A   A   A

Nowelizacja Ordynacji podatkowej

(Autor: Krzysztof Ścipień, Źródło: BDO Numerica)

Od 1 stycznia 2009 r. zaczęły obowiązywać zmiany w ustawie Ordynacja podatkowa (dalej: Ord. pod.) wprowadzone ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

 

Znowelizowane przepisy Ord. pod. to krok w kierunku zwiększenia stabilności prawa podatkowego. Głównym kierunkiem zmian jest wprowadzenie regulacji, które dają podatnikom - przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą - poczucie pewności co do legalności podejmowanych działań wobec organów podatkowych. Zmiany te mają przyczynić się do dobrowolnego wykonywania przez podatników zobowiązań podatkowych oraz do wzrostu gospodarczego.

 

Czy zmiany w ustawie wpłyną pozytywnie na podejmowane decyzje i sytuację podatników -okaże się w trakcie obowiązywania zmienionego prawa. O tym, w jaki sposób ustawodawca zmienił przepisy, by umożliwić podatnikom wypełnienie powyższych założeń, jest mowa poniżej.

 

Procedura zwrotu nienależnie zapłaconej opłaty od wniosku o udzielenie interpretacji indywidualnej

 

Dotychczas obowiązujące przepisy art. 14b § 6 i 7 Ord. pod. oraz wydane na podstawie ustawy rozporządzenie wykonawcze nie regulowały materii związanej ze zwrotem opłaty za wniosek, tym bardziej terminu do zwrotu tej opłaty.

 

W praktyce często dochodziło do sytuacji, iż zapłacona opłata była nienależna. Oznaczało to konieczność zwrotu tej opłaty, w szczególności w takich sytuacjach, jak:

• opłacenie przez wnioskodawcę w wyniku pomyłki większej liczby stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych niż ich ilość przedstawiona we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, np. wniesienie przez wnioskodawcę opłaty za cztery stany faktyczne (zdarzenia przyszłe), gdy we wniosku zostały przedstawione tylko trzy stany faktyczne;

• odmowa przez dyrektora izby skarbowej na podstawie art. 165a Ord. pod. wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej, w przypadku gdy wnioskodawca wnosił o wydanie interpretacji przepisów nie będących przepisami prawa podatkowego lub gdy nie przysługiwało mu prawo do złożenia wniosku;

• stwierdzenia przez organ podatkowy, do którego wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, że nie jest organem właściwym do wydania interpretacji i przekazanie na podstawie art. 170 § 1 Ord. pod. wniosku do organu właściwego - wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa.

Po zmianach organ podatkowy będzie zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranej opłaty nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia zakończenia postępowania w sprawie wydania interpretacji.

 

Termin na uzupełnienie opłaty

 

Nowelizacja liberalizuje dotychczasowy przepis stanowiący, iż w razie nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia bez uprzedniego wezwania do uiszczenia opłaty wprowadzając w jego miejsce odesłanie do odpowiedniego stosowania art. 169 § 2 Ord. pod.

Zgodnie z nowym przepisem organ podatkowy wzywa wnoszącego wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej do usunięcia braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.

Powyższe rozwiązanie będzie również miało zastosowanie w sytuacji, gdy:

• wpłacona przez wnioskodawcę opłata jest niższa od należnej (od 19 września 2008 r. opłata za wydanie interpretacji indywidualnej wynosi 40 zł), albo

• wnioskodawca uiści opłatę za mniejszą ilość stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych niż ich liczba zawarta we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Do tej pory z przepisów dotyczących wydania interpretacji indywidualnej nie wynikało czy organ może wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia opłaty w wyżej wymienionych przypadkach.

 

Dobrowolne zabezpieczenie wykonania decyzji

 

Znowelizowany art. 33d § 1 wprowadza możliwość ustanowienia zabezpieczenia wykonania decyzji o zabezpieczeniu oraz decyzji nakładającej na stronę obowiązek podlegający wykonaniu na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Znajdzie ono zastosowanie na różnych etapach postępowania - postępowania „przedwymiarowego", postępowania wymiarowego przed organem I i II instancji oraz postępowania sądowego.

W § 2 ww. przepisu poszerzono uprawnienia podatnika w zakresie możliwości ustanowienia, na jego wniosek, zabezpieczenia dobrowolnego w odniesieniu do decyzji nieostatecznej, której nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności.

W art. 33d § 2 pkt 6 ustawodawca uwzględnił praktykę stosowania wykonania decyzji o zabezpieczeniu poprzez zastąpienie depozytu „w gotówce" uznaniem kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego.

 

Poszerzony został katalog możliwości dobrowolnego wykonania przez podatnika decyzji o zabezpieczeniu „przedwymiarowym" o pisemne, nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

Dzięki dodanemu art. 33f § 2 strona może wystąpić o przedłużenie zabezpieczenia dobrowolnego ustanowionego w postępowaniu zabezpieczającym „przedwymiarowym" na okres po wydaniu decyzji wymiarowej, a w następnej kolejności na okres postępowania przed sądem administracyjnym. Wprowadzone rozwiązanie odciąży podatników od ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z ponownym składaniem wniosku o przyjęcie zabezpieczenia.

 

Składanie oświadczeń o posiadanych nieruchomościach oraz prawach majątkowych

 

W znowelizowanym art. 39 Ord. pod. przesłanką żądania przez organ podatkowy złożenia oświadczenia o posiadanych nieruchomościach i prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej oraz rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego jest uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania.

Strona będzie mogła odmówić złożenia oświadczenia, o czym organ podatkowy zobowiązany będzie pouczyć stronę. Oświadczenie będzie składane tak jak dotychczas pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Przy czym odpowiedzialności takiej nie będzie podlegało niepodanie szacunkowej wartości rzeczy lub praw albo podanie wartości odbiegającej od rzeczywistej wartości. Wszelkie nieścisłości lub błędy w podaniu wartości nie będą podlegały penalizacji. Dotychczas podatnik nie mógł odmówić złożenia oświadczenia.

 

Niższe odsetki po korekcie

 

Nowelizacja uprzywilejowuje podatników, którzy dobrowolnie spłacą swoje zobowiązania wobec fiskusa, gdyż zapłacą oni niższe o jedną czwartą odsetki.

Obecnie sytuacja prawna podatnika, który dobrowolnie spłaca zaległości podatkowe i podatnika spłacającego swój dług dopiero wskutek kontroli podatkowej jest taka sama. W obu przypadkach podatnicy są zobowiązani zapłacić odsetki za zwłokę w wysokości 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego (odsetki od zaległości podatkowych wynoszą obecnie 13%).

Od 2009 r. do podatników, którzy zdecydują się na dobrowolne złożenie korekty deklaracji i zapłatę długu będzie miała zastosowanie obniżona stawka odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki podstawowej.

Warunkiem skorzystania przez podatnika z takiego obniżenia będzie złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji podatkowej wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty oraz uiszczenie w całości, w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty, zaległości podatkowej.

 

Podstawową stawkę odsetek za zwłokę będzie się stosowało w przypadku korekty deklaracji:

• złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej, przy czym regulacja ta będzie miała zastosowanie do zawiadomień o zamiarze wszczęcia kontroli skarbowej przez urząd kontroli skarbowej,

• dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

Stawkę odsetek za zwłokę, jak również stawkę obniżoną będzie ogłaszał Minister Finansów w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski".

 

Korekta deklaracji VAT po kontroli

 

Bardzo istotna dla podatników jest zmiana wynikająca z nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która zaczęła obowiązywać z dniem 1 grudnia 2008 r.

Rozwiązała ona wątpliwości związane z niejasnymi przepisami wyłączającymi uprawnienie podatnika do złożenia korekty deklaracji po zakończeniu kontroli podatkowej.

W kwestii tej jednoznaczne stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów. W Piśmie Sekretarza Stanu z dnia 8 sierpnia 2005 r. nr SP1/618/8012-110-2024/05/EB skierowanym do Dyrektorów Izb Skarbowych, Dyrektorów Izb Celnych, Dyrektorów Urzędów Kontroli Skarbowej dotyczącym składania prawnie skutecznych korekt deklaracji VAT stwierdzono, że brak jest merytorycznego i praktycznego uzasadnienia dla uznania bezwzględnej bezskuteczności korekty deklaracji VAT w każdej sytuacji po zakończeniu kontroli podatkowej.

I dalej uznaje się, że dopiero „w sytuacji gdy kontrola podatkowa wykaże nieprawidłowości, a zebrany w toku kontroli materiał dowodowy będzie przyczynkiem do wszczęcia postępowania podatkowego, korekta deklaracji w zakresie podatku od towarów i usług nie będzie prawnie skuteczna".

 

Jednakże z uwagi na fakt, iż pismo MF nie jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa, a jedynie wskazówką interpretacyjną, dlatego dualizm w interpretacji niniejszego przepisu istniał nadal.

Niemożność skorygowania deklaracji VAT po przeprowadzonej kontroli podatkowej była tym bardziej niezrozumiała, iż dla porównania nie było takich wątpliwości w przypadku korekty dokonanej po kontroli przeprowadzonej na podstawie ustawy o kontroli skarbowej.

 

Problem dostrzegało również orzecznictwo, gdyż w podobnym tonie wypowiedział się m.in. WSA w Łodzi w wyroku z dnia 5 sierpnia 2008 r., sygn. I SA/Łd 149/08 uznając, że limitowanie uprawnienia podatnika do złożenia korekty deklaracji nie może zachodzić w podatku od towarów i usług.

Uchylenie przepisu art. 81b § 3 Ord. pod. pozwala podatnikom na skorzystanie z przysługującego im uprawnienia do skorygowania deklaracji VAT także po zakończonej kontroli podatkowej. A zatem od 1 grudnia 2008 r. przepis art. 81 Ord. pod. statuuje ogólną zasadę dopuszczalności wszelkich korekt deklaracji podatkowych.

 

Powstanie nadpłaty w VAT

 

Nowelizacja uchyla przepis art. 73 § 1 pkt 6 Ord. pod. określający moment powstania nadpłaty w VAT, dzięki czemu będzie ona powstawała na zasadach ogólnych, tj. z dniem dokonania zapłaty podatku nienależnego lub w wysokości wyższej od należnej. Dotychczas w przypadku VAT dniem powstania nadpłaty był zawsze dzień złożenia korekty deklaracji. Uregulowanie to powodowało, że niemożliwe było zaliczenie nadpłaty w VAT na poczet zaległości podatkowej na dzień zapłaty zawyżonego podatku, ale dopiero na dzień złożenia korekty deklaracji.

 

Zapłata podatku za granicą

 

Nowo wprowadzony art. 60 § 1a Ord. pod. dotyczy firm, które płacą podatki z zagranicznych rachunków bankowych. Zgodnie z tym przepisem w przypadku polecenia przelewu z rachunku bankowego podatnika w banku lub instytucji kredytowej niemających siedziby lub oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, za termin zapłaty podatku uważa się dzień obciążenia tego rachunku, jeżeli wpłacana kwota zostanie uznana na rachunku bankowym organu podatkowego w terminie 5 kolejnych dni roboczych. W razie przekroczenia tego terminu za termin zapłaty uważa się dzień uznania kwoty na rachunku bankowym organu podatkowego. Do tej pory zagadnienie to nie było uregulowane.

 

Informacje o rachunkach bankowych

 

Obecnie banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe obowiązane są do sporządzania i przekazywania ministrowi finansów, w formie dokumentu elektronicznego, comiesięcznych informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w terminie do 7. dnia następnego miesiąca.

 

Od 1 stycznia 2009 r. powyższe informacje minister finansów będzie mógł udostępniać naczelnikom urzędów skarbowych, naczelnikom urzędów celnych, dyrektorom izb skarbowych, dyrektorom izb celnych oraz dyrektorom urzędów kontroli skarbowej, o czym stanowi dodany art. 82 § 2c Ord. pod. Wymienione organy podatkowe będą korzystały z powyższych informacji w czasie kontroli podatkowej, postępowania podatkowego czy w czasie czynności sprawdzających w zależności od charakteru i potrzeb danego postępowania. Na podstawie art. 298 pkt 1-3a Ord. pod. dostęp organów podatkowych do tych informacji nie będzie naruszał przepisów o tajemnicy skarbowej.

Wprowadzona regulacja spowoduje, że urzędy skarbowe będą w posiadaniu informacji o kontach bankowych przedsiębiorcy niezależnie od faktu ich ujawnienia w odpowiednich zgłoszeniach. Zmiana ta doprowadzi do skuteczniejszej egzekucji z rachunków bankowych, a także usprawni stosowanie sankcji karnych skarbowych w przypadku nieterminowego aktualizowania zgłoszeń identyfikacyjnych.

 

Zmniejszenie odpowiedzialności nabywcy

 

Z dniem 1 stycznia 2009 r. nabywca poszczególnych składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy nie będzie odpowiadał za jego długi podatkowe. Dotychczas nabywca odpowiadał całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli jednostkowa wartość poszczególnych składników majątkowych nie przekraczała w 2008 r. kwoty 16.100 zł. Przepis ten nie przystawał do rzeczywistości gospodarczej, gdzie powszechną praktyką jest wyprzedaż składników majątku (spieniężanie środków trwałych) w przypadku kłopotów finansowych przedsiębiorców, a nabywcy środka trwałego nie badali kondycji finansowej zbywcy, jak ma to miejsce przy nabywaniu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

 

Nowa regulacja w odniesieniu do odpowiedzialności osób trzecich będzie miała zastosowanie wyłącznie do zobowiązań podatkowych z terminem płatności od dnia 1 stycznia 2009 r., w przeciwnym wypadku na mocy przepisów przejściowych będzie miał zastosowanie art. 112 w brzmieniu dotychczasowym.

 

Ponadto w związku z nowelizacją art. 112 Ord. pod. liberalizacji uległy zasady ponoszenia odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Uwolnienie się od odpowiedzialności nabywcy będzie zależeć od faktu czy przy zachowaniu należytej staranności mógł wiedzieć o zaległościach podatkowych zbywcy. Przy czym nabywca nie odpowiada za zaległości podatkowe zbywcy, które nie zostały wykazane w zaświadczeniu o ich wysokości. I tu kolejna zmiana, otóż od 1 stycznia 2009 r. o zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych będzie mógł się ubiegać również zbywca, a nie jak było do tej pory wyłącznie nabywca za uprzednią zgodą wyrażoną przez zbywcę. Należy jednak pamiętać, iż moc ochronna takiego zaświadczenia wynosi 30 dni od daty jego wydania.

Odpowiedzialność nabywcy tak jak dotychczas będzie ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

 

Ograniczenie odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki

 

W stanie prawnym obowiązującym do końca 2008 r. wspólnik spółki osobowej odpowiadał nie tylko za zobowiązania podatkowe spółki, ale również za osobiste zobowiązania podatkowe pozostałych wspólników wynikające z działalności spółki, np. zobowiązania podatkowe wspólników z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z uwagi na zbyt szeroki zakres dotychczasowej odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej, nowelizacja doprowadziła do ograniczenia jego odpowiedzialności jedynie do zobowiązań podatkowych spółki.

 

Moment powstania odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej

 

Nowelizacja doprecyzowuje moment powstania odpowiedzialności wspólnika spółki nieposiadającej osobowości prawnej, a także członka zarządu spółki kapitałowej. Wprowadzone zmiany do art. 115 § 2 i art. 116 § 2 jednoznacznie wskazują, iż zakres odpowiedzialności tej grupy osób należy odnosić do terminu płatności podatku.

 

Ponadto uściślono moment powstania odpowiedzialności tych osób za szczególne typy zaległości, które wymienia art. 52 § 1 Ord. pod., a które są traktowane na równi z zaległościami podatkowymi. I tak zakres tej odpowiedzialności w myśl powyższych przepisów należy odnieść do momentu powstania zaległości w związku z art. 53 § 5 Ord. pod., a nie daty złożenia deklaracji wykazującej zwrot nadpłaty lub zwrot podatku. Dotychczas wiązano odpowiedzialność tych osób z pełnieniem tej funkcji w dniu zakończenia okresu rozliczeniowego albo w dacie złożenia deklaracji wykazującej zobowiązanie do zapłaty lub w dniu terminu płatności podatku.

 

Rozszerzenie katalogu uprawnień strony

 

Dzięki dodanemu § 1a do art. 159 Ord. pod. stronie zostało przyznane prawo odmowy składania zeznań poprzez niestawienie się na wezwanie.

Oprócz powyższej zmiany ustawodawca dokonał modyfikacji przepisu dotyczącego prawa strony do wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, które przysługiwało dotychczas jedynie w toku postępowania podatkowego. Znowelizowany art. 178 § 1 poszerza ramy czasowe skorzystania z tego uprawnienia również po zakończeniu postępowania podatkowego. Jest to niewątpliwie uzupełnienie zasady jawności postępowania.

 

Więcej pouczeń...

 

Wprowadzony przepis art. 210 § 2a Ord. pod. wprowadza obowiązek zamieszczania w decyzji podlegającej wykonaniu w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji także pouczenia o odpowiedzialności karnej za usunięcie, ukrycie, zbycie, darowanie, zniszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie albo uszkodzenie składników majątku strony, mające na celu udaremnienie egzekucji obowiązku wynikającego z tej decyzji.

 

Powyższe pouczenie będzie również elementem postanowienia podlegającego wykonaniu w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji na mocy art. 219 Ord. pod.

Wprowadzone uregulowanie ma na celu przeciwdziałanie umyślnym działaniom podatników, podejmowanym w okresie wstrzymania z mocy prawa wykonania decyzji nieostatecznej organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej, w zakresie rozporządzania swoim majątkiem, które prowadzą do udaremnienia egzekucji obowiązku wynikającego z tej decyzji.

 

Wykonanie decyzji

 Nowelizacja wprowadza nowy rozdział 16a w dziale IV Ord. pod. Z dniem 1 stycznia 2009 r. decyzje podatkowe mające charakter nieostateczny nie będą podlegały wykonaniu, za wyjątkiem sytuacji, gdy organ podatkowy nada im rygor natychmiastowej wykonalności. W zakresie wykonywania decyzji organu podatkowego będą obowiązywać dwie podstawowe zasady:

• wstrzymania wykonania decyzji w czasie trwania postępowania odwoławczego oraz

• wykonalności decyzji ostatecznej.

Wstrzymanie wykonania decyzji będzie się odnosić jedynie do organu egzekucyjnego i nie będzie ograniczać możliwości dobrowolnego wykonania decyzji przez stronę.

 

Rygor wykonalności

 Przepisy będą uprawniać organ podatkowy do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności w przypadkach określonych w art. 239b § 1 pkt 1-4 Ord. pod. I tak będzie to możliwe, w sytuacjach, gdy:

• organ podatkowy będzie posiadał informacje, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych, lub

• strona nie będzie posiadać majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej, na którym można by ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, lub

• strona będzie dokonywać czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości, lub

• okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego będzie krótszy niż 3 miesiące.

 

Wstrzymanie wykonania decyzji

 Decyzja ostateczna podlega wykonaniu. Wstrzymanie wykonania decyzji ostatecznej jest możliwe w razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego (do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu) i będzie mogło nastąpić na wniosek podatnika - po przedłożeniu zabezpieczenia dobrowolnego wskazanego w art. 33d § 2 Ord. pod. W tym trybie wstrzymanie wykonania decyzji nastąpi do wysokości i na czas trwania zabezpieczenia.

 

Inną możliwością uzyskania wstrzymania wykonania decyzji ostatecznej zaskarżonej do sądu administracyjnego będzie ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego zabezpieczającego wykonanie zobowiązania w myśl art. 239f § 1 pkt 2 Ord. pod. W takim przypadku wstrzymanie wykonania decyzji będzie następowało z urzędu.

 

Więcej pełnomocników

 Od 1 stycznia 2009 r. podatnika (płatnika, inkasenta, następcę prawnego) będzie mogła reprezentować więcej niż jedna osoba w okresie kontroli podatkowej. Jednakże w przypadku skorzystania z tej możliwości kontrolowany będzie musiał wyznaczyć jedną z tych osób do kontaktów z organem podatkowym. Tak wyznaczona osoba będzie uprawniona do działania w zakresie odbioru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, wyrażenia zgody na wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od doręczenia zawiadomienia, odbioru upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, zakończenia kontroli, złożenia wyjaśnień i zastrzeżeń do protokołu oraz wszystkich czynności kontrolnych. Dotychczas podatnik mógł wyznaczyć tylko jedną osobę do reprezentowania go podczas kontroli podatkowej.

Niezmiernie istotne jest również postanowienie art. 285a Ord. pod., zgodnie z którym osoba wyznaczona nie będzie mogła zastąpić kontrolowanego w zakresie złożenia oświadczenia o stanie majątkowym.

 

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli

 Całkowitą nowością jest przepis art. 282b Ord. pod., który wprowadza nową instytucję, jaką jest zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli. Regułą będzie zawiadomienie dostarczane podatnikowi na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli.

W razie gdy kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, kolejna kontrola będzie wymagała ponownego zawiadomienia, o czym stanowi art. 282b § 2 Ord. pod.

 

Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia będzie wymagało zgody kontrolowanego, zgodnie z art. 282b § 3 Ord. pod.

Od zasady zawiadamiania o zamiarze wszczęcia kontroli będą obowiązywać wyjątki, określone w art. 282c § 1 Ord. pod., np. kontrole doraźne ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzenia spisu z natury czy zasadność zwrotu podatku.

 

Organ podatkowy nie będzie również musiał informować o zamiarze przeprowadzenia kontroli, jeżeli będzie posiadał informacje, że kontrolowany:

• został prawomocnie skazany za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości; w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej,

• jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

• nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy okaże się bezskuteczne lub utrudnione.

 Kontrola w siedzibie urzędu

 Przeprowadzenie kontroli lub poszczególnych jej czynności w siedzibie organu podatkowego będzie dopuszczalne zgodnie z art. 285b Ord. pod. jedynie za zgodą kontrolowanego, pod warunkiem, że wpłynie to na usprawnienie przeprowadzenia kontroli lub kontrolowany zrezygnuje z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

Oprócz powyższych, jakże istotnych zmian, warto również nadmienić o wprowadzeniu uregulowania dotyczącego zasad udostępniania komornikom sądowym informacji podatkowych. Dotychczas koszty związane z przekazywaniem takich informacji przez organy podatkowe pokrywane były z budżetu państwa. Nowe przepisy przewidują, że za udostępnienie takich informacji będą pobierane opłaty od ubiegających się o nie komorników.

 

Podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, iż nowelizacja wprowadza wiele zmian, które powinny znacznie ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej przedsiębiorcom. Czas pokaże, czy kierunek zmian obrany przez ustawodawcę jest właściwy.

 

Krzysztof Ścipień

Autor jest ekspertem w Dziale Doradztwa Podatkowego BDO Numerica, Oddział w Katowicach.

---