26.Wczene wykrywanie zaburzeń rozwojowych i ich korygowanie jako czynnik zapobiegający trudnościom szkolnym.
Większość dzieci rozwija się w ten sposób, że określonemu ich wiekowi odpowiada określony stan rozwoju fizycznego oraz psychoruchowego. Dziecko takie nazywamy rozwiniętym równomiernie lub harmonijnie. Jednak istnieją dzieci, których ogólny rozwój fizyczny lub psychiczny wykazuje przyspieszenie lub opóźnienie w stosunku do wieku życia.
Do typowych zaburzeń, które są źródłem niepowodzeń szkolnych są:
• zaburzenia motoryczne
• zaburzenia procesów poznawczych
• zaburzenia rozwoju emocjonalnego
• zaburzenia dynamiki procesów nerwowych
Badania nad przyczynami niepowodzeń szkolnych, prowadzone przez Martę Bogdanowicz (1984), wskazały na następujące przyczyny trudności szkolnych:
Opóźnienia rozwoju umysłowego
Prawidłowy rozwój umysłowy ( dysleksja, dysgrafia, dysortografia) i zaniedbanie środowiskowe.
Likwidacja drobnych deficytów rozwojowych w okresie przedszkolnym jest istotnym czynnikiem zapobiegającym niepowodzeniom szkolnym.
* Gdy zaburzony jest rozwój mowy :
Objawy - dziecko we wczesnym dzieciństwie zaczynało mówić z opóźnieniem - dotyczyło to czasu pojawienia się pierwszych słów, zdań, jak i powolnego tempa ich przyrostu. Dzieci te spieszczają mowę, „połykają” końcówki wyrazów.
Zalecenia - likwidować wszelkie zaburzenia mowy przed rozpoczęciem nauki szkolnej. w przeciwnym razie dziecko będzie „tak pisało jak mówi”. Uzyskać pinię specjalisty - logopedy.
*Gdy zaburzone są funkcje słuchowe:
Objawy - dzieci niechętnie uczą się piosenek, wierszyków, nie potrafią na rytmice „zaklaskać tak samo jak pani”, niewiele korzystają z audycji radiowych, często jakby nie rozumieją poleceń słownych.
Zalecenia - dziecko powinno uczęszczać na rytmikę; w domu należy ćwiczyć:
- rytm z użyciem bębenka
- analizę i syntezę łatwych wyrazów
- dzielić wyrazy na sylaby, wyklaskując każdą sylabę
tworzyć łańcuszki wyrazowe.
*Gdy zaburzone są funkcje wzrokowe:
Objawy - zaburzenia w wieku przedszkolnym ujawniają się zwykle w rysunkach (prymitywny, uproszczony, linie przerywane, brak ciągłości), „widzi a nie widzi”.
Zalecenia: - obrazki różniące się drobnymi szczegółami
- loteryjki obrazkowe
- puzzle
- klocki
- układanie według określonego wzoru
- chowanie albo przestawianie czegoś w pokoju.
Niezbędne jest, aby rodzice uczestniczyli w zabawie z dzieckiem.
* Gdy zaburzona jest sprawność ruchowa:
Objawy - we wczesnym dzieciństwie dzieci z opóźnionym rozwojem ruchowym zwykle później zaczynają siadać, chodzić. w wieku przedszkolnym są niezdarne, ich ruchy są niezgrabne, maja trudności w grach i zabawach ruchowych, niechętnie w nich uczestniczą. z trudem uczą się jeździć na rowerze, łyżwach, skakać przez skakankę.
Bardzo często słaba sprawność ruchowa obejmuje również ręce - wówczas takie dzieci mają trudności w samoobsłudze (zawiązywaniem kokardki, sznurowaniem butów), nawlekaniem koralików, lepieniem z plasteliny, wycinaniem nożyczkami.
Zalecenia - ćwiczyć z dzieckiem, nie wyręczać go, zachęcać. Zmniejszenie ilości błędów wychowawczych oraz dokładna obserwacja dziecka, wczesne przewidywanie drobnych zaburzeń rozwojowych, likwidacja dysharmonii rozwojowych - są niezmiernie ważne dla zapobiegania kłopotom szkolnym, na jakie może natrafić dziecko.
Według W. Okonia reedukacja to działalność polegająca na przekształceniu uprzednio wytworzonych i utrwalonych wiadomości, sprawności, motywów i zainteresowań, poglądów, przekonań i postaw.
Jeśli wcześnie wykryjemy u dziecka zaburzenie to zwiększa się szansa na jego skorygowanie. Bez podjęcia terapii wraz z wiekiem zaburzenia pogłębiają się dlatego wczesna diagnoza pełni tak ważną funkcję. Im wcześniej podejmiemy działania mające na celu korygowanie zaburzeń tym większa szansa na zmniejszenie trudności szkolnych dziecka.