14.12.2010
Młyn- ,magazyn+ przygotowanie do przemiału+ młyn właściwy
Podział młynów
pszenne - przystosowane tylko do złożonych przemiałów pszenicy na 2 lub więcej gatunków maki
żytnie - przystosowane tylko do prostych bądź złożonych (dwugatunkowych) przemiałów ziarna
kombinowane - czyli młyny żytnie, przystosowane do prostych najczęściej jednogatunkowych przemiałów pszenicy
wpływ: struktura ziarna żyta i skrobi
Systemy przemiału : w zależności o intensywności przemiału i liczby wykorzystanych maszyn
-płaski żyto
-półpłaski żyto
-półwysoki pszenica
-wysoki pszenica
różne odległości elementów roboczych , wybór sposobu przemiału za leży od rodzaju młyna.
Przemiał- to rozdrobnienie , mechaniczny podział ciał stałych , w młynarstwie zachodzi proces rozdrabniania selektywnego przez odpowiednio dobrane parametry. Rozdrabnianie pochłania 50-70% energii potrzebnej na cały proces. Rozdrabnianie opiera się na procesach : (zgniatania, ścinania, rozrywanie, ścieranie)
Teoretyczne podstawy przemiału :
Przemiał: rozdrobnienie, początkowo ziarna (uprzednie czyszczonego), a następnie miedzy produktów, aż do wydzielenia produktu końcowego czyli maki
Przemiał prosty: rozdrabnianie, w którym wykorzystuje się właściwości strukturalno - anatomiczne ziarna (bielma, zarodek, okrywa owocowo-nasienna, różniące się nie tylko budowa anatomiczna, ale i składem chemicznym). W wyniku uzyskuje się miedzy produkty (miały- śruty- kaszki-maki) które poddaje się dalszemu wymielaniu. W wyniku uzyskuje się maki gatunkowe, pozbawione w znacznej części okrywy i zarodka.
Wyciąg z maki -wydajność mąki : ilość produktu końcowego (maki) uzyskanego w wyniku przemiału (w młynach przemysłowych uzyskuje się wyciąg maki w granicach 70-80%)
Po przejściu przez pierwszy mlewik ziarno jest dzielone na frakcje i te najgrubsze elementy trafiają na inne walce - bardziej dociśnięte Przy przemiale prostym układ najwyżej 2 maszyn rozdrabniających; przy złożonym nawet kilkadziesiąt
Barwa mąki-zmiany stosunkowo niewielka do wyciągu 60% powyżej mąka wyraźnie ciemniejsza , tym samym barwa może być miernikiem wyciągu.
Przemiał prosty: rozdrabnianie, w którym wykorzystuje się właściwości strukturalno - anatomiczne ziarna (bielma, zarodek, okrywa owocowo-nasienna, różniące się nie tylko budowa anatomiczna, ale i składem chemicznym). W wyniku uzyskuje się miedzy produkty (mialy-sruty-kaszki-maki) które poddaje się dalszemu wymielaniu. W wyniku uzyskuje się maki gatunkowe, pozbawione w znacznej części okrywy i zarodka.
Proces rozdrabniania charakteryzuje stopien rozdrobnienia „i” i=D/d
D- średni wymiar liniowy cząstek materiału przed rozdrobnieniem
d- średni wymiar liniowy cząstek materiału po rozdrobnieniu
Stopień rozdrobnienia można tez wyliczyć ze wzoru:
I = Sk/Sp
Sk - sumaryczna powierzchnia czastek po rozdrobnieniu
Sp - sumaryczna powierzchnia czastek przed rozdrobnieniu
W młynarstwie współczesnym, „i” wyliczony wg podanych wzorów wynosi przeciętnie od 20 do 50.
Rozdrabnianie nazywa się:
Drobnieniem - jeżeli uzyskane cząstki są większe od 5mm
Mieleniem - jeżeli uzyskane cząstki są mniejsze od 5mm
Na rozdrobnienie 100kg pszenicy zużywa się około 6kWh energii, przy stopniu rozdrobnienia i=40.
Rodzaje maszyn rozdrabniających stosowanych w młynarstwie:
wlewnik walcowy (gniecenie i ścinanie)
wlewnik kamienny (gniecenie i ścinanie)
rozdrabniacz tarczowy (uderzanie i udar)
rozdrabniacz młoteczkowy (uderzenie i ścieranie)
rzutnik bijakowy (ścieranie i uderzanie)
gniotnik (gniecenie)
Każdy walec bez względu na spełniana funkcje powinien być wykonany z odpowiednich materiałów, przede wszystkim odpowiednio twardego, co pozwala na latwei nawet częste rowkowanie
Rowki walca tez musza mieć odpowiednia twardość, a tym samym trwałość.
Odpowiednie, wymagane cechy uzyskać można przez odpowiednia strukturę żeliwa, z którego wykonane są walce musza być używane zawsze zgodne z ich przeznaczeniem, np. tzw. walec rozczynowi musza być użyte tylko do rozczyniania tzw. wymiarowe - do wymielanie mlewa.
Walce młynarskie mogą mieć różną średnice - najczęściej 220 - 250 - 300 i 350mm
Ważnym zagadnieniem jest stopień zużycia walców czyli zmniejszenie ich średnicy.
Zasady przemiału:
Wartość przemiałowa - właściwości ziarna zapewniające możliwość uzyskanie, mąki o wysokiej jakości i dobrej wydajności
Wydajność maki - wyciąg maki nie wyższa niż 100%
Wyciąg maki - zmiany stosunkowo niewielkie do wyciągu, około 60% powyżej wyraźnie ciemnieje, a tym samym może być miernikiem wyciągu maki
Zwiększenie ilości uzyskanej maki - wzrost wyciągu maki - wzrost (pociemnienie) barwy - wzrost popiolowatosci maki.
Sposoby przemiału:
Przemiał prosty - jednorazowe przejścia ziarna przez maszyna rozdrabniająca. Uzyskany produkt - mąka razowa- będącą mieszanina rozdrobnionych części ziarna: bielma, okrywy i zarodka.
Uwaga! Podczas tego przemiału mogą być wydzielone niewielkie ilości otrąb - (97% maki) pszenica
Przemiał złożony - doskonalszy od przemiału prostego. Przeprowadzony na kilku (kilkunastu) maszynach rozdrabniających z każdorazowym odsiewaniem mlewa. Każdy zespól maszyn spełnię określone funkcje technologiczne. żyto
W celu uzyskania maki o wysokiej jakości i szerokim zastosowaniu stosuje się przemiał złożony, czyli stopniowe, selektywne rozdrobnienie i sortowanie mlewa przed kolejnym przejściem przez maszynę rozdrabniającą!!!
Fazy wyróżnione w przemiale złożonym:
Przemiał żyta
śrutowanie
wymielanie kaszek
Przemiał pszenicy
śrutowanie
sortowanie kaszek i miałów
czyszczenie kaszek i miałów
rozczynianie kaszek
wymielanie kaszek i miałów
Rozbudowanie systemu przemiału pszenicy, w stosunku do przemiału żyta wynika z różnic w składzie chemicznym i budowie ziarna miedzy tymi zbożami czyli, z różnic w zdolnościach ich bielma do tzw. „kaszkowania”. Zależy do zawartości skrobi i biała i ich stosunku (10:60) i więcej białka tym ziarno bardziej twarde ( mniej skrobi) łatwiej uzyskać kaszkę.
Przestrzeń w której odbywa się rozdrabnianie - strefa rozdrobienia (odkształcania) - jest to fragment powierzchni walców biorących udział w czynnościach drobienia - liczony jest od momentu (punktu) uchwycenia ziarna lub mlewa przez walce mielące, a kończy się na szczelinie mielącej.
Szczelina mieląca - miejsce największego zbliżenia się walców do siebie.
Strefa drobienia i szczelina mieląca odgrywa duża i ważna role w procesie mielenia, bowiem od ich wielkości zależy ostateczne rozdrobnienie ziarna (mlewa).
Wpływ: średnica walców i odległość miedzy nimi na wielkość strefy drobienia i szczelinę mieląca.
Im większa średnica walca tym większą strefa drobienia; oddalenie walców - mniejsza strefa rozdrabniania; na szczelinę mieląca wpływa tylko odległość miedzy walcami.
Urządzenia do rozdrabniania to (ogólnie) rozdrabniacze:
mlewniki walcowe( rowkowane różne prędkości, , gniotowniki )(bez rowkowania jednakowa prędkość walców) ustawienie diagonalne walców
rozdrabniacze młotkowe
rozdrabniacze tarczowo - rzutowe
śrutowniki tarczowe
rozdrabniacze kamienne (kiedyś żarna)
liczbę rowków podaje na 1cm obwodu walca
Mogą być 4 rożne wzajemne ustawienia walców:
ostrze na ostrze
ostrze na grzbiet
grzbiet ostrze
grzbiet na grzbiet
W procesie rozdrabniania ziarna wykorzystuje się metody polegające na zgniataniu i rozcieraniu w połączeniu z rozcinaniem i rozrywaniem: