CZĘŚCI SKŁADOWE W OBRĘBIE KAŻDEGO SPOŁECZEŃSTWA - obiektywne warunki bytu danego społeczeństwa /położenie geograficzne, warunki ekonomiczne/ - struktura społeczna /grupy społ/ - kultura /tradycje, język, prawo/
DEF. GRUPY SPOŁECZNEJ pewna ilość osób nie mniej niż 3,powiązana wartościami i celami, stosunki są uregulowane przez instytucje i osoby maja poczucie odrębności od innych. Elementami jej są członkowie. Maja wspólny cel i zadania do zrealizowania. Dzielą między sobą zadania, każdy ma swoją funkcję.
RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH
FORMALNE |
NIEFORMALNE |
|
/praca/ określa kto podejmuje decyzje -np. dyrektor |
|
|
ZAMKNIĘTE ekskluzywne |
INKLUZYWNE |
|
Członkostwo ściśle ograniczone/sekty, masoneria, mafia/ |
Członkostwo nieograniczone/ koła zainteresowań/ |
|
O CZŁONKOSTWIE OGRANICZONYM pośrednie pomiędzy zamkniętą i inkluzywną |
||
MAŁE mikrostruktury |
DUŻE makrostruktury |
|
Osobiste bezpośrednie styczności |
Hierarchiczna struktura organizacyjna /szpital/ |
|
PIERWOTNE |
WTÓRNE |
|
Stycznośći bezpośrednie, grupy małe, więź społeczna oparta na stosunkach osobowych, wysoki poziom identyfikacji z grupą, kształtują całość osobowości swoich członków /rodzina, gdy zginie uczucie będzie to grupa wtórna/ |
Styczności pośrednie, grupy duże, więź oparta na stosunkach instytucjonalnych /ZHP/
|
|
WZÓR MORALNY członka grupy |
WZÓR FIZYCZNY |
|
Zachowanie, zasady postępowania / ambitność, wspólny śpiew, odwaga/ |
Wygląd, wiek, budowa ciała, ubiór / policja/ |
POJĘCIE ROLI, PRESTIŻU, POZYCJI P.Berger rola dostarcza wzorca, zgodnie z którym jednostka ma działać w konkretnej sytuacji, miejsce w grupie/matka, pracownik/, prestiż uznanie jakim się cieszy pozycja lub zadania, pozycja wyznacza role społ im wyższa pozycja tym większe wymagania.
DEF. RODZINY Cooly/Kulej/ grupa łącząca członków w związek intymnego uczucia, współdziałania i wzajemnej pomocy. Sposób wchodzenia do rodziny: adopcje, narodziny, małżeństwo.
CECHY RODZINY JAKO SPECYFICZNEJ GRUPY SPOŁECZNEJ - wspólnota zamieszkania, - wsp majatkowa, - wsp nazwisko, - wsp tradycje
RODZAJE RODZIN I MAŁŻEŃSTW na liczbę członków wielodzietne /liczba dzieci/, mała/ rodzice, dzieci/, wielka /osoby o dalszym stopniu pokrewieństwa/, dwupokoleniowe /rodzice, dzieci/, trzy lub czteropokoleniowe /dziadkowie, dzieci, rodzice, wnuki/, kompletność rodziny pełna /rodzice i co najmniej jedni dziecko/, niepełna / brak jednego z rodziców, niekompletna /dzieci jednej płci/, zrekonstruowana /ponowne małżeństwo samotnego rodzica/, układ władzy patrialchalna, matrialchalna, partnerska MAŁŻEŃSTWA monogamia /1 mężczyzna - 1 kobieta/, poligamia /1 mężczyzna kilka żon religia muzułmańska/, bigamia /1 mężczyzna 2 żony/
FUNKCJE RODZINY zewn 1.zachowanie ciągłości biologicznej /prokroacyjna, seksualna/, 2. zachowanie ciągłości kulturowej, wewn opiekuńczo zabezpieczające, socjalizacyjno kontrolna, ekonomiczna /zarobkowa, produkcyjna, konsumpcyjna, emocjonalna, rekreacyjno towarzyska/
POJĘCIE STRATYFIKACJI SPOŁECZNEJ jest to zróżnicowanie społeczne. Jest to układ hierarchicznie ułożonych warstw lub klas. Kryteriami podziału klas są czynniki obiektywne /dochód, wykształcenie, zawód/, obiektywny /szacunek, prestiż/.
DEF. KLASY SPOŁECZNEJ WG WEBERA, MARSA WEBER zespoły osób o wspólnych interesach ekonomicznych związanych z posiadaniem dóbr lub zarobkowaniem ,ugrupowania o jednakowym położeniu rynkowym MARS jego stosunek do środków produkcji to ci co pracują i ci co korzystają ze środków produkcji.
WARSTWA SPOŁECZNA zbiory ludzi, które uznają siebie i są uznawane przez innych za społecznie niższe lub wyższe ze względu na zajmowane pozycje społeczne. WEBER zbiory ludzi o pozycjach cieszących się określonym poziomem prestiżu.
TYPY UWARSTWIENIA SPOŁECZNEGO WG WEBERA 1. zbiry ludzi charakteryzujące się specyficznym stylem życia, 2. wyodrębniające się od siebie określonymi dystansami społecznymi.
RODZAJE RELACJI SPOŁECZNYCH WG OSOWSKIEGO 1.ZALEŻNOŚCI WZALEMNE /relacje będące wynikiem podziału pracy /producent a kupiec/, 2.ZALEŻNOŚCI JEDNOSTRONNE /jedna grupa zależna od drugiej -nauczyciel, uczeń/, 3.STOSUNKI DYSTANSU, WIĘZI I ANTAGONIZMÓW SPOŁECZNYCH /służący jest blisko pana a dzieli ich dystans społeczny/.
TYPY RUCHLIWOŚCI SPOŁECZNEJ Ruchliwość społeczna oznacza zmianę pozycji społ jakiej może dokonać jednostka w ciągu swego życia. Może być pionowa/ zmiana pozycji na wyższą lub niższą/, i pozioma /zmiana pozycji na taką która jest w tym samym miejscu struktury społ co pozycja pierwotna/.
RODZAJE SPOŁECZEŃSTW ZE WZGLĘDU NA RUCHLIWOŚĆ PIONOWĄ kastowe /nie ma możliwości przejścia z jednej klasy do drugiej (rasizm), stanowe ograniczona możliwość zmiany przynależności stanowej, klasowe nie ma barier przechodzenia z klasy do klasy
POJĘCIE STATUSU SPOŁECZNEGO, KATEGORII SPOŁECZNEJ Status społeczny pozycja społeczna, przywileje lub upośledzenia. St społ jednostki jest wyznaczony przez jej pozycję w różnych wymiarach struktury /np. strukturze dochodów, wykształcenia, władzy/ . Kategoria społeczna zbiór ludzi o wspólnych cechach /płeć, wiek, zawód/.
STRATYFIKACJA ETNICZNA I PŁCIOWA /MURZYNI/ ETNICZNA członkowie grupy etnicznej mają wspólne dziedzictwo kulturowe, odróżniające ich od innych grup /język, religia, zwyczaje, wspólna przeszłość historyczna/. Cechy te przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Z powodu tych cech często są dyskryminowani. Niektórzy ludzie z określonym pochodzeniem narodowościowym znacznie częściej należą do określonych klas społecznych. PŁCIOWA W każdym społeczeństwie inaczej traktuje się kobiety i inaczej mężczyzn, ich status społeczny też jest nie jednakowy, jak również wzory oczekiwań zachowań zależą od płci. Płeć różnicuje zajmowanie określonych pozycji w strukturze społecznej.
segregacja zawodowa
segr w sferze rodzinnej
segr w sferze edukacji
określone propagowane wzory kobiet i mężczyzn
DEF. KULTURY Wg Tylora złożona całość, obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność obyczaje i wszystkie inne zdolności nabyte przez człowieka jako członka społeczności. Znaniecki system powiązań których istotą jest iż nadają one znaczenie poszczególnych elementów i ich zespołom. Kultura to ludzkie zachowania, czyny, wytwory i myśli. Składniki : wartość /rodzina, dom, poczucie wspólnoty, miłowanie dziecka, ważna rola kobiety, religijność, uczciwość, gościnność, tolerancja/, normy /jak mamy się zachować wobec innych i czego od nich w stosunku do nas oczekiwać/, symbole /język, gesty np. podanie ręki na powitanie, flaga, godło.
CECHY SPOŁECZEŃSTWA MASOWEGO I STYLU ŻYCIA SPOŁECZ MASOWEGO CECHY SPOŁ MASOWEGO
- nie podlega ona podziałom społecznym i wywodzi się z wszystkich kategorii społeczno demograficznych
- jest anonimowa
- kontakty między członkami są powierzchowne
- luźno zorganizowane i działa tylko w postaci tłumu
CECHY STYLU ŻYCIA SPOŁ MAS. - - rozwój postawy mieć i jej dominacja nad postawą być
- bez stylowości
- eklektyzm /łączenie/
- nieumiejętność panowania nad czasem
- brak indywidualnych zainteresowań
- niedorozwój indywidualnych uzdolnień
ZWYCZAJ I OBYCZAJ ZWYCZAJE ZWYCZAJ rutynowe czynności dnia codziennego, przekroczenie moralności może spowodować, że uznamy go za dziwaka, ekscentryka, lecz go nie ukarzemy. Nie obłożone żadną sankcją społeczną. OBYCZAJE wytworzone i upowszechnione pewne wzory zachowań i postępowania w określonych sytuacjach. Oparte na obowiązującej w niej tradycji której postrzeganie jest regulowane przez sankcje społeczne
ETAPY PROCESU BADAWCZEGO
Sformułowanie problemu. Problem badawczy to pytanie na które poszukujemy odpowiedzi.
Konstrukcja modelu teoretycznego
selekcja zmiennych zależna /zjawisko jest kształtowane przez inne zjawisko/, niezależna /zjawisko kształtujące inne zjawiska. Wpływa na jego przebieg: wiek, wykształcenie, płeć, miejsce zamieszkania.
Stawianie hipotez /przypuszczenie/. Hipoteza stwierdzenie do którego istnieje prawdopodobieństwo większe od przeciętnego że stanowić będzie ono prawdziwe rozwiązanie postawionego problemu.
WSKAŹNIK, OPERACJONALIZACJA WSKAŹNIK to cecha, zdanie, lub zjawisko na podstawie którego wnioskuje z pewnością lub z określonym prawdopodobieństwem że zachodzi zjawisko które nas interesuje. Rodzaje wskaźników
definicyjny - występuje tożsamość między wskaźnikiem z cechą wskazywaną
empiryczny - wskaźnik i cecha wskazywana są obserwowane ale cecha wskazywana jest trudniej dostrzegana
inferencyjny - zjawisko nie może być bezpośrednio obserwowane lecz o jego zajściu wnioskujemy z faktu zajścia innego zjawiska
konceptualizacja badań - a)wybór metody badawczej, b) określenie zbiorowości próbnej
przygotowanie narzędzi badawczych
zaplanowanie metod analizy statystycznej
realizacja badań
analiza danych i wyciąganie wniosków
przygotowanie raportu z badań
OPERACJONALIZACJA POJĘĆ zabieg metodologiczny polegający na próbie zdefiniowania przedmiotu badań czy analiz w taki sposób i w takim zakresie aby było możliwe stwierdzenie jego występowania.
RODZAJE METOD SOCJOLOGII statystyczna /ilość/, ankieta, wywiad, obserwacja, socjometria /test socj. to pytania z opisem sytuacji/, analiza dokumentów, technika projekcyjna i testowa
RODZAJE OBSERWACJI a) zewn. Badający jest na zewn. badanego środowiska, b) uczestnicząca badacz jest aktywnym uczestnikiem grupy badanej, c) jawna, d) ukrywana, e) bierna, f) eksperyment /wprowadzenie nowego czynnika i obserwacja zmian zachodzących pod jego wpływem,
RODZAJE ANKIET I WYWIADÓW
ANKIETA pośrednie zdobywanie informacji za pomocą drukowanej listy pytań zwanej kwestionariuszem. |
WYWIAD - zdobywanie informacji przez bezpośrednie pytania wybranym osobom |
|
|
WADY PYTAŃ KWESTIONARIUSZOWYCH
strukturalne a) ogólna niejasność pytania, b) nieporządne sformułowanie, c) niejednorodność formy gramatycznej, d) błędy logiczne /niewyczerpalność alternatyw, nierozłączność alternatyw/, e) błąd formalny / zbyt wiele pytań w jednym/, f) zbytnia czułość lub jednokierunkowość skal, g) dwa określenia w jednej alternatywie /pomieszane cechy/, h) błąd multiplikacji / użycie liczby mnogiej/
wady nie dostosowania pytania do zapotrzebowania informacyjnego badacza a) nie występują cechy których dotyczy poszukiwana informacja, b) otrzymanie przypadkowej i nie przemyślanej odpowiedzi
wady związane ze zbytnią trudnością pytania, a) trudności związane z językiem, b) pytania stawiające przed respondentem zbyt trudne pytania
wady związane z drażliwością pytania, a) pytania dotyczące prywatności i intymności, b) zagrażające poczucie własnej wartości respondenta, c) wywołujące zagrożenie społecznej egzystencji
związane z sugerującym charakterem pytań
PRZEDMIOT SOCJOLOGII WG SZCZEPAŃSKIEGO przedmiotem jej zainteresowania są procesy zachodzące w społeczeństwie, jego rozwój i budowa, czyli struktura. Szczepański określa socjologię jako naukę o zbiorowościach ludzkich, zjawiskach i procesach zachodzących w tych zbiorowościach, wynikających ze wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie. Przedmiotem socjologii według niego jest powstawanie zbiorowości, rozpad, struktura i zachodzące w nich zmiany i przekształcenia.
FUNKCJE SOCJOLOGII WG PODGÓRECKIEGO DIAGNOSTYCZNA badany wycinek rzeczywistości społecznej przedstawia w opisie zwanym diagnozą, APOLEGETYCZNA badacz wybiera tylko te dane które mogą stanowić empiryczną postawę do wychwalania określonych celów, sytuacji społecznych, instytucji, postaci, kategorii zawodowych, DEMASKATORSKA wykrywanie i ukazywanie zakonspirowanych cech i aspektów badanej rzeczywistości TEORETYCZNA wyjaśnia opisane zależności, konstruuje koncepcje i modele teoretyczne SOCJOTECHNICZNA wykorzystanie teorii socjologicznych do kształtowania postaw i zachowań.
FUNKCJE SOCJOLOGII humanistyczno-poznawcza wzbogaca wiedzę o społeczeństwie i o człowieku jako istocie psychospołecznej, inżynieryjno-organizatorska praktyczna modyfikacja zachowań jednostek i zbiorowości społecznych.
PODZIAŁ SOCJOLOGII: DEWIACJE to zachowania niezgodne z obowiązującymi normami społecznymi, przekraczające granice tolerancji. Rodzaje PIERWOTNA zachowanie przekracza granice tolerancji WTÓRNA np. jeżeli zły uczeń poprawił wyniki w nauce a nadal jest traktowany jak w roli poprzedniej więc do niej wraca Podział socjologii: OGÓLNA teoria zmian rozwoju i regresji zbiorowości społecznych STRUKTUR SPOŁECZNYCH bada spójność grup oraz siły i czynniki wywołujące ich rozkład ZMIAN wyniki badań nad zjawiskami zachodzącymi w grupach i zbiorowościach SZCZEGÓŁOWA korzysta z pojęć wypracowanych w socjologii ogólnej.
MANIPULOWANIE W MEDIACH celowe i skryte narzucanie i przekazywanie jednostce lub grupie fałszywego obrazu rzeczywistości. Fragmentaryzacja przekazanie części informacji Dezinformacja nieprawdziwe informacje Informacja równoległa np. mówi się jak wiadomo z innych źródeł Kreowanie wroga pokazywanie kto jest naszym wrogiem Szum informacyjny mieszamy ważne i nie ważne.
KULTURA Wg Tylora złożona całość, obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność obyczaje i wszystkie inne zdolności nabyte przez człowieka jako członka społeczności. Znaniecki system powiązań których istotą jest iż nadają one znaczenie poszczególnych elementów i ich zespołom. Kultura to ludzkie zachowania, czyny, wytwory i myśli. Składniki : wartość /rodzina, dom, poczucie wspólnoty, miłowanie dziecka, ważna rola kobiety, religijność, uczciwość, gościnność, tolerancja/, normy /jak mamy się zachować wobec innych i czego od nich w stosunku do nas oczekiwać/, symbole /język, gesty np. podanie ręki na powitanie, flaga, godło.
RODZINA WG STRUKTURALNEJ TEORII SYSTEMOWEJ są to wewnątrzrodzinne stosunki społeczne /między małżonkami, między dziećmi, między rodzicami i dziećmi/.
WYMIEŃ FUNKCJE RODZINY zewn 1.zachowanie ciągłości biologicznej /prokroacyjna, seksualna/, 2. zachowanie ciągłości kulturowej, wewn opiekuńczo zabezpieczające, socjalizacyjno kontrolna, ekonomiczna /zarobkowa, produkcyjna, konsumpcyjna, emocjonalna, rekreacyjno towarzyska/
Cooly/Kulej/ grupa łącząca członków w związek intymnego uczucia, współdziałania i wzajemnej pomocy. Sposób wchodzenia do rodziny: adopcje, narodziny, małżeństwo.
ROLA POZYCJA PRESTIŻ ICH ZWIĄZEK ZE STRUKTURĄ SPOŁECZNĄ P.Berger rola dostarcza wzorca, zgodnie z którym jednostka ma działać w konkretnej sytuacji, miejsce w grupie/matka, pracownik/, prestiż uznanie jakim się cieszy pozycja lub zadania, pozycja wyznacza role społ im wyższa pozycja tym większe wymagania.
GRUPA SPOŁECZNA ODNIESIENIE - normatywna jednostka czerpie dla siebie wartości, normy postępowania, wzory zachowań, aspiracje, porównawcza ocenia swoje postępowanie, porównuje swoje położenie, osądza oczekiwania innych, audytoryjna ocena zachowań jednostki przez grupę.
BEZROBOCIE stan bezczynności jednostek zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia. - koniunktualne / brak popytu na pracę, załamanie gospodarcze/ - strukturalne brak pracy dla określonego wykształcenia np. nauczyciele, prawnicy, brak wymaganych kwalifikacji i umiejętności, związane z wiekiem - technologiczne pracę zastępują maszyny - sezonowe zależne od pory roku - frykcyjne zmiana zakładu przez pracowników -recesyjne zwolnienia grupowe, mało ofert pracy - okres pozostawania bez pracy do 3 miesięcy, powyżej 3 do 12 miesięcy, powyżej 12 miesięcy.
STRATYFIKACJA SPOŁECZNA jest to zróżnicowanie społeczne. Jest to układ hierarchicznie ułożonych warstw lub klas. Kryteriami podziału klas są czynniki obiektywne /dochód, wykształcenie, zawód/, obiektywny /szacunek, prestiż/. ETNICZNA członkowie grupy etnicznej mają wspólne dziedzictwo kulturowe, odróżniające ich od innych grup /język, religia, zwyczaje, wspólna przeszłość historyczna/. Cechy te przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Z powodu tych cech często są dyskryminowani. Niektórzy ludzie z określonym pochodzeniem narodowościowym znacznie częściej należą do określonych klas społecznych. PŁCIOWA W każdym społeczeństwie inaczej traktuje się kobiety i inaczej mężczyzn, ich status społeczny też jest nie jednakowy, jak również wzory oczekiwań zachowań zależą od płci. Płeć różnicuje zajmowanie określonych pozycji w strukturze społecznej.
segregacja zawodowa
segr w sferze rodzinnej
segr w sferze edukacji
określone propagowane wzory kobiet i mężczyzn
STATUSY SPOŁECZNE FORMALNY wyznacza określa zbiór ( praw i obowiązków, przywilejów i powinności, związany formalnie zdefiniowaną pozycją społeczną co ma zrealizować, np. prezydent, rektor uczelni, dyrektor) PRZYPISANY ( pozycja i cechy przyporządkowane jednostce niezależnie od jej wysiłków osiągnięć, przypisane ze względu na przynależność i pochodzenie) OSIĄGNIĘTY ( za osobiste zasługi wysiłki i uzdolnienia, osiąganie statusu - proces zdobywania lub przypisywania do określonej pozycji)
WYMIEŃ OBSZARY PRZEDMIOTU SOCJOLOGII struktura i funkcjonowanie społeczeństwa. Antropologia zajmuje się istotami ludzkimi badając nasze korzenie biologiczne i zajmuje się naturą i ewolucją społeczeństw nie znających pisma ekonomia bada zasoby takie jak żywność czy energia nauki polityczne bada procesy polityczne psychologia bada postawy i konsekwencje zachowań jednostki
WYMIEŃ I OPISZ ELEMENTY GRUPY NA PRZYKŁADZIE RODZINY grupa mała /osobiste styczności/, pierwotna / styczności bezpośrednie, więź oparta na stosunkach osobowych, wysoki poziom identyfikacji z grupą, kształtują całość osobowości swoich członków/.
JAKIE SĄ GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TEORII FUNKCJONALNO STUKTURALNEJ zbiorowe życie ludzi. Wyjaśnia zjawiska kulturowe, obyczaje, wierzenia, wzory życia w społeczeństwie. Struktura społeczna reguluje stosunki między jednostkami i zbiorowościami osób w danym systemie społecznym.
CO TO JEST WARSTWA SPOŁECZNA zbiory ludzi, które uznają siebie i są uznawane przez innych za społecznie niższe lub wyższe ze względu na zajmowane pozycje społeczne. WEBER zbiory ludzi o pozycjach cieszących się określonym poziomem prestiżu. Typy uwarstwienia społecznego wg Webera 1. zbiry ludzi charakteryzujące się specyficznym stylem życia, 2. wyodrębniające się od siebie określonymi dystansami społecznymi.
RODZAJE MIGRACJI ZE WZGLĘDU NA CZAS TRWANIA Migracja jest to zmiana miejsca w przestrzeni geograficznej połączona z przechodzeniem do innych zbiorowości. Rodzaje: stałe, okresowe, sezonowe
MIGRACJE ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNY ZMIANY MIEJSCA ZAMIESZKANIA turystyczne, względy ekonomiczne, polityczne, banicja, religijne (pielgrzymki), rodzinne
MIGRACJE ZE WZGLĘDU NA ORGANIZACJĘ EMIGRACJI żywiołowe, planowe, legalne, nielegalne, dobrowolne, przymusowe
JAKIE SĄ KRYTERIA WYODRĘBNIENIA KLAS SPOŁECZNYCH właściciele środków produkcji i ci co korzystają ze środków produkcji.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TEORII KONFLIKTOWEJ proces gdzie jednostka i grupa dążąc do określonego celu eliminuje, podporządkowuje lub niszczy innych, którzy zdążają do tego samego celu. Konfliktem może być również odmienność metod działania, jak również rewolucja.
RODZAJE GRUP SPOŁECZNYCH Z PRZYKŁADAMI
FORMALNE |
NIEFORMALNE |
|
/praca/ określa kto podejmuje decyzje -np. dyrektor |
|
|
ZAMKNIĘTE ekskluzywne |
INKLUZYWNE |
|
Członkostwo ściśle ograniczone/sekty, masoneria, mafia/ |
Członkostwo nieograniczone/ koła zainteresowań/ |
|
O CZŁONKOSTWIE OGRANICZONYM pośrednie pomiędzy zamkniętą i inkluzywną |
||
MAŁE mikrostruktury |
DUŻE makrostruktury |
|
Osobiste bezpośrednie styczności |
Hierarchiczna struktura organizacyjna /szpital/ |
|
PIERWOTNE |
WTÓRNE |
|
Stycznośći bezpośrednie, grupy małe, więź społeczna oparta na stosunkach osobowych, wysoki poziom identyfikacji z grupą, kształtują całość osobowości swoich członków /rodzina, gdy zginie uczucie będzie to grupa wtórna/ |
Styczności pośrednie, grupy duże, więź oparta na stosunkach instytucjonalnych /ZHP/
|
|
WZÓR MORALNY członka grupy |
WZÓR FIZYCZNY |
|
Zachowanie, zasady postępowania / ambitność, wspólny śpiew, odwaga/ |
Wygląd, wiek, budowa ciała, ubiór / policja/ |