fp-wyk10, UE Katowice FiR, finanse publiczne

16.12.2010

Wykład 10

Temat: Procedura budżetowa - c. d.

Spoczywa na Radzie Ministrów
Dezagregacja zapisów ustawy budżetowej - rozpisanie budżetu w sposób bardziej szczegółowy, dokonuje się w 2 przekrojach:

Podmiotowym - ministrowie mają do dyspozycji określone części budżetu, rozpisują ją je na tych, co są niżej, a ci, co są niżej rozpisują je jeszcze niżej rozpisanie na jednostki, które będą dysponowały środkami, dokonuje się zgodnie z regułami klasyfikacji budżetowej.
Czasowym - polega na rozpisaniu budżetu na krótsze odcinki czasu, okresy miesięczne, ponieważ co miesiąc wypłaca się wynagrodzenia

Urzędy skarbowe | Urzędy i izby celne | Państwowe jednostki budżetowe

Rada Ministrów ma prawo w każdym momencie roku budżetowego wnieść do sejmu projekt ustawy zmieniającej ustawę budżetową.
Wniesienie tego projektu wprowadza procedurę taką samą jak przy uchwalaniu ustawy budżetowej - procedura złożona,
W Polskich realiach ta instytucja nie jest zbyt często stosowana
Zmiany w budżecie już uchwalonym:

Przeniesienie środków budżetowych - dokonywane jest w układzie poziomym, co znaczy, że dokonuje się je w obrębie jednorodnych przedziałek, klasyfikacyjnych (części, działów, rozdziałów, paragrafów) środki przesuwa się z jednej pozycji na inną, wg. Literatury to działanie ma charakter neutralny finansowo.

Przesunięcia między częściami są możliwe jedynie poprzez zmianę ustawy budżetowej
Przesunięcia między działami wymagają akceptacji sejmu
Przesunięcia między rozdziałami i paragrafami mogą być robione na bieżąca, zasadniczo mają prawo je wykonywać dysponenci stopnia I, mogą to prawo jednak scedować na kierowników wybranych podległych sobie jednostek Np. bezosobowy fundusz płac.
Przesunięcia środków są bardzo obwarowane prawnie, Np. każde przesunięcie pomiędzy wydatkami bieżącymi i majątkowymi wymaga akceptacji ministra finansów.

Blokowanie wydatków budżetowych - jest to całkowity, lub częściowy zakaz dysponowania środkami, dokonywania wydatków, na czas określony, bądź do końca roku budżetowego.

Blokowania środków dokonują dysponenci w ramach struktury hierarchicznej,
Dysponentom stopnia I blokowanie może zostać wprowadzone przez ministra finansów
Przyczyny (przesłanki) blokowania:

Stwierdzenie niegospodarności Np. pieniądze na remont ośrodka są wydatkowane, a kierownik remontuje za nie swój dom
Opóźnienie w realizacji zaplanowanych zadań Np. uczelnia wyższa X miała przyznane środki na remont auli wykładowej, a środki zostały zablokowane, bo w październiku nie można prowadzić remontu, bo uczelnia ma swoje cele dydaktyczne, które musi realizować.
Nadmiar środków - będzie to wynikało z tego, że jednostka planując zaplanowała znacznie wyższe koszty niż faktycznie poniesie.
Naruszenie dyscypliny finansowej - ktoś będzie gospodarował środkami nawet w obrębie jednostki z naruszeniem dyscypliny, to jest to przesłanka do blokowania środków.

Dysponowanie rezerwami budżetowymi - w ramach budżetu tworzy się tzw. rezerwę ogólną oraz rezerwy celowe:

Rezerwa ogólna - jej kwota nie może przekraczać 0,2% ogółu planowanych wydatków budżetowych, ta rezerwa ma przeznaczenie nieokreślone, głównie ma służyć sfinansowaniu wydatków, których nie można było przewidzieć na etapie planowania i uchwalania ustawy budżetowej, ta rezerwa służy min. na sfinansowanie wydatków w przypadku klęsk żywiołowych,

Jeśli określone zdarzenie uzyska status klęski żywiołowej to jest przesłanka do sięgnięcia po te środki, tą rezerwą dysponuje Rada Ministrów.

Rezerwy celowe - ich łączne kwota nie może przekroczyć 3% ogółu planowanych wydatków budżetowych, są tworzone na określone cele (przeznaczenie jest znane), natomiast nie z pełną szczegółowością, tymi rezerwami dysponuje Minister Finansów, Np.:

Rezerwa na odszkodowania zasądzone od skarbu państwa - wiadomo jest, że jakieś odszkodowania będą, ale nie wiadomo ile i na jaką kwotę.
Rezerwa na awaryjne remonty - takie, których nie można przewidzieć
Analiza i kontrola:

Bieżącą analizę i kontrolę gospodarki środkami budżetowymi prowadzi bardzo wiele podmiotów:

Podmioty funkcjonujące w sferze hierarchicznej
Minister Finansów
Urząd Kontroli Skarbowej (UKS) - zajmuje się także kontrolą prawidłowości wydatkowania środków publicznych (a nie tylko gromadzenia)

Aktywność sejmu na etapie kontroli wykonania ustawy budżetowej jest znacznie mniejsza niż na etapie uchwalania, w tej procedurze nie uczestniczy senat.
I - opracowanie sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej przez ministra finansów, sprawozdanie to składa się z części:

Liczbowej - najczęściej ma formę tabeli - plan, wykonanie, procent realizacji planu
Opisowej - wiele elementów, min. odniesienie do relacji prognoz i faktycznego zrealizowania faktycznych wielkości makroekonomicznych

W sprawozdaniu jest odniesienie do deficytu i długu publicznego, podejmuje się także kwestię prywatyzacji.
II - przedstawienie Radzie Ministrów, która zatwierdza sprawozdanie i ma obowiązek przekazać to sprawozdanie do sejmu oraz do NIK-u w terminie do końca maja roku następującego po roku budżetowym.

NIK - organ kontroli państwa min. całokształtu działalności organów administracji rządowej, oraz innych podmiotów prowadzących gospodarkę budżetową. Kryteria kontroli:

NIK - sporządza opinię do tego sprawozdania, przy czym opinia ta jest wzbogacona o wyniki własnych kontroli.
Sejm - skierowuje sprawozdanie do sejmowej komisji finansów publicznych, tam jest sporządzana opinia o sprawozdaniu i tutaj mogą włączyć się komisje sejmowe do tych płac
Sprawozdanie zostaje przedstawione na plenarnym zebraniu sejmu, sejmowa komisja rekomenduje przyjęcie albo odrzucenie sprawozdania, przyjęcie jest równoznaczne z udzieleniem absolutorium rządowi

Komisja ma 90 dni od złożenia sprawozdania do sejmu
Gdyby sejm odrzucił sprawozdanie przepisy prawne nie przewidują żadnego rozwiązania
Kontrola wykonania SP:

Temat: Podatek.

Wpływy publiczne - to pojęcie szersze od dochodów publiczny, każdy dochód jest wpływem, nie każdy wpływ jest dochodem.
Dochodami są te wpływy, które nie wiążą się z koniecznością zwrotu, natomiast wpływami obok dochodów są również takie środki, które czasowo stają do dyspozycji władzy publicznej, czyli wiążą się z koniecznością zwrotu,
Wpływy publiczne klasyfikuje się na różne sposoby: