ADENOMATOZA PŁUC

(adenomatosis pulmonum)

Jest zakaźną przewlekłą chorobą płuc, przebiegającą z postępującą proliferacją nabłonka pęcherzyków i oskrzeli, połączoną z dusznością, wychudzeniem i prowadzącą do śmierci z powodu ogólnego wyniszczenia.

Występowanie:

• znana jest od początku XX wieku

• Robertson (1904) i Mitchell (1915) opisali tę chorobę w Południowej Afryce jako jaagziekte

• w PL rozpoznana w 1977r.

Etiologia:

wirus gruczolakowatości płuc owiec, rodzina Herpesviridae

Epizootioogia:

• zakażeniu sprzyja robaczyca płuc oraz Mycoplazmy, Chlamydie

• szerzenie się choroby następuje przez wprowadzenie chorych lub zakażonych owiec do zdrowych stad

• najczęściej chorują owce starsze

Wrota:

• przez kontakt

• aerogennie

Patogeneza:

Na temat gruczolakowatopodobnych rozrostów powstałych w wyniku proliferacji istnieją dwa poglądy.

Proliferacja śródbłonka jako skutek metaplazji albo jako właściwy nowotwór.

Za nowotworowym charakterem tych rozrostów przemawia stwierdzenie przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych. Przypuszcza się także, że proliferacja przedstawia obraz metaplazji i regeneracji nabłonka pęcherzyków i oskrzelików w wyniku przewlekłego wirusowego śródmiąższowego zapalenia płuc. W późniejszym okresie w wyniku proliferacji nabłonek może nabierać cech nowotworowych.

Wielu autorów donosi o izolacji drobnoustrojów z rodzaju mykoplazm wskazując, iż zarazki te należy brać również pod uwagę w etiologii adenomatozy płuc owiec.

Objawy:

O.I. 6 − 12 mies., może być krótszy

• przyspieszenie oddychania

• surowiczo-śluzowy wypływ z nosa, przewlekły kaszel, nasilające się trudności w oddychaniu

• owce stopniowo chudną → całkowite charłactwo → †

• obfity wysięk w oskrzelach, czego nie ma przy postępującym zapaleniu płuc

• przy opuszczeniu głowy z nozdrzy wypływa obfity wysięk

• przy osłuchiwaniu stwierdza się wilgotny szmer w płucach

• objawy nasilają się podczas przepędzania − „choroba poganiania”

AP:

• wychudzenie

• płuca − powiększone, szary lub lekko purpurowy kolor, pojedyncze lub liczne guzki i guzy wielkości od ziarna prosa do orzecha włoskiego, a czasami większe, nawet wielkości jaja kurzego, kształtu okrągłego lub owalnego i bywają rozmieszczone nieregularnie w miąższu płuc

• węzły chłonne na przekroju gładkie, koloru szarego lub żółtawobiałego

• rozlane nacieczenia powstałe z pojedynczych guzków, tworzące twarde zgrubienia i obejmujące mniejsze lub większe partie płuc

• oskrzela − obfita pienisto-śluzowa wydzielina

• włóknikowe zapalenie opłucnej → wygląd błony łącznotkankowej

HP:

• proliferację nabłonka o charakterze gruczolakowatym, nacieczenia komórkowe oraz rozrost podścieliska między pęcherzykami (przypomina to zmiany występujące przy raku pęcherzyków lub oskrzeli u człowieka)

Rozpoznanie:

• próba podniesienia tylnych kończyn, przez co nasilają się objawy duszności oraz wypływ z nosa

• AP

• HP

D. różnicowa:

• maedi−visna

• robaczyca płuc

• inne rodzaje zapalenia płuc

Zapobieganie i zwalczanie:

Leczenie: brak

• przy stwierdzeniu zarobaczenia − owce odrobaczyć

• zwierzęta chore kieruje się do rzeźni sanitarnej

Profilaktyka:

• unikać zakupu zwierząt z terenu, gdzie występuje adenomatoza

• unikać używania wspólnego wodopoju, a także wspólnych pomieszczeń dla zwierząt zdrowych i podejrzanych o zakażenie

• po zlikwidowaniu zwierząt chorych owczarnie należy odkazić 3% roztworem formaliny

• autoszczepionka z płuc chorych zwierząt, inaktywowana formaliną

Piśmiennictwo:

1. Cąkała S.: „Choroby owiec” Warszawa 1975

2. Wachnik Z. „Zarys chorób zakaźnych zwierząt” Warszawa 1983, 375

---