Ćwiczenie 7. Postępowanie dietetyczne w cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 nie jest spowodowana rzeczywistym niedoborem insuliny, ale raczej brakiem wrażliwości komórek i tkanek na jej działanie („insulinooporność”).

Dieta powinna być jak najbardziej zbliżona do żywienia podstawowego i powinna dostarczać każdego dnia podobnych ilości składników odżywczych - istotne jest przede wszystkim dostarczanie takiej samej ilości węglowodanów o tej samej porze każdego dnia.

W zależności od rozkładu jednostek insuliny podawanej w ciągu dnia, należy w odpowiedni sposób pomiędzy posiłki podzielić porcje węglowodanów.

Dieta w cukrzycy jest na całe życie!!!!!!!!!!!!!!

Cel stosowania diety:

• Dostarczenie odpowiedniej ilości energii (kalorii) niezbędnej do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania organizmu

• Uzyskanie takiego stężenia glukozy we krwi, które będzie najbardziej zbliżone do wartości prawidłowych

• U osób z nadwagą i otyłością redukcja i utrzymanie właściwej masy ciała

• Osiągnięcie optymalnych wartości lipidów w surowicy krwi

• Zapobieganie i leczenie ostrych oraz przewlekłych powikłań cukrzycy

• Poprawa ogólnego stanu zdrowia

Zasady ustalania diety:

Dietę należy ustalać dla każdego chorego indywidualnie w zależności od:

• Masy ciała

• Wzrostu

• Wieku

• Płci

• Aktywności fizycznej

• Stanu zdrowia - ewentualnych współistniejących chorób i powikłań samej cukrzycy

Ilość posiłków:

• W cukrzycy typu 2 leczonym insuliną ilość posiłków powinna wynosić 6-7/ dobę, w związku z tym energetyczność posiłków powinna być zmniejszona

• W cukrzycy typu 2 leczonej dietą lub dieta oraz doustnymi lekami hipoglikemizującymi w jadłospisie powinno być minimum 3 posiłki, ale lepiej 4-5 posiłków, co pomaga zapobiec hiperglikemii poposiłkowej.

Zapotrzebowanie energetyczne:

Podstawowym warunkiem poprawy kontroli glikemii, lipemii i ciśnienia tętniczego jest zmniejszenie masy ciała u pacjentów z nadwagą i utrzymanie tego efektu przez długi czas. Należy dążyć do redukcji masy ciała co najmniej o 10%, poprzez zmniejszenie spożycia energii o około 30% w porównaniu ze zdrowymi osobami i zwiększenie wydatków energetycznych przez aktywność fizyczną.

Przyjęto, że dieta osób chorych na cukrzycę powinna spełniać następujące wymogi energetyczne:

Dla chorych leżących	20 - 25 kcal/kg n.m.c/dobę
Dla osób chodzących nie obciążonych wysiłkiem	25 - 30 kcal/kg n.m.c/dobę
Dla osoby lekko pracującej	30 - 35 kcal/kg n.m.c/dobę
Dla osoby ciężko pracującej	35 - 40 kcal/kg n.m.c/dobę (czasami nawet 50 kcal)

Zalecany rozkład energii w poszczególnych posiłkach dla chorego na cukrzycę, w zależności od liczby posiłków dziennie

Rodzaj posiłku	6 posiłków	5 posiłków	4 posiłki
I śniadanie	20-25%	25%	30%
II śniadanie	10%	10%	15%
Obiad	25-30%	25-30%	30%
Podwieczorek	10%	10-15%	-*
Kolacja	20%	25%	25%
Posiłek przed snem (w przypadku hipoglikemii nocnych)	10%	-	-

*Jeśli pacjent nie spożywa II śniadania, to powinien spożywać podwieczorek (15% energii)

Składniki pożywienia i ich procentowy udział w dziennej racji pokarmowej

Białko:

• 15-20% zapotrzebowania energetycznego ALE!!!!!!!!!!!!!!!

• Podaż białka powinna wynosić od 0,8 do 1,0 g/kg n.m.c, w tym co najmniej 0,3-0,4 g białka pełnowartościowego pochodzenia zwierzęcego (w cukrzycy nasilony jest proces glukoneogenezy z białek, co niekorzystnie wpływa na równowagę kwasowo-zasadową organizmu) - jeżeli pacjent nie ma nadwagi to przyjmuje się zwykłą masę ciała

• U dzieci ilość białka powinna być zgodna z zapotrzebowaniem dla wzrostu i rozwoju, nie niższa niż 1 g/kg m.c./dobę

• Źródłem białka powinny być: cielęcina, wołowina, chudy drób, ryby, królik, sarna, chude wędliny wysokogatunkowe, chude mleko i jego przetwory, chude białe sery i jaja.

Tłuszcze:

• Powinny stanowić nie więcej niż 30 % energii w diecie, bowiem spożywanie większych ilości tłuszczów u osób z cukrzycą upośledza przyswajanie węglowodanów zwiększając tym samym zapotrzebowanie na insulinę

• Należy pamiętać o tzw. tłuszczach utajonych, występujących w rożnego rodzaju produktach

• Zaleca się zastępowanie tłuszczów zwierzęcych i twardych margaryn oliwą, olejem rzepakowym

Cholesterol:

• Spożycie < 300 mg/dobę

Błonnik pokarmowy:

• Zaleca się 30-40 g/dobę

• Dieta bogata w błonnik sprzyja redukcji glikemii poposiłkowej oraz obniża poziom stężenia lipidów

Węglowodany:

• Ogólnie powinny stanowić 50-60 % pokrycia energetycznego

• Zawartość waha się od 140 do 400 g/dobę, zależnie od zapotrzebowania energetycznego, udziału białka i tłuszczu w diecie

• Należy ograniczać udział węglowodanów prostych (do 5 %), ponieważ powodują szybki wzrost stężenia glukozy we krwi oraz stężenie triglicerydów i cholesterolu we krwi

• W przypadku osób przyjmujących insulinę niezwykle ważna jest ilość węglowodanów, jaka zostanie zjedzona podczas każdego posiłku. Jest to wiedza niezbędna przy ustaleniu dawki insuliny

• Aby dokładnie kontrolować ilość spożywanych węglowodanów zostało wprowadzone pojęcie wymiennika węglowodanowego, który jednocześnie pozwala na urozmaicenie diety

1 wymiennik węglowodanowy (1 WW) jest to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych przez organizm - co odpowiada 10 g czystego cukru.

Na przykład jedna bułka (kajzerka) zawiera 3 WW, to oznacza, że poziom cukru we krwi rośnie tak, jak po spożyciu 30 g (3 x 10 g) czystego cukru.

Przykład obliczania ilości WW:

Np. dla zapotrzebowania energetycznego - 2000 kcal

Węglowodany 50% energii

1000 kcal

(1 g węglowodanów dostarcza 4 kcal)

250 g

25 WW

• Ilość spożywanych wymienników powinna być zawsze ustalana przez lekarza lub dietetyka, którzy będą brali pod uwagę poziom cukru we krwi, ewentualne dawki insuliny, wysiłek fizyczny, choroby towarzyszące

• Po ustaleniu ilości WW na poszczególne posiłki, należy tak komponować posiłki aby każdego dnia zawierały taka samą ilość WW, dzięki czemu można zapobiec wahaniom poziomu cukru.

• W ramach ustalonej liczby WW można stosować zamiennie różne produkty korzystając z tabeli WW. Należy pamiętać by wymieniać produkty w obrębie tej samej grupy.

W jaki sposób wymieniać np. warzywa w ciągu tygodnia?

Śniadanie:

Poniedziałek - sałatka z pomidorów

Wtorek - fasolka z wody

Środa - sałatka z kiszonej kapusty

Czwartek - papryka

Piątek - sałata z jogurtem

Sobota - kalafior z wody

Niedziela - sałatka z ogórków.

Warzywa i owoce:

• Zalecane dzienne spożycie 300 - 500 g, ale przede wszystkim warzywa o zawartości węglowodanów do 6 % (cykoria, ogórki, rabarbar, rzodkiewka, sałata, szczypiorek, szpinak, szparagi, grzyby świeże, boćwina, cebula, kabaczek, kalafior, kalarepa, papryka, pomidory, szczaw, brokuły)

Środki słodzące:

• Z diety usuwa się cukier

• Dopuszczalne jest używanie sztucznych środków słodzących jak sacharyna, aspartam (nie do ciast pieczonych) czy stewia (nie zaleca się sorbitolu, mannitolu, ksylitolu ani fruktozy)

• FAO zaleca jako wskazane tylko napoje typu light

Alkohol:

• Powoduje późną glikemię czyli po kilku godzinach od spożycia następuje wzrost stężenia glukozy

Indeks glikemiczny

• Określa szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu produktów w porównaniu do wzrostu, jaki następuje po spożyciu tej samej ilości węglowodanów w postaci czystej glukozy

• Żywność, której węglowodany są szybko trawione i przyswajane, szybko i na krótki okres czasu podnoszą poziom glukozy we krwi - mają wysoki indeks glikemiczny

• Produkty o niskim indeksie glikemicznym to takie, z których glukoza uwalnia i wchłania się powoli w procesie trawienia oraz zwiększają stężenie glukozy we krwi niezbyt silnie i na długi czas

Czynniki mające wpływ na poziom glikemii

Czynniki powodujące szybki wzrost glikemii:

• temperatura posiłków: ciepłe produkty, zwłaszcza długo gotowane,

• stan rozdrobnienia: im produkt bardziej rozdrobniony, łatwiej strawny, tym szybszy wzrost. Np. ryz łuskany - nie łuskany, chleb razowy - chleb żytni - biała bułka,

• picie dużych ilości płynów podczas posiłków  przyspiesza opróżnianie żołądka,

• solenie potraw zwiększa wchłanianie glukozy.

Czynniki powodujące późniejszy wzrost glikemii:

• duże kęsy pokarmowe - im większe, tym dłużej pozostają w żołądku,

• duża zawartość błonnika,

• dodatek tłuszczu i białka do węglowodanów,

• postać pokarmu: jabłko wchłania się dużo wolniej niż mus jabłkowy.

Produkt

Ilość w gramach

Miara domowa

Ilość WW w porcji

Ilość produktu zawierająca 1 WW

Mleko i produkty mleczne

Mleko 2% tłuszczu

200

1 szklanka

1 WW

200 g - 1 szklanka

Śmietana 12% tłuszczu

15

1 łyżka

0 WW

250 g - 1 kubek

Jogurt naturalny

120

1 małe opakowanie

0,7 WW

160 g

Jogurt truskawkowy 1,5% tłuszczu

120

1 małe opakowanie

1 WW

120 g

Kefir 2% tłuszczu

200

1 szklanka

0,9 WW

210 g

Maślanka

200

1 szklanka

0,9 WW

210 g

Ser Camembert

120

1 krążek

0 WW

 

Ser Edamski

25

1 plaster

0 WW

 

Ser twarogowy chudy

20

1 łyżka stołowa

0 WW

300 g

Ser typu "Feta"

130

pół opakowania

0 WW

1000 g

Serek homogenizowany, pełnotłusty

200

1 opakowanie

0,6 WW

340 g

Lody śmietankowe

50

1 kulka

0,9 WW

56 g

Jaja

Jajko kurze

50

1 sztuka

0 WW

 

Mięso i produkty mięsne

Wątroba wieprzowa

100

 

0,3 WW

340 g

Wątroba wołowa

100

 

0,4 WW

250 g

Wątróbka z kurczaka

100

 

0 WW

 

Pasztet pieczony

20

1 cienki plasterek

0,2 WW

100 g

Kotlet schabowy, panierowany

120

1 średni

1,8 WW

67 g - 1/2 kotleta

Produkty rybne

Śledź w śmietanie

100

 

0,5 WW

200 g

Produkty zbożowe

Mąka pszenna

100

2/3 szklanki

7,1 WW

14 g - 1 łyżka

Mąka żytnia

100

2/3 szklanki

7,1 WW

14 g - 1 łyżka

Kasza gryczana

100

2/3 szklanki

6,3 WW

16 g - 1 łyżka

Kasza jęczmienna

100

2/3 szklanki

6,8 WW

15 g - 1 łyżka

Kasza manna

100

2/3 szklanki

7,4 WW

13 g - 1 płaska łyżka

Ryż biały

100

niepełna szklanka

7,6 WW

13 g - 1 płaska łyżka

Ryż brązowy

100

niepełna szklanka

6,8 WW

14 g - 1 łyżka

Makaron dwujajeczny

70

szklanka

5WW

15 g - pół szklanki (zależy od rodzaju makaronu)

Płatki pszenne

30

3 łyżki

2,1 WW

14 g - 1 i 1/2 łyżki

Płatki kukurydziane

25

2/3 szklanki

1,9 WW

13g - 4 łyżki

Płatki owsiane

30

3 łyżki

1,9 WW

16 g - 1 i 1/2 łyżki

Płatki jęczmienne

30

3 łyżki

2,1 WW

14 g - 1 i 1/2 łyżki

Chrupki kukurydziane

100

 

7 WW

15 g - 3 garście

Otręby pszenne

7

1 łyżka

0,1 WW

50 g

Musli z suszonymi owocami

45

3 łyżki

2,9 WW

15 g - 1 łyżka

Musli z rodzynkami i orzechami

45

3 łyżki

2,4 WW

18 g - 1 czubata łyżka

Pieczywo

Chleb żytni pełnoziarnisty

35

1 kromka średniej wielkości

1,6 WW

22g - cienka kromka

Chleb żytni jasny

30

1 kromka średniej wielkości

1,6 WW

20 g - kromka o wymiarach 10x7x1 cm

Chleb żytni staropolski

30

1 kromka średniej wielkości

1,4 WW

21 g - cienka kromka

Pumpernikiel

40

1 kromka średniej wielkości

2 WW

20 g - pół kromki

Chleb graham

30

1 kromka średniej wielkości

1,3 WW

25 g - kromka o wymiarach 9,5x10x1 cm

Chleb pszenny

25

1 kromka średniej wielkości

1,3 WW

20g - kromka o wymiarze 8x11x0,5 cm

Bagietki

50

1/4 sztuki

2,9 WW

20g - 5x4,5x6 cm

Bułki grahamki

50

1 mała sztuka

2,5 WW

20g - 1/3 sztuki

Kajzerka

50

1 sztuka

2,7 WW

18 g - około 1/3 sztuki

Ciabatta

100

1 średnia sztuka

5,7 WW

18 g - 1/5 sztuki

Pieczywo tostowe

30

1 kromka

1,7 WW

17g - 2/3 sztuki

Chałka

30

1 średniej wielkości kromka

1,8 WW

16 g - 1 cienka kromka

Warzywa

Bakłażan

300

1 sztuka długości dłoni

1,1 WW

280 g

Bób

80

1 garść

0,7 WW

120 g - około 1 szklanka

Brokuły

500

1 szuka

1,4 WW

370 g

Brukselka

17

1 sztuka

0 WW

300 g

Burak

140

1 średnia sztuka

1 WW

140 g - 1 sztuka

Cebula

120

1 sztuka duża

0,6 WW

200 g - 2 sztuki średnie

Chrzan

100

 

1 WW

100 g

Cukinia

700

1 duża sztuka

1,5 WW

450 g

Cykoria

80

1 sztuka

0,2 WW

320 g - 4 sztuki

Dynia

100

 

0,5 WW

200 g

Fasolka szparagowa

100

 

0,4 WW

270 g

Groszek zielony

100

 

1,1 WW

90 g

Groszek konserwowy

150

1 szklanka

1,5 WW

100g

Kalafior

500

1/2 sztuki

1,3 WW

380 g

Kalarepa

250

1 średnia sztuka

1,1 WW

230 g

Kapusta biała

250

1/4 główki o wadze 1 kg

1,2 WW

200 g - 1/5 główki o wadze 1 kg

Kapusta czerwona

250

1/4 główki o wadze 1 kg

1 WW

250 g - 1/4 główki o wadze 1 kg

Kapusta pekińska

50

1 liść

0 WW

770 g - 1 duża sztuka

Kapusta kiszona

120

1 szklanka

0,1 WW

770 g

Kukurydza w kolbach

100

1 sztuka

2 WW

50 g - 1/2 sztuki

Kukurydza konserwowa

170

1 szklanka

3,3 WW

50 g - około 3 łyżki

Marchew

50

1 średnia sztuka

0,2 WW

200 g - 2 duże lub 4 średnie sztuki

Ogórek

50

1 średni

0,1 WW

400 g - 8 sztuk

Ogórki kiszone

60

1 średni

0,1 WW

700 g

Papryka czerwona

270

1 duża sztuka

1,2 WW

220 g

Pietruszka

80

1 średnia sztuka

0,4 WW

180 g

Pieczarka

100

5 sztuk

0 WW

1,6 kg

Pomidor

250

1 sztuka duża

0,6 WW

420 g

Rzodkiewka

15

1 sztuka

0 WW

520 g

Seler korzeniowy

200

1 sztuka

0,5 WW

400 g - 2 sztuki

Soczewica czerwona

90

1/2 szklanki

4,4 WW

20 g - 1 i 2/3 łyżki

Szparagi

40

1 sztuka

0,1 WW

450 g -około 11 sztuk

Szpinak

200

1 szklanka mielonego

0,1 WW

2,5 kg

Ziemniaki

100

1 średnia sztuka

1,7 WW

60 g - 1 mała sztuka

Owoce

Ananas

80

1 plaster świeżego

1 WW

80 g - 1 plaster

Arbuz

100

 

0,8 WW

120 g

Awokado

200

1 sztuka

0,8 WW

240 g

Banan

200

1 średnia sztuka

4,3 WW

45 g - 1/4 sztuki

Brzoskwinia

100

1 średnia sztuka

1 WW

100 g - 1 średnia sztuka

Cytryna

120

1 sztuka

0,9 WW

135 g

Czereśnie

80

12 sztuk - około 1/2 szklanki

1 WW

80 g - 12 sztuk

Grejpfrut

300

1 sztuka ze skórką

2,4 WW

130 g - ok. 1/2 sztuki ze skórką

Gruszki

120

1 średnia sztuka

1,5 WW

80 g - około 2/3 sztuki

Jabłko

150

1 średnia sztuka

1,5 WW

100 g - 2/3 sztuki

Jagody

130

1 szklanka

1,2 WW

110 g - niepełna szklanka

Kiwi

90

1 sztuka

1 WW

90g - sztuka

Maliny

120

1 szklanka

0,6 WW

190 g

Mandarynki

90

1 sztuka ze skórką

0,8 WW

110 g

Mango

400

1 sztuka

6 WW

65 g

Melon

700

1/2 sztuki

5,1 WW

135 g

Morele

50

1 sztuka

0,5 WW

100 g - 2 sztuki

Nektarynki

120

1 sztuka

1,2 WW

100 g

Pomarańcza

300

1 sztuka duża

2,8 WW

105 g

Porzeczki czerwone

160

1 szklanka

1,1 WW

140 g

Poziomki

170

1 szklanka

1 WW

170 g - 1 szklanka

Śliwki

15

1 sztuka

0,1 WW

100 g - około 6 sztuk

Truskawki

150

1 szklanka

0,8 WW

185 g - około 18 sztuk

Winogrona

30

5 sztuk

0,4 WW

60 g - około 10 sztuk

Wiśnie

40

10 sztuk

0,4 WW

100 g - 25 sztuk

Owoce suszone

Suszone banany

30

2 łyżki

2,5 WW

12 g - 1 niepełna łyżka

Figi suszone

15

1 sztuka

1 WW

15 g - 1 sztuka

Jabłka suszone

10

2 plasterki suszonego

0,5 WW

20 g - 4 plasterki suszonego

Morele suszone

15

2 sztuki

1 WW

15 g - 2 sztuki

Rodzynki

15

1 łyżka

1 WW

15 g - 1 łyżka

Śliwki suszone z pestką

15

2 sztuki

0,9 WW

16g

Orzechy i nasiona

Migdały

15

1 łyżka

0,1 WW

126 g

Orzechy laskowe

15

1 łyżka

0,1 WW

170 g

Orzechy włoskie

40

10 sztuk

0,4 WW

87 g

Pestki dyni

10

1 łyżka

0,1 WW

78 g

Pestki słonecznika

10

1 łyżka

0,2 WW

50g

Słodycze i ciastka

Cukier

10

2 łyżeczki

1 WW

10 g - 2 łyżeczki

Miód

14

1 łyżeczka

1 WW

14 g - 1 łyżeczka

Żelki

8

3 sztuki

0,5 WW

13 g - około 5 sztuk

Kakao

5

1 łyżeczka

0,2 WW

22 g - około 4 łyżki

Mars

42

1 baton

2,8 WW

14 g - 1/3 sztuki

Snickers

51

1 baton

2,5 WW

20g

Twix

51

2 paluszki

3,2 WW

15 g

Czekolada deserowa

12

2 kostki

0,7 WW

16 g - 2,5 kostki

Czekolada gorzka

12

2 kostki

0,65 WW

18 g - 3 kostki

Herbatniki

10

1 sztuka

0,7 WW

13g

Delicje

15

1 sztuka

0,8 WW

20 g

Pierniczki alpejskie

12

1 sztuka

0,8 WW

15 g

Ciasto drożdżowe

 

 

 

20g

Karpatka

 

 

 

25 g

Napoleonka

 

 

 

23 g

Eklerki z bita śmietaną

50

1 sztuka

1,7 WW

28 g

Jagodzianka

100

1 sztuka

6 WW

16 g

Pączek

70

1 sztuka

4,2 WW

16 g

Faworki

15

1 sztuka

0,7 WW

20 g

Napoje

Sok grejpfrutowy

220

1 szklanka

2 WW

110 g -1/2 szklanki

Sok jabłkowy

220

1 szklanka

2,2 WW

100 g - niecałe pół szklanki

Sok marchwiowy

220

1 szklanka

2,2 WW

100 g - niecałe pół szklanki

Sok pomarańczowy

220

1 szklanka

2,1 WW

100 g - niecałe pół szklanki

Sok pomidorowy

220

1 szklanka

0,5 WW

450 g - 2 szklanki

Sok wielowarzywny

220

1 szklanka

1 WW

220 g - 1 szklanka

Coca - cola

220

1 szklanka

2,2 WW

100 g - niecałe pół szklanki

Kawa bez cukru

220

1 szklanka

0 WW

 

Herbata

220

1 szklanka

0 WW

 

Alkohol

Piwo pełne

300

1 mały kufel

1,1 WW

260 g

Szampan

100

1 kieliszek

0,1 WW

700 g

Wino białe wytrawne

100

1 kieliszek

0 WW

 

Wino białe, słodkie

100

1 kieliszek

0,6 WW

170 g

Wino czerwone

100

1 kieliszek

0 WW

 

Wódka

40

1 kieliszek

0 WW

 

Dodatki

Ketchup

15

1 łyżka

0,3 WW

52 g

Majonez

20

1 łyżka

0 WW

 

Musztarda

10

1 łyżeczka

0,2 WW

50 g - 5 łyżeczek

Rozszerzenie systemu WW

• na podstawie list wymienników można komponować dietę, stosując zamianę produktów w obrębie grupy

• wstępnie należy opracować plan dietetyczny obejmujący wskazówki co do ilości wymienników z poszczególnych grup w posiłkach w ciągu dnia, w oparciu o poziom energetyczny diety i wyliczone na jego podstawie ilości poszczególnych składników odżywczych (białka, tłuszczów, węglowodanów)

Wymiennik białkowy WBz - jest to taka ilość pożywienia, w której znajduje się 10 g białka zwierzęcego lub jego równoważność

Wymiennik tłuszczowy (WT) - jest to taka ilość pożywienia, w której znajduje się 10 g tłuszczu zwierzęcego lub jego równoważność

System 3 wymienników:

• 1 WW = ilość produktu zawierająca 10 g węglowodanów (np. 195 g = 19,5 WW)

• 1 WBz= ilość produktu zawierająca 10 g białka zwierzęcego (np. 40 g białka = 2 WBz - bo białko zwierzęce ma stanowić 50%)

• 1 WT= ilość produktu zawierająca 10 g tłuszczów (np. 50 g = 2,5 WT, bo ok. 50 % to tłuszcze tzw. dodane a wymieniamy tylko te dodane)

System 6 wymienników:

• Mięsno-nabiałowe

• Mączne

• Warzywne

• Owocowe

• Tłuszczowe

• Mleczne

Wymienniki pokarmowe (1W)

	kcal (1 wymiennik)	Białko (g)	Tłuszcze (g)	Węglowodany (g)	przykład
Mięsne	40	6	2	-	30g chudego mięsa, wędliny
Mleczne	100	6	4	10	1 szklanka
Chlebowe	70	2	-	15	1 kr.chleba, 1 kopiasta łyżka ryżu lub kaszy po ugot., 1 średni ziemniak
Warzywne	20	1-2	-	3-4	100 g produktu jadalnego
Owocowe	40	-	-	10	100 g produktu jadalnego
Skrobiowe (niskobiałkowe)	70	0,1	-	17	20 g
Tłuszczowe	45	-	5	-	1 łyżeczka
Cukier i sł.	40	-	-	10	10 g cukru (2 płaskie łyżeczki

Przykładowa Dieta 1200 kcal, 196 g węglowodanów = 19,6 WW

Dieta 1500 kcal, 252 g węglowodanów = 25,2 WW

---