23 sierpnia 2003 weszło w życie rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 (Dz.U.03.139.1328) w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności.
Skład zespołu orzekającego
Członkami powiatowego oraz wojewódzkiego zespołu są:
1) przewodniczący;
2) sekretarz;
3) lekarze;
4) psycholodzy;
5) pedagodzy;
6) doradcy zawodowi;
7) pracownicy socjalni.
Przewodniczącego powiatowego zespołu powołuje i odwołuje starosta (prezydent miasta), a przewodniczącego wojewódzkiego zespołu - wojewoda.
Członków powiatowego zespołu powołuje i odwołuje starosta (prezydent miasta) na wniosek przewodniczącego powiatowego zespołu, a członków wojewódzkiego zespołu - wojewoda na wniosek przewodniczącego wojewódzkiego zespołu.Przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz, specjalista w dziedzinie odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej, która składa wniosek o ustalenie niepełnosprawności. Członkowie powiatowego i wojewódzkiego zespołu są obowiązani odbyć stosowne szkolenie i złożyć z wynikiem pozytywnym test sprawdzający w zakresie objętym szkoleniem. Otrzymują oni, po spełnieniu określonych wymogów, zaświadczenie uprawniające do orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
podstawie odrębnych przepisów.
Znaczny stopień
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Umiarkowany stopień Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Lekki stopień Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Orzeczenia o niepełnosprawności (dla osób do 16-go roku życia) lub o stopniu niepełnosprawności (dla osób, które ukończyły 16 lat) wydają powiatowe oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności .Stopień niepełnosprawności danej osoby orzeka się na czas określony lub na stałe, natomiast niepełnosprawność dziecka orzeka się zawsze na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16 roku życia.
Orzeczenia o zaliczeniu do jednej z grup inwalidzkich oraz orzeczenia o niezdolności do pracy nie zawierają informacji, które są podstawą do korzystania z różnego rodzaju ulg i uprawnień. Do tej pory osoba, która chciała z takich uprawnień korzystać, musiała się starać o wydanie nowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydanego przez powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności z konkretnym wskazaniem do korzystania z ulgi. Była to pełna procedura, wymagała przeprowadzania badań, zbierania opinii lekarskich, wypełnienia wniosku i stawienia się na posiedzeniu składu orzekającego
Nowe regulacje prawne ustawy o rehabilitacji zawodowej społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz rozporządzenia dotyczącego orzekania o niepełnosprawności wprowadziły możliwość korzystania z postępowania uproszczonego.
Od orzeczenia wydanego w tym trybie nie przysługuje odwołanie.
Orzeczenia dotyczące dzieci
Przy orzekaniu o niepełnosprawności osób do 16 roku życia bierze się pod uwagę:
zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego i inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności,
ocenę stanu zdrowia wystawioną po przeprowadzonym badaniu przez lekarza orzecznika. Zawiera ona opis przebiegu choroby, wyniki leczenia, rehabilitacji, rozpoznanie choroby zasadniczej i współistniejących, rokowania przebiegu choroby oraz ograniczenia, z jakimi w życiu codziennym spotyka się dane dziecko, w porównaniu z rówieśnikami o pełnej sprawności psychicznej i fizycznej organizmu
możliwości poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze
Orzeczenia dotyczące osób dorosłych
Przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności osoby, która ukończyła 16 rok życia, bierze się pod uwagę:
- zaświadczenie wystawione przez lekarza prowadzącego opisujące stan zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących
ocenę stanu zdrowia wystawioną po przeprowadzonym badaniu przez lekarza orzecznika zespołu ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej
wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje;
możliwość przywrócenia zdolności do zatrudnienia - poprzez leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe;
ograniczenia danej osoby w samodzielnej egzystencji i uczestniczeniu w życiu społecznym;
możliwość poprawy samodzielnego funkcjonowania i pełnienia ról społecznych - poprzez leczenie, rehabilitację,
Wskazania do ulg i uprawnień Przy orzekaniu o wskazaniach do ulg i uprawnień bierze się pod uwagę:
ważne orzeczenie o grupie inwalidzkiej (KIZ) lub niezdolności do pracy (ZUS) oraz posiadaną dokumentację medyczną, która może mieć wpływ na określanie wskazań oraz zakresu i rodzaju ograniczeń uprawniających do ulg i uprawnień;
Wskazania te dotyczą: odpowiedniego zatrudnienia np.: w zakładzie aktywności zawodowej, szkoleń, uczestnictwa w terapii zajęciowej, zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, korzystania z usług pomocy społecznej, stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, rehabilitacji i edukacji, prawa do niestosowania się do niektórych znaków drogowych
ocenę aktualnego stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - członka powiatowego zespołu;
zakres i rodzaj ograniczeń spowodowany naruszoną sprawnością organizmu.
Naruszenie sprawności organizmu uważa się za:
• trwałe (stałe) - jeżeli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy;
• okresowe - jeżeli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia.
Prawo do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju
Uzyskanie w orzeczeniu tego wskazania może mieć wpływ na ewentualne ustalania, gdy dana osoba będzie się starać o dodatek mieszkaniowy, lub większy metraż mieszkania z zasobów gminnych
Wniosek
Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności składa się do powiatowego lub (przy postępowaniu odwoławczym) do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.
Wniosek o wydanie orzeczenia powinien zawierać:
1) imię i nazwisko dziecka, przedstawiciela ustawowego dziecka lub osoby zainteresowanej, datę i miejsce urodzenia;
2) adres zamieszkania lub pobytu, numer dowodu osobistego
określenie celu, dla którego niezbędne jest uzyskanie orzeczenia
dane dotyczące sytuacji społecznej i zawodowej danej osoby
oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Do wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności należy dołączyć dokumentację medyczną
Do wniosku o wydanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień należy dołączyć dokumentację medyczną (kserokopie), kserokopię orzeczenia o inwalidztwie (KIZ) lub niezdolności do pracy (ZUS).Następnie należy się zgłosić do właściwego organu rentowego o udostępnienie kopii orzeczenia o niezdolności do pracy lub o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów.
Jeżeli przedłożona wraz z wnioskiem dokumentacja jest niewystarczająca do wydania orzeczenia przewodniczący powiatowego zespołu zawiadamia na piśmie o konieczności jej uzupełnienia. Wyznacza także termin złożenia brakującej dokumentacji. Nieuzupełnienie jej w określonym terminie powoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.
Legitymacje
W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności dziecka starosta wystawia legitymację dokumentującą niepełnosprawność.
W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień osoby, która ukończyła 16 rok życia, starosta wystawia legitymację dokumentującą stopień niepełnosprawności.
Przystosowanie pomieszczeń do potrzeb osób niepełnosprawnych Nowym elementem w rozporządzeniu jest konieczność dostosowania do 30 czerwca 2004 pomieszczeń, w których odbywają się posiedzenia składów orzekających do potrzeb osób niepełnosprawnych, tak aby miały one zapewniony do nich pełen dostęp.
Pomieszczenia powinny zatem posiadać:
gabinet lekarski, jako odrębne pomieszczenie;
pomieszczenia do badań i rozmów przeprowadzanych przez specjalistów, umożliwiające prowadzenie rozmów w sposób zapewniający dyskrecję;
punkt udzielający informacji o trybie i zasadach postępowania w zakresie orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności;
poczekalnię i toalety przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.