Sport niepełnosprawnych - dyscypliny sportowe uprawiane przez niepełnosprawnych.
Dyscypliny i zawody są zazwyczaj oparte na istniejących sportach i ich przepisach, z modyfikacjami do potrzeb niepełnosprawnych. Przykładami są rugby, tańce, koszykówka i lekkoatletyka na wózkach. Organizowane są paraolimpiady (niepełnosprawni fizycznie) i olimpiady specjalne (niepełnosprawni umysłowo). Najważniejszą paraolimpiadą są igrzyska paraolimpijskie, organizowane co 4 lata od 1960.
Popularne dyscypliny uprawiane przez niepełnosprawnych to:
badminton,
biathlon,
bilard,
boccia,
- sportowa dyscyplina paraolimpijska wywodząca od włoskiej gry w bule - bocce.
Pierwszy raz rozgrywki boccia miały miejsce na na światowych igrzyskach niepełnosprawnych w Nowym Jorku w roku 1984. Od bocce odróżniają ją jednak charakterystyczne zapisy regulaminowe:
• Wprowadzenie bili na boisko odbywać się może w dowolny sposób: rzucenie, kopnięcie, sprzęt wspomagający np. rynny, pochylnie
• Pozycja ciała zawodnika nie jest określona: można stać lub siedzieć (wózek, krzesło)
• Wprowadzanie buli na boisko może się odbywać z udziałem asystenta instruowanego przez gracza (np. o głębokim porażeniu mózgowym, bez kończyn)
• Istnieje limit czasu przyznawany każdej stronie na rozegranie każdej rundy
curling na wózkach, jest grą w curling przystosowaną dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach inwalidzkich. Curling na wózkach od 2006 jest dyscypliną paraolimpijską.
Mecze rozgrywane są na takim samym lodowisku jak w curlingu pełnosprawnych (45,72 m x 5 m, bez haków), używa się takich samych kamieni. Różnice polegają na tym, że kamień wypuszcza się z zatrzymanego wózka (który najczęściej z tyłu przytrzymuje inny zawodnik), nie ma również szczotkowania.
goalball, to gra drużynowa dla osób niewidomych i słabowidzących. Drużyna składa się z trzech zawodników, grających z zasłoniętymi oczami, broniących bramki o wysokości 1,3 metra zajmującej całą szerokość boiska. Boisko do goalballa ma 9 x 18m i podzielone jest na trzy strefy: bramkową (na szerokość 3 m od bramki), rzutu (3 m za strefą bramkową) i strefę środkową, zajmującą szerokość 6 m na środku boiska. Piłka musi być toczona. Podczas rzutu musi dotknąć strefy rzutu zarówno drużyny rzucającej, jak i broniącej. Po pierwszym kontakcie piłki z zawodnikiem drużyny broniącej, drużyna ta ma 10 sekund na odrzucenie piłki. Jeden zawodnik może tylko dwa razy z rzędu rzucić piłkę. Za przewinienia drużyna może otrzymać rzut karny. Gra trwa 2 razy po 12 min. Piłka zawiera dzwoneczki i waży 1,25 kg. Mecze rozgrywane są w absolutnej ciszy. Dla wyrównania szans zawodników niewidomych i słabowidzących, podczas meczu goalballa gracze mają zaklejone specjalnymi plastrami oczy oraz dodatkowo noszą nieprzeźroczyste gogle. Wszystkie linie na boisku są wyklejone plastrem, pod którym znajduje się sznurek w celu ułatwienia poruszania się i orientacji na nim, gdyż zawodnicy jedną ręką niemal cały czas dotykają podłoża piłka siatkowa na stojąco
, piłka siatkowa na siedząco
, rugby na wózkach,
W czasie gry rywalizują dwie drużyny rugbistów na wózkach. Wygrywa drużyna, która uzyska ogółem więcej punktów.
Punkt zdobywa się wtedy, kiedy jeden z atakujących graczy, wraz z trzymaną piłką, minie obronę i przejedzie przez bramkę. Piłki nie można trzymać przez czas dłuższy niż dziesięć sekund. Aby móc utrzymać ją w posiadaniu drużyny, trzeba ją albo odbijać, albo podawać innym zawodnikom. Możliwe jest wyrywanie lub wybijanie piłki z rąk przeciwnika. Zabroniony jest całkowicie kontakt fizyczny zawodników, nawet uderzenie w dłoń, zamiast w piłkę to faul. Dozwolone jest blokowanie drogi członkom drużyny przeciwnej.
Nad przestrzeganiem zasad czuwa dwóch sędziów, którzy sygnalizują zdobyte punkty oraz decydują o karze. Potrzebne są im dwa zespoły pomocnicze: liczący punkty w grze oraz liczący punkty karne.
koszykówka na wózkach,
Koszykówka na wózkach - zespołowy sport dla niepełnosprawnych i sport integracyjny.
Reguły gry są zbliżone do reguł koszykówki. Celem każdej z drużyn jest zdobywanie punktów za celne rzuty do kosza przeciwnika. Boisko ma wymiary 28 na 15 metrów. Czas gry wynosi 4 razy 10 minut. Drużyna składa się z pięciu zawodników.
ampfutbol (amputee football)
Piłka nożna osób po amputacji - zespołowy sport dla osób niepełnosprawnych po jednostronnej amputacji kończyn.
Podstawowe przepisy gry w Amp Futbol niczym nie różnią się od przepisów piłki nożnej osób pełnosprawnych. Ze względu na charakterystykę tego sportu istnieje jednak kilka kluczowych różnic:
a) Gra toczy się na boisku o wymiarach około 60x30 metrów.
b) Mecz jest podzielony na dwie części, po 25 minut każda, z dziesięciominutową przerwą.
c) Zawodnikami z pola mogą być osoby po jednostronnej amputacji kończyn dolnych, bramkarzami - górnych.
d) W trakcie gry zawodnicy nie używają protez. Poruszają się za pomocą kul łokciowych. e) Celowe zagranie piłki kulą równe jest zagraniu piłki ręką.
f) Wślizgi są zabronione. Skutkują one rzutem wolnym bezpośrednim dla drużyny przeciwnej.
Zmiany są dokonywane w dowolnym momencie, za pozwoleniem sędziego, nie więcej niż dwie jednocześnie. Zawodnik może powrócić do gry w każdym momencie.
, piłka nożna
, jeździectwo,
judo,
kolarstwo,
kajakarstwo,
bowling,
lekkoatletyka,
łucznictwo
, łyżwiarstwo szybkie,
łyżwiarstwo figurowe,
biegi narciarskie
, narciarstwo alpejskie,
pływanie,
podnoszenie ciężarów,
showdown,
strzelectwo,
szachy,
szermierka na wózkach,
taniec integracyjny, taniec, w którym (przynajmniej) jeden z partnerów jest na wózku dla niepełnosprawnych. Tańce w klasie standard to walc, tango, walc wiedeński, fokstrot, oraz quickstep. Natomiast klasa tańców latynoamerykańskich to: samba, cha-cha-cha, rumba, pasodoble oraz jive.
tenis na wózkach, Tenis na wózkach - dyscyplina sportu dla zawodników niepełnosprawnych grana na typowym korcie tenisowym. Ta dyscyplina sportu uprawiana jest w ponad stu krajach świata.
tenis stołowy,
wioślarstwo,
żeglarstwo.