PSYCH INTROSPEKCYJNA

Wundt - Istnieją takie zjawiska które można opisać na dymensji przyjemność-przykrość. Emocje są różne od wrażeń
Zichen - przyjemność przykrość to cechy wrażeń
Witwicki - emocje to rodzaj wrażeń zmysłowych, nazwał emocje uczuciami
Tichener - afekty(radość), nastroje(niepokój) uczucia(religijne) nie różnią się jakościowo od przyjemności i przykrości
Strumpf -
afekty to zjawiska,
uczucia przyjemności i przykrości to wrażenia
James - emocje to odczucie zmian cielesnych wywołanych jakimś zdarzeniem
Lange - teoria obwodowa, emocje powstają w następstwie zmian naczyniowo- ruchowych wywołanych przez bodźce.

BEHAWIORYZM

Watson - występują w 3 formach; wsiekłość miłość strach. Można je zauważyc obserwując zachowanie człowieka bądź mierząc zmiany w funkcjonowaniu organów wewnętrznych (reakcje gruczołowe, trzewiowe)
Pawłow - procesy emocjonalne związane z
podkorą - emocje
korą - uczucia
Biechtieriew - emocje to mimiczno-somatyczny tonus i mimiczno somatyczne reakcje

PSYCHOLOGIA MATERIALISTYCZNA psych radzieccy - emocji nie są rodzajem zewnętrznych reakcji (Watson) ani procesami fizjologicznymi. Kornilow, Bykow - emocje to procesy psychologiczne które informują o zaspokojeniu bądź niezaspokojeniu życiowych potrzeb

NEOBECHAWIORYŚCI (bardziej otwarci na inne koncepcje)
Dollard i Miller - opracowali metode uczenia się nerwicy (stanów lękowych) poprzez wzmacnianie niektórych zachowań, powoduje to powstawanie nawyku, a konstelacja tych nawyków powoduje reakcje lękowe czyli nerwice. Można się tego oduczyć, reakcje lekowe nie są wrodzone
Seligman - mechanizm uczenia się depresji
gdy zwierze jest w sytuacji zagrozenia zycia i nie ma możliwości reagowania(ucieka od bodza awersyjnego) uczy się zachowania depresyjnego (bezradność i bezsilnośc) tak samo ludzie.

PSYCHOANALIZA
Emocje regulują nasze zachowania. Maja charakter świadomy bądź nieświadomy(leżą u postaw większości zachowań człowieka). Jung zalicza je do 4 procesów psychicznych (doznanie, emocja, myślenie, intuicja)
Źródłem emocji są popędy biologiczne ID i społeczne SUPEREGO.
Freud - emocje powstają na wskutek konfliktu pomiędzy 3 warstwami psychiki.
Psychoanaliza zajmowała się emocjami głównie negatywnymi.

PSYCHOLOGIA POZNAWCZA
Emocje są wynikiem oceny poznawczej, jeżeli jest ona zgodna z naszymi celami nastepuje emocja pozytywna, jeżeli sprzeczna emocja negatywna. Emocja uruchamia Priorytet dzialan i przeszkadza inym priorytetom, Emocje są stanami psychicznymi którym towarzyszą zamiany somatyczne, pantomimiczne, mimiczne i ekspresje

Doliński - emocje są stanami psychicznymi, uruchamiają program który jest zgodny z naszymi celami/priorytetami towarzyszą temu zmiany somatyczne, mimiczne, pantomimiczne.

Averil - pojecie emocji w 3 znaczeniach
syndromy emocjonalne - zespoły zachowań i emocji
stany emocjonalne - krótkotrwale stany, reagujemy typowo na jakiś syndrom
reakcje emocjonalne zespoły reakcji jakie człowiek uaktywnia

Właściwości procesu emocjonalnego
-uwrazliwia pozytywne i negatywne przedmioty tego swiata
- zmobilizowanie uruchomienia zmian w zakresie ilości energii (jest odpowiedzialny za regulacje energetyczną)
- ukierunkowuje, nastawia nasze działania/ reakcje ekspresyjne

Szewczuk - kiedy powstają emocje, (cechy emocji. Wartość, kierunk, ruchl,(aste, sten) intens czastrw - af,nastr,namiętno)
- kiedy w swiecie i w środowisku wewn zachodzą nagłe zmiany
- -||- sa przedmioty i sytuacje zagrażające zyciu
- gdy końcowe działania są łatwiejsze bądź trudniejsze od tych początkowych
-zad równoważące zostanie zakończone
- zad przystosowawcze musi ulec przebudowie na skutek zmiany warunków zewn i wewn

SKŁADIKI PROCESU EMOCJONALNEGO
REYKOWSKI
afektywny (pozytywny bądź negatywna ocena przedmiotu lub czynności, kontynuacja bądź przerwanie kontaktu bądź czynności
pobudzeniowy - czy jest on ważny dla jednostko sila dzialania (obejmuje układ miesniowy
treściowy - jak jest zaadresowany czynnik oddziałujący na jednostke (np. potrzeby organizmu (ja, sfera wartości)

Składniki proc emocjonalnego wg Parkinsona

1 Ocena sytuacyjna - ocena sytuacji wynika
pozytywny/negatywny
nowy/znajomy
spodziewany/zaskakujacy
szkodliwy/ nieszkodliwy
zalezy od nas/od kogos innego
można go kontrolować/bądź nie
2 zmiany w organizmie
3 ekspresja emocji (mimika ton glosu)
4 umotywowane działanie (jakis kierunek)

RODZAJE EMOCJI

Pribot
pierwotne nizsze dot sfery ogranizmu
wrodzone wyższe dot sfery wartości, wiedzy poznawczej, uczucia wyższe
Izard 10 emocji
radosc gniew, zdziwienie strach, wstręt pogarda, wstyd poczucie winy zainteresowanie podniecenie
Kolowy model plutchika/
8 emocji podstawowych
radosc smutek
gniew strach
oczekiwanie - zdziwienie

Akceptacja - wstręt
Miłość = radosc+ akceptacja
Pogarda = gniew + wstręt



Lechmann - stosunek wrażen (intelektualne, intensywne, kontrastowe)
stosunek jaźni do swiata zewn ( uczucia jaźniowe, działalności, automatyczne, estetyczne, sympatii)
Heinrich - Kryterium to psychologiczny skłąd. Elementy nastrojowe, wyobrażeniowe, wrażeniowe (zmysłowe, cielesne)
Adler
automatyczne - skierowane do śiebie
heteropatyczne - związane z innymi ludzmi

WZBUDZANIE EMOCJI

PIERWOTNE
są zmysły bardziej wrażliwe aktywizujące emocje (receptory bólowe, receptor równowagi w błędniku)
cechy bodzca - (kiedy się zmieniaja cechy bodzca, maja niezwykle cechy, występują w nowych konfiguracjach, sa takie bodzce (zapach zmak) ze pomimo powtórzeń ich znaczenie emocjonalne jest utrzymane.Franus - emocje u dzieci wywołują zwierzęta gwałtownie zbliżające się, Tolman alternacja u szczurów, Wingfield - studenci, Karsten - linia. Zajonc osoby w pomieszczeniu dźwiękoszczelnym maja wyostrzone inne zmysły np. widzenie barw. Nowe zachowania sa bardziej atrakcyjne,
prototyp afektywny - zetkniecie się z niespecyficznym wzorcem seksualnym przy pierwszych kontaktach z płcia przeciwna.
pobudzenie - > schematy antycypacyjne-> habituacja (zanik reakcji Emo) -> kapitulacja (przyzwyczajenie się)
alternacja - tendencja do zmiany reakcji

Modyfikacja wrażliwości emocjonalnej

-niedobór składników pokarmowych
-stan wypełnienia jelit
- stan wypełnienia pęcherza moczowego
- poziom hormonów
-poziom cisnienia, napięcia mięśni

NABYTE

Obrazy przedmiotów mogą stać się wzorcami afektywnymi jeśli skojarzymy je z jakims wydarzeniem, współwystępowanie jakiegos przedmiotu na miejscu zdażenia również może spowodować ze stanie się on wzorcem afektywnym
Odruchy warunkowe
generalizacja
wygaszenie,
inkubacja
spontaniczne odnowienie reakcji
reakcja bez wzmocnienia (lek u pilotów nieuzasadniony)

Pojęcia
nazwy - wróg, nowotwór, ratunek
rzeczy - szubienica, krzyż
miejsca, Oświęcim
czynności - tortury

1. mogą stać się wzorcami afektywnymi jeśli rozszerzymy ich znaczenie
2. skojarzymy z jakimś wydarzeniem
3. zetknięcie się z cudzymi emocjami





Wartości i normy
przekaczanie, lamanie zasad wywoluje emocje, przezywanie wartości wyniesionych z domu np. patriotyzm wywoluje emocje.
Mondler wielkość pobudzenia zależy od tego z jaka intensywnością, jak nagle pojawia się jakieś zdarzenie i jak bardzo jest ono sprzeczne z tym czego spodziewał się podmiot. Inny efekt spowoduje np. niezdany egzamin (potwierdzenie samooceny) niż brak mleka w lodówce.

MECHANIZM DOKONYWANIA OCENY POZNAWCZEJ

Podmiot określa czy dane zdarzenie jest dla niego znaczące w świetle jego celów i interesów.
Ocena pierwotna (przed emocją)
Ocena wtórna (rozważanie zaistniałych możliwości i konsekwencji)

Parkinson - krytyka, nie można wykluczyc ze ocena poznawcz pojawia się jako przyczyna. Trudno roztrzygnąc co jest pierwsze.

MECHANIZM WZBUDZANIA EMOCJI - aspekt biologiczny

Mac Lean

Mózg gadzi - prążkowie , odpowiada za codziennie czynności, reagowanie na innych, polowanie, hierahchizacja
Mózg paleossaków - mózg limbiczny (zawiera ciało migdałowate, przegrode, hipokamp) odpowiada za instynkt rodzicielski, przywiązanie dzieci do rodziców, wokalne porozumiewanie się. W przegrodzie ośrodek przyjemności, w hipokampie awersyjny
Móżg neossaków - kora nowa ( Obsz kory mózgowej) 80% objętości całego mózgu, powiązania między płatami czołowymi a systemem limbicznym. Prawa półkóla negatywne emocje, lewa pozytywne

NEUROCHEMICZNE PODŁOŻE EMOCJI

Rola neuroprzekaźników - aminy, aminokwasy, serotonina, acetylocholina
Rola hormonów - kortyzol, adrenalina
Rola neuromodulatorów - w większości peptydy, odgrywają ważną rolę w modulowaniu odczuć bólowych

KONCEPCJA IZARDA (podejście zintegrowane)
Emocje odegrały tak ważną rolę w ewolucji, że niemożliwym jest aby istniał tylko jeden system generowania emocji.
1. System neuronalny - synapsy, substancje chemiczne, ciśnienie krwi obiegające mózg, napięcie mięśni - może wywołać reakcje somatyczno-motoryczne, instrumentalne, typu aktywacyjnego
2. system sensomotoryczny - procesy sensomotoryczne mające związek z generowaniem emocji to centalna aktywność eferentna, ekspresja twarzy, postawa, wygląd sylwetki. Może to prowadzić do pojawienia się emocji bez angażowania procesów poznawczych.
3. system motywacyjny - popędy wyzwalają, generują emocje; słodki smak - pozytywne emocje, ból - złość
4. system poznawczy - poznawcze mechanizmy generowania emocji są uzależnione od mechanizmów emocjonalnych
Te systemy muszą funkcjonować we wzajemnych relacjach










TEORIE EMOCJI

TEORIA JAMESA I LANGEGO (tzw obwodowa teoria)
źródłem energi jest działanie zmiany napięcia mięśni i narządów wewnętrznych. Jest nam przykro bo płaczemy, boimy się bo drżą nam kolana.
James - emocje to odczucie zmiany w organizmie na skutek bodzca
Lange emocje powstaja na skutek zmian naczyniowo ruchowych
Spostrzeżenie bodźca ->zmiany fizjologiczne -> spostrzeżenie tych zmian -> uczucia emocje
James
Uczucia są podstawą tworzenia indywidualności, osobowości, uczucia sa najważniejszą częścią osobowości
Przy emocjach pobudzane są eksteroreceptory (odbieraja boźdźe z zewnatrz, węch, smak, słuch) proprioreceptory (w mięśniach) interoreceptory (w narządach wewn) Spostrzeżenie pobudzenia interoreceptorów stanowi emocje
Przy uczuciach pobudzane są jedynie eksteroreceptory, spostrzeżenie pobudzenia stanowi e

TEORIA CANNONA BARDA (tolomiczna teoria - tolomus wzgórze)
emocje powstają na skutek zmian w mózgu
Wzgórze jest siedliskiem emocji. Emocje powstają w jądrach wzgórza. Impulsy nerwowe wywołane bodzcami emocjogennymi kierują się do ośrodków integrujących we wzgórzu nst do kory i do narządów wewnętrznych. Kora jest strukturą hamującą, kontrolującą emocje. Hamowanie korowe jest ciągłe, bez niego dochodzilo by do ciągłych wyładowan (zdekortyzowane zwierzęta). Uszkodzenie kory powoduje ze wzgórze uwalnia się z podj je funkcjonowania i nie kontrolujemy naszego zachowania.
Hebb jednak swierdził ze reakcje gniewu zdekortyzowanych zwierząc są
krótsze
mniej adekwatne
mniej złożone

TEORIE AKTYWACYJNE
Emocje to stan pobudzenia oznakowany afektywnie
To oznakowanie może być pozytywne bądź ujemny. Za intensywność emocji odpowiada poziom pobudzenia centralnego układu nerwowego (poziomu aktywacji)

W stanach silnego pobudzenia organizm działa w uproszczony sposób (ucieczka,walka)
Duffy - proponowałą zastąpić słowo emocja - aktywacją, bo można ją zmierzyć
Hebb - uważał ze emocje korelują z aktywacją ale nie są tożsame, cechą emocji są procesy myślowe
Lindsley - zmiany Zach przy różnych poziomach aktywacji
intensywne podniecenie - rozproszona uwaga, świadomość zamglona
czujność/pogotowie - pełna uwaga, koncentracja
swobodne czuwanie - labilna uwaga, sprzyjająca swobodnym skojarzeniom
senność - osłabiona swiadomość
lekki sen - redukcja swiadomości, marzenia senne
głęboki sen - brak świadomości, chrapanie

Śpiączka - brak świadomości i zero reakcji na stymulacje

Teoria Arnold (teoria korowa)
Receptor odbiera pobudzenie, kieruje je do podkory, pozniej do kory(ocena) nastawienie kierunkowe, skutki wywołane w układzie autonomicznym kierowane są powrotem do kory (ocena wtórna) - pelne doznanie emocjonalne

naturalna recepcja - stymulacja traktowana jako cos normalnego (obraz na siatkówce)
ocena dobra lub zła
tendencja do dzialania unikanie, bądź bliżenie
wystąpienie emocji
działanie sterowane przez emocje - ma charakter dynamiczny, jest ograniczony zakres funkcjonowania intelektualnego


Teoria Konorskiego (ujęcie biologiczne)
2 systemy kontrolowania zachowania
Gnostyczny cechuje go ścisła lokalizacja, hierarchizacja dróg nerwowych ( pola projekcyjne, dysocjacyjne)
Emocyjny - nie ma ścisłej lokalizacji, odpowiazaja za nie rózne struktury, pobudzenie ma nieścisły charakter
Te dwa systemy współpracują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają.

Struktury wspomagające
układ limbiczny (przegroda hipokamp, cialo migdałowate)
układ siatkowaty
podwzgórze
jądra wzgórza
kora mózgowa(płat czołowy)
napędy - kieruja organizm ku bodzcom, chronią przed czynnikami szkodliwymi
odrychy napędowe - zachowania które regulują napedy
emocje - subiektywne doznania odpowiadające poszczególnym napędom
antynapędy stan zaspokojenia napędów

Ujecie R. BUCKA: - teoria neuropsychologiczna,
- nawiązuje do teorii ewolucyjnej
- składnik wprowadzający do ekspresji
- emocje są wytworgm _działania.systemów ne_urochemicznych w ośrodkowym układzie nerwowym
- systemy te wykształciły się w procesie ewolucji
- aktywność tych systemów może być modyfikowana przez uczenie się
- hierarchiczna organizacja systemu motywacjdD£hS_mocionalnego (emocje sa powiązane z motywami, są odczytywaniem motywów)
Emocje są powiązane z motywami, jest to proces odczytywania motywów. Ten system pełni ważną funkcje w adaptacji organizmu do środowiska, a także w utey^nankyiorneoj^gy (równowagi organizmu)
System ten funkcjonuje na różnych poziomach:
1. instynktów, odruchów bezwarunkowych, zachowań stereotypowych - pełni funkcj e przeżyciowe (najbardziej proste formy funkcjonowania-> przeżycie; są automatyczne)
2. pierwotnych popędów (biologicznych) - cel popędów jest stały, zachowania różnią się w zależności od sytuacji, wynika to z uczenia się,
3. afektów pierwotnych, (radość, smutek, lęk, zdziwienie) - regulują to specyficzne system neuronalne, są to wrodzone reakcje,
4. realizacja motywacji wewnętrznej związany z potrzebą stymu|acjj_samego systemu nerwowego oraz rozwojem procesów poznawczych.
Buck wyróżnia 3 poziomy (typy) emocji przy uświadamianiu ich sobie: peryferyczny,
autonomiczny i immunologiczny system reakcji związany z adaptacja organizmu i homeostaz

Teoria Frajdy( i inne koncepcje poznawcze)
Wg psychologów poznawczych emocje powstaja w sytuacji kiedy jakieś zdażenie jest ważne dla podmiotu. Emocje są wynikiem specyficznej reakcji organizmu ze środowiskiem. Emocje są fundamentalnym, ewolucyjnym systemem podmiotu jest od uzależniony od działań motywacyjnych proc. Poznawczych
Temat relacyjny - ocena podmiotu jak ważne jest zdarzenie i jaki jest stopien dopasowania do warunków w danej sytuacji. Ocena z punktu widzenia korzyści, zagrożenia i strat. Tematy relacyjne mają charakter wrodzony i zindywidualizowany. Każdy ma swój zestaw tematów relacyjnych. To że ludzie inaczej przeżywają różne emocje zależy od czynników kostytucjonanych, kulturowych i pewnych uwarunkowań sytuacyjnych.





Frijda
2 aspekty emocji
ocena sytuacji jako przyjemnia, nieprzyjemna, znacząca nieznacząca
wzbudzanie pewnych reakcji fizjologicznych zachowan i przeżyć
Emocje są mechanizmem który sygnalizuje ze dane zdażenie jest ważne dla podmiotu
Typy
afekt - pierwotne doznanie przyjemnie bądź nieprzyjemne
emocja - krótkotrwałe
nastroje - długotrwałe stany afektywne skierowane na obiekt
sentymenty - skłonność do reagowania zbliżonymi emocjami na ten sam obiekt, zróżnicowanie indywidualne różnych ludzi na ten sam obiekt
epizody emocjonalne - mają charakter sekwencji, epizody emocjonalne np. kłótnia sklada się ze sprzecznych emocji np. miłość i nienawiść
cechy osobowości - skłonność nasilonego oceniania z zdarzeń w charakterystyczny sposób dla róznych emocji (depresja, agresja)

10praw emocji p.znaczenia sytuacyjnego,zaangażowania,bezpośrednio spostrzeganej rzeczywistości, zmiany przyzwyczajenia i odczuwania porównawczego, hedonistycznej asymetri, zachowania emocjonalnego momentu, zamkniecia w sobie, zwazania na konsekwe

Koncepcja Maruszewskiego i Ścigały
Właściwości poznawcze emocji
1. subiektywne, sa czescia systemu odpowiedzialnego za tworzenie reprezentacji
2. są skierowane do kogoś lub na coś
3. są zmienne w czasie
4. wpływają na zachowanie
5. emocje powstają na wyższych poziomach kodowania
3 postacie/formy reprezentowania emocji
forma obrazowa
Kod obrazowy dysponujemy nim najwcześniej w rozwoju ontogenetycznym. Informacje rejestrowane bądź generowane są w postaci skryptopodobnej. Dotyczą wyrazów mimicznych, pantomimicznych, pobudzenia fizjol. Sa proste reprezentacje ale tez złożone zindywidualizowane skrypty, np. miny ludzkie
Kod werbalny związany z rozwojem mowy, oznaczenie słowne tego co się pojawiło w kodzie obrazowym. Umożliwia komunikacje społeczną i kulturową. Wykorzystywane są proste formy wypowiedzi jak i złożone np. wiersz.
Kod abstrakcyjny- wiąże się z rozwojem myślenia abstrakcyjnego, pojęciowego, tworzenie pewnych wizji, symboli
Lęk
to uczucie, strach to emocja prosta
-jest bardziej złożony niż strach i skomplikowany
- wiąże się z doznaniami pustki, bezradności, smutku, rozżalenia, braku oparcia
- uczucie afunkcjonalne, jest niemobilizujący nie jasny, wprowadza stan pustki, bezradności
Typy leków
Kempiński
biologiczny - uczucie lęku o wlasne zdrowie, organizm
społeczny - lęk przed społecznym potępieniem
moralny - dotyczy wartości moralnych, etycznych, gdy ich nie przestrzegamy pojawia się kryzys i lęk jest jego podstawową konsekwencją
dezintegracyjny- pojawia się gdy zmieniamy otoczenie w którym żyjemy, musimy zmienić nawyki i przystosować do innych warunków

Susułowska
lęki związane z pełnionymi rolami (lęk matczyny)
lęki biologiczne - w miare upływu lat nabierają osobistego znaczenia, zwiaz z utrata zdania




Freud
rzeczywisty wynika z realnych zagrożen
neurotyczny - wywołany przez id który zagraża kontroli nad Ego
moralny - wynika z działań które są w konflikcie z Superego
traumatyczny - nie można sobie z nim poradzić
f; informuje ostrzega przed niebezpieczeństwem, motywuje do czegos albo hamuje
horney - lęk podstawowy
wystepuje u dzieci których rodzice nie obdarzyli ciepłem i miłością, są one osamotnione i bezradne. Stają się osobami neurotycznymi
strategie walki z lękiem
ucieczka
wladza
milosc neurotyczna
uleglosc

Murra (psychoanaliza-bechawioryzm)
lek wiaze się z kompleksami trening czystości, może prowadzić do kompleksu analnego odrzucenia, obsesyjna mania sprzątania, wstręt do brudu.
kompleks Ikara - wiaze się z oddawaniem moczu, wygó®owanymi ambicjami aspiracjami, zainteresowanie ogniem

Behawioryzm
okres wczesnego dzieciństwa jest obfity w rózne lęki np. z powodu treningu czystości, sytuacji karmienia, zachowania kontroli nad agresją i gniewem. Ludzie uczą się nierealistycznych leków i reakcji fizjologicznych. Można siętego oduczyć. Dollard Miller - mechanizm uczenia się reakcji lękowych.

Ujęcie poznawcze
Barlow
Lęk jest mieszaniną emocji i myśli mają one charakter rozproszony, wiąże się ze złym nastrojem, obawą o przyszłość, niemożnością przewidywania,
Boss, Biswanger
Lęk ma charakter egzystencjonalny (ciągły)
towarzyszy naszej egzystencji. To lęk przed nieświadomością,
śmiercią, nicością, nieznanym
May
brak lęków to apatia i odrętwienie psychiczne
lęk to wewnętrzne wołanie o rozwiązanie problemu
STRES
selye
specyficzne bądź niespecyficzne reakcje organizmu na skutek zachwiania równowagi organizmu bądź w sytuacji która przerasta człowieka. Stres to efekt uboczny zachwiania równowagi organizmu i braku zdolności radenia sobie w sytuacji
Eustres - stres pozytywny - wygrana w totka, urodzenie dziecka
Distres - stres negatywny - lęk przed jakąś osobą, w wyniki straty bliskiego
czynniki stresujące Jak radzic sobie ze stresem
5 sytuacji mechanizm stresu
w syt frustracji,deprywacji,przeciążenia,zwen przymusu,konfliktów
skutki
agnozje, fobie, natręctwa zaburzenia myslenia, uwagi, pamięci, procesów poznawczych, nerwice, depresje/zespol stresu ostrego2-4tyg - objawy niepokoju.oslabienie nawiąż kontaktów, pracy, amnezja, unika bodzców przypon wydarzenie.zesp stresu pourazowego to samo +czujność -trwa ponad miesiac
Reakcje na stres można anlizować na poziomie, 1fizjol. 2Psychol, emocjon, poznawczym3.Spolecznym kulturowym
3 sfery analizy stresu; 1spoleczny2psychol,fizjol
Sposoby radzenia; 1.orietacja na zadanie - aktywne strategie, konfrontacja, chec pozbycia się stresora2. regulacja emocji- mechanizmy typu unikanie, racjonalizacja




Empatia
Teorie społeczne
wyroznia pojecia takie jak sympatia - w znaczeniu empati, uczucie przyjaźni, współczucia
Mead sympatia pojawia się wtedy kiedy wczuwamy się w role innego człowieka.
Empatia to postawienie się na czyimś miejscu

TEORIE ROZWOJE
empatia spontaniczna najwcześniej w rozwoju ontogenetycznym - spontaniczna, instynktowna bezpośrednia, dziecko wczuwa się w stany emocjonalne matki dzięki czemu nawiązuje z nią wieź
empatia refleksyjna - wspomaga rozwój osobowości, wiąze się z uczeniem, myśleniem. Jest wynikiem treningu socjalizacyjnego
Piaget - egocentryzm, dziecko najpierw musi skoncentrować się na sobie by dostrzec i pomagać innym. Decentralizacja - umiejętność skoncentrowania sięna innych i patrzenie na przedmioty oczami innych

TEORIE KLINICZNE
nurt identyfikacji - Freud - składowa procesu wywiadu terapeutycznego
nurt zajmujący się podejmowaniem ról - głębokie zrozumienie pacjenta jest bardzo wązne. Empatia to forma komunikowania się z pacjentem
Właściwości empatii
-ma wypływ na kształtowanie osobowości, tożsamości
-dzieci, dorośli o wysokim stopniu empatii latwiej nawiązują znajomości, mają bogate kontakty interpersonalne, cechują się rozumem, szacunkiem, poszanowaniem innego człowieka
-mają ugruntowany system wartości, są pewne siebie, odważne
-dzieci które mialy wysoki posiom apatii wychowywane były przez matki mnie wymagające, ich relacje były partnersko nastawione, tworzyli silny związek
Funkcje
rozwojowe
komunikatywne
moderowanie kontaktów interpersonalnych

KONTROLA EMOCJONALNA I DOJRZAŁOŚĆ UCZUCIOWA
Kontrola emocjonalna - proces polegający na inicjowaniu, podtrzymywaniu, ukierunkowywaniu doświadczenia emocjonalnego włączając w to operacje poznawcze i zachowanie
kontrola przebiega na 2 poziomach
poziom automatyczny - nieswiadomy, polega na obniżeniu pobudzenia, np. zamrożenie w sytuacjach strachu albo mechanizm zaprzeczania
poziom 2 samokontrola - właściwość osobowości, decyduje o natężeniu przezyc emocjonalnych o zachowaniu i o myslach z nimi związanych
Człowiek posiadający umiejętność samokontroli
- zdaje sobie sprawe z własnych emocji i uczuc
- ustosunkowywuje się do wlasnych przezyc
- uczy się dystansu do siebie i uważa się za przedmiot poznania










DOJRZAŁOŚĆ EMOCJONALNA

Jeresild - zdolność do znoszenia cierpień
Soul - emocjonalna niezależność od środowiska
-brak poczucia niższości
-umiejetność pomocy otoczeniu
-brak agresywności
-poczucie rzeczywistości
- dojrzałość uczuć seksualnych
- przystosowanie do grupy
- przystosowanie do środowiska

Szewczuk 4 składowe
1 swiadome kierowanie nad emocjami
2 większość uczuć heteropatycznych niż automatycznych
3 przewidywanie konsekwencji wlasnych zachowan
4 samokształcenie uczuciowe

KOMPETENCJA EMOCJONALNA A INTELIGENCJA EMOCJONALNA
Kompetencja emocjonalna
1 umiejętność uświadamiania sobie własnych przeżyć
2 umiejętność różnicowania emocji
3 umiejętność werbalizacji przezywanych emocji
4 empatycznego wniknięcia w czyjąś sytuacjie
5 znajomość kulturowych regul i norm emocjonalnych
6 zdolność do radzenia sobie z emocjami negatywnymi, nie traktowani
e ich jako zło7. zdolność do emocjonalnej samowystarczalności -
wiara w siebie, ceni siebie, ma poczucie własnej wartości, równowaga emocjonalna, akceptacja sfery emocjonalnej, nie potrzebuje słyszeć komplementów żeby zyć.

Inteligencja emocjonalna
Sklada się z 4 elementów
1. Ocenianie, spostrzeganie, wyrażanie emocji
- zdolność do rozpoznawania emocji we wlasnych stanach psych/fiz
- zdolność do rozpoznawania emocji u innych ludzi
- zdolność wyrażania emocji
- zdolność do rozróżniania adekwatnych, nieadekwatnych, true/false
niewerbalnych przekazów emocjonalnych
2. Ułatwianie procesu myślenia za pomocą emocji
- przekierunkowanie myślenia, tzw priorytety na podstawie uczyc zwiaz z obiektem
- wzbudzanie, naśladowanie emocji żywych (prawdziwych) by sformuować sądy, wspomnieć sytuacje
- dostrzeganie pozytywów w wahaniach nastroju, by uwzględnić wszystkie punkty widzenia
- posługiwanie się stanami emocjonalnymi by pobudzić kreatywność
3. Analizowanie i rozumienie informacji emocjonalnej
- rozumienie powiązań miedzy emocjami
- spostrzeganie przyczyn i skutków emocji
- interpretacja złożonych emocji
- przewidywanie prawdopodobnych sekwencji emocji
4. Regulacja emocji
- zdolność do otwierania się na uczucia innych
- zdolność kierowania wlasnymi emocjami
- zdolność do swiadomego wywoływania emocji by ocenic jego wartość i znaczenie
- zdolność do kontrolowania emocji i zastanawiania się nad nimi





MOTYWACJA
odpowiedzialne za uruchomienie podtrzymywanie ukierunkowanie zakończenie zachowania .Biorą w tym udzial rozne mechanizmyktóre maja charakter wewn/zewn, afektyw/poznaw
Ewolucyjne podejście
nurt etologiczny - trwałe wzorce zachowania - instynkty,uaktywniaja się i wywołują zachowanie, maja charakter hierarchiczny od najprostszych struktur do najb zlożonych. Aby instynkty się uaktywnily potrzebna jest odpowiednia sila i bodziec wyzwalajacy
nurt socjobiologiczny - wrodzone tendencje decyduja o zach społecznych (tend do rozprowadznia wlasnych genów - wybór partnera)
Behawioryzm
pojecia - poped, pobudka, wzmocnienie
Poped-wielkość deficytu jakiegoś czynnika pozyt lub sila negatyw.to niepokój zmierzający do uruchomienia czynności do usuniecia napiecia. Pobudka -obiekt ma zdolność do redukowania lub zmniejszania jakości popedu. Wzmocnienie - kazde zachowanie które zwiększa prawdopodob, pojawienia się napedu.wg Beha - motywacja ma charakter wyuczony
za sprawą tez pierwotnych popędów(u malych dzieci)
Psychodynamiczna teoria
Freud- istotna zasada jest determinizm - niektóre proc. Motywacyjne będą pojawiały się niezależnie od naszej woli. Człowiek jest na nie skazany, nie ma wpływu. Źródlem są popędy
W popędach jest wszelka energia motywacyjna. Jeśli eros to radosc motywacja do życia
jeśli thanatos to motywacja destrukcyjna, negatywna. Lęk silny element motywacyjny
Adler- dążenie do wyższości, usunięcie poczucia niższości. Człowiek porównując się do innych odczuwa pewne braki chce poprawić ulepszyć zmienić swoje zachowanie. Kompleks niższości nie mobilizuje do korekty dziala destrukcyjnie, uniemożliwia rozwój.
Humanistyczna teoria
Maslow- potrzeby niedoboru i wzrostu, główna sila motywująca to samoaktualizacja, samourzeczywistnienie, Piramida Maslowa od góry - samorealizacja, potrzeba szacunku, potrzeba milosc i i przynależności, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeby fizjol

---