta nie wymaga żadnych wstępnych przygotowań z wyjątkiem szkicu.

Jej początki można dostrzec już u F. Halsa i Velazqueza

Werniksowanie – ożywienie kolorystyki, utrwalanie obrazu, zabezpieczenie przed

szkodliwymi czynnikami (kurz, wilgoć itp.)

MALARSTWO AKRYLOWE

Malarstwo za pomocą farb akrylowych. Malarstwo akrylowe jest tańszą alternatywą dla malarstwa olejnego i jednocześnie wygodniejszą techniką malarstwa od akwareli

i gwaszu.

Farby akrylowe występują zarówno w postaci zawiesin umożliwiających malowanie na papierze, zbliżone do akwareli i gwaszu jak również można je rozpuszczać

w rozpuszczalnikach organicznych i uzyskiwać farby zbliżone charakterem do farb olejnych. Farby akrylowe dostępne są także w formie puszek z rozpylaczem (sprayem)

stosowanych w technikach graffiti.

W stosunku do akwareli malowanie farbami akrylowymi jest łatwiejsze, umożliwia pełne mieszanie kolorów i dokonywanie retuszy.

Trudniej jest jednak za pomocą tych farb uzyskać wrażenie "ulotności" tak bardzo charakterystyczne dla akwareli.

W stosunku do farb olejnych farby akrylowe dają nieco mniej swobody w nadawaniu obrazom faktury,

jednak podobnie łatwo można za ich pomocą uzyskiwać wszelkie inne efekty od wrażenia przenikania kolorów po efekty przestrzenne.

TEMPERA

-ęłęóByła najbardziej popularną techniką malarską stosowaną w starożytności,

-łac.temperae -mieszać płyny,łączyć,osłabiać,rozcienczać

-zajmuje mijsce pośrednie między akwarelą a techniką olejną

-charakterystyczną cechą jest bardzo szybkie schnięcie farb;

rodzaje technik temperowych:

-woskowa

-jajowa

-gumowa

-kazeinowa

-żywiczna;

podobrazia(właściwie każde):

-papier

-karton

-płótno

-płyta pilśniowa

-zaprawy mineralne

-drewno-najbardziej powszechne;

przygotowanie drewna:

*ścinano je w okresie zimowym i przechowywano(ok.5 lat) w zadaszonym miejsu

*impregnowanie spoiwem glutynowym

*wyrównanie powierzchni i wypełnienie niedoskonałości kitem trocinowo-klejowym

*zabezpieczenie poprzez naklejanie pasków płótna,lub perganimu w miejsce złączeń desek,pęknięć

zaprawy:

-kazeinowa

-klejowa(glutynowa,skrobiowa)

-tłusta i chuda z wypełniaczem tj.kreda,gips,glinka,zaprawy mineralne

pod drewno

*przeklejamy drewno (klejem-zaprawą klejowo-kredową,werniksową,lub kazeinową) kilkakrotnie coraz mocniejszym klejem ze wszystkich stron podobrazia

*zaprawę

pod płótno

*przeklejamy ciepłym roztworem kleju

*po wyschnięciu i przeszlifowaniu pokrywamy zaprawą(klejową lub temperową)

pod papier

*niezbyt silne przeklejenie

*nasączyć chudym mlekiem,względnie spoiwem gumowym,skrobiowym,lub glutynowym

pod karton

*przeklejenie szkłem wodnym rozcieńczonym wodą

narzędzia:

-paleta najlepiej barwy białej

-pędzle włosiowe i szczecinowe

-laska malarska

-szpachla

-kamień i wirnik do ucierania farb

-sztalugi

spoiwa:

-emulsja lub dyspersja(zawiesina ciał nie razpuszczalnych w wodzie)

-składa się conajmniej z 2 składników nie rozdzielających się

-w zależności od od stosunku składnika wodnego,lub tłustego tempery dzielimy na:

*chude-kleje glutynowe lub gumy z nieznacznym dodatkiem spoiwa

*tłuste-połączenie żółtka ze znacznym precontem spoiwa tłustego

-spoiwa naturalne-żółtko i białko jaja,mleko zwierzęce oraz soki młodych pędów figowych

-spoiwa sztuczne-kleje i gumy połączone ze spoiwami tłustymi oraz uzyskane za pomocą zmydlenia zasadami

barwniki:

-mineralne

-organiczne

farby:

-farby temperowe-barwniki utarte ze spoiwem emulsyjnym

werniksowanie:

-nie we wszystkich technikach temperowych jest potrzebne

-rozróżniamy werniks:

*pośredni-stosowane po wykonaniu podmalówki,lub(i) po ukończeniu rysunku oraz w miejscach gdzie wprowadzamy poprawki,

*końcowy-zadanie podobne jak w technice olejnej,lecz położony cieniej;