Temat 8:  Rachunek efektywności banku:

1. Opisz jak klasyfikujemy ekspozycje kredytowe wobec podmiotów instytucjonalnych.

Ekspozycje kredytowe wobec podmiotów instytucjonalnych

1. Grupy ryzyka z tytułu opóźnień w spłacie:

1. normalne - ekspozycje o opóźnieniu
   w spłacie ≤ 1miesiąc

2. pod obserwacją -
   1 miesiąc < opóźnienie ≤ 3 miesiące

3. poniżej standardu -
   3 miesiące < opóźnienie ≤ 6 miesięcy

4. wątpliwe - 6 mies. < opóźnienie ≤ 12 mies.

5. stracone - opóźnienie > 12 miesięcy.

2. Dodatkowo uwzględniana jest również sytuacja ekonomiczno-finansowa dłużnika:

• normalne - sytuacja ekonomiczno - finansowa nie budzi obaw,

• pod obserwacją - ze względu na ryzyko kraju, regionu, branży, grupy klientów, grupy produktów,

• poniżej standardu - sytuacja ekonomiczno -finansowa może stanowić zagrożenie terminowej spłaty

• wątpliwe - sytuacja ekonomiczno - finansowa ulega znacznemu pogorszeniu, a zwłaszcza gdy ponoszone straty w istotnym stopniu naruszają kapitały podmiotu

• stracone - sytuacja ekonomiczno-finansowa uniemożliwia spłacenie długu, ogłoszona jest upadłość lub bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, klient kwestionuje zadłużenie na drodze postępowania sądowego, nieznane jest miejsce pobytu dłużników i majątek nie został ujawniony.

2. Przedstaw charakterystyczne cechy bilansu banku.

Układ bilansu:

• aktywa są porządkowane wg kryterium malejącego stopnia płynności (możliwości spieniężenia). W pierwszej kolejności wykazywane są pozycje majątku obrotowego,
  a następnie - majątek trwały.

• pasywa - według malejącego stopnia wymagalności,
  tj. terminów spłaty. Najpierw wykazywane są pozycje kapitałów obcych, następnie - kapitały własne.

Bilans sporządzany jest wg zasady netto

Aktywa pomniejszane są o:

• umorzenia środków trwałych oraz

• rezerwy celowe obniżające wartość należności.

W pasywach kapitał podstawowy pomniejszany jest o należne, ale niewniesione wkłady.

Układ netto bilansu powoduje wykazywanie realnej wielkości aktywów i pasywów przy mniejszej sumie bilansowej.

Cechy bilansu banku

1. Składniki majątku trwałego mają niewielki udział w sumie bilansowej.

2. Brak kont zapasów lub niewielki ich udział.

3. Niewielki udział funduszów własnych.

4. Występowanie kont rozliczeniowych i przejściowych.

We wzorach bilansu banku wykazywana jest również część pozycji ewidencjonowanych na kontach pozabilansowych. Operacje
na tych rachunkach mają charakter warunkowych i na dzień bilansowy
nie odzwierciedlają rzeczywistych aktywów lub pasywów. Operacje te mogą jednak wystąpić i dlatego tworzą ryzyko bankowe.

3. Napisz czym jest „ujemny kapitał pracujący” i co taka sytuacja oznacza dla banku.

Kapitał pracujący - różnica między aktywami obrotowymi i zobowiązaniami bieżącymi.

Dodatni kapitał pracujący (kapitał obrotowy, kapitał operacyjny, aktywa bieżące netto) jest nadwyżką wartości aktywów obrotowych nad zobowiązaniami bieżącymi.

Zobowiązania bieżące wymagają bieżącego ich regulowania czy to z tytułu bieżących wypłat depozytów, spłaty krótkoterminowych kredytów, czy z tytułu gospodarki własnej banku.

Dopiero nadwyżka aktywów obrotowych nad zobowiązaniami bieżącymi daje możliwość generowania przychodu.

Spełnienie kryterium dodatniego kapitału pracującego jest uzależnione od struktury finansowania działalności banku.

Kapitały własne powinny co najmniej finansować w całości majątek trwały, a lepiej jeśli finansują całość aktywów niedochodowych.

Zagrożenie dla wypłacalności powstaje, gdy kapitałów własnych nie wystarcza nawet na pokrycie wartości majątku trwałego, gdyż oznacza to, że zobowiązania przekraczają wartość aktywów obrotowych będących źródłami spłaty tych zobowiązań.

Ponadto wszystkie zobowiązania (przyjęte depozyty, zaciągnięte kredyty, wyemitowane papiery wartościowe) generują koszty (odsetki wypłacane przez bank), a zaangażowanie części tak pozyskanych środków w działalność niedochodową zmniejsza możliwości wypracowywania odpowiednich przychodów. Powstaje zagrożenie dla wyniku finansowego.

Na sytuację krytyczną (oznaczającą utratę płynności, a więc praktycznie fazę upadłości) wskazywałby ujemny kapitał pracujący, czyli sytuacja gdy wartość zobowiązań bieżących przekracza wartość aktywów obrotowych.

Sytuacja taka może mieć miejsce w przypadku zbyt niskich kapitałów własnych oraz niekorzystnej struktury przyjmowanych depozytów, w rezultacie czego majątek trwały finansowany jest nie tylko kapitałami własnymi i zobowiązaniami długoterminowymi, ale również - zobowiązaniami bieżącymi. Majątek obrotowy jest mniejszy niż zobowiązania bieżące. Bank traci i płynność i rentowność, bo środki wypracowujące przychody stają się też niewspółmiernie niskie w stosunku do pasywów generujących koszty.

---