TĘTNICE KRĄśENIA WIELKIEGO

TĘTNICE KRĄśENIA WIELKIEGO

OPUSZKA AORTY, AORTA WSTĘPUJĄCA, ŁUK AORTY

 Część początkowa aorty rozpoczyna się w komorze lewej rozszerzeniem zwanym

opuszką aorty na ścianach, której znajdują się kieszonki zastawki półksięŜycowatej.

Dwie z tych kieszonek przysłaniają ujścia tętnic wieńcowych unaczyniających serce.

 Opuszka aorty przechodzi w aortę wstępującą a ta z kolei w łuk aorty.

ŁUK AORTY

 Od powierzchni wypukłej łuku aorty odchodzą trzy tętnice:

* Pień ramienno-głowowy, który po krótkim przebiegu dzieli się na:

- tętnicę szyjną wspólną prawą

- tętnicę podobojczykowa prawą

* Tętnica szyjna wspólna lewa

* Tętnica podobojczykowa lewa

 Od wklęsłej strony łuku aorty odchodzą gałęzie oskrzelowe.

TĘTNICA SZYJNA WSPÓLNA

 KaŜda tętnica szyjna wspólna na wysokości mniej więcej C 4 dzieli się na tętnicę

szyjną:

- wewnętrzną

- zewnętrzną

 W miejscu podziału występuje rozszerzenie zwane ZATOKĄ SZYJNĄ. Jest ogniwem,

które steruje wpływ układu nerwowego na serce i naczynia. Ściany zatoki są obficie

unerwione i dostarczają układowi nerwowemu informacji o stanie ciśnienia krwi w

tętnicy szyjnej wewnętrznej, zaopatrującej mózgowie.

Tętnica szyjna wewnętrzna

Wchodzi przez podstawę czaszki do jamy czaszki i tu kieruje swój główny pień do koła

tętniczego mózgu. Jej gałęzie zaopatrują równieŜ zawartość oczodołu, jamy nosowej i

jej otoczenia, oponę twardą mózgowia, a gałęzie skórne dochodzą do powiek, czoła i

grzbietu nosa.

Tętnica szyjna zewnętrzna

Unaczynia powierzchownie głowę, oddaje gałęzie do trzewi szyi, do jamy nosowej i

ustnej oraz do gardła. Końcowe gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej to tętnica twarzowa

i skroniowa powierzchowna.

TĘTNICA PODOBOJCZYKOWA PRAWA LUB LEWA

 Po wyjściu z klatki piersiowej przechodzi między mięśniami pochyłymi na zewnętrzną

powierzchnię pierwszego Ŝebra i stąd kieruje się do jamy pachowej.

 Jedną z waŜniejszych gałęzi tętnicy podobojczykowej jest tętnica kręgowa, która

biegnie przez otwory w wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych oraz otwór

potyliczny wielki do jamy czaszki. Tutaj parzyste tętnice kręgowe łączą się w tętnicę

podstawną biegnącą do koła tętniczego mózgu .

 Gałęzie tętnic podobojczykowych biorą równieŜ udział w unaczynieniu ścian klatki

piersiowej, np.: tętnica piersiowa wewnętrzna i jej odgałęzienia, tętnica mięśniowoprzeponowa,

tętnica nadbrzuszna górna oraz gałęzie międzyŜebrowe przednie.

TĘTNICE KOŃCZYNY GÓRNEJ

 Bezpośrednim przedłuŜeniem tętnicy podobojczykowej jest tętnica pachowa. Przebiega

ona przez jamę pachową oddając szereg gałęzi unaczyniających ściany klatki piersiowej

i obręcz kończyny górnej.

 Po wyjściu z jamy pachowej przechodzi w tętnicę ramienną biegnącą w bruździe

przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. Z powierzchni przyśrodkowej ramienia przechodzi

do dołu łokciowego dzieląc się na tętnice końcowe:

- tętnicę łokciową

- tętnicę promieniową

Obie tętnice biegną wzdłuŜ osi długiej przedramiena.

 Jedną z większych gałęzi tętnicy łokciowej jest tętnica międzykostna, biegnąca

początkowo na dłoniowej powierzchni błony międzykostnej przedramienia, a poniŜej

mięśnia nawrotnego czworobocznego przechodzi na jej powierzchnię grzbietową.

 Tętnica łokciowa i promieniowa oraz ich odgałęzienia dłoniowe łączą się na

powierzchni dłoniowej ręki tworząc:

- łuk dłoniowy powierzchowny

- łuk dłoniowy głęboki

Łuki dłoniowe mają waŜne znaczenie czynnościowe, zapewniają dobre ukrwienie

ręki mimo ucisku na tętnice przy wykonywaniu róŜnych ćwiczeń ruchowych (np. na

przyrządach lub trzymanie twardych przedmiotów czasie pracy).

 Od łuków tętniczych odchodzą tętnice do palców.

AORTA ZSTĘPUJĄCA

 Łuk aorty przechodzi w aortę zstępującą w pobliŜu kręgosłupa, na jego przednio-bocznej

lewej powierzchni.

 Gałęzie aorty zstępującej dzieli się na:

- trzewne - unaczyniające narządy

- ścienne - unaczyniające ściany tułowia

 Aortę zstępującą na przebiegu:

- w jamie klatki piersiowej nazywa się aortą piersiową

- w jamie brzusznej - aortą brzuszną

AORTA PIERSIOWA

 Do gałęzi ściennych aorty piersiowej zalicza się:

- tętnice międzyŜebrowe tylne - unaczyniają międzyŜebrza

- tętnice przeponowe górne - unaczyniają przeponę

 Gałęzie trzewne aorty piersiowej biegną do przełyku, osierdzia, oskrzeli, węzłów

chłonnych śródpiersiowych

AORTA BRZUSZNA

Na wysokości Th 12 aorta przechodzi przez rozwór aortowy przepony i zmienia nazwę na

aortę brzuszną.

 W jamie brzusznej biegnie do przodu i w lewo od kręgosłupa dochodząc do L 4 i tu

dzieli się na swe gałęzie końcowe:

- na dwie symetryczne tętnice biodrowe wspólne

- tętnicę krzyŜową pośrodkową

 Gałęzie ścienne aorty brzusznej to:

- cztery pary tętnic lędźwiowych - unaczyniają one mięśnie ściany jamy brzusznej, dają

gałęzie do rdzenia i mięśni grzbietu

- parzyste tętnice przeponowe dolne

- tętnica krzyŜowa pośrodkowa

 Gałęzie trzewne aorty brzusznej podzielić moŜna na:

- gałęzie parzyste - to tętnice zaopatrujące: nadnercza, nerki, jajniki lub jądra.

- gałęzie nieparzyste - to:

Pień trzewny - odchodzi od przedniej ściany aorty na wysokości Th12. Po krótkim

przebiegu (1cm) dzieli się na trzy gałęzie:

- tętnicę wątrobową wspólną

* PrzedłuŜeniem tętnicy wątrobowej wspólnej jest tętnica wątrobowa

właściwa oddająca krew do naczyń włosowatych wątroby.

- tętnicę śledzionową

- tętnicę Ŝołądkową lewą

Tętnica krezkowa górna - odchodzi od przedniej powierzchni aorty brzusznej, 1-2cm

poniŜej pnia trzewnego. Zaopatruje jelito czcze i kręte oraz

jelito grube aŜ po zgięcie lewe okręŜnicy.

Tętnica krezkowa dolna - odchodzi od aorty na poziomie L3 Zaopatruje okręŜnice

zstępującą, esicę i górna część odbytnicy

 Tętnice biodrowe wspólne powstałe z rozgałęzienia aorty brzusznej dzielą się na:

- tętnice biodrowe zewnętrzne

- tętnice biodrowe wewnętrzne

* Tętnica biodrowa wewnętrzna schodzi do miednicy małej i zaopatruje:

- ściany i trzewia miednicy

- narządy płciowe zewnętrzne

- okolicę kroczową

TĘTNICE KOŃCZYNY DOLNEJ

* Tętnica biodrowa zewnętrzna oddaje gałęzie do ścian brzucha i przechodzi pod

więzadłem pachwinowym na udo, przyjmując nazwę tętnicy udowej

Największą gałęzią tętnicy udowej jest tętnica głęboka uda

Obie tętnice zaopatrują obręcz biodrową i udo.

* Następnie tętnica udowa przez rozwór przywodzicieli przechodzi do dołu

podkolanowego i zmienia nazwę na tętnicę podkolanową, która dzieli się na tętnicę

piszczelową przednią i tylną.

* Tętnica piszczelowa tylna biegnie w tylnej grupie mięśni goleni do kanału kostki

przyśrodkowej. Największą jej gałęzią jest tętnica strzałkowa, która biegnie wzdłuŜ

strzałki i kończąc się bocznie od ścięgna Achillesa oddaje gałęzie piętowe.

Tętnica piszczelowa tylna na powierzchni podeszwowej stopy dzieli się na:

- tętnicę podeszwową przyśrodkową

- tętnicę podeszwową boczną

* PrzedłuŜeniem tętnicy piszczelowej przedniej (biegnie w przedniej grupie mięśni

goleni) jest tętnica grzbietowa stopy.

Z zespolenia tętnicy grzbietowej stopy z tętnicami podeszwowymi powstaje łuk

podeszwowy wysyłający tętnice do palców stopy.

ROZGAŁĘZIENIA WSZYSTKICH TĘTNIC KRĄśENIA WIELKIEGO DZIELĄ SIĘ

NA CORAZ DROBNIEJSZE TĘTNICE I PRZECHODZĄ W NACZYNIA

WŁOSOWATE ZNAJDUJĄCE SIĘ WE WSZYSTKICH NARZĄDACH ORGANIZMU.

Z NACZYŃ WŁOSOWATYCH POWSTAJĄ śYŁY

śYŁY KRĄśENIA WIELKIEGO

śYŁY KRĄśENIA WIELKIEGO

śyły łączą się w coraz większe naczynia i ostatecznie uchodzą do prawego przedsionka

serca dwiema duŜymi Ŝyłami: Ŝyłą główną górną i dolną. Tam uchodzi teŜ zatoka

wieńcowa serca, czyli krótkie naczynia Ŝylne wyprowadzające krew z Ŝył serca.

UKŁAD śYŁY GŁÓWNEJ GÓRNEJ

(V. CAVA SUPERIOR)

 śyła główna górna zbiera krew z głowy, kończyn górnych i klatki piersiowej.

 Powstaje z połączenia dwu Ŝył ramienno-głowowych, na wysokości pierwszej chrząstki

Ŝebrowej prawej.

 Początek kaŜdej z Ŝył ramienno-głowowych znajduje się w miejscu połączenia się Ŝyły

szyjnej wewnętrznej z Ŝyłą podobojczykową. Miejsce połączenia tych Ŝył nazywamy

kątem Ŝylnym.

ZAKRES UKRWIENIA

śyła szyjna wewnętrzna - zbiera krew z jamy czaszki (z mózgowia, oka, ucha, opon

mózgowych), z twarzy oraz większej części szyi (obszar

unaczynienia tętnicy szyjnej wspólnej).

śyła podobojczykowa - zbiera krew z kończyny górnej, z okolicy obręczy barkowej i

górnych okolic tułowia oraz z głębokich części szyi.

 Przed wejściem Ŝyły głównej górnej do prawego przedsionka uchodzi do niej Ŝyła

nieparzysta. Głównym jej dopływem jest Ŝyła nieparzysta krótka stanowiąca

przedłuŜenie Ŝyły lędźwiowej wstępującej lewej.

ZAKRES UKRWIENIA

Obie Ŝyły nieparzyste zbierają krew ze ścian klatki piersiowej oraz trzewi. śyły ścienne i

trzewne noszą te same nazwy, co towarzyszące im tętnice: międzyŜebrowe, oskrzelowe,

przełykowe, osierdziowe i śródpiersiowe.

UKŁAD śYŁY GŁÓWNEJ DOLNEJ

(V. CAVA INFERIOR)

 śyła główna dolna otrzymuje swe gałęzie z dolnej połowy ciała: brzucha i miednicy oraz

z kończyn dolnych. Powstaje z połączenia Ŝyły krzyŜowej pośrodkowej z Ŝyłami

biodrowymi wspólnymi na wysokości L4 lub L5 po stronie prawej.

 śyły biodrowe wspólne biorą swój początek do przodu od stawów krzyŜowobiodrowych,

z połączenia Ŝył biodrowych wewnętrznych z Ŝyłami biodrowymi

zewnętrznymi.

ZAKRES UKRWIENIA

śyła biodrowa wewnętrzna - prowadzi krew ze ścian i trzewi miednicy małej

śyła biodrowa zewnętrzna - ze ścian miednicy duŜej i z kończyn dolnych, jako

przedłuŜenie Ŝyły udowej

 Dopływy Ŝyły głównej dolnej moŜna podzielić (jak gałęzie aorty zstępującej), na:

- ścienne - noszą nazwę towarzyszących im tętnic: lędźwiowe i przeponowe

- trzewne - to Ŝyły pochodzące z narządów parzystych jamy brzusznej: nadnerczowe,

nerkowe, z gruczołów płciowych: jajnikowe, jądrowe i z wątroby !!!

 śyły z narządów nieparzystych jamy brzusznej (z wyjątkiem wątrobowych !) nie

uchodzą do Ŝyły głównej dolnej, lecz do śYŁY WROTNEJ (V. PORTAE) -

opracować samodzielnie

śYŁY KOŃCZYN

Pod względem topograficznym Ŝyły kończyn dzielimy na:

o głębokie

o powierzchowne (podskórne)

śYŁY GŁĘBOKIE - towarzyszą tętnicom i noszą zwykle ich nazwy. Mniejszym

tętnicom towarzyszą zwykle dwie Ŝyły.

KOŃCZYNA GÓRNA

 śyły głębokie

Na kończynie górnej parzyste Ŝyły towarzyszą tętnicom zazwyczaj aŜ do wysokości stawu

ramiennego. Tak więc w pobliŜu tętnicy promieniowej, łokciowej i ramiennej biegną po

dwie Ŝyły. Tętnicy pachowej, a czasami równieŜ górnemu odcinkowi tętnicy ramiennej,

towarzyszy juŜ tylko jedna Ŝyła - ramienna wspólna i pachowa

 śyły skórne (powierzchowne) - zbierają się począwszy od wysokości stawu

łokciowego do dwu pni Ŝylnych: Ŝyły odpromieniowej i Ŝyły odłokciowej.

śyła odpromieniowa - biegnie po bocznej stronie przedniej powierzchni przedramienia

oraz ramienia i uchodzi w dole naramienno-piersiowym do Ŝyły

pachowej.

śyła odłokciowa - większa; biegnie po przyśrodkowej stronie przedniej powierzchni

przedramienia i uchodzi do górnego odcinka jednej z Ŝył ramiennych

lub do ramiennej wspólnej a czasem uchodzi dopiero do

początkowego odcinka Ŝyły pachowej.

 śyła pachowa - na wysokości obojczyka przyjmuje nazwę Ŝyły podobojczykowej.

Krew Ŝylna z kończyny górnej z Ŝyły podobojczykowej uchodzi do

Ŝyły ramienno-głowowej, a przez nią do Ŝyły głównej górnej.

KOŃCZYNA DOLNA

 śyły głębokie

Na kończynie dolnej tętnica piszczelowa i strzałkowa mają po dwa naczynia Ŝylne o tej

samej nazwie, ale juŜ tętnica podkolanowa biegnie tylko w towarzystwie jednej Ŝyły,

podobnie jak tętnica udowa i biodrowa zewnętrzna.

 śyły skórne (powierzchowne) - łączą się w dwa pnie Ŝylne: Ŝyłę odstrzałkową

i odpiszczelową.

śyła odstrzałkowa - uchodzi do Ŝyły podkolanowej,

śyła odpiszczelowa - największa i najdłuŜsza powierzchowna Ŝyła u człowieka, biegnie

na przyśrodkowo przedniej powierzchni goleni i uda, po czym

wpada do Ŝyły udowej, która przeszedłszy pod więzadłem

pachwinowym przyjmuje nazwę Ŝyły biodrowej zewnętrznej.

Krew Ŝylna z kończyny dolnej z Ŝyły biodrowej zewnętrznej uchodzi do Ŝyły biodrowej

wspólnej a przez nią do Ŝyły głównej dolnej.

NARZĄDY BUDOWY I ROZKŁADU SKŁADNIKÓW MORFOTYCZNYCH

KRWI I CHŁONKI

 Wszystkie rodzaje krwinek utraciły zdolność podziału, a tym samym mnoŜenia się.

Mają one ograniczony czas trwania Ŝycia w końcu, którego starzeją się, zamierają i

muszą być stale zastępowane przez nowe.

 Zarówno proces usuwania komórek starzejących się, jak ich zastępowania jest

zjawiskiem ciągłym, utrzymującym komórkowy skład krwi i chłonki na stałym

poziomie.

Erytrocyty, granulocyty i trombocyty powstają w szpiku kostnym czerwonym,

Limfocyty powstają w narządach limfatycznych,

Monocyty głównie w układzie śródbłonkowo-siateczkowatym śledziony.

NARZĄDY TE OBEJMUJE SIĘ WSPÓLNYM MIANEM UKŁADU KRWIOTWÓRCZEGO

Szpik kostny czerwony

Znajduje się w istocie gąbczastej kości - u dorosłego człowieka w kościach krótkich i

płaskich oraz w nasadach kości długich. Istota gąbczasta kości stanowi rusztowanie dla

komórek macierzystych krwinek czerwonych i białych - erytroblastów i leukoblastów

(mieloblastów). Warstwa zbita kości stanowi ochronny pancerz szpiku kostnego.

 Szpik czerwony jest silnie unaczyniony - naczynia wchodzą do istoty gąbczastej przez

kanały odŜywcze kości.

 Powstałe w szpiku krwinki opuszczają szpik przez Ŝyły kanałów odŜywczych.

 CięŜar szpiku kostnego czerwonego u dorosłego człowieka wynosi około 1300 g.

Narządy chłonne

Wszystkie narządy chłonne zbudowane są z tkanki limfatycznej, która składa się z

siateczki, a jej oczka prawie wyłącznie wypełnione są limfocytami.

 Tkanka limfatyczna występuje pod postaciami:

- grudek limfatycznych samotnych,

- migdałków,

- węzłów chłonnych - najbardziej zróŜnicowane narządy limfatyczne

- białej miazgi śledziony,

- grasicy.

Śledziona

Nieparzysty narząd połoŜony w jamie brzusznej w lewym podŜebrzu przylegającym do

przepony, Ŝołądka, nerki lewej, okręŜnicy i ogona trzustki.

BUDOWA

 WyróŜnia się na niej wypukłą powierzchnię przeponową oraz połoŜone od strony

jamy brzusznej powierzchnię Ŝołądkową, nerkową i okręŜniczą.

Powierzchnie śledziony oddzielone są od siebie brzegiem górnym i dolnym

Między powierzchniami nerkową i Ŝołądkową znajduje się wnęka śledziony

 Śledziona otoczona jest silną torebką. Torebka i odchodzące od niej w głąb narządu

beleczki są zbudowane z tkanki łącznej, zawierającej włókna spręŜyste oraz mięśnie

gładkie. Obecność włókien spręŜystych i mięśniowych moŜe powodować ciągłe i duŜe

zmiany objętości śledziony.

Między torebką i beleczkami znajdują się przestrzenie wypełnione tkanką

siateczkowatą, stanowiącą zrąb dla miazgi śledziony.

Miazga śledziony - dzieli się w zaleŜności od wyglądu makroskopowego na:

 miazgę białą - w jej skład wchodzi tkanka limfatyczna z ośrodkami rozmnaŜania

limfocytów

 miazgę czerwoną - w oczkach jej tkanki siateczkowatej występują prócz

limfocytów takŜe krwinki czerwone oraz inne postacie krwinek

białych

UNACZYNIENIE

 KREW

Śledzionę unaczynia tętnica śledzionowa, która wnika przez wnękę przebiega w

beleczkach, a następnie rozgałęzia się w tkance siateczkowatej. Krew Ŝylna zbierają

się w Ŝyłę śledzionową uchodzącą do Ŝyły wrotnej.

 Chłonka odpływa przez węzły trzustkowo-śledzionowe i trzewne do przewodu

piersiowego.

FUNKCJA

 Śledziona pełni funkcję zbiornika krwi. Magazynuje krew, a w chwili duŜego

zapotrzebowania kurczy się, wyrzucając ją do naczyń (daje się to czasami odczuć jako

kłujący ból w podŜebrzu lewym).

 Jest narządem kontrolującym stan krwinek, wychwytuje i niszczy starzejące się krwinki

czerwone, płytki krwi i reguluje liczbę krąŜących granulocytów

 Jest producentem limfocytów i ciał odpornościowych

 Ma wpływ na krzepnięcie krwi.

Grasica

Okres maksymalnego rozwoju grasicy przypada na wiek dziecięcy do okresu pokwitania,

kiedy osiąga swój największy cięŜar - około 40 g. Po tym okresie przestaje wzrastać i

ulega stopniowej, powolnej inwolucji.

BUDOWA

 Narząd parzysty, mieści się w przednim górnym śródpiersiu, między mostkiem a

tchawicą.

 Składa się z dwóch płatów: prawego i lewego połączonych ze sobą tkanką łączną.

 Grasica jest otoczona torebką łącznotkankową, od której odchodzą w głąb przegrody

dzielące narząd na płaciki.

 KaŜdy płacik składa się z ciemniejszej obwodowej warstwy, zwanej korą, i leŜącej

głębiej warstwy jaśniejszej, zwanej rdzeniem. Kora i rdzeń zbudowane są z tkanki

stateczkowatej, której oczka są gęsto wypełnione limfocytami.

 Od grasicy odchodzą naczynia chłonne wyprowadzające.

FUNKCJA

 Zdolności limfotwórcze

 Zdolności wytwarzania ciał odpornościowych

REGULACJA KRĄśENIA

SZYBKOŚĆ PRĄDU KRWI

Szybkość liniowa - droga, którą przebywa krew w jednostce czasu. Jest większa w

naczyniach duŜych i w aorcie, gdzie wynosi 0,5 m/s, w tętnicach

obwodowych (promieniowa, piszczelowa) zmniejsza się do ok. 0,2-

0,25 m/s, a w naczyniach włosowatych wynosi tylko 0,5 mm/s.

 Czas, w którym krew przechodzi przez wielki i mały obieg, nazywamy czasem obiegu

krwi. U człowieka trwa on około 20 s.

KRĄśENIE KRWI W TKANKACH

 Dla utrzymania Ŝycia tkanki ustroju wymagają odpowiedniego przepływu krwi.

 Do tkanek szczególnie wraŜliwych na zmniejszenie przepływu krwi naleŜy tkanka

nerwowa, a przede wszystkim mózg, który obumiera juŜ po kilku minutach od ustania

krąŜenia.

Mózg człowieka stojącego lub siedzącego znajduje się wyŜej niŜ serce, stąd ciśnienie w

tętnicach mózgu człowieka znajdującego się w pozycji pionowej jest o 30-40 mm Hg

niŜsze niŜ na poziomie serca. RóŜnica znika w pozycji leŜącej.

Zjawisko to wykorzystujemy w leczeniu utraty świadomości spowodowanej spadkiem

ciśnienia krwi (omdlenie).

 Spadek ciśnienia w nerkach powoduje zmniejszoną filtrację i zahamowuje lub

zatrzymuje wydalanie moczu.

REGULACJA CIŚNIENIA KRWI W TKANKACH

 NajwaŜniejszym sposobem regulacji ciśnienia krwi w tkankach jest zatem regulacja

szerokości tętniczek. Ściany tętniczek zawierają mięśnie gładkie, które są w stanie

częściowego przykurczu pod wpływem działania nerwów współczulnych. Wzrost

napięcia układu współczulnego powoduje zwęŜenie tętniczek i wzrost oporów

krąŜenia. Rozszerzenie tętniczek prowadzi do zmniejszenia oporów i spadku ciśnienia

krwi.

REGULACJA PRZEPŁYWU TKANKOWEGO KRWI

Baroreceptory

 Stała wielkość ciśnienia krwi zaleŜy od obecności odpowiednich czujników, tzw.

baroreceptorów. Znajdują się one w ściankach niektórych tętnic i informują ośrodek

naczynioruchowy o wielkości ciśnienia.

 Baroreceptory stwierdzono w łuku aorty, tętnicach szyjnych wspólnych, w miejscu

rozwidlenia się na tętnicę szyjna zewnętrzną i wewnętrzną (zatoka szyjna).

 Wzrost ciśnienia przyspiesza częstotliwość wysyłania impulsów z baroreceptorów do

ośrodka naczyniowego i odwrotnie - spadek ciśnienia pociąga za sobą obniŜenie liczby

impulsów.

Zwiększona aktywność baroreceptorów hamuje ośrodek naczynioruchowy, który

przez włókna odśrodkowe zmniejsza napięcie mięśni gładkich tętnic. Tętnice

rozszerzają się - ciśnienie krwi obniŜa.

Niska częstotliwość impulsów wysyłanych przez baroreceptory pobudza czynność

ośrodka naczynioruchowego, który wysyła bodźce do mięśni gładkich tętnic

zwiększając ich napięcie.

 Wysoka sprawność regulacji ciśnienia krwi przez baroreceptory powoduje, iŜ nie

zmienia się ono w pozycji leŜącej ani stojącej.

 Niekiedy baroreceptory mogą utracić swą sprawność. Po długotrwałym przebywaniu w

łóŜku, np. z powodu cięŜkiej choroby, zmiana połoŜenia ciała na pionową moŜe

doprowadzić do omdlenia. Podobne warunki istnieją u astronautów przebywających

przez dłuŜszy czas w warunkach niewaŜkości.

Czynność ośrodka naczynioruchowego zaleŜy nie tylko od impulsów napływających z

baroreceptorów, ale równieŜ od szeregu innych czynników, z których najwaŜniejsze to:

 StęŜenie dwutlenku węgla we krwi

Zwiększenie zawartości CO pobudza czynność ośrodka i podnosi ciśnienie krwi, jego

zmniejszenie hamuje funkcję ośrodka.

Podczas prowadzenia sztucznego oddychania naleŜy pamiętać o moŜliwości nadmiernej

wentylacji, w czasie której dochodzi do usunięcia dwutlenku węgla z krwi, co

powoduje spadek ciśnienia.

 Wysycenie krwi tlenem (stęŜenie tlenu)

Zmniejszenie wysycenia krwi tlenem pobudza czynność ośrodka naczynioruchowego

za pośrednictwem chemoreceptorów, które podobnie jak baroreceptory, leŜą w ścianie

aorty i tętnicach szyjnych. Informują one ośrodek naczynioruchowy o spadku stęŜenia

tlenu we krwi.

 Czynność ośrodka oddechowego

 Działanie nerwów czuciowych

Niewielkie podraŜnienie nerwów przewodzących ból pobudza do wzrostu ciśnienia.

Silny ból zmniejsza aktywność ośrodka naczynioruchowego i obniŜa ciśnienie krwi.

 Czynność wyŜszych ośrodków układu nerwowego

Mózg oddziałuje na czynność ośrodka naczynioruchowego przede wszystkim w

stanach silnego napięcia emocjonalnego, które pobudza ośrodek. Jednocześnie

dochodzi do zwiększenia napięcia układu współczulnego i wzmoŜonej czynności

nadnerczy, wyraŜającej się nasileniem wydzielania noradrenaliny i innych

katecholamin.

---