Ćwiczenie 6. Dieta bogatoresztkowa jako przykład profilaktyki żywieniowej i ważny element dieto terapii wielu schorzeń.

Dieta ta jest prostą modyfikacją żywienia podstawowego, polegającą na zwiększeniu w całodziennym jadłospisie ilości błonnika pokarmowego oraz płynów. Błonnik pokarmowy nie ulega strawieniu oraz wchłanianiu, natomiast jest niezbędny do utrzymania prawidłowej funkcji przewodu pokarmowego.

W diecie zdrowego człowieka powinno znajdować się 30-40 gramów polisacharydów roślinnych (błonnika, hemicelulozy, ligniny, pektyn) dziennie.

Dieta bogatoresztkowa charakteryzuje się zwiększoną ilością tych substancji (50-70 g dziennie)

Polisacharydy roślinne dostarczane z pokarmem, stanowiąc masę wypełniającą w przewodzie pokarmowym:

• zwiększają ilość wody w treści jelitowej,

• wchłaniają kancerogeny powstające w jelicie grubym z rozkładu kwasów żółciowych i przyspieszają ich wydalanie.

• błonnik zmniejsza stężenie cholesterolu, trójglicerydów i glukozy

Cel diety bogatoresztkowej:

• pobudzenie motoryki jelit

• regulacja czynności jelit (wydalanie kału) bez stosowania środków farmakologicznych

• zmniejszenie uczucia głodu

Całodzienne pożywienie powinno być tak dobrane i rozłożone na posiłki, aby dawało efekt regularnych i odpowiednio częstych wypróżnień.

Dieta bogatoresztkowa jest także żywieniem wyjściowym do diet ubogo energetycznych, o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych oraz diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów.

Zastosowanie diety:

Stosowana w zaparciach nawykowych w postaci atonicznej (obniżona praca mięśni gładkich) oraz w zaburzeniach czynnościowych jelit.

• Nadmierna pobudliwość jelita grubego

• Otyłość

• Zaparcia atoniczne (nawykowe)

• Zaburzenia przemiany lipidowej i węglowodanowej (miażdżyca, cukrzyca typu II)

• Jelito drażliwe

• Profilaktyka nowotworów jelita grubego oraz kamicy żółciowej

• Zapalenie wyrostka robaczkowego

Założenia diety:

• Dieta dostarcza ilości energii i składników pokarmowych zgodnie z zapotrzebowaniem osoby zdrowej: 12 % energii z białka - około 1 g/kg m.c., do 30 % energii z tłuszczu, reszta 55-60 % energii z węglowodanów

• W racji pokarmowej zwiększa się ilość produktów o dużej zawartości włókna pokarmowego (10 - 15 g włókna surowego) dziennie.

• Poleca się co najmniej 1 kg warzyw i owoców dziennie

• Poleca się rośliny strączkowe i stosowanie jak najmniej oczyszczonych produktów zbożowych.

• Ponieważ błonnik wiąże wodę w przewodzie pokarmowym, należy więc zwiększyć dzienną dawkę płynów do 2-2,5 l - często podaje się szklankę wody przed śniadaniem - ażeby utrzymać odpowiednią konsystencję stolca.

Energia	kcal	2300- 2400
Białko ogółem	g	80- 85
Białko zwierzęce	g	45
Tłuszcz	g	75- 80
Węglowodany przyswajalne	g	330- 350
Błonnik pokarmowy	g	> 40
Wapń	g	0,9
Żelazo	g	17
Witamina A	μm	900
Witamina B1	mg	1,8
Witamina B2	mg	2,2
Witamina C	mg	70

Produkty korzystnie wpływające na perystaltykę jelit:

śliwki, rodzynki, figi, buraki, miód, jogurt, kefir, kawa prawdziwa, śmietanka, wody gazowane, kompot z suszonych śliwek, kasza gryczana, pieczywo razowe, graham, chrupkie

Produkty niekorzystnie wpływające na perystaltykę jelit:

ryż, kasza manna, skrobia ziemniaczana, kluski, pieczywo białe, mąka ziemniaczana, ciastka z kremem, banany

Potrawy zalecane w diecie bogatoresztkowej:

Napoje:

chude mleko, napoje mleczne, fermentowane, napoje mleczno- owocowe, wody mineralne, herbaty owocowe i ziołowe, soki owocowe, warzywne, kawa zbożowa

Pieczywo:

pieczywo z pełnego przemiału

Dodatki do pieczywa:

twaróg, chude wędliny drobiowe, serek sojowy, pasztet, margaryny miękkie, ryby wędzone chude,

Zupy i sosy gorące:

mleczne, owocowe, jarzynowe, zupy czyste na wywarach mięsnych, grzybowych

Dodatki do zup:

bułki, grzanki, kasze, ziemniaki, lane ciasto, makaron, groszek ptysiowy

Mięso, drób, ryby:

podroby, drób, ryby, chude gatunki mięs, cielęcina, konina, szczupak

Potrawy półmięsne i bezmięsne:

budynie z kasz i mięs, warzyw, makaron z owocami, pierogi leniwe, pierogi z mięsem, owocami, leczo, tarta jarzynowa

Tłuszcze:

oleje bogate w NNKT (sojowy, kukurydziany), oleje bogate w JKT (rzepakowy, oliwa z oliwek), margaryny miękkie

Warzywa:

świeże, mrożone, w postaci soków, gotowane warzywa nie wzdymające, ziemniaki gotowane, pieczone

Ziemniaki:

gotowane, pieczone

Owoce:

świeże, suszone, konserwowe, orzechy włoskie, laskowe, owoce w postaci surówek, soków gotowanych.

Desery:

kompoty, galaretki owocowe, mleczne, musy i kremy, przeciery owocowe, keksy z dodatkiem otrąb

Przyprawy:

kwas mlekowy, kwas cytrynowy, zielony koper, pietruszka, jarzynka, kminek, majeranek, liść laurowy, ziele angielskie, papryka słodka, pieprz ziołowy, sól nie więcej niż 5g/24h

Potrawy przeciwwskazane:

• kakao, gorąca czekolada, napoje gazowane słodzone, alkohol, mocna herbata

• pieczywo świeże

• wędliny bardzo tłuste, tłuste konserwy mięsne

• zupy z warzyw wzdymających, strączkowych, kapustnych, zawiesiste, na wywarach kostnych

• ryż, krokiety z kapustą, groch fasola

• tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, mięsa smażone w dużych ilościach

• potrawy z fasoli, grochu, z ryżu, z dodatkiem mąki ziemniaczanej i warzyw kapustnych

• łój, smalec, słonina, margaryny twarde, olej palmowy

• suche nasiona roślin strączkowych, pozostałe warzywa kapustne, ogórki świeże

• ziemniaki smażone w dużej ilości tłuszczu: frytki, placki

• czereśnie

• kisiele, czekolada, batony, kakao

• ocet

---