28.10.2010

Wykład 5

1. Porównanie dóbr publicznych i prywatnych, Cd.

Dobro publiczne	Dobro prywatne
Kryterium ekonomiczne opłacalności
Dla odbiorcy bezpłatne, lub częściowo odpłatne	Pełna odpłatność (cena rynkowa)
Finansowane z funduszy publicznych i częściowo z prywatnych	Finansowane z funduszy prywatnych
Dostarcza państwo, lub inne podmioty publiczne	Dostarcza rynek

2. 2 schematy:




• Potrzeby indywidualne - do ich zaspokojenia służą dobra prywatne, a źródłem finansowania są fundusze prywatne.

W jakim stopniu państwo ma serwować dobra, które zaspokoją potrzeby indywidualne, które może zaspokoić rynek? - Pytanie bez odpowiedzi

• Zakres dóbr społecznych - nie jest pożądany jego nadmierny rozrost, ponieważ:

• Sfera publiczna jest wyjątkowo (szczególnie) narażona na marnotrawstwo i nadużycia. Jest dużo przykładów, w których gestorzy środków publicznych marnują je - ktoś jest gestorem czegoś, co nie jest jego własnością.

• Konsumpcja zbiorowa dokonuje się zawsze kosztem konsumpcji indywidualnej, - ponieważ aby serwować dobra publiczne potrzebne są fundusze publiczne, które wyrastają z funduszy prywatnych.

• Konsumpcja zbiorowa jest konsumpcją narzuconą i tym samym ograniczającą wolność jednostki.

Temat: Budżet państwa.

1. Dokonując różnych przekrojów finansów publicznych dokonaliśmy przekroju instytucjonalnego i wyodrębniliśmy grupy funduszy publicznych.

2. Pytanie z egzaminu: Przekrój finansów publicznych, który wyodrębnia to przekrój:

• Podmiotowy -

• Przedmiotowy -

• Instytucjonalny +

• Przesłanki rangi budżetu państwa:

• Jest to największy fundusz publiczny, jest to fundusz w ramach, którego jest gromadzona i rozdysponowywana największa cześć funduszy publicznych.

• Budżet państwa jest narzędziem władzy centralnej, a współcześnie to władze centralne są podstawowym (dominującym) podmiotem w zakresie polityki społeczno-gospodarczej danego kraju.

• Z budżetu państwa są dokonywane transfery na rzecz innych funduszy publicznych, Np. na rzecz funduszy jednostek samorządu terytorialnego, te transfery mają istotny wpływ na wielkość pozostałych funduszy.

• Budżet państwa jest istotnym instrumentem międzynarodowych powiązań finansowych, Np. biorąc po uwagę Polskie członkostwo w UE to powiązania finansowe z budżetem UE - składki - są ujmowane w budżecie państwa.

• Budżet państwa ma rangę ustawy, czyli decyduje o nim władza ustawodawcza (parlament), jest to akt prawny (ustawa) pomijając konstytucje najwyższej rangi.

• Budżet państwa, a budżet centralny:

• Te pojęcia biorąc pod uwagę treść ekonomiczną mogą być używane zamiennie.

• Na gruncie polskich regulacji prawnych nie funkcjonuje pojęcie budżet centralny.

• Pojęcie budżetu państwa:

• Budżet - zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków jakiegokolwiek podmiotu na określony czas.

• Elementy każdego budżetu:

• Aspekt przyszłościowy

• Zestawienie dochodów i wydatków w określonym przedziale czasowym.

• Specyfika konkretnego budżetu - decyduje podmiot, którego budżet dotyczy

• Budżet państwa jest definiowany przez nauki ekonomiczne i nauki prawne:

• budżet (definicja z nauk ekonomicznych) - scentralizowany fundusz publiczny służący gromadzeniu środków w związku z funkcjami państwa.

• budżet (definicja z prawa finansowego) - plan finansowy zestawiający dochody i wydatki państwa w pokreślonym przedziale czasowym, zatwierdzany przez parlament.

• 3 aspekty: ekonomiczny, prawny i techniczny

• Aspekt ekonomiczny:

• Budżet - jest pewnym funduszem, jest tworzony, (Po co?) w związku z funkcjami państwa

• Aspekt prawny:

• Budżet jest zatwierdzany przez parlament

• Aspekt techniczny:

• Plan a nie prognoza

• Wskazuje się, że są dochody i wydatki

• Wskazuje się przedział czasowy

• Geneza budżetu państwa:

• Budżet jest złożoną kategorią, która podlegała i podlega ewolucji (ewolucja - przemiany prowadzące do korzystnych zmian).

• W toku rozwoju tej instytucji należy rozróżnić:

• Nurt wcześniejszy - dotyczy głównie aspektu techniczno-ekonomicznego budżetu państwa, obejmuje on okres od starożytności do XVII wieku. Zalążki budżetu państwa wskazuje się dla czasów starożytnych, formy zalążkowe:

• O charakterze ewidencyjnym

• O charakterze analitycznym

• Nurt późniejszy - zwany właściwym

Rok akademicki 2010/2011

Semestr I, prof. dr hab. T. Famulska

Przedmiot: Finanse publiczne (wykłady)

2

---