PORAŻENIA MIĘŚNI KRTANI.

Układ mięśni krtani:

• Mięśnie napinające fałdy głosowe:

• Mięsień pierścienno - tarczowy - napina i wydłuża fałdy głosowe, unerwiony przez nerw krtaniowy górny, porażenie - wiotkie fałdy głosowe (głos słaby i ochrypły),

• Mięsień głosowi (tarczowo - nalewkowy) - w obrębie fałdu głosowego, napina fałdy głosowe, zwęża szparę głośni, reguluje natężenie i barwę głosu,

• Mięśnie rozwierające szparę głośni:

• Mięsień pierścienno - nalewkowy tylny - jedyny rozwierający mięsień głośni, porażenie - szpara głośni zamknięta, przy obustronnym porażeniu - duszność!!!

• Mięśnie zwierające szparę głośni:

• Mięsień pierścienno - nalewkowy boczny - funkcja: zamyka szparę głośni z wyjątkiem ¹/₃ tylnej, porażenie - szpara głośni nie ma pełnego zwarcia przy obustronnym . . .

• Mięsień nalewkowy poprzeczny - funkcja: zamyka tylną część szpary głośni, porażenie - trójkątna szczelina w części tylnej,

Unerwienie krtani:

• Odchodzi od nerwu krtaniowego górnego i nerwów krtaniowych wstecznych, odchodzących od nerwy błędnego,

• Nerw krtaniowy górny dzieli się na gałązki wewnętrzne - czuciowe (zaopatrujące wnętrze krtani) i gałązki zewnętrzne - ruchowe (zaopatruje zewnętrzny mięsień pierścienno - tarczowy),

• Nerw krtaniowy wsteczny zaopatruje ruchowo pozostałą wewnętrzną błonę mięśniową krtani po tej samej stronie i mięsień między-nalewkowy po stronie przeciwnej, dodatkowo zaopatruje czuciowo błonę śluzową,

Nerw błędny i jego gałęzie:

• I - uszkodzenie w obrębie jądra dwuznacznego powoduje porażenie - w położeniu pośrednim lub przyśrodkowym,

• II - przecięcie korzeni nerwu błędnego powoduje kilka typów porażeń - w położeniu przyśrodkowym, pośrednim z równoczesnym porażeniem podniebienia miękkiego,

• III - uszkodzenie na wysokości otworu żyły szyjnej lub zwoju dolnego prowadzi do porażenia nerwu krtaniowego górnego i wstecznego. Struna położona w pozycji pośredniej, podniebienie miękkie jest porażone, może temu towarzyszyć porażenie nerwu językowo - gardłowego i podjęzykowego,

• IV - uszkodzenie pomiędzy gałęziami gardłowymi a nerwem krtaniowym górnym, fałd głosowy jest w położeniu pośrednim, występuje utrata czucia,

• V - uszkodzenie nerwu błędnego poniżej nerwu krtaniowego górnego - utrata napięcia mięśnia pierścienno - tarczowego i utrata napięcia struny głosowej,

• VI - przecięcie nerwu krtaniowego wstecznego powoduje porażeniefałdu głosowego w położeniu przyśrodkowym,

Położenie strun głosowych:

• Czynnościowe:

• Pośrodkowe - przy fonacji,

• Boczne w końcowym odwodzeniu - oddech,

• W najczęstszych porażeniach:

• Położenie przyśrodkowe - przy nerwie wstecznym,

• Położenie pośrednie - w całkowitym porażeniu nerwu górnego i dolnego krtaniowego,

• Położenie trupie - położenie pośrednie podobne do porażenia wiotkiego z zanikiem mięśnia głosowego z łukowatym wygięciem struny i pochyleniem chrząstki nalewkowatej,

Porażenie nerwu krtaniowego wstecznego - jednostronne:

• Objawy - spostrzegalna często przypadkowo w ostrej fazie dysfonia z późniejszą poprawą głosu, nie stwierdzamy duszności ewentualnie przy wysiłku, chory nie może śpiewać,

• Rozpoznanie - laryngoskopia: nieruchomość struny w położeniu przyśrodkowym po jednej stronie,

• Szukamy przyczyny porażeń,

Obustronne porażenie nerwów wstecznych:

• Objawy - duszność z groźbą uduszenia się w skutek zwężenia szpary głośni, stridor głośny podczas snu i wysiłku fizycznego,

• Rozpoznanie - laryngologia,

• Leczenie - udrożnienie dróg oddechowych - w trybie pilnym tracheotomia,

Porażenie nerwu krtaniowego górnego jednostronne lub obustronne:

• Objawy - zachłyśnięcie się płynami i pokarmami, utrata siły głosu, brak możliwości śpiewania w wyższej skali, oddychanie nieznacznie upośledzone,

• Rozpoznanie - w laryngologii stwierdzamy zmniejszone napięcie strun głosowych tak, że szpara głośni nie zamyka się całkowicie w czasie fonacji. W jednostronnym - struna głosowa po stronie uszkodzenia jest często skrócona i położona nieco niżej,

Połączone uszkodzenie nerwów krtaniowych:

• Objawy - jednostronne porażenie powoduje dysfonię i zdyszany głos wskutek utraty powietrza, zdrowy fałd głosowy wyrównuje to później, zachłystywanie, (bo brak ochrony czuciowej),

• W obustronnych porażeniach występuje dysfonia albo afonia, oddech jest prawie zawsze swobodny w czasie spoczynku, występuje też zachłystywanie się i wyraźne skrócenie oddechu przy wysiłku fizycznym,

Przyczyny porażenia mięsni:

• Operacje gruczołu tarczowego - najczęściej,

• Wole złośliwe,

• Rak oskrzela,

• Rak przełyku (zwłaszcza w ¹/₃ górnej),

• Choroby śródpiersia,

• Tętniak aorty lub tętnicy podobojczykowej (wrodzony lub kiłowy),

• Operacje przewodu pokarmowego,

• Operacje w obrębie gardła dolnego lub przełyku,

• Przerost serca o różnej etiologii,

• Gruźlica płuc,

• Zrosty opłucnowe,

• Urazy szyi - tępe lub ostre,

• Choroby zakażono - toksyczne (grypa, półpasiec, gościec, kiła),

• Znieczulenie intubacyjne,

• Choroby neurologiczne (porażenie opuszkowe, rzekomo - opuszkowe),

• Idiomatyczne,

• Przerzuty na szyi w pobliżu podstawy czaszki,

1

---