FRANCJA
1) PIONIER:
a) szczególna rola w ukształtowaniu nowożytnej dyplomacji europejskiej
b) ewolucja pojęcia „dyplomacji” (wcześniej dyplomata = historyk)
c) rola j. francuskiego
- traktat wersalski przełamał barierę francuskich dokumentów ponieważ nie był napisany wyłącznie po francusku
- umowa trójprzymierza po francusku
d) MSZ
e) ludzie dyplomacji: bardzo wysoki prestiż
Francja - dyplomacja
Anglia - handel
Niemcy - administracja
Książę Adam Czartoryski uczynił j. francuski językiem dyplomacji w Rosji
2) Mocarstwo średniej wielkości, ale prowadzi PZ na poziomie mocarstwa światowego
Trójkąt władzy: Prezydent (Elysées) --- Premier (Hotel Matignon) --- MSZ (Quai d'Orsay)
Konstytucja: 4.10.1958 twórca de Gaulle - rozwijana, grupa interpretacji
// Obecnie również inne ministerstwa uczestniczą w wymianie międzynarodowej, ale to tendencja w wielu krajach //
// Wszyscy prezydenci chętnie korzystają ze swojej wysokiej pozycji i kompetencji np. Mitterand - krytykował, a potem korzystał //
- PZ „sferą zastrzeżoną dla prezydenta”
3) Konstytucja podaje uprawnienia prezydenta:
art. 5 prezydent jest gwarantem niepodległości, integralności terytorialnej i przestrzegania traktatów
art. 8 powołuje premiera i na jego wniosek ministrów (Msz, MON - mianuje się w największym porozumieniu z prezydentem)
art. 13 prezydent podpisuje ordonanse - dekrety z mocą ustawy (m.in. dotyczą powoływania ambasadorów)
art. 14 wysyłanie, przyjmowanie, odwoływanie przedstawicieli dyplomatycznych
art. 15 przewodniczy Komitetom Obrony Narodowej, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych i przewodniczącym Rady Obrony
W konstytucji nie jest zapisane, że ma on wyłączne prawo do użycia broni jądrowej. Ustala to dekret z 1968 r.
art. 16 jeżeli elementy z art. 5 będą zagrożone to prezydent zastosuje środki jakich wymagają okoliczności przy konsultacji z premierem, przewodniczącymi izb parlamentarnych i przewodniczącym Rady Konstytucyjnej. Jednak on podejmuje ostateczną decyzję.
art. 52 prezydent ma prawo prowadzenia rokowań i ratyfikacji traktatów. Jeżeli toczą się rokowania dotyczące traktatów w sprawach zagranicznych to MUSI być o tym poinformowany nawet jeżeli nie będzie ratyfikował.
art. 53 analogia do art. … RP
- katalog umów co do których wymagana jest zgoda wyrażona ustawowo
- ratyfikowanie mocą ustawy mnd
4) Wyspecjalizowany aparat prezydenta do spraw międzynarodowych SEKRETARIAT GENERALNY URZĘDU PREZYDENTA
- specjalna komórka do spraw afrykańskich podłączona bezpośrednio pod prezydenta + odpowiednik w MSZ
- frankofonia i jej rozwój szczególna waga dla prezydenta
- proces dublowania się z MSZ urzędów prezydenckich - oprócz MSZ sztab ludzi prezydenta
5) PREMIER
- lakonicznie określone kompetencje w konstytucji
- kompetencje rządu w sprawach mnd „dziedzina nadzorowana”
- dekret z 1959 określa zakres działalności rządu w tej dziedzinie (nie w konstytucji)
art. 19 konst kontrasygnata prezydenta dokumentów wydawanych przez prezydenta (dotyczy też części dok. zagranicznych)
- listy uwierzytelniające
- mianowanie przedstawicieli
art. 20 rząd określa i prowadzi politykę narodu (= prowadzi PZ)
art. 21 rząd odpowiedzialny za obronę narodową
6) PARLAMENT (ZN + Senat)
- największe kompetencje w sprawach związanych z integracją europejską
- w praktyce nigdy nie jest w stanie podważyć opcji, którą wybrał rząd lub prezydent w ramach PZ
- NIE MA inicjatywy ustawodawczej
- wotum zaufania/nieufności dla rządu + ustawa budżetowa (amerykańska władza nad sakiewką)
tylko taki wpływ na ekipę rządu, na PZ
art. 35 wypowiedzenie wojny wymaga upoważnienia parlamentu (NIE zgody)
art. 49 w związku z polityką mnd. Zgromadzenie Narodowe ma prawo pociągnąć rząd do odpowiedzialności uchwalając wotum nieufności, czego konkretyzacją jest dymisja rządu
wymogi: wniosek 10% deputowanych do ZN; aprobowany do 48h po złożeniu; większość co najmniej 289 głosów
ZN = 6 stałych komisji (1 do spraw mnd. Komisja SZ, która zabiera się raz w tygodniu na posiedzeniu tajnym)
Senat = 1 komisja mnd. (Komisja SZ, Obrony i Sił Zbrojnych)
7) Ministerstwo Spraw Zagranicznych
- prezydent nakreśla kierunki PZ, inspiruje je, a minister SZ nadaje im dyplomatyczną formę
- minister SZ podporządkowany prezydentowi
- zwykle MSZ bardzo blisko związany z prezydentem by współpraca przebiegała bez problemó, nawet przy kohabitacji
- konstytucja nie określa kompetencji MSZ
- minister SZ to pośrednik pomiędzy rządem a placówkami zagranicznymi
- na MSZ spoczywa obowiązek koordynacji działań pod zwierzchnictwem premiera i zgodnie kierunkami wytyczonymi przez prezydenta
- MSZ reprezentuje państwo bez pełnomocnictw
8) Reformy MSZ
a) I połowa lat 90. - przywrócenie CENTRUM ANALIZ I PROGNOZ - grono ekspertów przygotowuje najbardziej szerokie, ogólne wizje
KONFERENCJA Francuska Ambasadorów w Paryżu, zainicjował ją Alain Juppe
Zjeżdżają się do Paryża na przełomie lipca/sierpnia, spotykają z prezydentem, premierem, min. SZ i min. ob. narodowej. W 2007 15 zjazd.
b) reforma 1998/1999
MSZ przejęła znaczną część funkcji Ministerstwa Współpracy (koordynowanie pomocy rozwojowej Francji). Nadwyżki finansowe powinno kierować do Afryki. Zmniejszenie liczby placówek w Europie blisko, środki komunikacji, lepiej umieścić je w państwach rozwijających się. Około połowy pomocy dla państw oficjalnie udziela MSZ.
Lata 90. - bardzo duży akcent na informatyzację placówek dypl., jeden system łączności.
Przewaga dyplomacji wielostronnej nad dwustronną.
9) Bernard Kouchner ministrem SZ
3 Sekretarzy Stanu:
a) Jean Pierze Jouyet ds. europejskich
- polityka Francji wobec UE, państwa kandydujące do UE, OBWE, EFTA, współpraca wielostronne/dwustronna
b) Jean Marie Bockel de. współpracy i frankofonii
c) Rama Yade ds. zagranicznych i praw człowieka
DYREKCJA GENERALNA - podstawowa jednostka MSZ, tworzona na mocy dekretu prezydenta; są 3
1) Dyrekcja Generalna do spraw politycznych i bezpieczeństwa:
- organizacje mnd., rozbrojenie, bezpieczeństwo, obrona
2) Dyrekcja Generalna ds. współpracy międzynarodowej i rozwoju:
- koordynowanie pomocy rozwojowej; kultura, język, edukacja
Poza granicami Francji: 270 szkół, 220 Alliances Francais, 166 ośrodków kultury; 130 misji akredytowanych, 15 tys. pracowników na zewnątrz; 500 projektów rozwojowych na koniec 2006
3) Dyrekcja Generalna ds. Administracji: budżet, kadry (przygotowanie, rekrutacja), awanse pracowników
W MSZ 6 komórek geograficznych i 1 o ch. funkcyjnym, administracyjnym
SEKRETARZ GENERALNY - b. ważny, pomaga kierować MSZ
Obecny MSZ - z innej opcji niż prezydent, Kouchner krytykował Sarkozy'ego podczas kampanii
Bernard Kouchner - założył org. Lekarzy Bez Granic, 3krotny minister zdrowia, gdy zaproponowano mu MSZ deklarował się jako socjalista. Sarkozy chciał wyjść poza swoją linię polityczną i wyraził zgodę. Zaufanie społeczne, nie musi działać pod kierunkiem prezydenta. Postuluje zwiększenie pomocy i ochrony praw człowieka.
J. P. Jouyet (spr. europejskie), zajmował się ekonomią, przeprowadził reformę podatków
J. M. Bockel (wsp. i frankofonia) od zawsze te sprawy
Rama Yade (prawa człowieka) jest z Senegalu, od 2-3 kadencji nie było osób kolorowych w parlamencie, młoda
PRACOWNICY:
- ok. 9,5 tysiąca ludzi, 5 tys. za granicą
- w latach 90. zmniejszono liczbę pracowników z 12 tys.
- 2 na świecie po USA sieć palcówek dyplomatycznych 156 ambasad
USA 165, UK 153
- duża liczba konsulów honorowych, ok. 5 tys.
3 kategorie pracowników kategorie: A, B, C
- kategoria A najważniejsza, rekrutowani z ENA lub na drodze egzaminu (Concours d'Orient - wymagana znajomość języka Europy Śr-Wsch. lub azjatyckiego)
- kategoria B personel administracyjno - techniczny np. szyfranci, sekretarze, rekrutacja na drodze egzaminu
- kategoria C personel pomocniczy np. kierowcy, rekrutacja: podstawa egzaminów
testy: osobowość, motywacja, historia, nauki polityczne, języki
BUDŻET
1% PKB (obecnie 1,53% = 5,4 miliarda euro)
- od kilku lat zmniejsza się personel w państwach rozwiniętych, zwiększa w p. rozwijających się
REGIONY FRANCUSKIE
- Francja silnie scentralizowana, departamenty nie prowadzą PZ
- Belgia najbardziej autonomiczna, federalizacja PZ, centrum często nie ma kompetencji
Komitet Regionów UE
1994, organ, w którym regiony mają coś do powiedzenia, jedyna w UE reprezentacja na poziomie regionów, 344 członków, 24 miejsce Francja. Charakter tylko doradczy i opiniodawczy, bez mocy prawnej. Traktaty wymieniają 11 obszarów (np. transport, zdrowie, edukacja), w których opinia KR jest niezbędna. Inaczej projekt nieważny. W TL KR uzyskał możliwość obrony zasady subsydiarności.
UE przeznacza 300 miliardów euro na politykę regionalną.
Podział: 22 regiony hexagone (26 calość), 96 (100) departamentów, 342 arrondissements, 4040 kantonów, ponad 36 tys. gmin
Departamenty zamorskie tzw. DOM - TOM
DOM-ROM : départements et régions d'outre-mer
terytoria zależne na prawach departamentu np. Gwadelupa, Martynika, Gujana, Reunion
COM: Collectivité d'outre-mer
zbiorowość zamorska, poprawka konstytucji 2003, zbiorowość o szczególnym statusie
np. Polinezja francuska, Majotta (nie chciała niepodległości), Saint Pierre, Wallis Futuna
La Nouvelle-Calédonie
TAAF: Terres australes et antarctiques françaises
Clipperton - wyspa, stanowi własność prywatną państwa
FRANKOFONIA - termin z XIX w.
Wspólnota ludności posługującej się językiem francuskim.
Obecnie org. mnd. na wzór Wspólnoty Narodów. Zainicjowane przez Francję i Belgię. Dlaczego ? Pomoc gospodarcza, kulturalna, rozwój. Algieria nie jest w Frankofonii. Francja nie chciała przeprosić na kolonializm, tylko za niewolnictwo - 10.05 dzień pamięci o ofiarach niewolnictwa. Francja dba o relacje z koloniami.
1